Sanskrit & Trika Shaivism (Español-Home)

¡Javascript está deshabilitado! ¡Revisa este enlace!


 Tantrāloka (Tantraloka): Capítulo 3 - estrofas 1 a 150 - Shaivismo no dual de Cachemira

Paropāyaḥ - «El medio más alto [Śāmbhavopāya]»


 Introducción

foto 27 - lago en CachemiraÉste es el primer grupo de estrofas (desde la estrofa 1 hasta la estrofa 150) del tercer capítulo (llamado Paropāyaḥ).

Esta obra fue escrita por el gran Maestro Abhinavagupta y es un compendio del Tantra en todas sus facetas. El Tantrāloka es la obra más importante y más voluminosa del más grande Maestro de Trika. Abhinavagupta fue también el maestro del eminente Kṣemarāja y vivió alrededor del 975-1025 d. de J. C. en Cachemira, etc.

Este tratado cuyo nombre es Tantrāloka es una completa enciclopedia de Tantra. Puesto que es un texto muy avanzado de Shaivismo Trika, no hay sorpresa si un neófito lo encuentra difícil de entender. Para empezar a entenderlo, el nivel del lector debe ser el de un verdadero discípulo en Shaivismo Trika. Si no se cumple con este requisito, entonces habrá mucha confusión y constante desilusión. Porque a pesar de mis grandes esfuerzos por explicar las cosas tan sencillamente como me fuese posible, el estudiar este tratado requiere de algo de calibre espiritual. En este sistema, a veces no es posible ni siquiera escribir acerca de 'estados' de manera precisa. Abhinavagupta ha hecho lo mejor que pudo para cumplir con esta formidable tarea de escribir sobre lo que es superior e intangible. De todos modos, pese a sus increíbles habilidades para llevar esto a cabo, no está revelando todo. No es porque él esté todo el tiempo ocultando cosas al lector, sino porque está a veces ocultando y en otras ocasiones sencillamente no puede escribir acerca de algunos temas extremadamente sutiles debido a las limitaciones de las palabras.

La meta de la vida es la Liberación. El hombre ha buscado la libertad siempre en la historia humana, pero según el Shaivismo Trika, eso no es verdadera Liberación. La verdadera Liberación no significa que tu cuerpo debería ser libre de alguna prisión y cosas así. La verdadera Liberación equivale a alcanzar Su Svātantrya o Libertad Absoluta. Cuando el Svātantrya del Gran Señor se logra, entonces ves unidad en todas las cosas, es decir, dejas de ver dualidad como antes. A todo se lo identifica por siempre con Svātantrya, con Él, y ése es el fin de la historia llamada 'tú en esclavitud'. Desde este punto en adelante nada se pondrá en tu camino, porque si algo aparentemente se pone en tu camino, eso es otra vez Svātantrya. Esta conciencia constante de unidad en todo es verdadera Libertad. ¡No existe ningún otro logro más grande que esto!

Teniendo en cuenta lo de arriba, ahora lee el Tantrāloka y experimenta Supremo Deleite, querido Śiva.

Importante: Todo lo que está entre paréntesis y en cursiva dentro de la traducción ha sido agregado por mí para completar el sentido de una determinada frase u oración. A su vez, todo lo que está entre doble guión (--...--) constituye adicional información aclaratoria también agregada por mí.

al inicio


 Estrofas 1 a 10

अथ श्रीतन्त्रालोके तृतीयमाह्निकम्।
Atha śrītantrāloke tṛtīyamāhnikam|

Aquí comienza (atha) el tercer (tṛtīyam) capítulo (āhnikam) en el venerable Tantrāloka (śrī-tantrāloke)|

अथ परौपयिकं प्रणिगद्यते पदमनुत्तरमेव महेशितुः।
Atha paraupayikaṁ praṇigadyate padamanuttarameva maheśituḥ|

Y ahora (atha) se declara (praṇigadyate) el medio más alto (para-aupayikam), (es decir, hablaré acerca de) la etapa Anuttara (padam anuttaram eva) del Gran Señor (mahā-īśituḥ)|


प्रकाशमात्रं यत्प्रोक्तं भैरवीयं परं महः।
तत्र स्वतन्त्रतामात्रमधिकं प्रविविच्यते॥१॥

Prakāśamātraṁ yatproktaṁ bhairavīyaṁ paraṁ mahaḥ|
Tatra svatantratāmātramadhikaṁ pravivicyate||1||

Ahí (tatra), (en) la Radiancia (mahas) Suprema (param) de Bhairava (bhairavīyam), la cual (yad) fue descripta (previamente) (proktam) como nada más que Prakāśa o Luz (prakāśa-mātram), sólo (el aspecto) Libertad (svatantratā-mātram) se examina en grado sumo (adhikam pravivicyate)||1||


यः प्रकाशः स सर्वस्य प्रकाशत्वं प्रयच्छति।
न च तद्व्यतिरेक्यस्ति विश्वं सद्वावभासते॥२॥

Yaḥ prakāśaḥ sa sarvasya prakāśatvaṁ prayacchati|
Na ca tadvyatirekyasti viśvaṁ sadvāvabhāsate||2||

Eso (saḥ) que (yaḥ) (es) Prakāśa (prakāśaḥ) se convierte en la Luz (prakāśatvam prayacchati) de todo (sarvasya). El universo (viśvam) no (na ca) es (asti) distinto de Ello --de Prakāśa o Luz-- (tad-vyatirekī) o (vā) no existiría (na ca... sat... avabhāsate)||2||


अतोऽसौ परमेशानः स्वात्मव्योमन्यनर्गलः।
इयतः सृष्टिसंहाराडम्बरस्य प्रदर्शकः॥३॥

Ato'sau parameśānaḥ svātmavyomanyanargalaḥ|
Iyataḥ sṛṣṭisaṁhārāḍambarasya pradarśakaḥ||3||

Por esta razón (atas), el Señor Supremo (asau parama-īśānaḥ) —que carece de obstáculos (anargalaḥ)— es El Que muestra (pradarśakaḥ) la inmensidad de manifestación y retiro/disolución (iyataḥ sṛṣṭi-saṁhāra-āḍambarasya) en el Éter de Su propio Ser (sva-ātma-vyomani)||3||


निर्मले मकुरे यद्वद्भान्ति भूमिजलादयः।
अमिश्रास्तद्वदेकस्मिंश्चिन्नाथे विश्ववृत्तयः॥४॥

Nirmale makure yadvadbhānti bhūmijalādayaḥ|
Amiśrāstadvadekasmiṁścinnāthe viśvavṛttayaḥ||4||

Así como (yadvat) en un espejo claro (nirmale makure) aparecen (bhānti) (los reflejos) no mezclados (de) tierra, agua, etc. (bhūmi-jala-ādayaḥ amiśrāḥ), así también (tadvat) los modos de existencia en el universo (viśva-vṛttayaḥ) (son reflejos no mezclados) en sólo un Señor consciente (ekasmin cit-nāthe)||4||


सदृशं भाति नयनदर्पणाम्बरवारिषु।
तथा हि निर्मले रूपे रूपमेवावभासते॥५॥

Sadṛśaṁ bhāti nayanadarpaṇāmbaravāriṣu|
Tathā hi nirmale rūpe rūpamevāvabhāsate||5||

Algo apropiado --similar-- (sadṛśam) aparece (como un reflejo) (bhāti) en un ojo, un espejo, éter y agua (nayana-darpaṇa-ambara-vāriṣu). Así también --de manera similar-- (tathā hi) una forma (rūpam eva) aparece destellantemente (avabhāsate) (como un reflejo) en la Forma Inmaculada (nirmale rūpe)||5||


प्रच्छन्नरागिणी कान्तप्रतिबिम्बितसुन्दरम्।
दर्पणं कुचकुम्भाभ्यां स्पृशत्यपि न तृप्यति॥६॥

Pracchannarāgiṇī kāntapratibimbitasundaram|
Darpaṇaṁ kucakumbhābhyāṁ spṛśatyapi na tṛpyati||6||

Aún si (api) una mujer cuyo amante está escondido --es decir, está ausente-- (pracchanna-rāgiṇī) fuese a tocar (spṛśati) con sus dos pechos (kucakumbhābhyām) un espejo (darpaṇam) que contenga la bella forma de (su) amante como un reflejo (kānta-pratibimbita-sundaram), no encontraría satisfacción (na tṛpyati)||6||


न हि स्पर्शोऽस्य विमलो रूपमेव तथा यतः।
नैर्मल्यं चातिनिविडसजातीयैकसङ्गतिः॥७॥

Na hi sparśo'sya vimalo rūpameva tathā yataḥ|
Nairmalyaṁ cātiniviḍasajātīyaikasaṅgatiḥ||7||

Con relación a este (espejo) (asya), no hay ningún (na hi) contacto (sparśaḥ) puro (vimalaḥ) porque (yatas) únicamente (eva) la forma (rūpam) (es) así --a saber, pura-- (tathā). Y (ca) la pureza (nairmalyam) (implica) una conjunción homogénea y extremadamente compacta (atiniviḍa-sajātīya-eka-saṅgatiḥ)||7||


स्वस्मिन्नभेदाद्भिन्नस्य दर्शनक्षमतैव या।
अत्यक्तस्वप्रकाशस्य नैर्मल्यं तद्गुरूदितम्॥८॥

Svasminnabhedādbhinnasya darśanakṣamataiva yā|
Atyaktasvaprakāśasya nairmalyaṁ tadgurūditam||8||

La pureza (nairmaly) del Que nunca abandona a Su propia Luz (atyakta-sva-prakāśasya) es la capacidad de mostrar (darśana-kṣamatā eva yā) en Sí Mismo (svasmin) —no dualísticamente (abhedāt)— algo que es diferente y separado (bhinnasya). El Guru --a saber, Utpaladeva-- ha dicho (guru-uditam) eso (tad)||8||


नैर्मल्यं मुख्यमेकस्य संविन्नाथस्य सर्वतः।
अंशांशिकातः क्वाप्यन्यद्विमलं तत्तदिच्छया॥९॥

Nairmalyaṁ mukhyamekasya saṁvinnāthasya sarvataḥ|
Aṁśāṁśikātaḥ kvāpyanyadvimalaṁ tattadicchayā||9||

La principal (mukhyam) pureza (nairmalyam) es, en todas partes, del único Señor que es Conciencia (ekasya saṁvid-nāthasya sarvatas). Esa (tad) otra (anyat) (entidad) pura (vimalam) en algún otro lado (kva api) (es sólo) parcialmente (pura) (aṁśāṁśikātaḥ) (y existe así) a causa de Su Voluntad (tad-icchayā)||9||


भावानां यत्प्रतीघाति वपुर्मायात्मकं हि तत्।
तेषामेवास्ति सद्विद्यामयं त्वप्रतिघातकम्॥१०॥

Bhāvānāṁ yatpratīghāti vapurmāyātmakaṁ hi tat|
Teṣāmevāsti sadvidyāmayaṁ tvapratighātakam||10||

Entre las cosas (bhāvānām), (existe) esa (tad) naturaleza (vapus) cuya esencia es Māyā (māyā-ātmakam hi) (y) que (acordemente) (yad) obstruye (pratīghāti). (Y) entre ellas (teṣām) también (eva), existe (asti) (eso que) no obstruye (apratighātakam) (y) cuya naturaleza es Conocimiento verdadero (sat-vidyā-mayam tu)||10||

al inicio


 Estrofas 11 a 20

तदेवमुभयाकारमवभासं प्रकाशयन्।
विभाति वरदो बिम्बप्रतिबिम्बदृशाखिले॥११॥

Tadevamubhayākāramavabhāsaṁ prakāśayan|
Vibhāti varado bimbapratibimbadṛśākhile||11||

De este modo (evam), El Que concede dádivas y cumple deseos --o sea, Bhairava-- (vara-daḥ), apareciendo como objeto y (su) reflejo (bimba-pratibimba-dṛśā) en todo (akhile), brilla (vibhāti) (y) despliega (prakāśayan) esa (tad) manifestación (avabhāsam) que consiste en ambas formas --una que obstruye y otra que no obstruye-- (ubhaya-ākāram)||11||


यस्त्वाह नेत्रतेजांसि स्वच्छात्प्रतिफलन्त्यलम्।
विपर्यस्य स्वकं वक्त्रं गृह्णन्तीति स पृच्छ्यते॥१२॥

Yastvāha netratejāṁsi svacchātpratiphalantyalam|
Viparyasya svakaṁ vaktraṁ gṛhṇantīti sa pṛcchyate||12||

