Sanskrit & Trika Shaivism (Español-Home)

¡Javascript está deshabilitado! ¡Revisa este enlace!


 Tantrāloka (Tantraloka): Capítulo 6 - estrofas 152 a 252 - Shaivismo no dual de Cachemira

Kālopāyaḥ


 Introducción

foto 33 - monje observando un temploÉste es el segundo y último grupo de estrofas (desde la estrofa 151 hasta la estrofa 252) del sexto capítulo (llamado Kālopāyaḥ).

Esta obra fue escrita por el gran Maestro Abhinavagupta y es un compendio del Tantra en todas sus facetas. El Tantrāloka es la obra más importante y más voluminosa del más grande Maestro de Trika. Abhinavagupta fue también el maestro del eminente Kṣemarāja y vivió alrededor del 975-1025 d. de J. C. en Cachemira, etc.

Este tratado cuyo nombre es Tantrāloka es una completa enciclopedia de Tantra. Puesto que es un texto muy avanzado de Shaivismo Trika, no hay sorpresa si un neófito lo encuentra difícil de entender. Para empezar a entenderlo, el nivel del lector debe ser el de un verdadero discípulo en Shaivismo Trika. Si no se cumple con este requisito, entonces habrá mucha confusión y constante desilusión. Porque a pesar de mis grandes esfuerzos por explicar las cosas tan sencillamente como me fuese posible, el estudiar este tratado requiere de algo de calibre espiritual. En este sistema, a veces no es posible ni siquiera escribir acerca de 'estados' de manera precisa. Abhinavagupta ha hecho lo mejor que pudo para cumplir con esta formidable tarea de escribir sobre lo que es superior e intangible. De todos modos, pese a sus increíbles habilidades para llevar esto a cabo, no está revelando todo. No es porque él esté todo el tiempo ocultando cosas al lector, sino porque está a veces ocultando y en otras ocasiones sencillamente no puede escribir acerca de algunos temas extremadamente sutiles debido a las limitaciones de las palabras.

La meta de la vida es la Liberación. El hombre ha buscado la libertad siempre en la historia humana, pero según el Shaivismo Trika, eso no es verdadera Liberación. La verdadera Liberación no significa que tu cuerpo debería ser libre de alguna prisión y cosas así. La verdadera Liberación equivale a alcanzar Su Svātantrya o Libertad Absoluta. Cuando el Svātantrya del Gran Señor se logra, entonces ves unidad en todas las cosas, es decir, dejas de ver dualidad como antes. A todo se lo identifica por siempre con Svātantrya, con Él, y ése es el fin de la historia llamada 'tú en esclavitud'. Desde este punto en adelante nada se pondrá en tu camino, porque si algo aparentemente se pone en tu camino, eso es otra vez Svātantrya. Esta conciencia constante de unidad en todo es verdadera Libertad. ¡No existe ningún otro logro más grande que esto!

Teniendo en cuenta lo de arriba, ahora lee el Tantrāloka y experimenta Supremo Deleite, querido Śiva.

Importante: Todo lo que está entre paréntesis y en cursiva dentro de la traducción ha sido agregado por mí para completar el sentido de una determinada frase u oración. A su vez, todo lo que está entre doble guión (--...--) constituye adicional información aclaratoria también agregada por mí.

al inicio


 Estrofas 152 a 165

साङ्ख्यवेदादिसंसिद्धाञ्छ्रीकण्ठस्तदहर्मुखे।
सृजत्येव पुनस्तेन न सम्यङ्मुक्तिरीदृशी॥१५२॥

प्रधाने यदहोरात्रं तज्जं वर्षशतं विभोः।
श्रीकण्ठस्यायुरेतच्च दिनं कञ्चुकवासिनाम्॥१५३॥
तत्क्रमान्नियतिः कालो रागो विद्या कलेत्यमी।
यान्त्यन्योन्यं लयं तेषामायुर्गाहनिकं दिनम्॥१५४॥
तद्दिनप्रक्षये विश्वं मायायां प्रविलीयते।
क्षीणायां निशि तावत्यां गहनेशः सृजेत्पुनः॥१५५॥
एवमव्यक्तकालं तु परार्धैर्दशभिर्जहि।
मायाहस्तावती रात्रिर्भवेत्प्रलय एष सः॥१५६॥
मायाकालं परार्धानां गुणयित्वा शतेन तु।
ऐश्वरो दिवसो नादः प्राणात्मात्र सृजेज्जगत्॥१५७॥
तावती चैश्वरी रात्रिर्यत्र प्राणः प्रशाम्यति।
प्राणगर्भस्थमप्यत्र विश्वं सौषुम्नवर्त्मना॥१५८॥
प्राणे ब्रह्मविले शान्ते संविद्याप्यवशिष्यते।
अंशांशिकातोऽप्येतस्याः सूक्ष्मसूक्ष्मतरो लयः॥१५९॥
गुणयित्वैश्वरं कालं परार्धानां शतेन तु।
सादाशिवं दिनं रात्रिर्महाप्रलय एव च॥१६०॥
सदाशिवः स्वकालान्ते बिन्द्वर्धेन्दुनिरोधिकाः।
आक्रम्य नादे लीयेत गृहीत्वा सचराचरम्॥१६१॥
नादो नादान्तवृत्त्या तु भित्त्वा ब्रह्मबिलं हठात्।
शक्तितत्त्वे लयं याति निजकालपरिक्षये॥१६२॥
एतावच्छक्तितत्त्वे तु विज्ञेयं खल्वहर्निशम्।
शक्तिः स्वकालविलये व्यापिन्यां लीयते पुनः॥१६३॥
व्यापिन्या तद्दिवारात्रं लीयते साप्यनाश्रिते।
परार्धकोट्या हत्वापि शक्तिकालमनाश्रिते॥१६४॥
दिनं रात्रिश्च तत्काले परार्धगुणितेऽपि च।
सोऽपि याति लयं साम्यसञ्ज्ञे सामनसे पदे॥१६५॥

Sāṅkhyavedādisaṁsiddhāñchrīkaṇṭhastadaharmukhe|
Sṛjatyeva punastena na samyaṅmuktirīdṛśī||152||
Pradhāne yadahorātraṁ tajjaṁ varṣaśataṁ vibhoḥ|
Śrīkaṇṭhasyāyuretacca dinaṁ kañcukavāsinām||153||
Tatkramānniyatiḥ kālo rāgo vidyā kaletyamī|
Yāntyanyonyaṁ layaṁ teṣāmāyurgāhanikaṁ dinam||154||
Taddinaprakṣaye viśvaṁ māyāyāṁ pravilīyate|
Kṣīṇāyāṁ niśi tāvatyāṁ gahaneśaḥ sṛjetpunaḥ||155||
Evamavyaktakālaṁ tu parārdhairdaśabhirjahi|
Māyāhastāvatī rātrirbhavetpralaya eṣa saḥ||156||
Māyākālaṁ parārdhānāṁ guṇayitvā śatena tu|
Aiśvaro divaso nādaḥ prāṇātmātra sṛjejjagat||157||
Tāvatī caiśvarī rātriryatra prāṇaḥ praśāmyati|
Prāṇagarbhasthamapyatra viśvaṁ sauṣumnavartmanā||158||
Prāṇe brahmavile śānte saṁvidyāpyavaśiṣyate|
Aṁśāṁśikāto'pyetasyāḥ sūkṣmasūkṣmataro layaḥ||159||
Guṇayitvaiśvaraṁ kālaṁ parārdhānāṁ śatena tu|
Sādāśivaṁ dinaṁ rātrirmahāpralaya eva ca||160||
Sadāśivaḥ svakālānte bindvardhendunirodhikāḥ|
Ākramya nāde līyeta gṛhītvā sacarācaram||161||
Nādo nādāntavṛttyā tu bhittvā brahmabilaṁ haṭhāt|
Śaktitattve layaṁ yāti nijakālaparikṣaye||162||
Etāvacchaktitattve tu vijñeyaṁ khalvaharniśam|
Śaktiḥ svakālavilaye vyāpinyāṁ līyate punaḥ||163||
Vyāpinyā taddivārātraṁ līyate sāpyanāśrite|
Parārdhakoṭyā hatvāpi śaktikālamanāśrite||164||
Dinaṁ rātriśca tatkāle parārdhaguṇite'pi ca|
So'pi yāti layaṁ sāmyasañjñe sāmanase pade||165||

Al comienzo de ese día (tad-ahar-mukhe), Śrīkaṇṭha (śrī-kaṇṭhaḥ) emite (sṛjati eva) nuevamente (punar) a los seres perfeccionados del Sāṅkhya, Veda-s, etc. --los sabios que alcanzaron liberación a través de esos sistemas-- (sāṅkhya-veda-ādi-saṁsiddhān). Tal (liberación) (īdṛśī) no (fue) por lo tanto completa liberación (tena na samyak-muktiḥ).

La vida (āyus) del todopenetrante Śrīkaṇṭha (vibhoḥ... śrī-kaṇṭhasya) (es) cien años (varṣa-śatam) —lo cual resulta de multiplicar por 360 (tad-jam) un día y una noche (yad ahorātram) en Prakṛti (pradhāne)—. Y (ca) éste (etad) (es) un día (dinam) de los (Rudra-s) que viven en los Kañcuka-s --categorías 7 a 11, o 6 a 11 si Māyā es considerada como un sexto Kañcuka-- (kañcuka-vāsinām).

Entonces (tad), esos (kañcuka-s) (amī) —Niyati (niyatiḥ), Kāla (kālaḥ), Rāga (rāgaḥ), Vidyā (vidyā) (y) Kalā (kalā iti)— gradualmente (kramāt) se disuelven el uno en el otro (yānti anyonyam layam). Su (teṣām) vida (āyus) --es decir, la vida de los Rudra-s que viven en los Kañcuka-s-- (es) un día (dinam) de Gahana (gāhanikam).

Cuando ese día termina (tad-dina-prakṣaye), el universo (viśvam) se disuelve (pravilīyate) en Māyā (māyāyām). Y cuando la noche de esa extensión finaliza (kṣīṇāyām niśi tāvatyām), Gahaneśa --el señor de los Gahana-s-- (gahana-īśaḥ) emite (sṛjet) otra vez (punar).

De este modo (evam), (para averiguar cuánto dura) un día de Māyā (māyā-ahar), multiplica (jahi) el tiempo que el estado inmanifiesto (dura) (avyakta-kālam tu) por diez parārdha-s --es decir, por 1,000,000,000,000,000,000-- (parārdhaiḥ daśabhiḥ). La noche (rātriḥ) es (bhavet) (también) de esa extensión (tāvatī). Esta mismísima cosa (eṣaḥ saḥ) es (bhavet) la disolución (pralayaḥ).

Multiplicando (guṇayitvā) el tiempo de Māyā (māyā-kālam) por cien parārdha-s --o sea, por 10,000,000,000,000,000,000-- (parārdhānām... śatena tu), (uno obtiene) un día (divasaḥ) de Īśvara --categoría 4-- (aiśvaraḥ), (en el cual) Nāda (nādaḥ), que es aquí solamente energía vital (prāṇa-ātmā atra), emite (sṛjet) al universo (jagat). La noche (ca... rātriḥ) de Īśvara (aiśvarī), en la cual (yatra) la energía vital (prāṇaḥ) se calma (praśāmyati), (es) de la misma extensión (tāvatī).

Aquí (atra) también (api) (se calma) el universo (viśvam) que reside en el embrión de la energía vital (prāṇa-garbha-stham). Aún (api) en el caso de (esta) conciencia (saṁvid) que (yā) queda como remanente (avaśiṣyate) cuando la energía vital se calma (prāṇe... śānte) en Brahmarandhra (brahma-vile)(al cual se accede) a través del sendero de Suṣumnā (sauṣumna-vartmanā)—, (tiene lugar) su --o sea, de esta conciencia-- (etasyāḥ) disolución (layaḥ) porción por porción (aṁśa-aṁśikātas api), más y más sutilmente (sūkṣma-sūkṣmataraḥ).

Multiplicando (guṇayitvā) el tiempo (kālam) de Īśvara (aiśvaram) por cien parārdha-s --10,000,000,000,000,000,000-- (parārdhānām śatena tu), (uno obtiene) un día (dinam) de Sadāśiva (sādāśivam). (La duración de) la noche (es la misma que la del día) (rātriḥ). (Tal noche es) una gran disolución (mahā-pralayaḥ eva ca).

Sadāśiva (sadāśivaḥ), al final de su propio tiempo (sva-kāla-ante), después de atravesar --lit. después de ascender-- (ākramya) (las etapas de) Bindu, Ardhacandra y Nirodhikā (bindu-ardhendu-nirodhikāḥ), se disuelve (līyeta) en Nāda (nāde) llevando (con él) (gṛhītvā) todo lo que se mueve y no se mueve (sa-cara-acaram).

Nāda (nādaḥ), cuando su tiempo termina (nija-kāla-parikṣaye), a través del modo de Nādānta (nādānta-vṛttyā tu), penetra (bhittvā) por la fuerza (haṭhāt) en Brahmarandhra (brahma-bilam) (y) se disuelve (layam yāti) en la categoría Śakti (śakti-tattve). Todo el tiempo que Nāda dura --lit. tal-- (etāvat) debería ser considerado (vijñeyam) como ciertamente un día y una noche (khalu aharniśam) en la categoría Śakti (śakti-tattve).

(La etapa de) Śakti (śaktiḥ), cuando su tiempo finaliza (sva-kāla-vilaye), a su vez se disuelve (līyate punar) en Vyāpinī (vyāpinyām). Todo el tiempo que Śakti dura --lit. eso-- (tad) (es) un día y una noche (divārātram) en Vyāpinī (vyāpinyā). (Posteriormente,) ella --Vyāpinī-- (sā api) se disuelve (līyate) en Anāśritaśiva (anāśrite). Multiplicando (hatvā api) el tiempo de Śakti (śakti-kālam) por diez millones de parārdha-s --diez millones de parārdha-s es 1,000,000,000,000,000,000,000,000-- (parārdha-koṭyā) (uno obtiene) un día (dinam) y (ca) una noche (rātriḥ) en Anāśritaśiva (anāśrite). Después de ese tiempo multiplicado por un parārdha --es decir, por 100,000,000,000,000,000-- (tad-kāle parārdha-guṇite api ca), Él --o sea, Anāśritaśiva-- (saḥ api) se disuelve (yāti layam) en un estado universal denominado 'Sāmya' --o también 'Samanā'-- (sāmya-sañjñe sāmanase pade)||152-165||

al inicio


 Estrofas 166 a 170

स कालः साम्यसञ्ज्ञः स्यान्नित्योऽकल्यः कलात्मकः।
यत्तत्सामनसं रूपं तत्साम्यं ब्रह्म विश्वगम्॥१६६॥

Sa kālaḥ sāmyasañjñaḥ syānnityo'kalyaḥ kalātmakaḥ|
Yattatsāmanasaṁ rūpaṁ tatsāmyaṁ brahma viśvagam||166||

El tiempo (kālaḥ) llamado Sāmya o Samanā (sāmya-sañjñaḥ) es (syāt) eterno (nityaḥ), inconmensurable (akalyaḥ) (y) consiste en Poder (kalā-ātmakaḥ). Esa (tad) forma o naturaleza (rūpam) que (yad) (es) universal (sāmanasam) (es) Su Sāmya o Samanā (tad-sāmyam), (a saber,) el omnipresente (viśvagam) Brahma (brahma)||166||


अतः सामनसात्कालान्निमेषोन्मेषमात्रतः।
तुट्यादिकं परार्धान्तं सूते सैवात्र निष्ठितम्॥१६७॥

Ataḥ sāmanasātkālānnimeṣonmeṣamātrataḥ|
Tuṭyādikaṁ parārdhāntaṁ sūte saivātra niṣṭhitam||167||

Ella Misma --el Poder de Śiva en Samanā-- (sā eva) produce (sūte) (los períodos de tiempo,) desde una tuṭi (tuṭi-ādikam) hasta un parārdha (parārdha-antam) (que surgen) a partir de este tiempo de Sāmya o Samanā (atas sāmanasāt-kālāt) como meramente el cierre y la apertura de (Sus --de Ella--) ojos (nimeṣa-unmeṣa-mātrataḥ). (Ella Misma es también) aquí (atra) la base (niṣṭhitam) (para todos ellos)||167||


दशशतसहस्रमयुतं लक्षनियुतकोटि सार्बुदं वृन्दम्।
खर्वनिखर्वे शङ्खाब्जजलधिमध्यान्तमथ परार्धं च॥१६८॥

Daśaśatasahasramayutaṁ lakṣaniyutakoṭi sārbudaṁ vṛndam|
Kharvanikharve śaṅkhābjajaladhimadhyāntamatha parārdhaṁ ca||168||

10, 100, 1000 (daśa-śata-sahasram), 10,000 (ayutam), 100,000, 1,000,000 y 10,000,000 (lakṣa-niyuta-koṭi), junto con 100,000,000 (sa-arbudam), 1,000,000,000 (vṛndam), 10,000,000,000 y 100,000,000,000 (kharva-nikharve), más (atha) 1,000,000,000,000, 10,000,000,000,000, 100,000,000,000,000, 1,000,000,000,000,000 (y) 10,000,000,000,000,000 --el verdadero orden ascendente es "abja (también conocido como 'padma' o 'mahāpadma'), śaṅkha (también llamado 'śaṅku'), jaladhi (también conocido como 'sāgara'), antya (también denominado 'anta') y madhya"; Abhinavagupta cambió el orden para satisfacer los requisitos de la métrica-- (śaṅkha-abja-jaladhi-madhya-antam), y (ca) 100,000,000,000,000,000 --es decir, un parārdha-- (parārdham)||168||


इत्येकस्मात्प्रभृति हि दशधा दशधा क्रमेण कलयित्वा।
एकादिपरार्धान्तेष्वष्टादशसु स्थितिं ब्रूयात्॥१६९॥

Ityekasmātprabhṛti hi daśadhā daśadhā krameṇa kalayitvā|
Ekādiparārdhānteṣvaṣṭādaśasu sthitiṁ brūyāt||169||

Consiguientemente (iti), empezando desde '1' (ekasmāt prabhṛti hi), (todos los números) han sido gradualmente calculados (multiplicando) --lit. después de calcular-- (krameṇa kalayitvā) por diez (daśadhā) (y) por diez (daśadhā). (Y de esta manera,) Ella proclama (brūyāt) el estado (sthitim) en dieciocho números comenzando con 'uno' y terminando en un parārdha (eka-ādi-parārdha-anteṣu aṣṭādaśasu)||169||


चत्वार एते प्रलया मुख्याः सर्गाश्च तत्कलाः।
भूमूलनैशशक्तिस्थास्तदेवाण्डचतुष्टयम्॥१७०॥

Catvāra ete pralayā mukhyāḥ sargāśca tatkalāḥ|
Bhūmūlanaiśaśaktisthāstadevāṇḍacatuṣṭayam||170||

Estas (ete) cuatro (catvāraḥ) principales (mukhyāḥ) disoluciones (pralayāḥ) y (ca) manifestaciones (sargāḥ) (tienen) sus propias partes (tad-kalāḥ) que residen en Pṛthivī, Prakṛti, Māyā y Śakti (bhū-mūla-naiśa-śakti-sthāḥ). Eso mismo --Pṛthivī, Prakṛti, etc.-- (tad eva) (es) el grupo de cuatro huevos (aṇḍa-catuṣṭayam)||170||

al inicio


 Estrofas 171 a 213

कालाग्निर्भुवि संहर्ता मायान्ते कालतत्त्वराट्।
श्रीकण्ठो मूल एकत्र सृष्टिसंहारकारकः॥१७१॥

तल्लयो वान्तरस्तस्मादेकः सृष्टिलयेशिता।
श्रीमानघोरः शक्त्यन्ते संहर्ता सृष्टिकृच्च सः॥१७२॥

Kālāgnirbhuvi saṁhartā māyānte kālatattvarāṭ|
Śrīkaṇṭho mūla ekatra sṛṣṭisaṁhārakārakaḥ||171||
Tallayo vāntarastasmādekaḥ sṛṣṭilayeśitā|
Śrīmānaghoraḥ śaktyante saṁhartā sṛṣṭikṛcca saḥ||172||

Kālagni (kālagniḥ) (es) el disolvente (saṁhartā) con referencia al huevo de Pṛthivī (bhuvi).

Śrīkaṇṭha (śrī-kaṇṭhaḥ) —el Rey de la categoría Kāla (kāla-tattva-rāṭ)(es el disolvente) con respecto al huevo de Māyā (māyāa-ante). Él es al mismo tiempo --lit. en un lugar-- el que produce la manifestación y disolución (ekatra sṛṣṭi-saṁhāra-kārakaḥ) con relación a Prakṛti --al huevo de Prakṛti-- (mūle). O (vā) su disolución --de Śrīkaṇṭha-- (muestra) (es) la intermedia (antaraḥ). A causa de eso (tasmāt), (existe) solamente un (ekaḥ) Señor de la manifestación y disolución (de Prakṛti) (sṛṣṭi-laya-īśitā).