Al que (yaḥ tu... saḥ) dijo (āha): 'Los rayos oculares (netra-tejāṁsi) sólo (alam) rebotan (pratiphalanti) desde la muy clara (superficie del espejo) (svacchāt), (y) cuando vienen de vuelta --cuando regresan-- (viparyasya), capturan/perciben (gṛhṇanti) el propio (svakam) rostro (vaktram... iti)', se le pregunta (pṛcchyate)||12||


देहादन्यत्र यत्तेजस्तदधिष्ठातुरात्मनः।
तेनैव तेजसा ज्ञत्वे कोऽर्थः स्याद्दर्पणेन तु॥१३॥

Dehādanyatra yattejastadadhiṣṭhāturātmanaḥ|
Tenaiva tejasā jñatve ko'rthaḥ syāddarpaṇena tu||13||

(Planteándolo) de otro modo (anyatra), (bajo la hipótesis de que:) 'Ese (tad) rayo (tejas) que (yad) (escapa) del cuerpo (dehāt) (captura/percibe el rostro) del que permanece (frente al espejo) (adhiṣṭhātuḥ ātmanaḥ)', entonces (tena eva) el proceso de conocer (el rostro) (jñatve) (es) a través del rayo (tejasā). (En ese caso,) ¿cuál (kaḥ) es (syāt) la utilidad (arthaḥ) de un espejo (darpaṇena tu)?||13||


विपर्यस्तैस्तु तेजोभिर्ग्राहकात्मत्वमागतैः।
रूपं दृश्येत वदने निजे न मकुरान्तरे॥१४॥

Viparyastaistu tejobhirgrāhakātmatvamāgataiḥ|
Rūpaṁ dṛśyeta vadane nije na makurāntare||14||

Por medio de rayos que se han vuelto perceptores y que están viniendo de vuelta --están rebotando del espejo-- (viparyastaiḥ tu tejobhiḥ grāhaka-ātmatvam āgataiḥ), la forma (del rostro) (rūpam) debería ser percibido (dṛśyeta) en el propio rostro (vadane nije) (y) no (na) dentro del espejo (makura-antare)||14||


स्वमुखे स्पर्शवच्चैतद्रूपं भायान्ममेत्यलम्।
न त्वस्य स्पृश्यभिन्नस्य वेद्यैकान्तस्वरूपिणः॥१५॥

Svamukhe sparśavaccaitadrūpaṁ bhāyānmametyalam|
Na tvasya spṛśyabhinnasya vedyaikāntasvarūpiṇaḥ||15||

Y (ca) esta (etad) forma (rūpam) debería aparecer (bhāyāt) en el rostro (del que permanece frente al espejo) (sva-mukhe) como algo tangible (sparśa-vat) (y) completamente (alam) 'mío' (mama iti), y no (na tu) como algo que no es tangible (asya spṛśya-bhinnasya) (y) cuya naturaleza es exclusivamente la de un objeto conocible (vedya-ekānta-sva-rūpiṇaḥ)||15||


रूपसंस्थानमात्रं तत्स्पर्शगन्धरसादिभिः।
न्यग्भूतैरेव तद्युक्तं वस्तु तत्प्रतिबिम्बितम्॥१६॥

Rūpasaṁsthānamātraṁ tatsparśagandharasādibhiḥ|
Nyagbhūtaireva tadyuktaṁ vastu tatpratibimbitam||16||

La reflexión en él --en el espejo-- (tad-pratibimbitam) (es) la realidad (tad... vastu) que es una mera apariencia de la forma (original del rostro) (rūpa-saṁsthāna-mātram), (o sea,) que está unida con eso --con la forma original del rostro-- (tad-yuktam) pero con (las características de) toque, olor, sabor, etc. inhibidas (sparśa-gandha-rasa-ādibhiḥ nyagbhūtaiḥ eva)||16||


न्यग्भावो ग्राह्यताभावात्तदभावोऽप्रमाणतः।
स चार्थसङ्गमाभावात्सोऽप्यादर्शेऽनवस्थितेः॥१७॥

Nyagbhāvo grāhyatābhāvāttadabhāvo'pramāṇataḥ|
Sa cārthasaṅgamābhāvātso'pyādarśe'navasthiteḥ||17||

La inhibición (nyagbhāvaḥ) (proviene) de su --de toque, olor, sabor, etc.-- ausencia de perceptibilidad (grāhyatā-abhāvāt), (y) la ausencia de eso --de la perceptibilidad-- (tad-abhāvaḥ) se debe a la ausencia de pruebas (apramāṇataḥ). Y (ca) eso --la ausencia de pruebas-- (saḥ) (ocurre) a causa de la ausencia de contacto con el objeto (artha-saṅgama-abhāvāt), y eso --la ausencia de contacto con el objeto-- (saḥ api) (tiene lugar) puesto que (tales características de toque, olor, sabor, etc.) no están (simplemente) (anavasthiteḥ) en el espejo (ādarśe)||17||


अत एव गुरुत्वादिर्धर्मो नैतस्य लक्ष्यते।
नह्यादर्शे संस्थितोऽसौ तद्दृष्टौ स उपायकः॥१८॥

Ata eva gurutvādirdharmo naitasya lakṣyate|
Nahyādarśe saṁsthito'sau taddṛṣṭau sa upāyakaḥ||18||

Por esta razón (ata eva), una cualidad (dharmaḥ) (tal como) peso y así sucesivamente (gurutva-ādiḥ) no es percibida (na... lakṣyate) en el caso de este (objeto reflejado) (etasya). Esa (cualidad antedicha) (asau) no permanece tampoco (nahi... saṁsthitaḥ) en el espejo (ādarśe) (ya que) él --el espejo-- (saḥ) (es solamente) un medio (upāyakaḥ) para ver eso --la forma del objeto-- (tad-dṛṣṭau)||18||


तस्मात्तु नैष भेदेन यद्भाति तत उच्यते।
आधारस्तत्र तूपाया दीपदृक्संविदः क्रमात्॥१९॥

Tasmāttu naiṣa bhedena yadbhāti tata ucyate|
Ādhārastatra tūpāyā dīpadṛksaṁvidaḥ kramāt||19||

Puesto que (yad) este (reflejo) (eṣaḥ) no (na) aparece (bhāti) separadamente (bhedena) de eso --del espejo-- (tasmāt tu), por consiguiente (tatas) se dice que (el espejo) es (ucyate) un soporte (ādhāraḥ). Con respecto a eso --es decir, con respecto a la percepción de este reflejo-- (tatra tu), los medios (upāyāḥ) (son:) lámpara, ojo y conciencia (dīpa-dṛk-saṁvidaḥ), en sucesión (kramāt)||19||


दीपचक्षुर्विबोधानां काठिन्याभावतः परम्।
सर्वतश्चापि नैर्मल्यान्न विभादर्शवत्पृथक्॥२०॥

Dīpacakṣurvibodhānāṁ kāṭhinyābhāvataḥ param|
Sarvataścāpi nairmalyānna vibhādarśavatpṛthak||20||

Sin embargo (param), en el caso de lámpara, ojo y conciencia (dīpa-cakṣus-vibodhānām), debido a la ausencia de dureza y rigidez (kāṭhinya-abhāvataḥ) —e incluso (ca api) (debido a) la total --lit. totalmente-- (sarvatas) pureza (nairmalyāt)—, la reflexión --lit. luz-- (vibhā) no (aparece) (na) separadamente (pṛthak) como en el caso del espejo (ādarśavat)||20||

al inicio


 Estrofas 21 a 30

एतच्च देवदेवेन दर्शितं बोधवृद्धये।
मूढानां वस्तु भवति ततोऽप्यन्यत्र नाप्यलम्॥२१॥

प्रतीघाति स्वतन्त्रं नो न स्थाय्यस्थायि चापि न।
स्वच्छस्यैवैष कस्यापि महिमेति कृपालुना॥२२॥

Etacca devadevena darśitaṁ bodhavṛddhaye|
Mūḍhānāṁ vastu bhavati tato'pyanyatra nāpyalam||21||
Pratīghāti svatantraṁ no na sthāyyasthāyi cāpi na|
Svacchasyaivaiṣa kasyāpi mahimeti kṛpālunā||22||

Esto (etad ca) ha sido mostrado (darśitam) (también) por el Dios de dioses --por Śiva-- (deva-devena) para incrementar la conciencia/conocimiento (bodha-vṛddhaye) de los que están bajo el poder de Māyā (mūḍhānām). (La reflexión es) una realidad (vastu) que no está (na api alam) en otro lugar (anyatra) más que en eso --que en el espejo-- (tatas api). (Este reflejo) no (no) obstruye (pratīghāti), no es (no) autónomo (svatantram), no es ni (na) estable (sthāyi) ni (ca api na) inestable (asthāyi). (Como ha sido establecido) por el Misericordioso (kṛpālunā): 'Ésta (eṣaḥ) (es) la grandeza (mahimā) de algo que es claro y puro --tal como un espejo, etc.-- (svacchasya eva... kasyāpi... iti)'||21-22||


न देशो नो रूपं न च समययोगो न परिमा न चान्योन्यासङ्गो न च तदपहानिर्न घनता।
न चावस्तुत्वं स्यान्न च किमपि सारं निजमिति ध्रुवं मोहः शाम्येदिति निरदिशद्दर्पणविधिः॥२३॥

Na deśo no rūpaṁ na ca samayayogo na parimā na cānyonyāsaṅgo na ca tadapahānirna ghanatā|
Na cāvastutvaṁ syānna ca kimapi sāraṁ nijamiti dhruvaṁ mohaḥ śāmyediti niradiśaddarpaṇavidhiḥ||23||

Indicando (esto) (niradiśat), el engaño (mohaḥ) es ciertamente quitado (dhruvam... śāmyet iti): 'No hay ningún (na... syāt) lugar (deśaḥ), ninguna (no) forma (rūpam), ninguna (na ca) conexión con el tiempo (samaya-yogaḥ), ninguna (na) medida (parimā), ninguna (na ca) asociación recíproca (anyonya-āsaṅgaḥ), ninguna (na ca) cesación de ello (tad-apahāniḥ), ningún (na) estado compacto (ghanatā), ninguna (no) irrealidad (avastutvam) y (ca) ninguna (na... kim api) esencia (sāram) innata (nijam iti)'.

(Tal es) el método del espejo (darpaṇa-vidhiḥ)||23||


इत्थं प्रदर्शितेऽमुत्र प्रतिबिम्बनवर्त्मनि।
शब्दस्य प्रतिबिम्बं यत् प्रतिश्रुत्केति भण्यते॥२४॥

न चासौ शब्दजः शब्द आगच्छत्त्वेन संश्रवात्।
तेनैव वक्त्रा दूरस्थैः शब्दस्याश्रवणादपि॥२५॥

पिठिरादिपिधानांशविशिष्टछिद्रसङ्गतौ।
चित्रत्वाच्चास्य शब्दस्य प्रतिबिम्बं मुखादिवत्॥२६॥

Itthaṁ pradarśite'mutra pratibimbanavartmani|
Śabdasya pratibimbaṁ yat pratiśrutketi bhaṇyate||24||
Na cāsau śabdajaḥ śabda āgacchattvena saṁśravāt|
Tenaiva vaktrā dūrasthaiḥ śabdasyāśravaṇādapi||25||
Piṭhirādipidhānāṁśaviśiṣṭachidrasaṅgatau|
Citratvāccāsya śabdasya pratibimbaṁ mukhādivat||26||

De esta manera (ittham), habiendo expuesto allí --en la estrofas previas-- el curso de la reflexión (en un espejo) (pradarśite amutra pratibimbana-vartmani), (ahora hablaré sobre) la reflexión (pratibimbam) del sonido (śabdasya) que (yad) se denomina (bhaṇyate) 'eco (pratiśrutkā iti)'.

Y (ca) eso --el eco-- (asau) no es (na) un sonido (śabdaḥ) nacido de un sonido (śabda-jaḥ) porque es audible (saṁśravāt) por el que habla (tena eva vaktrā) como viniendo (de vuelta a él) (āgacchattvena), y también (api) porque no hay ninguna audición (aśravaṇāt) del sonido (śabdasya) por parte de los que están lejos (dūra-sthaiḥ).