El venerable (śrīmān) Aghora (aghoraḥ) (es) el que manifiesta y disuelve (saṁhartā sṛṣṭi-kṛt ca saḥ) con referencia al huevo de Śakti --es decir, con referencia al curso puro que consiste en las categorías 3, 4 y 5-- (śakti-ante)||171-172||


तत्सृष्टौ सृष्टिसंहारा निःसङ्ख्या जगतां यतः।
अन्तर्भूतास्ततः शाक्ती महासृष्टिरुदाहृता॥१७३॥

लये ब्रह्मा हरी रुद्रशतान्यष्टकपञ्चकम्।
इत्यन्योन्यं क्रमाद्यान्ति लयं मायान्तकेऽध्वनि॥१७४॥
मायातत्त्वलये त्वेते प्रयान्ति परमं पदम्।
मायोर्ध्वे ये सिताध्वस्थास्तेषां परशिवे लयः॥१७५॥
तत्राप्यौपाधिकाद्भेदाल्लये भेदं परे विदुः।
एवं तात्त्वेश्वरे वर्गे लीने सृष्टौ पुनः परे॥१७६॥
तत्साधकाः शिवेष्टा वा तत्स्थानमधिशेरते।
ब्राह्मी नाम परस्यैव शक्तिस्तां यत्र पातयेत्॥१७७॥
स ब्रह्मा विष्णुरुद्राद्या वैष्णव्यादेरतः क्रमात्।
शक्तिमन्तं विहायान्यं शक्तिः किं याति नेदृशम्॥१७८॥
छादितप्रथिताशेषं शक्तिरेकः शिवस्तथा।
एवं विसृष्टिप्रलयाः प्राण एकत्र निष्ठिताः॥१७९॥
सोऽपि संविदि संविच्च चिन्मात्रे ज्ञेयवर्जिते।
चिन्मात्रमेव देवी च सा परा परमेश्वरी॥१८०॥
अष्टात्रिंशं च तत्तत्त्वं हृदयं तत्परापरम्।
तेन संवित्त्वमेवैतत्स्पन्दमानं स्वभावतः॥१८१॥
लयोदया इति प्राणे षष्ट्यब्दोदयकीर्तनम्।
इच्छामात्रप्रतिष्ठेयं क्रियावैचित्र्यचर्चना॥१८२॥
कालशक्तिस्ततो बाह्ये नैतस्या नियतं वपुः।
स्वप्नस्वप्ने तथा स्वप्ने सुप्ते सङ्कल्पगोचरे॥१८३॥
समाधौ विश्वसंहारसृष्टिक्रमविवेचने।
मितोऽपि किल कालांशो विततत्वेन भासते॥१८४॥
प्रमात्रभेदे भेदेऽथ चित्रो विततिमाप्यसौ।
एवं प्राणे यथा कालः क्रियावैचित्र्यशक्तिजः॥१८५॥
तथापानेऽपि हृदयान्मूलपीठविसर्पिणि।
मूलाभिधमहापीठसङ्कोचप्रविकासयोः॥१८६॥
ब्रह्माद्यनाश्रितान्तानां चिनुते सृष्टिसंहृती।
शश्वद्यद्यप्यपानोऽयमित्थं वहति किन्त्वसौ॥१८७॥
अवेद्ययत्नो यत्नेन योगिभिः समुपास्यते।
हृत्कन्दानन्दसङ्कोचविकासद्वादशान्तगाः॥१८८॥
ब्रह्मादयोऽनाश्रितान्ताः सेव्यन्तेऽत्र सुयोगिभिः।
एते च परमेशानशक्तित्वाद्विश्ववर्तिनः॥१८९॥
देहमप्यश्नुवानास्तत्कारणानीति कामिके।
बाल्ययौवनवृद्धत्वनिधनेषु पुनर्भवे॥१९०॥
मुक्तौ च देहे ब्रह्माद्याः षडधिष्ठानकारिणः।
तस्यान्ते तु परा देवी यत्र युक्तो न जायते॥१९१॥
अनेन ज्ञातमात्रेण दीक्षानुग्रहकृद्भवेत्।
समस्तकारणोल्लासपदे सुविदिते यतः॥१९२॥
अकारणं शिवं विन्देद्यत्तद्विश्वस्य कारणम्।
अधोवक्त्रं त्विदं द्वैतकलङ्कैकान्तशातनम्॥१९३॥
क्षीयते तदुपासायां येनोर्ध्वाधरडम्बरः।
अत्रापानोदये प्राग्वत्षष्ट्यब्दोदययोजनाम्॥१९४॥
यावत्कुर्वीत तुट्यादेर्युक्ताङ्गुलविभागतः।
एवं समानेऽपि विधिः स हि हार्दीषु नाडिषु॥१९५॥
सञ्चरन्सर्वतोदिक्कं दशधैव विभाव्यते।
दश मुख्या महानाडीः पूरयन्नेष तद्गताः॥१९६॥
नाड्यन्तराश्रिता नाडीः क्रामन्देहे समस्थितिः।
अष्टासु दिग्दलेष्वेष क्रामंस्तद्दिक्पतेः क्रमात्॥१९७॥
चेष्टितान्यनुकुर्वाणो रौद्रः सौम्यश्च भासते।
स एव नाडीत्रितये वामदक्षिणमध्यगे॥१९८॥
इन्द्वर्काग्निमये मुख्ये चरंस्तिष्ठत्यहर्निशम्।
सार्धनालीद्वयं प्राणशतानि नव यत्स्थितम्॥१९९॥
तावद्वहन्नहोरात्रं चतुर्विंशतिधा चरेत्।
विषुवद्वासरे प्रातः सांशां नालीं स मध्यगः॥२००॥
वामेतरोदक्सव्यान्यैर्यावत्सङ्क्रान्तिपञ्चकम्।
एवं क्षीणासु पादोनचतुर्दशसु नालिषु॥२०१॥
मध्याह्ने दक्षविषुवन्नवप्राणशतीं वहेत्।
दक्षोदगन्योदग्दक्षैः पुनः सङ्क्रान्तिपञ्चकम्॥२०२॥
नवासुशतमेकैकं ततो विषुवदुत्तरम्।
पञ्चके पञ्चकेऽतीते सङ्क्रान्तेर्विषुवद्बहिः॥२०३॥
यद्वत्तथान्तः सङ्क्रान्तिर्नवप्राणशतानि सा।
एवं रात्रावपीत्येवं विषुवद्दिवसात्समात्॥२०४॥
आरभ्याहर्निशावृद्धिह्राससङ्क्रान्तिगोऽप्यसौ।
रात्र्यन्तदिनपूर्वांशौ मध्याह्नो दिवसक्षयः॥२०५॥
स शर्वर्युदयो मध्यमुदक्तो विषुतेदृशी।
व्याप्तौ विषेर्यतो वृत्तिः साम्यं च व्याप्तिरुच्यते॥२०६॥
तदर्हति च यः कालो विषुवत्तदिहोदितः।
विषुवत्प्रभृति ह्रासवृद्धी ये दिनरात्रिगे॥२०७॥
तत्क्रमेणैव सङ्क्रान्तिह्रासवृद्धी दिवानिशोः।
इत्थं समानमरुतो वर्षद्वयविकल्पनम्॥२०८॥
चार एकत्र नह्यत्र श्वासप्रश्वासचर्चनम्।
समानेऽपि तुटेः पूर्वं यावत्षष्ट्यब्दगोचरम्॥२०९॥
कालसङ्ख्या सुसूक्ष्मैकचारगा गण्यते बुधैः।
सन्ध्यापूर्वाह्णमध्याह्नमध्यरात्रादि यत्किल॥२१०॥
अन्तःसङ्क्रान्तिगं ग्राह्यं तन्मुख्यं तत्फलोदितेः।
उक्तः समानगः काल उदाने तु निरूप्यते॥२११॥
प्राणव्याप्तौ यदुक्तं तदुदानेऽप्यत्र केवलम्।
नासाशक्त्यन्तयोः स्थाने ब्रह्मरन्ध्रोर्ध्वधामनी॥२१२॥
तेनोदानेऽत्र हृदयान्मूर्धन्यद्वादशान्तगम्।
तुट्यादिषष्टिवर्षान्तं विश्वं कालं विचारयेत्॥२१३॥

Tatsṛṣṭau sṛṣṭisaṁhārā niḥsaṅkhyā jagatāṁ yataḥ|
Antarbhūtāstataḥ śāktī mahāsṛṣṭirudāhṛtā||173||
Laye brahmā harī rudraśatānyaṣṭakapañcakam|
Ityanyonyaṁ kramādyānti layaṁ māyāntake'dhvani||174||
Māyātattvalaye tvete prayānti paramaṁ padam|
Māyordhve ye sitādhvasthāsteṣāṁ paraśive layaḥ||175||
Tatrāpyaupādhikādbhedāllaye bhedaṁ pare viduḥ|
Evaṁ tāttveśvare varge līne sṛṣṭau punaḥ pare||176||
Tatsādhakāḥ śiveṣṭā vā tatsthānamadhiśerate|
Brāhmī nāma parasyaiva śaktistāṁ yatra pātayet||177||
Sa brahmā viṣṇurudrādyā vaiṣṇavyāderataḥ kramāt|
Śaktimantaṁ vihāyānyaṁ śaktiḥ kiṁ yāti nedṛśam||178||
Chāditaprathitāśeṣaṁ śaktirekaḥ śivastathā|
Evaṁ visṛṣṭipralayāḥ prāṇa ekatra niṣṭhitāḥ||179||
So'pi saṁvidi saṁvicca cinmātre jñeyavarjite|
Cinmātrameva devī ca sā parā parameśvarī||180||
Aṣṭātriṁśaṁ ca tattattvaṁ hṛdayaṁ tatparāparam|
Tena saṁvittvamevaitatspandamānaṁ svabhāvataḥ||181||
Layodayā iti prāṇe ṣaṣṭyabdodayakīrtanam|
Icchāmātrapratiṣṭheyaṁ kriyāvaicitryacarcanā||182||
Kālaśaktistato bāhye naitasyā niyataṁ vapuḥ|
Svapnasvapne tathā svapne supte saṅkalpagocare||183||
Samādhau viśvasaṁhārasṛṣṭikramavivecane|
Mito'pi kila kālāṁśo vitatatvena bhāsate||184||
Pramātrabhede bhede'tha citro vitatimāpyasau|
Evaṁ prāṇe yathā kālaḥ kriyāvaicitryaśaktijaḥ||185||
Tathāpāne'pi hṛdayānmūlapīṭhavisarpiṇi|
Mūlābhidhamahāpīṭhasaṅkocapravikāsayoḥ||186||
Brahmādyanāśritāntānāṁ cinute sṛṣṭisaṁhṛtī|
Śaśvadyadyapyapāno'yamitthaṁ vahati kintvasau||187||
Avedyayatno yatnena yogibhiḥ samupāsyate|
Hṛtkandānandasaṅkocavikāsadvādaśāntagāḥ||188||
Brahmādayo'nāśritāntāḥ sevyante'tra suyogibhiḥ|
Ete ca parameśānaśaktitvādviśvavartinaḥ||189||
Dehamapyaśnuvānāstatkāraṇānīti kāmike|
Bālyayauvanavṛddhatvanidhaneṣu punarbhave||190||
Muktau ca dehe brahmādyāḥ ṣaḍadhiṣṭhānakāriṇaḥ|
Tasyānte tu parā devī yatra yukto na jāyate||191||
Anena jñātamātreṇa dīkṣānugrahakṛdbhavet|
Samastakāraṇollāsapade suvidite yataḥ||192||
Akāraṇaṁ śivaṁ vindedyattadviśvasya kāraṇam|
Adhovaktraṁ tvidaṁ dvaitakalaṅkaikāntaśātanam||193||
Kṣīyate tadupāsāyāṁ yenordhvādharaḍambaraḥ|
Atrāpānodaye prāgvatṣaṣṭyabdodayayojanām||194||
Yāvatkurvīta tuṭyāderyuktāṅgulavibhāgataḥ|
Evaṁ samāne'pi vidhiḥ sa hi hārdīṣu nāḍiṣu||195||
Sañcaransarvatodikkaṁ daśadhaiva vibhāvyate|
Daśa mukhyā mahānāḍīḥ pūrayanneṣa tadgatāḥ||196||
Nāḍyantarāśritā nāḍīḥ krāmandehe samasthitiḥ|
Aṣṭāsu digdaleṣveṣa krāmaṁstaddikpateḥ kramāt||197||
Ceṣṭitānyanukurvāṇo raudraḥ saumyaśca bhāsate|
Sa eva nāḍītritaye vāmadakṣiṇamadhyage||198||
Indvarkāgnimaye mukhye caraṁstiṣṭhatyaharniśam|
Sārdhanālīdvayaṁ prāṇaśatāni nava yatsthitam||199||
Tāvadvahannahorātraṁ caturviṁśatidhā caret|
Viṣuvadvāsare prātaḥ sāṁśāṁ nālīṁ sa madhyagaḥ||200||
Vāmetarodaksavyānyairyāvatsaṅkrāntipañcakam|
Evaṁ kṣīṇāsu pādonacaturdaśasu nāliṣu||201||
Madhyāhne dakṣaviṣuvannavaprāṇaśatīṁ vahet|
Dakṣodaganyodagdakṣaiḥ punaḥ saṅkrāntipañcakam||202||
Navāsuśatamekaikaṁ tato viṣuvaduttaram|
Pañcake pañcake'tīte saṅkrānterviṣuvadbahiḥ||203||
Yadvattathāntaḥ saṅkrāntirnavaprāṇaśatāni sā|
Evaṁ rātrāvapītyevaṁ viṣuvaddivasātsamāt||204||
Ārabhyāharniśāvṛddhihrāsasaṅkrāntigo'pyasau|
Rātryantadinapūrvāṁśau madhyāhno divasakṣayaḥ||205||
Sa śarvaryudayo madhyamudakto viṣutedṛśī|
Vyāptau viṣeryato vṛttiḥ sāmyaṁ ca vyāptirucyate||206||
Tadarhati ca yaḥ kālo viṣuvattadihoditaḥ|
Viṣuvatprabhṛti hrāsavṛddhī ye dinarātrige||207||
Tatkrameṇaiva saṅkrāntihrāsavṛddhī divāniśoḥ|
Itthaṁ samānamaruto varṣadvayavikalpanam||208||
Cāra ekatra nahyatra śvāsapraśvāsacarcanam|
Samāne'pi tuṭeḥ pūrvaṁ yāvatṣaṣṭyabdagocaram||209||
Kālasaṅkhyā susūkṣmaikacāragā gaṇyate budhaiḥ|
Sandhyāpūrvāhṇamadhyāhnamadhyarātrādi yatkila||210||
Antaḥsaṅkrāntigaṁ grāhyaṁ tanmukhyaṁ tatphaloditeḥ|
Uktaḥ samānagaḥ kāla udāne tu nirūpyate||211||
Prāṇavyāptau yaduktaṁ tadudāne'pyatra kevalam|
Nāsāśaktyantayoḥ sthāne brahmarandhrordhvadhāmanī||212||
Tenodāne'tra hṛdayānmūrdhanyadvādaśāntagam|
Tuṭyādiṣaṣṭivarṣāntaṁ viśvaṁ kālaṁ vicārayet||213||

Puesto que (yatas), en esa Emisión (tad-sṛṣṭau), las manifestaciones y disoluciones internas (sṛṣṭi-saṁhārāḥ... antar-bhūtāḥ) de los universos (jagatām) son innumerables (niḥsaṅkhyāḥ), por lo tanto (tatas), se dice que (tal Emisión) es (udāhṛtā) la Gran Manifestación (mahā-sṛṣṭiḥ) de Śakti (śāktī).

En la disolución (laye), "Brahmā (brahmā), Viṣṇu (harī), los cien Rudra-s (rudra-śatāni) (y) los cinco grupos de ocho (aṣṭaka-pañcakam... iti)", gradualmente (kramāt) se disuelven recíprocamente (anyonyam... yānti layam) en el curso de Māyā (māyāntake adhvani). Pero (tu), cuando la categoría Māyā --la sexta-- se disuelve (māyā-tattva-laye), ellos (ete) llegan (prayānti) al Estado Supremo (paramam padam).

(Existe) una disolución (layaḥ) en el Śiva Supremo (para-śive) en el caso de aquéllos (teṣām) que (ye) permanecen en el curso blanco --es decir, en el curso puro, en las categorías 3, 4 y 5-- (sita-adhva-sthāḥ) por encima de Māyā (māyā-ūrdhve). Incluso ahí mismo --en el Śiva Supremo-- (tatra api), otros (pare) (aún) consideran (viduḥ) que en (tal) disolución existe dualidad (laye bhedam) debido a la diferenciación limitada por condiciones particulares (aupādhikāt bhedāt) --o sea, ésta no es en absoluto la opinión de Abhinavagupta--.

De este modo (evam), cuando el grupo de los señores de los tattva-s o categorías ha sido disuelto (tāttva-īśvare varge līne), en la siguiente manifestación (sṛṣṭau... pare) nuevamente (punar), adeptos en eso (tad-sādhakāḥ) o (vā) los que han sido elegidos por Śiva --elegidos por Su Voluntad-- (śiva-iṣṭāḥ) ocupan (adhiśerate) sus posicion(es) --las posiciones de los anteriores señores de los tattva-s-- (tad-sthānam).

(Se vuelve) Brahmā (brahmā) aquél (saḥ) en quien (yatra) (Śiva) deja caer (pātayet) el Poder (śaktistām) del Supremo (parasya eva) llamado --o sea, el Poder es llamado-- (nāma) Brāhmī (brāhmī). (De igual modo,) a partir de esta (Śakti que asume la forma de) Vaiṣṇavī, etc. (vaiṣṇavī-ādeḥ ataḥ), (aquéllos en quien Śiva deja caer tales formas se vuelven) Viṣṇu, Rudra, etc. (viṣṇu-rudra-ādyāḥ), respectivamente (kramāt).

¿Cómo (es posible) (kim) que Śakti (śaktiḥ), abandonando (vihāya) al Poseedor de Śakti (śaktimantam), (asuma) otra (forma) (anyam)? No es así --lit. no es tal-- (na īdṛśam). Śakti (śaktiḥ) (es más bien) ocultada y manifestada totalmente (por Śiva) (chādita-prathitā aśeṣam). De esta manera (tathā), (existe solamente) un (ekaḥ) Śiva (śivaḥ) (que se manifiesta como el Ser de Brahmā, Viṣṇu, etc.).

De esta forma (evam), manifestaciones y disoluciones (visṛṣṭi-pralayāḥ) permanecen (niṣṭhitāḥ) en un lugar (ekatra), (es decir,) en la energía vital (prāṇe). Ello --la energía vital-- (saḥ api) (permanece) en Saṁvid (saṁvidi), y (ca) Saṁvid (saṁvid) en la Conciencia pura desprovista de objetos conocibles (cit-mātre jñeya-varjite). La Conciencia pura (cit-mātram) (es) la Diosa Suprema (devī ca sā parā), (a saber,) la Señora Suprema (parama-īśvarī), la trigésimo octava categoría (aṣṭātriṁśam ca tad tattvam) (y) el Corazón que es supremo y no supremo (hṛdayam tad para-aparam).

Por esa razón (tena), 'disoluciones y surgimientos' (laya-udayāḥ iti) (son) únicamente (eva) esta (etad) Conciencia (saṁvittvam) que vibra (spandamānam) espontáneamente (svabhāvataḥ). (A causa de eso,) se ha dicho que existen surgimientos de sesenta años (ṣaṣṭi-abda-udaya-kīrtanam) en la energía vital (prāṇe).

Este (iyam) poder del tiempo (kāla-śaktiḥ), que se considera como una variedad de actividades (kriyā-vaicitrya-carcanā), reposa solamente en la Voluntad (de Śiva) (icchā-mātra-pratiṣṭhā). Por ende (tatas), ello --el poder del tiempo-- no tiene una forma permanente (na etasyāḥ niyatam vapus) externamente (bāhye).

En el estado de sueño en el sueño (svapna-svapne), al igual que (tathā) en svapna (svapne), en sueño profundo (supte), en la esfera de la imaginación (saṅkalpa-gocare), en samādhi o absorción (samādhau) (y) cuando uno distingue claramente la sucesión de disoluciones y surgimientos del universo (viśva-saṁhāra-sṛṣṭi-krama-vivecane), incluso una limitada porción del tiempo (mitaḥ api kila kāla-aṁśaḥ) parece ser (bhāsate) inmenso (vitatatvena).

Esa (asau) inmensidad (vitatimā pi) (es) múltiple (citraḥ) (ya sea que esté) en distintos conocedores --o sea, colectivamente-- (pramātra-bhede) o bien (atha) en sólo una de tales variedades --o sea, individualmente-- (bhede).

De este modo (evam), así como (yathā) el tiempo (kālaḥ) —nacido del poder que controla la variedad de actividades (kriyā-vaicitrya-śakti-jaḥ)(está) en prāṇa --que se mueve con la exhalación-- (prāṇe), así (tathā) (está) también en apāna --que se mueve con la inhalación-- (apāne api), moviéndose desde el corazón hasta la morada raíz (hṛdayān mūla-pīṭha-visarpiṇi).

(El yogī) percibe (cinute) manifestación y disolución (sṛṣṭi-saṁhṛtī) (del universo) comenzando con Brahmā y terminando en Anāśritaśiva (brahma-ādi-anāśrita-antānām) en la contracción y expansión del gran asiento cuyo nombre es 'raíz' (mūla-abhidha-mahā-pīṭha-saṅkoca-pravikāsayoḥ).

De esta manera (ittham), aún si (yadi api) este (ayam) apāna (apānaḥ) incesantemente (śaśvat) fluye (vahati), no obstante (kintu), ese (asau) (apāna que se mueve) a través de un esfuerzo inconsciente (avedya-yatnaḥ) es usado como objeto de concentración --también 'es adorado'-- (samupāsyate) por los yogī-s (yogibhiḥ) a través del esfuerzo (yatnena).