El reflejo (pratibimbam) de este sonido (asya śabdasya) (es) como (el reflejo de) un rostro, etc. (en un espejo) (mukha-ādi-vat) debido a (su) variación (citratvāt) cuando se topa con las distintas aberturas y porciones de las tapas de vasijas, etc. (piṭhirā-ādi-pidhāna-aṁśa-viśiṣṭa-chidra-saṅgatau)||24-26||


इदमन्यस्य वेद्यस्य रूपमित्यवभासते।
यथादर्शे तथा केनाप्युक्तमाकर्णये त्विति॥२७॥

Idamanyasya vedyasya rūpamityavabhāsate|
Yathādarśe tathā kenāpyuktamākarṇaye tviti||27||

Así como (yathā) esta (idam) 'forma' --p. ej. un rostro-- (rūpam iti) aparece (avabhāsate) en un espejo (ādarśe) como (la forma) de otro objeto conocible (anyasya vedyasya), así también (tathā) cuando se oye (el eco) (ākarṇaye) (suena como) dicho (uktam) por alguien (más) (kena api) verdaderamente (tu iti)||27||


नियमाद्बिम्बसाम्मुख्यं प्रतिबिम्बस्य यत्ततः।
तन्मध्यगाः प्रमातारः शृण्वन्ति प्रतिशब्दकम्॥२८॥

Niyamādbimbasāmmukhyaṁ pratibimbasya yattataḥ|
Tanmadhyagāḥ pramātāraḥ śṛṇvanti pratiśabdakam||28||

Como regla (niyamāt), puesto que (yad), (en el caso del espejo,) la reflexión (pratibimbasya) (ocurre) frente al objeto (original) (bimba-sāmmukhyam) --lit. el estado de estar frente al objeto original por parte del reflejo--, consiguientemente (tatas), (de la misma manera,) los experimentadores/conocedores (pramātāraḥ) oyen (śṛṇvanti) el eco (pratiśabdakam) (si) están en medio de eso --entre la fuente original del sonido y el reflejo respectivo-- (tad-madhya-gāḥ)||28||


मुख्यग्रहं त्वपि विना प्रतिबिम्बग्रहो भवेत्।
स्वपश्चात्स्थं प्रियं पश्येट्टङ्कितं मुकुरे वपुः॥२९॥

Mukhyagrahaṁ tvapi vinā pratibimbagraho bhavet|
Svapaścātsthaṁ priyaṁ paśyeṭṭaṅkitaṁ mukure vapuḥ||29||

Sin embargo (tu), aún (api) sin (vinā) la forma principal (u objeto original) --lit. la percepción principal-- (mukhya-graham), puede haber (bhavet) percepción del reflejo (pratibimba-grahaḥ). Con el amado que permanece detrás de uno mismo (sva-paścāt-stham priyam), (de cualquier manera) uno puede ver (paśyet) la bella forma (del amado) (vapus) sellada (ṭaṅkitam) en el espejo (mukure)||29||


साम्मुख्यं चोच्यते तादृग्दर्पणाभेदसंस्थितेः॥३०॥
Sāmmukhyaṁ cocyate tādṛgdarpaṇābhedasaṁsthiteḥ||30||

Y (ca) se dice que es (ucyate) 'el estado de estar enfrente' (sāmmukhyam) pues permanece en unidad con tal espejo (tādṛk-darpaṇa-abheda-saṁsthiteḥ)||30||

al inicio


 Estrofas 31 a 40

अतः कूपादिपिठिराकाशे तत्प्रतिबिम्बितम्।
वक्त्राकाशं सशब्दं सद्भाति तत्परवक्तृवत्॥३१॥

Ataḥ kūpādipiṭhirākāśe tatpratibimbitam|
Vaktrākāśaṁ saśabdaṁ sadbhāti tatparavaktṛvat||31||

A causa de esto (atas), el éter del que habla (tad... vaktṛ-ākāśam), reflejado (pratibimbitam) en el éter de una cavidad tal como un pozo, etc. (kūpa-ādi-piṭhirā-ākāśe), aparece (bhāti tad) como (sat) dotado de sonido (sa-śabdam) (y) como (si hubiese sido emitido) por otro que habla (para-vaktṛ-vat)||31||


यथा चादर्शपाश्चात्यभागस्थो वेत्ति नो मुखम्।
तथा तथाविधाकाशपश्चात्स्थो वेत्ति न ध्वनिम्॥३२॥

Yathā cādarśapāścātyabhāgastho vetti no mukham|
Tathā tathāvidhākāśapaścātstho vetti na dhvanim||32||

Así como (yathā ca) el que permanece en un lugar ubicado detrás del espejo (ādarśa-pāścātya-bhāga-sthaḥ) no (no) percibe (vetti) el rostro (que se refleja en tal espejo) (mukham), así (tathā) el que permanece detrás de tal éter (donde se refleja el sonido) (tathāvidha-ākāśa-paścāt-sthaḥ) no (na) percibe (vetti) el sonido (dhvanim)||32||


शब्दो न चानभिव्यक्तः प्रतिबिम्बति तद्ध्रुवम्।
अभिव्यक्तिश्रुती तस्य समकालं द्वितीयके॥३३॥

क्षणे तु प्रतिबिम्बत्वं श्रुतिश्च समकालिका।
तुल्यकालं हि नो हस्ततच्छायारूपनिश्चयः॥३४॥

Śabdo na cānabhivyaktaḥ pratibimbati taddhruvam|
Abhivyaktiśrutī tasya samakālaṁ dvitīyake||33||
Kṣaṇe tu pratibimbatvaṁ śrutiśca samakālikā|
Tulyakālaṁ hi no hastatacchāyārūpaniścayaḥ||34||

El sonido (śabdaḥ) que se refleja (pratibimbati) 'es' el sonido que ha sido emitido claramente (na ca anabhivyaktaḥ). Eso (tad) (es) seguro (dhruvam). (En un primer momento,) su (tasya) emisión y audición (abhivyakti-śrutī) (ocurre) al mismo tiempo (sama-kālam), pero (tu) en un segundo momento (dvitīyake kṣaṇe) la reflexión (del sonido) --es decir, el eco-- (pratibimbatvam) y (ca) (su) audición (śrutiḥ) (suceden) simultáneamente (sama-kālikā). (Por el otro lado,) no existe ninguna (no) certeza de que la forma de una mano y su imagen reflejada (hasta-tad-chāyā-rūpa-niścayaḥ) (ocurran) al mismo tiempo (tulya-kālam hi)||33-34||


इत्थं प्रदर्शितेऽमुत्र प्रतिबिम्बसतत्त्वके।
प्रकृतं ब्रूमहे तत्र प्रतिबिम्बनमर्हति॥३५॥

शब्दो नभसि सानन्दे स्पर्शधामनि सुन्दरः।
स्पर्शोऽन्योऽपि दृढाघातशूलशीतादिकोद्भवः।
परस्थः प्रतिबिम्बत्वात्स्वदेहोद्धूलनाकरः॥३६॥

Itthaṁ pradarśite'mutra pratibimbasatattvake|
Prakṛtaṁ brūmahe tatra pratibimbanamarhati||35||
Śabdo nabhasi sānande sparśadhāmani sundaraḥ|
Sparśo'nyo'pi dṛḍhāghātaśūlaśītādikodbhavaḥ|
Parasthaḥ pratibimbatvātsvadehoddhūlanākaraḥ||36||

De esta manera (ittham), después de mostrar ahí --en las estrofas anteriores-- la esencia verdadera de la reflexión (pradarśite amutra pratibimba-satattvake), voy (ahora) a hablar --lit. vamos a hablar-- (brūmahe) acerca del tema original (prakṛtam), (o sea, que debido a la pureza de espacio o éter,) el sonido (śabdaḥ) es capaz (arhati) de reflejarse (pratibimbanam) allí (tatra), (a saber,) en el espacio o éter (nabhasi). Cuando hay un modo táctil que es dichoso (sa-ānande sparśa-dhāmani), (otros lo experimentan como algo) bello (sundaraḥ). (Por el otro lado,) otra (anyaḥ api) (clase de) toque (desagradable) (sparśaḥ) producido por un violento golpe, una lanza, el frío, etc. (dṛḍha-āghāta-śūla-śīta-ādika-udbhavaḥ) experimentado por otros (para-sthaḥ), porque es un reflejo (pratibimbatvāt), esparce cenizas por todo el propio cuerpo --es decir, la piel tendrá un matiz pálido-- (sva-deha-uddhūlana-ākaraḥ)||35-36||


न चैष मुख्यस्तत्कार्यपारम्पर्याप्रकाशनात्॥३७॥
Na caiṣa mukhyastatkāryapāramparyāprakāśanāt||37||

Esto --esas experiencias táctiles-- (eṣaḥ) no son (na ca) las principales --las originales-- (mukhyaḥ) porque no pueden manifestar una serie ininterrumpida de efectos suyos --de ellas-- (tat-kārya-pāramparya-aprakāśanāt)||37||


एवं घ्राणान्तरे गन्धो रसो दन्तोदके स्फुटः॥३८॥
Evaṁ ghrāṇāntare gandho raso dantodake sphuṭaḥ||38||

De esta forma (evam), un olor (gandhaḥ) (es) evidentemente (sphuṭaḥ) (reflejado) en la nariz (ghrāṇa-antare) (y) un sabor (rasaḥ) en la saliva (dantodake)||38||


यथा च रूपं प्रतिबिम्बितं दृशोर्न चक्षुषान्येन विना हि लक्ष्यते।
तथा रसस्पर्शनसौरभादिकं न लक्ष्यतेऽक्षेण विना स्थितं त्वपि॥३९॥

Yathā ca rūpaṁ pratibimbitaṁ dṛśorna cakṣuṣānyena vinā hi lakṣyate|
Tathā rasasparśanasaurabhādikaṁ na lakṣyate'kṣeṇa vinā sthitaṁ tvapi||39||

Al igual que (yathā ca) una forma (rūpam) reflejada (pratibimbitam) en los ojos (de alguien) (dṛśoḥ) no es (na) en verdad (hi) percibida (lakṣyate) sin (vinā) otros ojos --sin los ojos de otro-- (cakṣuṣā anyena), así también (tathā) un sabor, un toque, una fragancia, etc. (rasa-sparśana-saurabha-ādikam), aunque (api) (son) ciertamente (tu) existente(s) (sthitam), no son (na) percibidos --lit. no es percibido-- (lakṣyate) sin (vinā) un órgano de los sentidos (akṣeṇa)||39||


न चान्तरे स्पर्शनधामनि स्थितं बहिःस्पृशोऽन्याक्षधियः स गोचरः॥४०॥
Na cāntare sparśanadhāmani sthitaṁ bahiḥspṛśo'nyākṣadhiyaḥ sa gocaraḥ||40||

Eso que está (sthitam) en la morada interna del toque o contacto (āntare sparśana-dhāmani) no es (na) la esfera de acción (sa gocaraḥ) del intelecto y de los otros órganos de los sentidos (anyākṣadhiyaḥ), los cuales entran en contacto con lo que es externo (bahis-spṛśaḥ)||40||

al inicio


 Estrofas 41 a 50

अतोऽन्तिकस्थस्वकतादृगिन्द्रियप्रयोजनान्तःकरणैर्यदा कृता।
तदा तदात्तं प्रतिबिम्बमिन्द्रिये स्वकां क्रियां सूयत एव तादृशीम्॥४१॥

Ato'ntikasthasvakatādṛgindriyaprayojanāntaḥkaraṇairyadā kṛtā|
Tadā tadāttaṁ pratibimbamindriye svakāṁ kriyāṁ sūyata eva tādṛśīm||41||

A causa de esto (atas), cuando (yadā) se da (kṛtā) una oportunidad (prayojanā) por parte de los sentidos internos (antar-karaṇaiḥ) a uno de los propios sentidos que permanece en la proximidad (antika-stha-svaka-tādṛk-indriya), entonces (tadā) el reflejo (pratibimbam) captado/obtenido por ese (sentido en particular) (tad-āttam) produce (sūyate eva) en (ese) sentido (indriye) tal (tādṛśīm) actividad (kriyām) que le es propia (svakām)||41||


न तु स्मृतान्मानसगोचरादृता भवेत्क्रिया सा किल वर्तमानतः।
अतः स्थितः स्पर्शवरस्तदिन्द्रिये समागतः सन्विदितस्तथाक्रियः॥४२॥

Na tu smṛtānmānasagocarādṛtā bhavetkriyā sā kila vartamānataḥ|
Ataḥ sthitaḥ sparśavarastadindriye samāgataḥ sanviditastathākriyaḥ||42||

A partir de la memoria (smṛtāt) —cuya esfera de acción es mental (mānasa-gocarāt)— no hay ninguna (na tu... bhavet) actividad (kriyā) apropiada (ṛtā) —la cual ciertamente tiene lugar en el tiempo presente (sā kila vartamānataḥ)—. Debido a esto (atas), (allí debe) existir (sthitaḥ) un contacto excelente (sparśa-varaḥ) que se (san) produce (samāgataḥ) en ese sentido --en el sentido del tacto-- (tad-indriye), (y finalmente debe) ser percibido y comprendido (por la mente) (viditaḥ) de modo que genere una actividad genuina para el propio beneficio (tathā-kriyaḥ)||42||