(Las deidades) que empiezan con Brahmā (brahma-ādayaḥ) (y) terminan en Anāśritaśiva (anāśrita-antāḥ), que están residiendo en corazón, kanda, en la contracción y expansión de bienaventuranza, y en el dvādaśānta (externo) (hṛt-kanda-ānanda-saṅkoca-vikāsa-dvādaśānta-gāḥ), son honradas (sevyante) por los buenos yogī-s (su-yogibhiḥ) aquí --en apāna-- (atra).

Estas (deidades) (ete ca) (son) universales (viśva-vartinaḥ) puesto que son poderes del Señor Supremo (parama-īśāna-śaktitvāt). Cuando alcanzan (aśnuvānāḥ) (la etapa del) cuerpo (deham api), (se denominan) en el Kāmikatantra (kāmike) 'las causas de eso --del cuerpo--' (tad-kāraṇāni iti).

En el cuerpo (dehe), Brahmā, etc. (brahma-ādyāḥ) presiden sobre seis (aspectos) (ṣaṭ-adhiṣṭhāna-kāriṇaḥ): Niñez, juventud, vejez, muerte (bālya-yauvana-vṛddhatva-nidhaneṣu), renacimiento (punarbhave) y (ca) Liberación (muktau).

Al final (ante tu) de eso (tasya), (reside) la Diosa Suprema (parā devī), donde (yatra) el que está unido (con Ella) (yuktaḥ) no nace (otra vez) (na jāyate). Por meramente conocer(la) (anena jñāta-mātreṇa), uno se convierte en (bhavet) el dador de iniciación y Gracia (dīkṣā-anugraha-kṛt).

Porque (yatas) cuando todas las causas y sus manifestaciones son muy conocidas (samasta-kāraṇa-ullāsa-pade su-vidite), uno conoce (vindet) al Śiva (śivam) sin causa (a-kāraṇam), (es decir, uno conoce) Eso (tad) que (yad) (es) la Causa (kāraṇam) del universo (viśvasya).

Esta (idam) boca hacia abajo --la boca de la Yoginī cuya forma es la sexta corriente-- (adhas-vaktram) destruye completamente la mancha de dualidad (dvaita-kalaṅka-ekānta-śātanam). Por cuya causa (yena), cuando se produce su --de esta boca hacia abajo-- adoración (tad-upāsāyām), el ensamble de superior e inferior (ūrdhva-adhara-ḍambaraḥ) es aniquilado (kṣīyate).

Aquí (atra), en el surgimiento de apāna (apāna-udaye), uno debería, como antes, aplicar (los ciclos de tiempo), desde una tuṭi hasta el surgimiento de sesenta años (prāk-vat-ṣaṣṭi-abda-udaya-yojanām yāvat kurvīta tuṭi-ādeḥ), según la apropiada división de los dedos (yukta-aṅgula-vibhāgataḥ).

De esta forma (evam), inclusive (api) con respecto a samāna (samāne), (se aplica la misma) regla (vidhiḥ). Ello --samāna-- (saḥ hi), moviéndose (sañcaran) en todas direcciones (sarvatodikkam) en los canales sutiles del corazón (hārdīṣu nāḍiṣu), aparece (vibhāvyate) en diez maneras (daśadhā eva).

Este (samāna) (eṣaḥ), llenando (pūrayan) los diez principales y grandes canales sutiles (daśa mukhyā mahā-nāḍīḥ) (así como también) los canales sutiles que residen en ellos (tad-gatāḥ), (y) que ingresan en (krāman) (otros) canales sutiles (nāḍīḥ) que moran dentro de tales nāḍī-s (como subcanales) (nāḍī-antara-āśritāḥ), (es) equilibrio (samasthitiḥ) en el cuerpo (dehe).

Este (samāna) (eṣaḥ), moviéndose (krāman) en las ocho direcciones (aṣṭāsu digdaleṣu), gradualmente (kramāt) se ajusta a (anukurvāṇaḥ) las actividades --a los modos-- (ceṣṭitāni) del (respectivo) señor de (cada una de) esas direcciones (tad-dik-pateḥ), (y) parece ser (bhāsate) feroz (raudraḥ) y (ca) gentil (saumyaḥ).

Ello --samāna-- (saḥ eva), (como) día y noche (aharniśam), se sigue (tiṣṭhati) moviendo (caran) en los tres principales canales sutiles --en Iḍā, Piṅgalā y Suṣumnā-- (nāḍī-tritaye... mukhye) —que están a la izquierda, a la derecha y en el medio— (vāma-dakṣiṇa-madhya-ge) (y) que están hechos de luna, sol y fuego (indu-arka-agni-maye).

Fluyendo (vahan) por tanto tiempo (tāvat) como un día y una noche (ahorātram), (samāna) se mueve (caret) en veinticuatro maneras (caturviṁśatidhā), lo cual (yad) dura --lit. permanece-- (sthitam) novecientos procesos respiratorios --4 segundos cada uno-- (prāṇa-śatāni nava), (es decir,) dos nālī-s y medio --a saber, 2 x 24 minutos + 12 minutos = 60 minutos o 1 hora-- (sa-ardha-nālī-dvayam).

En un día equinoccial (viṣuvad-vāsare), al amanecer (prātar), él --es decir, samāna-- (saḥ) se mueve a través del (canal sutil) central --a través de Suṣumnā-- (madhya-gaḥ) por un nālī y una porción --o sea, 24 minutos + 6 minutos = 30 minutos-- (sa-aṁśām nālīm) (más otros) cinco pasajes --cinco horas-- (saṅkrānti-pañcakam) desde un asterismo zodiacal al otro, hacia la izquierda, hacia la derecha, hacia el norte, hacia el sur y hacia el norte --lit. hacia el otro-- (vāma-itara-udak-savya-anyaiḥ yāvat).

De esta forma (evam), una vez que los catorce nālī-s menos un cuarto --14 x 24 minutos - 6 minutos = 330 minutos o 5 horas y media-- han pasado (kṣīṇāsu pāda-ūna-caturdaśasu nāliṣu), a mediodía (madhya-āhne), (samāna) fluye (vahet) (en la forma de) novecientos procesos respiratorios durante el equinoccio de otoño (dakṣa-viṣuvat-nava-prāṇa-śatīm).

(Luego, hay) de nuevo (punar) cinco pasajes (saṅkrānti-pañcakam) desde un asterismo zodiacal al otro, hacia la derecha, hacia el norte, hacia el sur --lit. hacia el otro--, hacia el norte y hacia la derecha (dakṣa-udak-anya-udad-dakṣaiḥ); cada uno de los cuales (ekaikam) (dura) novecientos procesos respiratorios (nava-asu-śatam). Después de eso (tatas), (existe) el equinoccio de primavera (viṣuvat-uttaram).

Así como (yadvat) externamente (bahis) (se produce) un equinoccio (viṣuvat) después de cada uno de los cinco pasajes (pañcake pañcake atīte saṅkrānteḥ), así (tathā) (también ocurre) internamente (antar), (donde) un pasaje (saṅkrāntiḥ... sā) (dura) novecientos procesos respiratorios (nava-prāṇa-śatāni).

De este modo (evam), (todo esto sucede) en la noche (rātrau) también (api). De esta manera (iti evam), comenzando (ārabhya) desde el equinoccio donde día y noche son iguales (viṣuvat-divasāt-samāt), él --samāna-- (asau) procede a través de un aumento y una disminución de día, noche y también de los pasajes (mismos) (aharniśā-vṛddhi-hrāsa-saṅkrānti-gaḥ api).

Empezando desde el equinoccio de primavera (udaktaḥ), los momentos equinocciales (viṣutedṛśī) (son los siguientes:) Las dos porciones del final de la noche y el comienzo del día (rātri-anta-dina-pūrva-aṁśau), mediodía (madhyāhnaḥ), el final del día (divasa-kṣayaḥ), el surgimiento de la noche (saḥ śarvarī-udayaḥ) (y) de la medianoche (madhyam).

Puesto que (yatas) la formación (vṛttiḥ) de la raíz 'viṣ' (viṣeḥ) implica penetración (vyāptau), y (ca) se dice que (ucyate) la igualdad (sāmyam) (es) penetración (vyāptiḥ), por consiguiente (tad) el tiempo (kālaḥ) que (yaḥ) merece (arhati ca) (tal designación, ya que hay igualdad en ello, es) denominado (uditaḥ) aquí (iha) el equinoccio (viṣuvat tad).

Comenzando a partir del equinoccio (viṣuvat-prabhṛti), la disminución y el aumento (hrāsa-vṛddhī) con referencia a días y noches (ye dina-rātri-ge) gradualmente (tad-krameṇa eva) (significa) una disminución y un aumento de los pasajes (saṅkrānti-hrāsa-vṛddhī) del día y de la noche (divāniśoḥ).

De esta manera (ittham), (en un movimiento) del aire vital llamado samāna (samāna-marutaḥ), (existe) la distinción de dos años (varṣa-dvaya-vikalpanam). (Este) movimiento (cāraḥ) (ocurre) en un lugar (ekatra) (pues) inhalación y exhalación no son considerados (nahi... śvāsa-praśvāsa-carcanam) aquí (atra).

Inclusive (api) en samāna (samāne), los previos (pūrvam) números de veces (kāla-saṅkhyā) localizados en este único y muy sutil movimiento (su-sūkṣma-eka-cāra-gā), desde una tuṭi (tuṭeḥ) hasta (yāvat) la esfera de influencia de sesenta años (ṣaṣṭi-abda-gocaram), pueden ser calculados (gaṇyate) por los sabios (budhaiḥ).

Las uniones tales como la primera parte del día, mediodía, medianoche, etc. (sandhyā-pūrvāhṇa-madhyāhna-madhyarātra-ādi) que están ciertamente situadas en los pasajes internos (yad kila antar-saṅkrānti-gam) deben ser percibidos (grāhyam). Ellas son importantes (tad-mukhyam) a causa del surgimiento de sus frutos (tad-phala-uditeḥ).

El tiempo (kālaḥ) que reside en samāna (samāna-gaḥ) ha sido (entonces) mencionado (uktaḥ). (Ahora,) se describe (nirūpyate) (el tiempo) con referencia a udāna (udāne). Lo que se ha dicho (yad uktam) con respecto a la penetración de prāṇa (prāṇa-vyāptau), (puede) incluso (decirse) (api) con relación a ese udāna (tad-udāne). Aquí (atra) (existe) sólo (una diferencia) (kevalam) mientras el primero tiene su lugar en la śakti nasal, el segundo lo tiene en la morada superior de Brahmarandhra (nāsā-śakti-antayoḥ sthāne brahmarandhra-ūrdhva-dhāmanī). A causa de eso (tena), uno debería reflexionar acerca (vicārayet) del tiempo universal (viśvam kālam) aquí (atra) en udāna (udāne), desde una tuṭi hasta sesenta años (tuṭi-ādi-ṣaṣṭi-varṣa-antam), cuando, desde el corazón, se mueve hacia el dvādaśānta ubicado en la cabeza (hṛdayāt mūrdhanya-dvādaśānta-gam)||173-213||

al inicio


 Estrofas 214 a 221

व्याने तु विश्वात्ममये व्यापके क्रमवर्जिते।
सूक्ष्मसूक्ष्मोच्छलद्रूपमात्रः कालो व्यवस्थितः॥२१४॥

Vyāne tu viśvātmamaye vyāpake kramavarjite|
Sūkṣmasūkṣmocchaladrūpamātraḥ kālo vyavasthitaḥ||214||

Pero (tu) en vyāna (vyāne) —que tiene que ver con el Ser universal (viśva-ātma-maye), que es (todo)penetrante (vyāpake) (y) carente de sucesión (krama-varjite)—, el tiempo (kālaḥ) permanece (vyavasthitaḥ) solamente con una forma que aparece desde el Spanda --lit. sutil y sutil-- (sūkṣma-sūkṣma-ucchalat-rūpa-mātraḥ)||214||


सृष्टिः प्रविलयः स्थेमा संहारोऽनुग्रहो यतः।
क्रमात्प्राणादिके काले तं तं तत्राश्रयेत्ततः॥२१५॥

Sṛṣṭiḥ pravilayaḥ sthemā saṁhāro'nugraho yataḥ|
Kramātprāṇādike kāle taṁ taṁ tatrāśrayettataḥ||215||

Puesto que (yatas) manifestación (sṛṣṭiḥ), ocultación de la propia naturaleza esencial (pravilayaḥ), sostenimiento (sthemā), retiro o disolución (saṁhāraḥ) (y) revelación de la propia naturaleza esencial (anugrahaḥ) (están) en orden regular (kramāt) en el tiempo (kāle) —el cual consiste en prāṇa, etc. (prāṇa-ādike)—, por lo tanto (tatas) uno debería recurrir a eso --a prāṇa, etc.-- (tam tam) allí --en la autoría de la manifestación, etc.-- (tatra)||215||


प्राणचारेऽत्र यो वर्णपदमन्त्रोदयः स्थितः।
यत्नजोऽयत्नजः सूक्ष्मः परः स्थूलः स कथ्यते॥२१६॥

Prāṇacāre'tra yo varṇapadamantrodayaḥ sthitaḥ|
Yatnajo'yatnajaḥ sūkṣmaḥ paraḥ sthūlaḥ sa kathyate||216||

El surgimiento de las letras, oraciones y palabras (varṇa-pada-mantra-udayaḥ), que (yaḥ) reside (sthitaḥ) en este movimiento de la energía vital (prāṇa-cāre atra) (puede) nacer a partir del esfuerzo (yatna-jaḥ) (o puede) no nacer del esfuerzo (a-yatna-jaḥ). Ese (surgimiento) (saḥ) se dice que es (kathyate) sutil (sūkṣmaḥ), supremo (paraḥ) (y) burdo (sthūlaḥ)||216||


एको नादात्मको वर्णः सर्ववर्णाविभागवान्।
सोऽनस्तमितरूपत्वादनाहत इहोदितः॥२१७॥

Eko nādātmako varṇaḥ sarvavarṇāvibhāgavān|
So'nastamitarūpatvādanāhata ihoditaḥ||217||

La única (ekaḥ) letra (varṇaḥ... saḥ) que consiste en Nāda (nāda-ātmakaḥ), que no está separada de todas las letras (sarva-varṇa-avibhāgavān), (es) aquí (iha) denominada (uditaḥ) Anāhata --lit. (sonido) no producido por golpe-- (anāhataḥ) ya que su forma no está sujeta a puesta o declinamiento (anastamita-rūpatvāt)||217||


स तु भैरवसद्भावो मातृसद्भाव एष सः।
परा सैकाक्षरा देवी यत्र लीनं चराचरम्॥२१८॥

ह्रस्वार्णत्रयमेकैकं रव्यङ्गुलमथेतरत्।
प्रवेश इति षड्वर्णाः सूर्येन्दुपथगाः क्रमात्॥२१९॥

इकारोकारयोरादिसन्धौ सन्ध्यक्षरद्वयम्।
ए ओ इति प्रवेशे तु ऐ औ इति द्वयं विदुः॥२२०॥

षण्ठार्णानि प्रवेशे तु द्वादशान्तललाटयोः।
गले हृदि च बिन्द्वर्णविसर्गौ परितःस्थितौ॥२२१॥

Sa tu bhairavasadbhāvo mātṛsadbhāva eṣa saḥ|
Parā saikākṣarā devī yatra līnaṁ carācaram||218||
Hrasvārṇatrayamekaikaṁ ravyaṅgulamathetarat|
Praveśa iti ṣaḍvarṇāḥ sūryendupathagāḥ kramāt||219||
Ikārokārayorādisandhau sandhyakṣaradvayam|
E o iti praveśe tu ai au iti dvayaṁ viduḥ||220||
Ṣaṇṭhārṇāni praveśe tu dvādaśāntalalāṭayoḥ|
Gale hṛdi ca bindvarṇavisargau paritaḥsthitau||221||

Ello --el sonido Anāhata-- (saḥ tu) (es) el ser real de Bhairava (bhairava-sadbhāvaḥ) (y) el ser real de los conocedores (mātṛ-sadbhāvaḥ). Este mismísimo (sonido) (eṣa saḥ) (es) la Suprema (parā) Diosa (devī) monosilábica (sa-eka-akṣarā) donde (yatra) todo lo que se mueve y no se mueve (cara-acaram) queda disuelto (līnam).

Cada una de (ekaikam) las tres letras cortas --a saber, 'a', 'i' y 'u'-- (hrasva-arṇa-trayam) (ocupa) doce dedos (ravi-aṅgulam), y (atha) las otras --es decir, las vocales largas, a saber, 'ā', 'ī' y 'ū'-- (itarat) (ocupan la misma distancia) en la inhalación (praveśe). De esta manera (iti), las seis letras (ṣaṭ-varṇāḥ) se mueven a través del sendero de sol y luna (sūrya-indu-patha-gāḥ), respectivamente (kramāt).

En la combinación de las letras 'i' y 'u' con 'a' y 'ā' (i-kāra-u-kārayoḥ a-ādi-sandhau), dos diptongos (sandhi-akṣara-dvayam), 'e' (y) 'o' (e o iti) (se producen). Pero (tu) en la inhalación (praveśe), existen --lit. ellos, los sabios, conocieron-- (viduḥ) (otros) dos (diptongos) (dvayam): 'ai' (y) 'au' (ai au iti).

Las letras eunucas --o sea 'ṛ', 'ṝ', 'ḷ' y 'ḹ'-- (ṣaṇṭha-arṇāni) (están) en la inhalación (praveśe tu) (y) también en dvādaśānta y la frente (dvādaśānta-lalāṭayoḥ), en la garganta (gale) y (ca) en el corazón (hṛdi). (A su vez,) Bindu --es decir, Anusvāra-- y Visarga (bindu-arṇa-visargau) residen (sthitau) en todas partes --en inhalación y exhalación-- (paritas)||218-221||

al inicio


 Estrofas 222 a 236

कादिपञ्चकमाद्यस्य वर्णस्यान्तः सदोदितम्।
एवं सस्थानवर्णानामन्तः सा सार्णसन्ततिः॥२२२॥

Kādipañcakamādyasya varṇasyāntaḥ sadoditam|
Evaṁ sasthānavarṇānāmantaḥ sā sārṇasantatiḥ||222||

El grupo de cinco consonantes (guturales) tales como 'ka', etc. (ka-ādi-pañcakam) está constantemente surgiendo (sadā-uditam) dentro (antar) de la primera letra --de la vocal 'a'-- (ādyasya varṇasya). De esta forma (evam), dentro (antar) de las otras vocales --lit. letras-- que están dotadas de un respectivo lugar de articulación (sa-sthāna-varṇānām) (surge) la otra serie de letras --a saber, el otro grupo de consonantes-- (sa-arṇa-santatiḥ)||222||


हृद्येष प्राणरूपस्तु सकारो जीवनात्मकः।
बिन्दुः प्रकाशो हार्णश्च पूरणात्मतया स्थितः॥२२३॥

Hṛdyeṣa prāṇarūpastu sakāro jīvanātmakaḥ|
Binduḥ prakāśo hārṇaśca pūraṇātmatayā sthitaḥ||223||

La letra 'sa' (eṣaḥ... sa-kāraḥ), que es vida (jīvana-ātmakaḥ) (y) cuya forma es prāṇa (prāṇa-rūpaḥ tu), (reside) en el corazón (hṛdi). Bindu --o sea, Anusvāra-- (binduḥ) (es) luz (prakāśaḥ), y (ca) la letra 'ha' (ha-arṇaḥ) permanece (sthitaḥ) como la inhalación (pūraṇa-ātmatayā)||223||


उक्तः परोऽयमुदयो वर्णानां सूक्ष्म उच्यते।
प्रवेशे षोडशौन्मुख्ये रवयः षण्ठवर्जिताः॥२२४॥

तदेवेन्द्वर्कमत्रान्ये वर्णाः सूक्ष्मोदयस्त्वयम्।
कालोऽर्धमात्रः कादीनां त्रयस्त्रिंशत उच्यते॥२२५॥

मात्रा ह्रस्वाः पञ्च दीर्घाष्टकं द्विस्त्रिः प्लुतं तु ॡ।
एकाशीतिमिमामर्धमात्राणामाह नो गुरुः॥२२६॥

यद्वशाद्भगवानेकाशीतिकं मन्त्रमभ्यधात्।
एकाशीतिपदा देवी शक्तिः प्रोक्ता शिवात्मिका॥२२७॥

श्रीमातङ्गे तथा धर्मसङ्घातात्मा शिवो यतः।
तथा तथा परामर्शशक्तिचक्रेश्वरः प्रभुः॥२२८॥

स्थूलैकाशीतिपदजपरामर्शैर्विभाव्यते।
तत एव परामर्शो यावत्येकः समाप्यते॥२२९॥

तावत्तत्पदमुक्तं नो सुप्तिङ्नियमयन्त्रितम्।
एकाशीतिपदोदारविमर्शक्रमबृंहितः॥२३०॥

स्थूलोपायः परोपायस्त्वेष मात्राकृतो लयः।
अर्धमात्रा नव नव स्युश्चतुर्षु चतुर्षु यत्॥२३१॥

अङ्गुलेष्विति षट्त्रिंशत्येकाशीतिपदोदयः।
अङ्गुले नवभागेन विभक्ते नवमाशकाः॥२३२॥

वेदा मात्रार्धमन्यत्तु द्विचतुःषड्गुणं त्रयम्।
एवमङ्गुलरन्ध्रांशचतुष्कद्वयगं लघु॥२३३॥

दीर्घं प्लुतं क्रमाद्द्वित्रिगुणमर्धं ततोऽपि हल्।
क्षकारस्त्र्यर्धमात्रात्मा मात्रिकः स तथान्तरा॥२३४॥

विश्रान्तावर्धमात्रास्य तस्मिंस्तु कलिते सति।
अङ्गुलार्धेऽद्रिभागेन त्वर्धमात्रा पुरा पुनः॥२३५॥