असम्भवे बाह्यगतस्य तादृशः स्व एव तस्मिन्प्रतिबिम्बितस्तथा।
करोति तां स्पर्शवरः सुखात्मिकां स चापि कस्यामपि नाडिसन्ततौ॥४३॥

Asambhave bāhyagatasya tādṛśaḥ sva eva tasminpratibimbitastathā|
Karoti tāṁ sparśavaraḥ sukhātmikāṁ sa cāpi kasyāmapi nāḍisantatau||43||

En ausencia (asambhave) de tal (objeto) externo --del bimba u objeto original-- (bāhya-gatasya tādṛśaḥ), un toque interno (svaḥ eva) se refleja así (pratibimbitaḥ tathā) en eso --en la esfera de acción del tacto, etc.-- (tasmin). El contacto excelente (sparśa-varaḥ) produce (karoti) eso (tām) cuya naturaleza es placer (sukha-ātmikām), y (ca) es incluso (saḥ... api) (reflejado) en alguna serie de canales sutiles (kasyāmapi nāḍi-santatau)||43||


तेन संवित्तिमकुरे विश्वमात्मानमर्पयत्।
नाथस्य वदतेऽमुष्य विमलां विश्वरूपताम्॥४४॥

Tena saṁvittimakure viśvamātmānamarpayat|
Nāthasya vadate'muṣya vimalāṁ viśvarūpatām||44||

Por lo tanto (tena), el universo (viśvam), lanzándose (ātmānam arpayat) hacia el espejo de la Conciencia (saṁvitti-makure), expresa (vadate) la forma universal (viśva-rūpatām) y pura (vimalām) de ese Señor (nāthasya... amuṣya)||44||


यथा च गन्धरूपस्पृग्रसाद्याः प्रतिबिम्बिताः।
तदाधारोपरागेण भान्ति खड्गे मुखादिवत्॥४५॥

तथा विश्वमिदं बोधे प्रतिबिम्बितमाश्रयेत्।
प्रकाशत्वस्वतन्त्रत्वप्रभृतिं धर्मविस्तरम्॥४६॥

Yathā ca gandharūpaspṛgrasādyāḥ pratibimbitāḥ|
Tadādhāroparāgeṇa bhānti khaḍge mukhādivat||45||
Tathā viśvamidaṁ bodhe pratibimbitamāśrayet|
Prakāśatvasvatantratvaprabhṛtiṁ dharmavistaram||46||

Al igual que (yathā ca) un olor, una forma, un toque, un sabor, etc. (gandha-rūpa-spṛk-rasa-ādyāḥ), cuando se refleja (pratibimbitāḥ), aparecen (bhānti) influenciados por su soporte (tad-ādhāra-uparāgeṇa) como en el caso de un rostro, etc. (mukha-ādi-vat) (que se refleja) en una espada (khaḍge), así (tathā) este (idam) universo (viśvam), reflejado (pratibimbitam) en la Conciencia (bodhe), asume (āśrayet) la multitud de cualidades (de dicha Conciencia) (dharma-vistaram) (tales como) Luminosidad, Libertad, etc. (prakāśatva-svatantratva-prabhṛtim)||45-46||


यथा च सर्वतः स्वच्छे स्फटिके सर्वतो भवेत्।
प्रतिबिम्बं तथा बोधे सर्वतः स्वच्छताजुषि॥४७॥

Yathā ca sarvataḥ svacche sphaṭike sarvato bhavet|
Pratibimbaṁ tathā bodhe sarvataḥ svacchatājuṣi||47||

Así como (yathā ca) la reflexión (pratibimbam) es (bhavet) total (sarvatas) en un cristal completamente puro (sarvatas svacche sphaṭike), así también (tathā) (el universo se refleja) en la Conciencia que tiene pureza total (bodhe sarvatas svacchatā-juṣi)||47||


अत्यन्तस्वच्छता सा यत्स्वाकृत्यनवभासनम्।
अतः स्वच्छतमो बोधो न रत्नं त्वाकृतिग्रहात्॥४८॥

Atyantasvacchatā sā yatsvākṛtyanavabhāsanam|
Ataḥ svacchatamo bodho na ratnaṁ tvākṛtigrahāt||48||

Puesto que (yad) esa (sā) pureza absoluta (de la Conciencia) (atyanta-svacchatā) (significa que) no existe ninguna manifestación de formas Propias (sva-ākṛti-an-avabhāsanam), consiguientemente (atas) la Conciencia (bodhaḥ) (es) lo Más Puro (svacchatamaḥ), y no (na... tu) una gema (ratnam) ya que (una gema) tiene una forma (ākṛti-grahāt)||48||


प्रतिबिम्बं च बिम्बेन बाह्यस्थेन समर्प्यते।
तस्यैव प्रतिबिम्बत्वे किं बिम्बमवशिष्यताम्॥४९॥

Pratibimbaṁ ca bimbena bāhyasthena samarpyate|
Tasyaiva pratibimbatve kiṁ bimbamavaśiṣyatām||49||

Un reflejo (pratibimbam) se lanza (samarpyate) por medio del objeto externo (bimbena bāhya-sthena). Si ese (objeto externo) es (también) un reflejo (tasya eva pratibimbatve), ¿qué (kim) objeto (original) (bimbam) queda entonces (avaśiṣyatām)?||49||


यद्वापि कारणं किञ्चिद्बिम्बत्वेनाभिषिच्यते।
तदपि प्रतिबिम्बत्वमेति बोधेऽन्यथा त्वसत्॥५०॥

Yadvāpi kāraṇaṁ kiñcidbimbatvenābhiṣicyate|
Tadapi pratibimbatvameti bodhe'nyathā tvasat||50||

Aún (api) si (yadvā) alguna (kiñcid) causa (kāraṇam) es designada (abhiṣicyate) como el objeto (bimbatvena), inclusive (api) eso (tad) (podría) ser (otro) reflejo (pratibimbatvam eti) en la Conciencia (bodhe) (ya que) no existiría (a-sat) de otro modo (anyathā) en verdad (tu)||50||

al inicio


 Estrofas 51 a 60

इत्थमेतत्स्वसंवित्तिदृढन्यायास्त्ररक्षितम्।
साम्राज्यमेव विश्वत्र प्रतिबिम्बस्य जृम्भते॥५१॥

Itthametatsvasaṁvittidṛḍhanyāyāstrarakṣitam|
Sāmrājyameva viśvatra pratibimbasya jṛmbhate||51||

De esta forma (ittham), este (etad) imperio (sāmrājyam eva) del reflejo (pratibimbasya), protegido por las armas de firme argumento lógico y por la propia experiencia (sva-saṁvitti-dṛḍha-nyāya-astra-rakṣitam), se hace manifiesto (jṛmbhate) en todas partes (viśvatra)||51||


ननु बिम्बस्य विरहे प्रतिबिम्बं कथं भवेत्।
किं कुर्मो दृश्यते तद्धि ननु तद्बिम्बमुच्यताम्॥५२॥

Nanu bimbasya virahe pratibimbaṁ kathaṁ bhavet|
Kiṁ kurmo dṛśyate taddhi nanu tadbimbamucyatām||52||

Una objeción (nanu): En ausencia (virahe) del objeto original (bimbasya), ¿cómo (katham) podría existir el reflejo (pratibimbam... bhavet)? ¿Qué (kim) hacemos (kurmaḥ)? (La respuesta es:) Eso (tad) es indudablemente percibido (en la propia experiencia) (dṛśyate... hi). (Otra) objeción (nanu): (Entonces,) a eso (tad) se le debe llamar (ucyatām) bimba (en el sentido de) 'la imagen original' (bimbam)||52||


नैवं तल्लक्षणाभावाद्बिम्बं किल किमुच्यते।
अन्यामिश्रं स्वतन्त्रं सद्भासमानं मुखं यथा॥५३॥

Naivaṁ tallakṣaṇābhāvādbimbaṁ kila kimucyate|
Anyāmiśraṁ svatantraṁ sadbhāsamānaṁ mukhaṁ yathā||53||

¡No es (na) así (evam)! Debido a la ausencia de las características de ello --de una imagen-- (tad-lakṣaṇā-abhāvāt). ¿A qué (kim) se le llama (entonces) (kila... ucyate) bimba --el objeto original-- (bimbam)? (Es algo) como (yathā) un rostro (mukham), que es real (sat-bhāsamānam), autónomo (svatantram) (y) no se mezcla con otras cosas (anya-amiśram)||53||


स्वरूपानपहानेन पररूपसदृक्षताम्।
प्रतिबिम्बात्मतामाहुः खड्गादर्शतलादिवत्॥५४॥

Svarūpānapahānena pararūpasadṛkṣatām|
Pratibimbātmatāmāhuḥ khaḍgādarśatalādivat||54||

Ellos --los budistas-- dijeron (āhuḥ) que la naturaleza de un reflejo (pratibimba-ātmatām) (es) asemejarse a la forma de otra (cosa) (para-rūpa-sadṛkṣatām) sin abandonar la propia esencia (sva-rūpa-anapahānena), tal como (sucede respecto a) la superficie de un espejo o espada y así sucesivamente (khaḍga-ādarśa-tala-ādi-vat)||54||


उक्तं च सति बाह्येऽपि धीरेकानेकवेदनात्।
अनेकसदृशाकारा न त्वनेकेति सौगतैः॥५५॥

Uktaṁ ca sati bāhye'pi dhīrekānekavedanāt|
Anekasadṛśākārā na tvaneketi saugataiḥ||55||

Y aunque hay realidad externa (ca sati bāhye api), se dice que (uktam) la Conciencia (dhīḥ) es una (ekā) debido a la percepción de muchos --es decir, uno percibe muchas cosas alrededor-- (aneka-vedanāt). (Han establecido) los seguidores de Sugata --los budistas-- (saugataiḥ) que (iti) tomar una forma que se asemeja a 'muchos' (aneka-sadṛśa-ākārā) no es en absoluto (na tu) 'ser muchos' (anekā)||55||


नन्वित्थं प्रतिबिम्बस्य लक्षणं किं तदुच्यते।
अन्यव्यामिश्रणायोगात्तद्भेदाशक्यभासनम्।
प्रतिबिम्बमिति प्राहुर्दर्पणे वदनं यथा॥५६॥

Nanvitthaṁ pratibimbasya lakṣaṇaṁ kiṁ taducyate|
Anyavyāmiśraṇāyogāttadbhedāśakyabhāsanam|
Pratibimbamiti prāhurdarpaṇe vadanaṁ yathā||56||

Una objeción (nanu): De esta manera, (si todo esto es así,) (ittham), ¿(entonces) qué (kim) se dice que es (ucyate) la característica (lakṣaṇam... tad) del reflejo (pratibimbasya)? (La respuesta a esto es la siguiente:) Dijeron (prāhuḥ) que (iti) el reflejo (pratibimbam) (es eso que,) mezclándose con otra cosa (anya-vyāmiśraṇā-yogāt), no puede hacerse manifiesto separadamente de ello (tad-bheda-aśakya-bhāsanam), tal como (yathā) (es el caso de) un rostro (vadanam) (reflejado) en un espejo (darpaṇe)||56||


बोधमिश्रमिदं बोधाद्भेदेनाशक्यभासनम्।
परतत्त्वादि बोधे किं प्रतिबिम्बं न भण्यते॥५७॥

Bodhamiśramidaṁ bodhādbhedenāśakyabhāsanam|
Paratattvādi bodhe kiṁ pratibimbaṁ na bhaṇyate||57||

(Si) este (universo) (idam) que consiste en mundos, categorías, etc. (para-tattva-ādi) se mezcla con la Conciencia (bodha-miśram) (y) no puede hacerse manifiesto (aśakya-bhāsanam) separadamente (bhedena) de la Conciencia (bodhāt), ¿(entonces) por qué (kim) no se lo puede llamar (na bhaṇyate) un reflejo (pratibimbam) en la Conciencia (bodhe)?||57||


लक्षणस्य व्यवस्थैषाकस्माच्चेद्बिम्बमुच्यताम्।
प्राज्ञा वस्तुनि युज्यन्ते न तु सामयिके ध्वनौ॥५८॥

Lakṣaṇasya vyavasthaiṣākasmāccedbimbamucyatām|
Prājñā vastuni yujyante na tu sāmayike dhvanau||58||

Si (ced) (con referencia al universo existe) este (eṣā) establecimiento (vyavasthā) de la característica (de un reflejo) (lakṣaṇasya), no existe razón (akasmāt) para llamarlo (ucyatām) bimba u objeto original (bimbam). Los sabios (prājñāḥ) se ajustan (yujyante) a los hechos (vastuni) y no (na tu) a las alusiones convencionales (sāmayike dhvanau)||58||