क्षकारः सर्वसंयोगग्रहणात्मा तु सर्वगः।
सर्ववर्णोदयाद्यन्तसन्धिषूदयभाग्विभुः॥२३६॥

Uktaḥ paro'yamudayo varṇānāṁ sūkṣma ucyate|
Praveśe ṣoḍaśaunmukhye ravayaḥ ṣaṇṭhavarjitāḥ||224||
Tadevendvarkamatrānye varṇāḥ sūkṣmodayastvayam|
Kālo'rdhamātraḥ kādīnāṁ trayastriṁśata ucyate||225||
Mātrā hrasvāḥ pañca dīrghāṣṭakaṁ dvistriḥ plutaṁ tu ḹ|
Ekāśītimimāmardhamātrāṇāmāha no guruḥ||226||
Yadvaśādbhagavānekāśītikaṁ mantramabhyadhāt|
Ekāśītipadā devī śaktiḥ proktā śivātmikā||227||
Śrīmātaṅge tathā dharmasaṅghātātmā śivo yataḥ|
Tathā tathā parāmarśaśakticakreśvaraḥ prabhuḥ||228||
Sthūlaikāśītipadajaparāmarśairvibhāvyate|
Tata eva parāmarśo yāvatyekaḥ samāpyate||229||
Tāvattatpadamuktaṁ no suptiṅniyamayantritam|
Ekāśītipadodāravimarśakramabṛṁhitaḥ||230||
Sthūlopāyaḥ paropāyastveṣa mātrākṛto layaḥ|
Ardhamātrā nava nava syuścaturṣu caturṣu yat||231||
Aṅguleṣviti ṣaṭtriṁśatyekāśītipadodayaḥ|
Aṅgule navabhāgena vibhakte navamāśakāḥ||232||
Vedā mātrārdhamanyattu dvicatuḥṣaḍguṇaṁ trayam|
Evamaṅgularandhrāṁśacatuṣkadvayagaṁ laghu||233||
Dīrghaṁ plutaṁ kramāddvitriguṇamardhaṁ tato'pi hal|
Kṣakārastryardhamātrātmā mātrikaḥ sa tathāntarā||234||
Viśrāntāvardhamātrāsya tasmiṁstu kalite sati|
Aṅgulārdhe'dribhāgena tvardhamātrā purā punaḥ||235||
Kṣakāraḥ sarvasaṁyogagrahaṇātmā tu sarvagaḥ|
Sarvavarṇodayādyantasandhiṣūdayabhāgvibhuḥ||236||

Se ha descripto (uktaḥ) este (ayam) supremo (paraḥ) surgimiento (udayaḥ) de las letras (varṇānām). (Ahora,) se menciona (ucyate) el (surgimiento) sutil (sūkṣmaḥ).

En la inhalación (praveśe) (brotan) dieciséis (vocales) (ṣoḍaśa) (en tanto que) en la exhalación (aunmukhye) (emergen) doce (vocales) (ravayaḥ) sin las eunucas --o sea, sin ṛ, ṝ, ḷ y ḹ-- (ṣaṇṭha-varjitāḥ). Eso (tad) (es) la luna y el sol (indu-arkam). Las otras (anye) letras (varṇāḥ) (se incluyen) aquí (atra). Éste (ayam) (es) verdaderamente (tu) el surgimiento sutil (de las letras) (sūkṣma-udayaḥ).

El tiempo (kālaḥ) del grupo de treinta y tres (consonantes) --es decir, de cada una de las consonantes-- (trayastriṁśata) —empezando con 'ka' (ka-ādīnām)— se dice que es (ucyate) (dieciséis mātrā-s y medio, es decir) medio mātrā (cada una) (ardha-mātraḥ). Las cinco (pañca) (vocales) cortas --a, i, u, ṛ y ḷ -- (hrasvāḥ) (duran cinco) mātrā-s --un mātrā cada una-- (mātrāḥ), el grupo de ocho (vocales) largas --o sea, ā, ī, ū, ṝ, e, ai, o y au-- (dīrgha-aṣṭakam) (dura 16 mātrā-s, es decir) dos mātrā-s (cada una) (dviḥ). (Finalmente,) la vocal 'ḹ' (ḹ) (es) pluta --o sea, dura tres mātrā-s-- (plutam tu).

El Guru (guruḥ) nos (nas) dijo (āha) estos (imām) ochenta y una y media mātrā-s (ekāśītim... ardha-mātrāṇām). Debido a lo cual (yad-vaśāt), el Señor (bhagavān) explicó (abhyadhāt) que el mantra (mantram) consiste en ochenta y un porciones (ekāśītikam).

En el venerable Mātaṅga (śrī-mātaṅge), Śakti (śaktiḥ) —la Diosa (devī) cuya esencia es Śiva (śiva-ātmikā)— se dice que está (proktā) compuesta de ochenta y un pada-s (ekāśīti-padā). Así (tathā), a causa de lo cual (yatas), Śiva (śivaḥ) está constituido por este grupo de atributos (dharma-saṅghāta-ātmā).

De esta manera y de esa manera (tathā tathā), el Maestro (prabhuḥ) —el Señor del grupo de śakti-s de la Conciencia— (parāmarśa-śakti-cakra-īśvaraḥ) es percibido (vibhāvyate) a través de los diferentes tipos de conciencia nacidos de ochenta y un pada-s burdos (sthūla-ekāśīti-pada-ja-parāmarśaiḥ).

Debido a eso (tatas eva), mientras (yāvati) una (ekaḥ) conciencia (parāmarśaḥ) se consuma (samāpyate), por todo ese tiempo (tāvat) se dice que (uktam) eso (tad) (es) un pada (padam). No está restringido a una regla acerca de 'sup' y 'tiṅ' (tal como estableció Pāṇini) --estos términos técnicos representan terminaciones de caso-- (no sup-tiṅ-niyama-yantritam).

Esta (eṣaḥ) disolución --un reposo en el propio Ser-- (layaḥ), nutrida por una sucesión de tipos de la noble conciencia de los ochenta y un pada-s (ekāśīti-pada-udāra-vimarśa-krama-bṛṁhitaḥ), (es) el medio burdo (sthūla-upāyaḥ). Sin embargo (tu), (la disolución) producida por las mātrā-s (mātrā-kṛtaḥ) (es) el medio supremo (para-upāyaḥ).

Hay (syuḥ) nueve (nava nava) mitades de una mātrā (ardha-mātrāḥ) cada cuatro (dedos) (caturṣu caturṣu), o sea (yad), en treinta y seis dedos (aṅguleṣu iti ṣaṭtriṁśati) (se produce) el surgimiento de ochenta y un pada-s (ekāśīti-pada-udayaḥ).

Cuando se divide un dedo (aṅgule... vibhakte) en nueve partes (navabhāgena), las consonantes (navamāśakāḥ) —que duran media mātrā (mātrā-ardham)(ocupan) cuatro (partes) (vedāḥ). Pero (tu) los otros (anyat) tres (tipos de letras) (trayam) son dobles, cuádruples y séxtuples (dvi-catur-ṣaṭ-guṇam).

De este modo (evam), las (vocales) cortas (laghu) ocupan ocho de las nueve partes de cada dedo (aṅgula-randhrāṁśa-catuṣkadvaya-gam). Las (vocales) largas y la vocal pluta (dīrgham plutam) (ocupan) el doble y el triple (dvi-tri-guṇam) respectivamente (kramāt). Las consonantes (hal) (ocupan) la mitad (ardham) de eso --del número de partes ocupadas por las vocales cortas-- (tatas api).

Toda (mātrikaḥ) la letra 'kṣa' (kṣa-kāraḥ... saḥ) (ocupa) tres mitades de mātrā-s (tri-ardha-mātrā-ātmā), (dos para ambas consonantes de las cuales esta letra está compuesta, y) media mātrā (ardha-mātrā) en el reposo intermedio (tathā antarā viśrāntau). Cuando existe este tipo de cálculo de estas cosas (asya tasmin tu kalite sati), (uno tiene que) dividir cada medio dedo (aṅgula-ardhe) en siete porciones (adri-bhāgena tu) (y asignar seis de esas porciones a cada) media mātrā (ardha-mātrā).

La letra 'kṣa' (kṣa-kāraḥ), (como se ha dicho) antes (purā punar), al contener todas las combinaciones (sarva-saṁyoga-grahaṇa-ātmā tu), es omnipresente (sarvagaḥ), todopenetrante (vibhuḥ) (y) poseedora de la aparición (udaya-bhāk) en las combinaciones al comienzo y al final del surgimiento de todas las letras (sarva-varṇa-udaya-ādya-anta-sandhiṣu)||224-236||

al inicio


 Estrofas 237 a 241

इत्थं षट्त्रिंशके चारे वर्णानामुदयः फले।
क्रूरे सौम्ये विलोमेन हादि यावदपश्चिमम्॥२३७॥

Itthaṁ ṣaṭtriṁśake cāre varṇānāmudayaḥ phale|
Krūre saumye vilomena hādi yāvadapaścimam||237||

De esta manera (ittham), (éste) es el surgimiento (udayaḥ) de las letras (varṇānām) en el movimiento en treinta y seis maneras (ṣaṭtriṁśake cāre) cuando el fruto es feroz (krūre). (Pero) cuando (el fruto) es gentil (saumye), (el surgimiento se mueve) hacia atrás (vilomena): Desde la 'ha' (ha-ādi) hasta (yāvat) la primera (letra) --la vocal 'a'-- (apaścimam)||237||


हृद्यकारो द्वादशान्ते हकारस्तदिदं विदुः।
अहमात्मकमद्वैतं यः प्रकाशात्मविश्रमः॥२३८॥

Hṛdyakāro dvādaśānte hakārastadidaṁ viduḥ|
Ahamātmakamadvaitaṁ yaḥ prakāśātmaviśramaḥ||238||

La letra 'a' (a-kāraḥ) (está) en el corazón (hṛdi). La letra 'ha' (ha-kāraḥ) (está) en el dvādaśānta (dvādaśānte). (Los sabios) consideran (viduḥ) esa mismísima cosa (tad idam) como el Aham o 'Yo' no dual (aham-ātmakam advaitam). (Todo es nada más que) un reposo en el Ser que es Luz (yaḥ prakāśa-ātma-viśramaḥ)||238||


शिवशक्त्यविभागेन मात्रैकाशीतिका त्वियम्।
द्वासप्ततावङ्गुलेषु द्विगुणत्वेन संसरेत्॥२३९॥

Śivaśaktyavibhāgena mātraikāśītikā tviyam|
Dvāsaptatāvaṅguleṣu dviguṇatvena saṁsaret||239||

No separado de Śiva y Śakti (śiva-śakti-avibhāgena), este (iyam) juego de ochenta y una mātrā-s (mātrā-ekāśītikā tu) se mueve (saṁsaret) en dos direcciones (dvi-guṇatvena) en los setenta y dos dedos (dvāsaptatau aṅguleṣu)||239||


उक्तः सूक्ष्मोदयस्त्रैधं द्विधोक्तस्तु परोदयः।
अथ स्थूलोदयोऽर्णानां भण्यते गुरुणोदितः॥२४०॥
एकैकमर्धप्रहरं दिने वर्गाष्टकोदयः।
रात्रौ च ह्रासवृद्धी अत्र केचिदाहुर्न केऽपि तु॥२४१॥

Uktaḥ sūkṣmodayastraidhaṁ dvidhoktastu parodayaḥ|
Atha sthūlodayo'rṇānāṁ bhaṇyate guruṇoditaḥ||240||
Ekaikamardhapraharaṁ dine vargāṣṭakodayaḥ|
Rātrau ca hrāsavṛddhī atra kecidāhurna ke'pi tu||241||

El triple y sutil surgimiento (sūkṣma-udayaḥ traidham) ha sido mencionado (uktaḥ) (y) el doble y supremo surgimiento (dvidhā... para-udayaḥ) ha sido (también) descripto (uktaḥ tu). Ahora (atha), el surgimiento burdo (sthūla-udayaḥ) de las letras (arṇānām) se está expresando (bhaṇyate) según lo que ha dicho (uditaḥ) el Guru (guruṇā).

En cada uno de (ekaikam) los medio prahara-s --1 prahara es aquí formalmente 3 horas, aunque Abhinavagupta mencionó antes que 1 prahara es 9 dedos en el espacio y 4 tuṭi-s en el tiempo-- (ardha-praharam), día (dine) y (ca) noche (rātrau), (se produce) la aparición de ocho varga-s o grupos de letras (varga-aṣṭaka-udayaḥ). Algunos (kecid) hablaron (āhuḥ) sobre la disminución y aumento (hrāsa-vṛddhī) aquí (atra), pero (tu) otros (ke'pi) no (na)||240-241||

al inicio


 Estrofas 242 a 252

एष वर्गोदयो रात्रौ दिवा चाप्यर्धयामगः।
प्राणत्रयोदशशती पञ्चाशदधिका च सा॥२४२॥
अध्यर्धा किल सङ्क्रान्तिर्वर्गे वर्गे दिवानिशोः।
तदैक्ये तूदयश्चारशतानां सप्तविंशतिः॥२४३॥

Eṣa vargodayo rātrau divā cāpyardhayāmagaḥ|
Prāṇatrayodaśaśatī pañcāśadadhikā ca sā||242||
Adhyardhā kila saṅkrāntirvarge varge divāniśoḥ|
Tadaikye tūdayaścāraśatānāṁ saptaviṁśatiḥ||243||

(Según lo último,) la aparición de un varga o grupo de letras (varga-udayaḥ), día y noche (rātrau divā ca api), dura medio yāma --1 yāma es 3 horas-- (ardha-yāma-gaḥ).

En cada grupo de letras (varge varge), día y noche (divāniśoḥ), (existe) un pasaje y medio --1 pasaje equivale a 900 procesos respiratorios-- (adhi-ardhā kila saṅkrāntiḥ), (es decir,) 1350 procesos respiratorios --13 x 100 + 50-- (prāṇa-trayodaśa-śatī pañcāśat-adhikā ca sā). En la unión de eso --de día y noche-- (tad-aikye tu), la aparición (de cada varga o grupo de letras) (udayaḥ) (toma) 2700 (procesos respiratorios) --27 x 100-- (cāra-śatānāṁ saptaviṁśatiḥ)||242-243||


नव वर्गांस्तु ये प्राहुस्तेषां प्राणशती रवीन्[विः]।
सत्रिभागैव सङ्क्रान्तिर्वर्गे प्रत्येकमुच्यते॥२४४॥

अहर्निशं तदैक्ये तु शतानां श्रुतिचक्षुषी।
स्थूलो वर्गोदयः सोऽयमथार्णोदय उच्यते॥२४५॥

एकैकवर्णे प्राणानां द्विशतं षोडशाधिकम्।
बहिश्चषकषट्त्रिंशद्दिन इत्थं तथा निशि॥२४६॥

Nava vargāṁstu ye prāhusteṣāṁ prāṇaśatī ravīn[viḥ]|
Satribhāgaiva saṅkrāntirvarge pratyekamucyate||244||
Aharniśaṁ tadaikye tu śatānāṁ śruticakṣuṣī|
Sthūlo vargodayaḥ so'yamathārṇodaya ucyate||245||
Ekaikavarṇe prāṇānāṁ dviśataṁ ṣoḍaśādhikam|
Bahiścaṣakaṣaṭtriṁśaddina itthaṁ tathā niśi||246||

Para los que hablaron (ye prāhuḥ teṣām) acerca de nueve varga-s o grupos de letras (nava vargān), cada uno de los varga-s (varge pratyekam), día y noche (aharniśam), se dice que es (ucyate) un pasaje y un tercio (sa-tri-bhāgā eva saṅkrāntiḥ), (o sea,) 1200 procesos respiratorios --12 x 100-- (prāṇa-śatī ravīn[viḥ]). En la unidad de eso --de día y noche-- (tad-aikye tu), (es) 2400 (procesos respiratorios) --24 x 100-- (śatānām śruti-cakṣuṣī).

Esa misma cosa (saḥ ayam) (es) el surgimiento burdo de los varga-s o grupos de letras (sthūlaḥ varga-udayaḥ). Ahora (atha), el surgimiento de las letras (arṇa-udayaḥ) se está describiendo (ucyate).

Durante el día (dine) (y) también así durante la noche (ittham tathā niśi), en cada una de las letras (ekaika-varṇe) (existen) 216 procesos respiratorios --216 x 4 segundos = 864 segundos-- (prāṇānām dvi-śatam ṣoḍaśa-adhikam), (lo cual) externamente (equivale a) 36 caṣaka-s --36 x 24 segundos = 864 segundos-- (bahis caṣaka-ṣaṭtriṁśat)||244-246||


शतमष्टोत्तरं तत्र रौद्रं शाक्तमथोत्तरम्।
यामलस्थितियोगे तु रुद्रशक्त्यविभागिता॥२४७॥

Śatamaṣṭottaraṁ tatra raudraṁ śāktamathottaram|
Yāmalasthitiyoge tu rudraśaktyavibhāgitā||247||

Ahí (tatra), (la primera mitad contiene) 108 (procesos respiratorios) (śatam aṣṭa-uttaram) (y) le atañe a Rudra (raudram). Pero (atha) la segunda mitad (uttaram) le atañe a Śakti (śāktam). En la unión de ambas (yāmala-sthiti-yoge) (existe) ciertamente (tu) la unión de Rudra y Śakti (rudra-śakti-avibhāgitā)||247||


दिनरात्र्यविभागे तु दृग्वह्न्यब्ध्यसुचारणाः।
सपञ्चमांशा नाडी च बहिर्वर्णोदयः स्मृतः॥२४८॥

Dinarātryavibhāge tu dṛgvahnyabdhyasucāraṇāḥ|
Sapañcamāṁśā nāḍī ca bahirvarṇodayaḥ smṛtaḥ||248||

En la unidad de día y noche (dina-rātri-avibhāge tu), el surgimiento de las letras --de cada letra-- (varṇa-udayaḥ) se dice que es (smṛtaḥ) 432 procesos respiratorios --2-3-4, pero tienes que leerlo en la dirección opuesta; 432 x 4 segundos = 1728 segundos-- (dṛk-vahni-abdhi asu-cāraṇāḥ), (lo cual) externamente (equivale a) 1 nāḍī y un quinto --1 nāḍī o nālī = 24 minutos = 1440 segundos, más un quinto de eso (288 segundos) es igual a 1728 segundos-- (sa-pañcama-aṁśā nāḍī ca)||248||


इति पञ्चाशिका सेयं वर्णानां परिचर्चिता।
एकोनां ये तु तामाहुस्तन्मतं सम्प्रचक्ष्महे॥२४९॥

वेदाश्चाराः पञ्चमांशन्यूनं चारार्धमेकशः।
वर्णेऽधिकं तद्द्विगुणमविभागे दिवानिशोः॥२५०॥

Iti pañcāśikā seyaṁ varṇānāṁ paricarcitā|
Ekonāṁ ye tu tāmāhustanmataṁ sampracakṣmahe||249||
Vedāścārāḥ pañcamāṁśanyūnaṁ cārārdhamekaśaḥ|
Varṇe'dhikaṁ taddviguṇamavibhāge divāniśoḥ||250||

De este modo (iti), esa mismísima (sā iyaṁ) colección de cincuenta letras (pañcāśikā... varṇānām) ha sido completamente discutida (paricarcitā). Sin embargo (tu), (están) los que (ye) dijeron (āhuḥ) que esa (colección contiene) cuarenta y nueve (letras) --lit. menos uno-- (eka-ūnām... tām). (Ahora) explicamos (sampracakṣmahe) esa opinión --o 'doctrina'-- (tad-matam).

En cada una de las letras (ekaśas... varṇe), adicionalmente --es decir, se toma como base el valor para la letra previa-- (adhikam) (existen) cuatro y medio, menos un quinto, procesos respiratorios (vedāḥ cārāḥ pañcama-aṁśa-nyūnam cāra-ardham). (Por supuesto,) en la unidad (avibhāge) de día y noche (divāniśoḥ), ese (valor) (tad) (es) doble (dvi-guṇam)||249-250||


स्थूलो वर्णोदयः सोऽयं पुरा सूक्ष्मो निगद्यते॥२५१॥
Sthūlo varṇodayaḥ so'yaṁ purā sūkṣmo nigadyate||251||

Esa mismísima cosa (saḥ ayam) (es) el surgimiento burdo de las letras (sthūlaḥ varṇa-udayaḥ). El (surgimiento) sutil (sūkṣmaḥ) fue descripto (nigadyate) antes (nigadyate)||251||


इति कालतत्त्वमुदितं शास्त्रमुखागमनिजानुभवसिद्धम्॥२५२॥
Iti kālatattvamuditaṁ śāstramukhāgamanijānubhavasiddham||252||

Aquí finaliza (iti) el principio del tiempo (kāla-tattvam) del cual se ha hablado (uditam) (y) probado mediante escritura, mediante los principales Āgama-s y mediante mi propia experiencia (śāstra-mukha-āgama-nija-anubhava-siddham)||252||

al inicio


 Información Adicional

Gabriel Pradīpaka

Este documento ha sido concebido por Gabriel Pradīpaka, uno de los dos fundadores de este sitio, y guru espiritual versado en idioma Sánscrito y filosofía Trika.

Para mayor información sobre Sánscrito, Yoga y Filosofía India; o si quieres hacerme algún comentario, preguntar algo o corregir algún error, siéntete libre de contactarnos: Ésta es nuestra dirección de correo.



Regresa a 6. 1-151 Top  Sigue leyendo 7. 1-71

Publica tu comentario

Para publicar un comentario, por favor regístrate o ingresa.