ननु न प्रतिबिम्बस्य विना बिम्बं भवेत्स्थितिः।
किं ततः प्रतिबिम्बे हि बिम्बं तादात्म्यवृत्ति न॥५९॥

Nanu na pratibimbasya vinā bimbaṁ bhavetsthitiḥ|
Kiṁ tataḥ pratibimbe hi bimbaṁ tādātmyavṛtti na||59||

Una objeción (nanu): Sin (vinā) el objeto original (bimbam) no hay ninguna (na) existencia (sthitiḥ) del reflejo (pratibimbasya). ¿Entonces (tatas) qué (kim)? (La respuesta es:) El objeto original (bimbam) no está (na) en un estado de identidad (tādātmya-vṛtti) con respecto al reflejo (pratibimbe), (de ello) no hay duda (hi)||59||


अतश्च लक्षणस्यास्य प्रोक्तस्य तदसम्भवे।
न हानिर्हेतुमात्रे तु प्रश्नोऽयं पर्यवस्यति॥६०॥

Ataśca lakṣaṇasyāsya proktasya tadasambhave|
Na hānirhetumātre tu praśno'yaṁ paryavasyati||60||

A causa de esto (atas ca), en el caso de esta característica antedicha (de un reflejo) (lakṣaṇasya asya proktasya), si no existiese ese (objeto original) (tad-asambhave), (entonces) no habría (na) ninguna pérdida (hāniḥ). Esta (ayam) pregunta --expresada en la objeción-- (praśnaḥ) tiene que ver --lit. termina en-- (paryavasyati) meramente con la causa (hetu-mātre tu)||60||

al inicio


 Estrofas 61 a 68

तत्रापि च निमित्ताख्ये नोपादाने कथञ्चन।
निमित्तकारणानां च कदाचित्क्वापि सम्भवः॥६१॥

Tatrāpi ca nimittākhye nopādāne kathañcana|
Nimittakāraṇānāṁ ca kadācitkvāpi sambhavaḥ||61||

E (ca) inclusive (api) con relación a esto --con relación a 'la causa'-- (tatra), (esta pregunta tiene que ver meramente) con la (causa) llamada eficiente (nimitta-ākhye) (y) de ninguna manera en absoluto (no... kathañcana) con (la) material (upādāne). Pero (ca) existen causas eficientes (nimitta-kāraṇānām.. sambhavaḥ) a veces (kadācid) (y) en ciertos lugares (kvāpi)||61||


अत एव पुरोवर्तिन्यालोके स्मरणादिना।
निमित्तेन घनेनास्तु सङ्क्रान्तदयिताकृतिः॥६२॥

Ata eva purovartinyāloke smaraṇādinā|
Nimittena ghanenāstu saṅkrāntadayitākṛtiḥ||62||

Por esta razón (atas eva), en una luz (āloke) que está ante los propios ojos (puras-vartini), por medio de una intensa causa eficiente tal como la memoria, etc. (smaraṇa-ādinā nimittena ghanena), la forma de la amada mujer debe aparecer como un reflejo (astu saṅkrānta-dayitā-kṛtiḥ)!||62||


अन्यथा संविदारूढा कान्ता विच्छेदयोगिनी।
कस्माद्भाति न वै संविद् विच्छेदं पुरतो गता॥६३॥

Anyathā saṁvidārūḍhā kāntā vicchedayoginī|
Kasmādbhāti na vai saṁvid vicchedaṁ purato gatā||63||

De otra manera (anyathā), ¿cómo (kasmāt) (podría) la mujer amada (kāntā) que está en la Conciencia (saṁvid-ārūḍhā) aparecer (bhāti) como una yoginī separada (viccheda-yoginī)? La Conciencia (saṁvid) no se separa en absoluto (na vai... vicchedam... gatā) enfrente --enfrente de uno mismo-- (puratas)||63||


अत एवान्तरं किञ्चिद्धीसञ्ज्ञं भवतु स्फुटम्।
यत्रास्य विच्छिदा भानं सङ्कल्पस्वप्नदर्शने॥६४॥

Ata evāntaraṁ kiñciddhīsañjñaṁ bhavatu sphuṭam|
Yatrāsya vicchidā bhānaṁ saṅkalpasvapnadarśane||64||

Debido a esto (atas eva), debe haber evidentemente (bhavatu sphuṭam) algo (kiñcid) interno (āntaram) llamado intelecto (dhī-sañjñam), en el cual (yatra) hay una aparición (bhānam) de ello --del reflejo-- (asya) separadamente (vicchidā) en el aspecto de ideas y sueños (saṅkalpa-svapna-darśane)||64||


अतो निमित्तं देवस्य शक्तयः सन्तु तादृशे।
इत्थं विश्वमिदं नाथे भैरवीयचिदम्बरे।
प्रतिबिम्बमलं स्वच्छे न खल्वन्यप्रसादतः॥६५॥

Ato nimittaṁ devasya śaktayaḥ santu tādṛśe|
Itthaṁ viśvamidaṁ nāthe bhairavīyacidambare|
Pratibimbamalaṁ svacche na khalvanyaprasādataḥ||65||

Por lo tanto (atas), los poderes (śaktayaḥ) de Dios (devasya) deben ser (santu) la causa eficiente (nimittam) de tal (reflejo) (tādṛśe).

De esta manera (ittham), este (idam) universo (viśvam) (es) verdaderamente (alam) un reflejo (pratibimbam) en el Señor (nāthe), (o sea,) en el Cielo Puro de la Conciencia de Bhairava (bhairavīya-cit-ambare svacche), (y) no es (na) ciertamente (khalu) debido al favor de otro (anya-prasādataḥ)||65||


अनन्यापेक्षिता यास्य विश्वात्मत्वं प्रति प्रभोः।
तां परां प्रतिभां देवीं सङ्गिरन्ते ह्यनुत्तराम्॥६६॥

Ananyāpekṣitā yāsya viśvātmatvaṁ prati prabhoḥ|
Tāṁ parāṁ pratibhāṁ devīṁ saṅgirante hyanuttarām||66||

(Los sabios) alaban unánimemente/reconocen por cierto (saṅgirante hi) a eso (tām) que (yā) (es) la Independencia --lit. la no dependencia de otro-- (ananyāpekṣitā) de este Señor (asya... prabhoḥ) con referencia a (prati) ser el Ser del universo (viśva-ātmatvam) (como) la Más Alta Diosa Pratibhā (parām pratibhām devīm) (repleta de descripciones —tales como) Anuttarā o Principal/Excelente, (etc., debido a Sus --de Ella-- infinitos poderes) (anuttarām)||66||


अकुलस्यास्य देवस्य कुलप्रथनशालिनी।
कौलिकी सा परा शक्तिरवियुक्तो यया प्रभुः॥६७॥

Akulasyāsya devasya kulaprathanaśālinī|
Kaulikī sā parā śaktiraviyukto yayā prabhuḥ||67||

El Poder Supremo (sā parā śaktiḥ) de este Dios que es Akula --es decir, Bhairava-- (akulasya asya devasya) (se llama) Kaulikī (kaulikī) (pues) Ella está llena del despliegue de Kula (kula-prathana-śālinī), y el Señor (prabhuḥ) (es) inseparable (aviyuktaḥ) de Ella --lit. de quien-- (yayā)||67||


तयोर्यद्यामलं रूपं स सङ्घट्ट इति स्मृतः।
आनन्दशक्तिः सैवोक्ता यतो विश्वं विसृज्यते॥६८॥

Tayoryadyāmalaṁ rūpaṁ sa saṅghaṭṭa iti smṛtaḥ|
Ānandaśaktiḥ saivoktā yato viśvaṁ visṛjyate||68||

Se llama (smṛtaḥ) 'unión (saṅghaṭṭaḥ iti)' a eso (saḥ) cuya (yad) forma (rūpam) es un par (yāmalam) formado a partir de ellos dos --de Bhairava y Su Poder-- (tayoḥ). Se dice que (uktā) Ella Misma --Śakti o Poder-- (sā eva) es el Poder de Bienaventuranza (ānanda-śaktiḥ) a partir de quien (yatas) el universo (viśvam) se emite (visṛjyate)||68||

al inicio


 Estrofas 69 a 80

परापरात्परं तत्त्वं सैषा देवी निगद्यते।
तत्सारं तच्च हृदयं स विसर्गः परः प्रभुः॥६९॥

देवीयामलशास्त्रे सा कथिता कालकर्षिणी।
महाडामरके यागे श्रीपरा मस्तके तथा॥७०॥
श्रीपूर्वशास्त्रे सा मातृसद्भावत्वेन वर्णिता।
सङ्घट्टेऽस्मिंश्चिदात्मत्वाद्यत्तत्प्रत्यवमर्शनम्॥७१॥

इच्छाशक्तिरघोराणां शक्तीनां सा परा प्रभुः।
सैव प्रक्षुब्धरूपा चेदीशित्री सम्प्रजायते॥७२॥

तदाघोराः परा देव्यो जाताः शैवाध्वदैशिकाः।
स्वात्मप्रत्यवमर्शो यः प्रागभूदेकवीरकः॥७३॥

ज्ञातव्यविश्वोन्मेषात्मा ज्ञानशक्तितया स्थितः।
इयं परापरा देवी घोरां या मातृमण्डलीम्॥७४॥

सृजत्यविरतं शुद्धाशुद्धमार्गैकदीपिकाम्।
ज्ञेयांशः प्रोन्मिषन्क्षोभं यदैति बलवत्त्वतः॥७५॥

ऊनताभासनं संविन्मात्रत्वे जायते तदा।
रूढं तज्ज्ञेयवर्गस्य स्थितिप्रारम्भ उच्यते॥७६॥

रूढिरेषा विबोधाब्धेश्चित्राकारपरिग्रहः।
इदं तद्बीजसन्दर्भबीजं चिन्वन्ति योगिनः॥७७॥

Parāparātparaṁ tattvaṁ saiṣā devī nigadyate|
Tatsāraṁ tacca hṛdayaṁ sa visargaḥ paraḥ prabhuḥ||69||
Devīyāmalaśāstre sā kathitā kālakarṣiṇī|
Mahāḍāmarake yāge śrīparā mastake tathā||70||
Śrīpūrvaśāstre sā mātṛsadbhāvatvena varṇitā|
Saṅghaṭṭe'smiṁścidātmatvādyattatpratyavamarśanam||71||
Icchāśaktiraghorāṇāṁ śaktīnāṁ sā parā prabhuḥ|
Saiva prakṣubdharūpā cedīśitrī samprajāyate||72||
Tadāghorāḥ parā devyo jātāḥ śaivādhvadaiśikāḥ|
Svātmapratyavamarśo yaḥ prāgabhūdekavīrakaḥ||73||
Jñātavyaviśvonmeṣātmā jñānaśaktitayā sthitaḥ|
Iyaṁ parāparā devī ghorāṁ yā mātṛmaṇḍalīm||74||
Sṛjatyavirataṁ śuddhāśuddhamārgaikadīpikām|
Jñeyāṁśaḥ pronmiṣankṣobhaṁ yadaiti balavattvataḥ||75||
Ūnatābhāsanaṁ saṁvinmātratve jāyate tadā|
Rūḍhaṁ tajjñeyavargasya sthitiprārambha ucyate||76||
Rūḍhireṣā vibodhābdheścitrākāraparigrahaḥ|
Idaṁ tadbījasandarbhabījaṁ cinvanti yoginaḥ||77||

Esta misma (sā eṣā) Diosa (devī) se llama (nigadyate) el Principio (tattvam) que es superior (param) a Parāpara --Suprema-noSuprema-- (para-aparāt). (A Ella se la conoce como) la Esencia (tad sāram) y (ca) el Corazón (tad... hṛdayam) (al igual que como) la Emisión Suprema del Señor (saḥ visargaḥ paraḥ prabhuḥ).

En el Devīyāmalatantra (devīyāmala-śāstre), en (la porción que versa sobre) el gran sacrificio de Ḍāmara (mahā-ḍāmarake yāge), se dice que (kathitā) Ella (sā) es Kālakarṣiṇī --lit. La Que tira del Tiempo-- (kāla-karṣiṇī), y (tathā) en la cima (mastake), (a Ella se la llama) la venerable Parā (śrī-parā).

En el venerable Pūrva --o sea, en el Mālinīvijayottaratantra-- (śrī-pūrva-śāstre), a Ella (sā) se la describe (varṇitā) como el verdadero ser de los experimentadores/conocedores (mātṛ-sat-bhāvatvena). A esa (tad) Conciencia (pratyavamarśanam) que (nace) en esta unión (saṅghaṭṭe asmin) puesto que Su naturaleza es Conciencia (cid-ātmatvāt), (se la conoce como) Poder de Voluntad (icchā-śaktiḥ). Ella --el Poder de Voluntad-- (sā) (es) la Poderosa (prabhuḥ) Parā --lit. Suprema-- (parā) de los poderes Aghorā-s (aghorāṇām śaktīnām). Ella Misma (sā eva), si (ced) es agitada (prakṣubdha-rūpā), el dominador --la letra 'ī'-- (īśitrī) se produce (samprajāyate).

Entonces (tadā) las supremas (parāḥ) diosas (devyaḥ) Aghorā-s (aghorāḥ) nacen (jātāḥ), las cuales muestran el sendero de Śiva --es decir, son maestras en el sendero de Śiva-- (śaiva-adhva-daiśikāḥ). El Héroe Solitario (eka-vīrakaḥ) (denominado) Conciencia del propio Ser (sva-ātma-pratyavamarśaḥ) —que (yaḥ) existía (abhūt) antes (prāk)—, (y) que es el Unmeṣa --la letra 'u'-- del universo que ha de conocerse (jñātavya-viśva-unmeṣa-ātmā), permanece (sthitaḥ) como Poder de Conocimiento (jñāna-śaktitayā).

Esta (iyam) diosa (devī) Parāparā (parā-aparā), la cual (yā) continuamente (aviratam) emite (sṛjati) el círculo de las madres Ghorā-s (ghorām mātṛ-maṇḍalīm), (es) la única luz en el sendero puro-impuro (śuddha-aśuddha-mārga-eka-dīpikām). Cuando (yadā) la porción conocible --el 'idam' o 'esto'-- (jñeya-aṁśaḥ) se eleva (pronmiṣan), la agitación (kṣobham) se vuelve muy poderosa (eti balavattvataḥ), (y) entonces (tadā) la manifestación de Ūnatā --la letra 'ū' -- (ūnatā-bhāsanam) brota (jāyate) en eso que es meramente Conciencia (saṁvid-mātratve). Cuando eso está establecido (rūḍham tad), se dice (ucyate) que existe un comienzo de estabilidad (sthiti-prārambhaḥ) en el caso del sendero del objeto conocible (jñeya-vargasya).

Este (eṣā) establecimiento (rūḍhiḥ), en el caso del Océano de la Conciencia (vibodha-abdheḥ), tiene que ver con asumir diversas formas (citra-ākāra-parigrahaḥ). Por consiguiente (tad), los yogī-s (yoginaḥ) perciben (cinvanti) esto (idam) como una semilla que es una colección de semillas --es decir, como la causa de una colección de realidades dualistas-- (bīja-sandarbha-bījam)||69-77||


इच्छाशक्तिर्द्विरूपोक्ता क्षुभिताक्षुभिता च या।
इष्यमाणं हि सा वस्तु द्वैरूप्येणात्मनि श्रयेत्॥७८॥

Icchāśaktirdvirūpoktā kṣubhitākṣubhitā ca yā|
Iṣyamāṇaṁ hi sā vastu dvairūpyeṇātmani śrayet||78||

El Poder de Voluntad (icchā-śaktiḥ), el cual (yā) se dice que tiene dos formas (dvi-rūpa-uktā) —agitada (kṣubhitā) y (ca) no agitada (akṣubhitā)—, toma posesión (sā... śrayet) —en Ella Misma (ātmani) (y) en dos maneras (dvairūpyeṇa)— del objeto (vastu) que se desea (conocer) (iṣyamāṇam)||78||


अचिरद्युतिभासिन्या शक्त्या ज्वलनरूपया।
इष्यमाणसमापत्तिः स्थैर्येणाथ धरात्मना॥७९॥

Aciradyutibhāsinyā śaktyā jvalanarūpayā|
Iṣyamāṇasamāpattiḥ sthairyeṇātha dharātmanā||79||

La absorción en el (objeto) que se desea (conocer) (iṣyamāṇa-samāpattiḥ) (tiene lugar) por medio del Poder (de Voluntad) que brilla con esplendor por un instante en la forma de una llama --las letras 'ṛ' y 'ṝ'-- (acira-dyuti-bhāsinyā śaktyā jvalana-rūpayā), o (atha) (que), con estabilidad --no por un instante-- (sthairyeṇa), asume la naturaleza del elemento tierra --las letras ḷ y ḹ-- (dharā-ātmanā)||79||


उन्मेषशक्तावस्त्येतज्ज्ञेयं यद्यपि भूयसा।
तथापि विभवस्थानं सा न तु प्राच्यजन्मभूः॥८०॥

Unmeṣaśaktāvastyetajjñeyaṁ yadyapi bhūyasā|
Tathāpi vibhavasthānaṁ sā na tu prācyajanmabhūḥ||80||

Aunque (yadi api) este (etad) objeto conocible (jñeyam) existe (asti) en el Poder de Unmeṣa --en la letra 'u' o Akṣubdhajñānaśakti, el Poder de Conocimiento No Agitado-- (unmeṣa-śaktau) en un alto grado (bhūyasā), aún así (tathā api) Ella --el antedicho Poder de Unmeṣa-- (sā) (es) el lugar donde el objeto conocible alcanza una exaltada posición (vibhava-sthānam) pero (tu) no (na) el lugar de su nacimiento precedente (prācya-janma-bhūḥ)||80||

al inicio


 Estrofas 81 a 90

इच्छाशक्तेरतः प्राहुश्चातूरूप्यं परामृतम्।
क्षोभान्तरस्यासद्भावान्नेदं बीजं च कस्यचित्॥८१॥

Icchāśakterataḥ prāhuścātūrūpyaṁ parāmṛtam|
Kṣobhāntarasyāsadbhāvānnedaṁ bījaṁ ca kasyacit||81||

A causa de esto (atas), (los sabios) dijeron (prāhuḥ) que la forma cuádruple --ṛ, ṝ, ḷ y ḹ-- (cātūrūpyam) del Poder de Voluntad (icchā-śakteḥ) (es) Parāmṛta --Néctar Supremo-- (para-amṛtam). Y (ca) debido a la ausencia (asadbhāvāt) de otra agitación (kṣobha-antarasya), esto --las cuatro letras mencionadas antes-- (idam) (es) la semilla (bījam) de nada (na... kasyacid) --puesto que no crean ninguna otra letra también se las llama ṣaṇḍa-s o eunucas--||81||


प्रक्षोभकत्वं बीजत्वं क्षोभाधारश्च योनिता।
क्षोभकं संविदो रूपं क्षुभ्यति क्षोभयत्यपि॥८२॥

क्षोभः स्याज्ज्ञेयधर्मत्वं क्षोभणा तद्बहिष्कृतिः।
अन्तःस्थविश्वाभिन्नैकबीजांशविसिसृक्षुता॥८३॥

क्षोभोऽतदिच्छे तत्त्वेच्छाभासनं क्षोभणां विदुः।
यदैक्यापत्तिमासाद्य तदिच्छा कृतिनी भवेत्॥८४॥

क्षोभाधारमिमं प्राहुः श्रीसोमानन्दपुत्रकाः।
संविदामीषणादीनामनुद्भिन्नविशेषकम्॥८५॥

यज्ज्ञेयमात्रं तद्बीजं यद्योगाद्बीजता स्वरे।
तस्य बीजस्य सैवोक्ता विसिसृक्षा य उद्भवः।
यतो ग्राह्यमिदं भास्यद्भिन्नकल्पं चिदात्मनः॥८६॥

एष क्षोभः क्षोभणा तु तूष्णीम्भूतान्यमातृगम्।
हठाद्यदौदासीन्यांशच्यावनं संविदो बलात्॥८७॥

Prakṣobhakatvaṁ bījatvaṁ kṣobhādhāraśca yonitā|
Kṣobhakaṁ saṁvido rūpaṁ kṣubhyati kṣobhayatyapi||82||
Kṣobhaḥ syājjñeyadharmatvaṁ kṣobhaṇā tadbahiṣkṛtiḥ|
Antaḥsthaviśvābhinnaikabījāṁśavisisṛkṣutā||83||
Kṣobho'tadicche tattvecchābhāsanaṁ kṣobhaṇāṁ viduḥ|
Yadaikyāpattimāsādya tadicchā kṛtinī bhavet||84||
Kṣobhādhāramimaṁ prāhuḥ śrīsomānandaputrakāḥ|
Saṁvidāmīṣaṇādīnāmanudbhinnaviśeṣakam||85||
Yajjñeyamātraṁ tadbījaṁ yadyogādbījatā svare|
Tasya bījasya saivoktā visisṛkṣā ya udbhavaḥ|
Yato grāhyamidaṁ bhāsyadbhinnakalpaṁ cidātmanaḥ||86||
Eṣa kṣobhaḥ kṣobhaṇā tu tūṣṇīmbhūtānyamātṛgam|
Haṭhādyadaudāsīnyāṁśacyāvanaṁ saṁvido balāt||87||

El estado de ser un agente de agitación (prakṣobhakatvam) (es) el estado de ser una semilla (bījatvam), y (ca) el soporte de la agitación (kṣobha-ādhāraḥ) (es) el estado de ser un vientre (yonitā). El agente de agitación (kṣobhakam) —la forma (rūpam) de la Conciencia (saṁvidaḥ)— es agitado (kṣubhyati) y también (api) agita (kṣobhayati).

La agitación (kṣobhaḥ) es (syāt) una cualidad del objeto conocible (jñeya-dharmatvam). La exteriorización de ello --del objeto conocible-- (tad-bahiṣkṛtiḥ) proviene del acto de agitar (kṣobhaṇā). (La agitación es sólo) el deseo de emitir la porción (conocida como) la única Semilla que está en unidad con el universo contenido dentro de Ella -- dentro de la Semilla-- (antar-stha-viśva-abhinna-eka-bīja-aṁśa-visisṛkṣutā).

La agitación (kṣobhaḥ) (es esto: Los sabios) saben (viduḥ) que el agitar (kṣobhaṇām) (es) la manifestación de la Voluntad (para generar) una realidad (tattva-icchā-ābhāsanam) en lo que no tiene ese deseo (a-tad-icche). Cuando (yadā) esa Voluntad (tad-icchā) obtuvo (āsādya) una entrada en la unidad (aikya-āpattim), ha alcanzado su meta (kṛtinī bhavet).

Los hijos espirituales del venerable Somānanda (śrī-somānanda-putrakāḥ) llaman (prāhuḥ) a esto --es decir, a Saṁvitsvātantrya = la Libertad Absoluta de la Conciencia-- (imam) el reservorio de la agitación (kṣobha-ādhāram). Esa Semilla (tad-bījam), que (yad) (es) únicamente el objeto conocible (jñeya-mātram), se distingue por no ser diferenciada (anudbhinna-viśeṣakam) de los tipos de conciencia tales como dominación, etc. (saṁvidām īṣaṇā-ādīnām).

El estado de Semilla (bījatā) (está) en una vocal (svare) debido a la unión con Eso --o sea, ya que la vocal es una con la Semilla-- (yad-yogāt). El antedicho deseo de emitir (sā eva uktā visisṛkṣā) esa Semilla (tasya bījasya) (es) la fuente (yaḥ udbhavaḥ) desde la cual (yatas) este (idam) objeto conocible (grāhyam) se hace manifiesto (bhāsyat) como casi diferente (bhinna-kalpam) del Ser consciente (cit-ātmanaḥ).

Esto (eṣaḥ) (es) agitación (kṣobhaḥ). (Y) el acto de agitar (kṣobhaṇā tu) (consiste en), mediante el Poder (balāt) de la Conciencia (saṁvidaḥ), hacer por la fuerza que otros sujetos que están en silencio --es decir, están inactivos-- se aparten de (su) condición de indiferencia (tūṣṇīm bhūta-anya-mātṛ-gam haṭhāt yad audāsīnya-aṁśa-cyāvanam)||82-87||


जातापि विसिसृक्षासौ यद्विमर्शान्तरैक्यतः।
कृतार्था जायते क्षोभाधारोऽत्रैतत्प्रकीर्तितम्॥८८॥

Jātāpi visisṛkṣāsau yadvimarśāntaraikyataḥ|
Kṛtārthā jāyate kṣobhādhāro'traitatprakīrtitam||88||

El reservorio de la agitación (kṣobha-ādhāraḥ) surge (jāyate) (cuando) ese (asau) deseo de emitir (visisṛkṣā) que ha nacido (jātā api) alcanza su meta (kṛta-arthā) por medio de (su) unidad con esa otra conciencia (yad-vimarśa-antara-aikyataḥ). Esto (etad) (ya) ha sido expresado (prakīrtitam) aquí --en la estrofa 84-- (atra)||88||


ततस्तदान्तरं ज्ञेयं भिन्नकल्पत्वमिच्छति।
विश्वबीजादतः सर्वं बाह्यं बिम्बं विवर्त्स्यति॥८९॥

Tatastadāntaraṁ jñeyaṁ bhinnakalpatvamicchati|
Viśvabījādataḥ sarvaṁ bāhyaṁ bimbaṁ vivartsyati||89||

A partir de esa (agitación) (tatas), el objeto conocible (jñeyam) dentro del Sujeto --Śiva-- (tad-āntaram) desea (icchati) ser capaz de volverse diferenciado (bhinna-kalpatvam icchati). Toda (sarvam) imagen reflejada (bimbam) externa (bāhyam) provendrá --se desarrollará-- (vivartsyati) a partir de esta Semilla Universal (viśva-bījāt ataḥ)||89||


क्षोभ्यक्षोभकभावस्य सतत्त्वं दर्शितं मया।
श्रीमन्महेश्वरेणोक्तं गुरुणा यत्प्रसादतः॥९०॥

Kṣobhyakṣobhakabhāvasya satattvaṁ darśitaṁ mayā|
Śrīmanmaheśvareṇoktaṁ guruṇā yatprasādataḥ||90||

La verdadera naturaleza (satattvam) del estado de agitado y agente de agitación (kṣobhya-kṣobhaka-bhāvasya) que he mostrado (darśitam mayā) (me) ha sido dicho (uktam) por (mi) Guru (guruṇā) —el venerable Maheśvara (śrīmat-maheśvareṇa)— como un favor (yad-prasādataḥ)||90||

al inicio


 Estrofas 91 a 110

प्रकृतं ब्रूमहे नेदं बीजं वर्णचतुष्टयम्।
नापि योनिर्यतो नैतत्क्षोभाधारत्वमृच्छति॥९१॥

Prakṛtaṁ brūmahe nedaṁ bījaṁ varṇacatuṣṭayam|
Nāpi yoniryato naitatkṣobhādhāratvamṛcchati||91||

(Pero) hablemos (brūmahe) acerca del tópico que comenzamos antes (prakṛtam): Este (idam) grupo de cuatro letras --ṛ, ṝ, ḷ y ḹ-- (varṇa-catuṣṭayam) no es (na) una semilla (bījam). No es ni siquiera (na api) un vientre (yoniḥ) porque (yatas) este (grupo de cuatro caracteres) (etad) no (na) se convierte en un reservorio de agitación (kṣobha-ādhāratvam ṛcchati).||91||


आत्मन्येव च विश्रान्त्या तत्प्रोक्तममृतात्मकम्।
इत्थं प्रागुदितं यत्तत्पञ्चकं तत्परस्परम्॥९२॥

उच्छलद्विविधाकारमन्योन्यव्यतिमिश्रणात्।
योऽनुत्तरः परः स्पन्दो यश्चानन्दः समुच्छलन्॥९३॥

ताविच्छोन्मेषसङ्घट्टाद्गच्छतोऽतिविचित्रताम्।
अनुत्तरानन्दचिती इच्छाशक्तौ नियोजिते॥९४॥

त्रिकोणमिति तत्प्राहुर्विसर्गामोदसुन्दरम्।
अनुत्तरानन्दशक्ती तत्र रूढिमुपागते॥९५॥

त्रिकोणद्वित्वयोगेन व्रजतः षडरस्थितिम्।
त एवोन्मेषयोगेऽपि पुनस्तन्मयतां गते॥९६॥

क्रियाशक्तेः स्फुटं रूपमभिव्यङ्क्तः परस्परम्।
इच्छोन्मेषगतः क्षोभो यः प्रोक्तस्तद्गतेरपि॥९७॥

ते एव शक्ती ताद्रूप्यभागिन्यौ नान्यथास्थिते।
नन्वनुत्तरतानन्दौ स्वात्मना भेदवर्जितौ॥९८॥

कथमेतावतीमेनां वैचित्रीं स्वात्मनि श्रितौ।
शृणु तावदयं संविन्नाथोऽपरिमितात्मकः॥९९॥

अनन्तशक्तिवैचित्र्यलयोदयकलेश्वरः।
अस्थास्यदेकरूपेण वपुषा चेन्महेश्वरः॥१००॥

महेश्वरत्वं संवित्त्वं तदत्यक्ष्यद्घटादिवत्।
परिच्छिन्नप्रकाशत्वं जडस्य किल लक्षणम्॥१०१॥

जडाद्विलक्षणो बोधो यतो न परिमीयते।
तेन बोधमहासिन्धोरुल्लासिन्यः स्वशक्तयः॥१०२॥

आश्रयन्त्यूर्मय इव स्वात्मसङ्घट्टचित्रताम्।
स्वात्मसङ्घट्टवैचित्र्यं शक्तीनां यत्परस्परम्॥१०३॥

एतदेव परं प्राहुः क्रियाशक्तेः स्फुटं वपुः।
अस्मिंश्चतुर्दशे धाम्नि स्फुटीभूतत्रिशक्तिके॥१०४॥

त्रिशूलत्वमतः प्राह शास्ता श्रीपूर्वशासने।
निरञ्जनमिदं चोक्तं गुरुभिस्तत्त्वदर्शिभिः॥१०५॥

शक्तिमानञ्ज्यते यस्मान्न शक्तिर्जातु केनचित्।
इच्छा ज्ञानं क्रिया चेति यत्पृथक्पृथगञ्ज्यते॥१०६॥

तदेव शक्तिमत्स्वैः स्वैरिष्यमाणादिकैः स्फुटम्।
एतत्त्रितयमैक्येन यदा तु प्रस्फुरेत्तदा॥१०७॥

न केनचिदुपाधेयं स्वस्वविप्रतिषेधतः।
लोलीभूतमतः शक्तित्रितयं तत्त्रिशूलकम्।
यस्मिन्नाशु समावेशाद्भवेद्योगी निरञ्जनः॥१०८॥

Ātmanyeva ca viśrāntyā tatproktamamṛtātmakam|
Itthaṁ prāguditaṁ yattatpañcakaṁ tatparasparam||92||
Ucchaladvividhākāramanyonyavyatimiśraṇāt|
Yo'nuttaraḥ paraḥ spando yaścānandaḥ samucchalan||93||
Tāvicchonmeṣasaṅghaṭṭādgacchato'tivicitratām|
Anuttarānandacitī icchāśaktau niyojite||94||
Trikoṇamiti tatprāhurvisargāmodasundaram|
Anuttarānandaśaktī tatra rūḍhimupāgate||95||
Trikoṇadvitvayogena vrajataḥ ṣaḍarasthitim|
Ta evonmeṣayoge'pi punastanmayatāṁ gate||96||
Kriyāśakteḥ sphuṭaṁ rūpamabhivyaṅktaḥ parasparam|
Icchonmeṣagataḥ kṣobho yaḥ proktastadgaterapi||97||
Te eva śaktī tādrūpyabhāginyau nānyathāsthite|
Nanvanuttaratānandau svātmanā bhedavarjitau||98||
Kathametāvatīmenāṁ vaicitrīṁ svātmani śritau|
Śṛṇu tāvadayaṁ saṁvinnātho'parimitātmakaḥ||99||
Anantaśaktivaicitryalayodayakaleśvaraḥ|
Asthāsyadekarūpeṇa vapuṣā cenmaheśvaraḥ||100||
Maheśvaratvaṁ saṁvittvaṁ tadatyakṣyadghaṭādivat|
Paricchinnaprakāśatvaṁ jaḍasya kila lakṣaṇam||101||
Jaḍādvilakṣaṇo bodho yato na parimīyate|
Tena bodhamahāsindhorullāsinyaḥ svaśaktayaḥ||102||
Āśrayantyūrmaya iva svātmasaṅghaṭṭacitratām|
Svātmasaṅghaṭṭavaicitryaṁ śaktīnāṁ yatparasparam||103||
Etadeva paraṁ prāhuḥ kriyāśakteḥ sphuṭaṁ vapuḥ|
Asmiṁścaturdaśe dhāmni sphuṭībhūtatriśaktike||104||
Triśūlatvamataḥ prāha śāstā śrīpūrvaśāsane|
Nirañjanamidaṁ coktaṁ gurubhistattvadarśibhiḥ||105||
Śaktimānañjyate yasmānna śaktirjātu kenacit|
Icchā jñānaṁ kriyā ceti yatpṛthakpṛthagañjyate||106||
Tadeva śaktimatsvaiḥ svairiṣyamāṇādikaiḥ sphuṭam|
Etattritayamaikyena yadā tu prasphurettadā||107||
Na kenacidupādheyaṁ svasvavipratiṣedhataḥ|
Lolībhūtamataḥ śaktitritayaṁ tattriśūlakam|
Yasminnāśu samāveśādbhavedyogī nirañjanaḥ||108||

Y (ca) mediante un reposo (viśrāntyā) en sí mismo (ātmani eva), ése --el grupo de cuatro caracteres-- (tad) se dice que (uktam) consiste en Néctar (amṛta-ātmakam).

De este modo (ittham), ese (tad) grupo de cinco (vocales) --'a', 'i', 'ī', 'u' y 'ū' — y a la 'ā' (denominada Ānanda o Bienaventuranza) no se la cuenta separadamente porque la Bienaventuranza es la mismísima naturaleza de Brahma-- (pañcakam) que (yad) se describió previamente (prāk-uditam) manifiesta (ucchalat), de manera mutua --es decir, no una por una-- (tad-parasparam), formas mutuas --otras letras-- (vividha-ākāram) entremezclándose las unas con las otras (anyonya-vyatimiśraṇāt).

Anuttara --la vocal 'a'-- (anuttaraḥ), que (yaḥ) (es) Supremo (paraḥ), brota (samucchalan) (conjuntamente con) Ānanda --la vocal 'ā'-- (ānandaḥ) que (yaḥ) (es) una Vibración (spandaḥ). Las dos --'a' y 'ā'-- (tau), mediante la unión con Icchā --la vocal 'i'-- y Unmeṣa --la vocal 'u'-- (icchā-unmeṣa-saṅghaṭṭāt), se vuelven extremadamente múltiple (gacchataḥ ati-vicitratām).

Cuando los dos aspectos de la Conciencia (llamados) Anuttara --vocal 'a'-- y Ānanda --vocal 'ā'-- se combinan (anuttara-ānanda-citī... niyojite) con el Poder de Voluntad --con 'i'-- (icchā-śaktau) (se convierten en) el Triángulo --la vocal 'e'-- (trikoṇam iti). (Los sabios) llamaron (prāhuḥ) a eso --a la vocal 'e'-- (tad) 'bello debido a la Bienaventuranza/Fragancia de la Emisión (visarga-āmoda-sundaram)'.

Los poderes de Anuttara y Ānanda --las vocales 'a' y 'ā'-- (anuttara-ānanda-śaktī), habiéndose establecido a sí mismas (rūḍhim upāgate) ahí --en el Triángulo, es decir, en la vocal 'e'-- (tatra), mediante la combinación de dos triángulos (trikoṇa-dvitva-yogena), alcanzan el estado del de seis rayos --como los rayos de una rueda, a saber, Ṣaṭkoṇa (Hexágono) o la vocal 'ai'-- (vrajataḥ ṣaḍ-ara-sthitim).

Esas mismas dos (vocales) --'a' y 'ā'-- (te eva), en (su) unión con Unmeṣa --con la vocal 'u'-- (unmeṣa-yoge api), (la vocal 'o' es creada, y luego,) alcanzando identidad con eso --con la 'o'-- (tad-mayatāṁ gate) nuevamente (punar), ellas --'a' y 'ā'-- manifiestan mutuamente (abhivyaṅktaḥ parasparam) la forma (rūpam) evidente (sphuṭam) del Poder de Acción (kriyā-śakteḥ) --es decir, la vocal 'au' también conocida como Tridente--.

Incluso (api) a través de la combinación con eso (tad-gateḥ)(con) la antedicha (proktaḥ) agitación (kṣobhaḥ) que (yaḥ) se conecta con Icchā y Unmeṣa --con 'i' y 'u'-- (icchā-unmeṣagataḥ) --es decir, las vocales 'ī' y 'ū'--—, esos dos poderes --'a' y 'ā'-- (te eva śaktī) retienen la misma forma (tādrūpya-bhāginyau), (en suma,) no permanecen (na... asthite) de otro modo (anyathā) --a saber, 'a' o 'ā' + 'i' o 'ī' = 'e' y 'a' o 'ā' + 'u' o 'ū' = 'o', no existe ningún cambio en absoluto ya sea que la combinación es con 'i' o 'ī', o con 'u' o 'ū'--.

Una objeción (nanu): Anuttara y Ānanda --'a' y 'ā'-- (anuttaratā-ānandau) están en ellas mismas desprovistas de dualidad/diferenciación (sva-ātmanā bheda-varjitau). (Entonces,) ¿cómo (katham) asumen (śritau) en sí mismas (sva-ātmani) esta belleza maravillosa (llamada diversidad) que es de tal extensión (etāvatīm enāṁ vaicitrīṁ)?

¡Escucha (śṛṇu)! Este (ayam) Señor consciente (saṁvid-nāthaḥ) (es) ciertamente (tāvat) ilimitado (aparimita-ātmakaḥ), (y) el Amo del Poder (Supremo) en quien hay surgimiento y disolución de una infinita variedad de poderes (ananta-śakti-vaicitrya-laya-udaya-kalā-īśvaraḥ). Si (ced) el Gran Señor (mahā-īśvaraḥ) tuviese un cuerpo (asthāsyat... vapuṣā) con sólo una forma (ekarūpeṇa), Él abandonaría (entonces) (atyakṣyat) ese (tad) Señorío (mahā-īśvaratvam) (y) Estado Consciente (saṁvittvam), (y se volvería) como una vasija y así sucesivamente (ghaṭ-ādi-vat).

La brillantez limitada (paricchinna-prakāśatvam) (es) ciertamente (kila) la característica (lakṣaṇam) del estado inerte (jaḍasya) (en tanto que) la Conciencia (bodhaḥ) difiere (vilakṣaṇaḥ) del estado inerte (jaḍāt) porque (yatas) Ella no es limitada (na parimīyate). Consiguientemente (tena), Sus propios brillantes poderes (ullāsinyaḥ sva-śaktayaḥ) del Gran Océano de Conciencia (bodha-maha-sindhoḥ) participan (āśrayanti), como (iva) olas (ūrmayaḥ), en la variedad que está en unidad con su propio Ser (sva-ātma-saṅghaṭṭa-citratām).

(Los sabios) llaman (prāhuḥ) a 'esta (etad eva) suprema (param) diversidad de poderes que es recíproca y está en unidad con su propio Ser (sva-ātma-saṅghaṭṭa-vaicitryam śaktīnām yad parasparam)' la forma (vapus) evidente (sphuṭam) del Poder de Acción (kriyā-śakteḥ).

Por esta razón (atas), puesto que esta ('au') —que está en la decimocuarta posición (en el grupo de vocales)— tiene los tres Poderes --Voluntad, Conocimiento y Acción-- claramente manifiestos (asmin caturdaśe dhāmni sphuṭī-bhūta-tri-śaktike), el Maestro --Śiva-- (śāstā) (la) llamó (prāha) Tridente --lit. el estado de ser un Tridente-- (triśūlatvam) en la venerable escritura (denominada) Pūrva --o sea, en el Mālinīvijayottaratantra-- (śrī-pūrva-śāsane).

Esta ('au') (idam) también ha sido llamada (ca uktam) 'Nirañjana' --lit. Inmaculada, sin ningún color-- (nirañjanam) por los Guru-s que han visto al Principio Supremo (gurubhiḥ tattva-darśibhiḥ). El Poseedor de Śakti --a saber, Śiva-- (śaktimān) se muestra claramente --es decir, se colorea-- (añjyate) porque (yasmāt) Śakti (śaktiḥ) no es (mostrada o coloreada) (na) por nada en absoluto (na jātu kenacid).

(Se dice que hay un conjunto de) 'Voluntad (icchā), Conocimiento (jñānam) y (ca) Acción (kriyā... iti)' que (yad) es mostrado o coloreado separadamente (pṛthak pṛthak añjyate). (Sin embargo, esto no es así pues, en realidad, es) ese (tad eva) Poseedor de Śakti (śaktimat) (el que) es claro y evidente (sphuṭam) a través de cada una de las cosas que se desean, etc. (svaiḥ svaiḥ iṣyamāṇa-ādikaiḥ).

Pero (tu) cuando (yadā) esta tríada (etad-tritayam) aparece brillantemente (prasphuret) en unidad (aikyena), entonces (tadā) nada es producido por nada (na kenacid upādheyam) debido a la cancelación mutua (sva-sva-vipratiṣedhataḥ). Por lo tanto (atas), esa (tad) tríada de poderes (śakti-tritayam) que es inquieta (lolī-bhūtam) (es) el Tridente --la vocal 'au'-- (triśūlakam). Absorbiéndose rápidamente (āśu samāveśāt) en eso (yasmin), el Yogī (yogī) se vuelve (bhavet) Nirañjana o Inmaculado (nirañjanaḥ)||92-108||


इत्थं परामृतपदादारभ्याष्टकमीदृशम्।
ब्राह्म्यादिरूपसम्भेदाद्यात्यष्टाष्टकतां स्फुटम्॥१०९॥

Itthaṁ parāmṛtapadādārabhyāṣṭakamīdṛśam|
Brāhmyādirūpasambhedādyātyaṣṭāṣṭakatāṁ sphuṭam||109||

De esta manera (ittham), tal (īdṛśam) grupo de ocho (vocales) (aṣṭakam) que comienza desde el estado de Néctar Supremo --las vocales 'ṛ', 'ṝ', 'ḷ' y 'ḹ'-- (para-amṛta-padāt ārabhya) (y que termina en 'e', 'ai', 'o' y 'au'), en contacto con las formas de Brāhmī, etc. (brāhmī-ādi-rūpa-sambhedāt), claramente (sphuṭam) da como resultado sesenta y cuatro --8 vocales x 8 diosas-- (yāti aṣṭa-aṣṭakatāṁ)||109||


अत्रानुत्तरशक्तिः सा स्वं वपुः प्रकटस्थितम्।
कुर्वन्त्यपि ज्ञेयकलाकालुष्याद्विन्दुरूपिणी॥११०॥

Atrānuttaraśaktiḥ sā svaṁ vapuḥ prakaṭasthitam|
Kurvantyapi jñeyakalākāluṣyādvindurūpiṇī||110||

Aquí (atra), el Poder de Anuttara (anuttara-śaktiḥ sā), haciendo (kurvantī api) a Su propia (svam) Forma (vapus) claramente manifiesta (prakaṭasthitam), asume la forma de Vindu --o Bindu, es decir 'aṁ', la decimoquinta vocal-- (vindu-rūpiṇī) a causa de la turbiedad (creada) por el defecto del objeto conocible (jñeya-kalā-kāluṣyāt)||110||

al inicio


 Estrofas 111 a 120

उदितायां क्रियाशक्तौ सोमसूर्याग्निधामनि।
अविभागः प्रकाशो यः स बिन्दुः परमो हि नः॥१११॥

Uditāyāṁ kriyāśaktau somasūryāgnidhāmani|
Avibhāgaḥ prakāśo yaḥ sa binduḥ paramo hi naḥ||111||

Para mí (nas), el Bindu (binduḥ) Supremo (paramaḥ hi) (es) esa (saḥ) Luz (prakāśaḥ) no dividida (avibhāgaḥ) que (yaḥ) (brilla) cuando surge el Poder de Acción (uditāyām kriyā-śaktau) en el estado de luna --prameya u objeto conocible--, sol --pramāṇa o conocimiento/medios de conocimiento-- y fuego --pramātā o conocedor-- (soma-sūrya-agni-dhāmani)||111||


तत्त्वरक्षाविधाने च तदुक्तं परमेशिना।
हृत्पद्ममण्डलान्तःस्थो नरशक्तिशिवात्मकः॥११२॥

बोद्धव्यो लयभेदेन विन्दुर्विमलतारकः।
योऽसौ नादात्मकः शब्दः सर्वप्राणिष्ववस्थितः॥११३॥

अधऊर्ध्वविभागेन निष्क्रियेणावतिष्ठते।
ह्लादतैक्ष्ण्यादि वैचित्र्यं सितरक्तादिकं च यत्॥११४॥

स्वयं तन्निरपेक्षोऽसौ प्रकाशो गुरुराह च।
यन्न सूर्यो न वा सोमो नाग्निर्भासयतेऽपि च॥११५॥

न चार्कसोमवह्नीनां तत्प्रकाशाद्विना महः।
किमप्यस्ति निजं किं तु संविदित्थं प्रकाशते॥११६॥

Tattvarakṣāvidhāne ca taduktaṁ parameśinā|
Hṛtpadmamaṇḍalāntaḥstho naraśaktiśivātmakaḥ||112||
Boddhavyo layabhedena vindurvimalatārakaḥ|
Yo'sau nādātmakaḥ śabdaḥ sarvaprāṇiṣvavasthitaḥ||113||
Adhaūrdhvavibhāgena niṣkriyeṇāvatiṣṭhate|
Hlādataikṣṇyādi vaicitryaṁ sitaraktādikaṁ ca yat||114||
Svayaṁ tannirapekṣo'sau prakāśo gururāha ca|
Yanna sūryo na vā somo nāgnirbhāsayate'pi ca||115||
Na cārkasomavahnīnāṁ tatprakāśādvinā mahaḥ|
Kimapyasti nijaṁ kiṁ tu saṁviditthaṁ prakāśate||116||

En el Tattvarakṣāvidhāna (tattvarakṣāvidhāne ca), eso (tad) ha sido (también) expresado (uktam) por el Señor Supremo (parama-īśinā): 'Vindu (vinduḥ), el salvador inmaculado (vimala-tārakaḥ) que reside dentro del círculo del loto del corazón (hṛt-padma-maṇḍala-antar-sthaḥ), debe ser conocido (boddhavyaḥ), por medio de una disolución dividida (laya-bhedena), como algo que consiste en Śiva, Śakti y Nara (nara-śakti-śiva-ātmakaḥ).

Ese (Vindu) (asau) (es) un sonido (śabdaḥ) que (yaḥ) consiste en Nāda (nāda-ātmakaḥ) (y) permanece (avasthitaḥ) en todos los seres vivientes (sarva-prāṇiṣu). Dividido arriba y abajo --Visarga, a saber, 'aḥ'-- (adhas-ūrdhva-vibhāgena), permanece (avatiṣṭhate) desprovisto de actividad (niṣkriyeṇa).

Esa (asau) Luz (prakāśaḥ) es Ella Misma independiente de eso (svayam tad-nirapekṣaḥ)(es decir, de) esa (yad) diversidad (vaicitryam) que (yad) (se compone de) contento, aspereza, etc. (hlāda-taikṣṇya-ādi) así como también (ca) (de) blanco, rojo, etc. (sita-rakta-ādikam)—.

El Guru --Kṛṣṇa-- (guruḥ) dijo (āha ca): Sin embargo (kim tu), existe (asti) cierta (kimapi) Conciencia (saṁvid) innata (nijam) (que) ilumina (prakāśate) de esta manera (ittham): 'Eso que (yad) ni (na) el sol (sūryaḥ) ni (na vā) la luna (somaḥ) ni (na) el fuego (agniḥ) iluminan --lit. ilumina-- (bhāsayate), y (api ca) (que) sin (vinā) cuya Luz (tad-prakāśāt) no hay ninguna (na ca) radiancia (mahas) de sol, luna y fuego (arka-soma-vahnīnām)'||112-116||


स्वस्वातन्त्र्यप्रभावोद्यद्विचित्रोपाधिसङ्गतः।
प्रकाशो याति तैक्ष्ण्यादिमवान्तरविचित्रताम्॥११७॥

Svasvātantryaprabhāvodyadvicitropādhisaṅgataḥ|
Prakāśo yāti taikṣṇyādimavāntaravicitratām||117||

Debido a la asociación con múltiples atributos limitantes que se elevan desde el Poder de Su Libertad Absoluta (sva-svātantrya-prabhāva-udyat-vicitra-upādhi-saṅgataḥ), la Luz (prakāśaḥ) se vuelve la respectiva diversidad (yāti avāntara-vicitratām) (que aparece como) aspereza, etc. (taikṣṇya-ādim)||117||


दुर्दर्शनोऽपि घर्मांशुः पतितः पाथसां पथि।
नेत्रानन्दत्वमभ्येति पश्योपाधेः प्रभाविताम्॥११८॥

Durdarśano'pi gharmāṁśuḥ patitaḥ pāthasāṁ pathi|
Netrānandatvamabhyeti paśyopādheḥ prabhāvitām||118||

(La luz del) sol (gharmāṁśuḥ), aunque (api) difícil de mirar (dus-darśanaḥ), cuando cae (patitaḥ) sobre un curso (pathi) de agua (pāthasām), genera deleite en los ojos (netra-ānandatvam abhyeti). ¡Mira (paśya) el poder (prabhāvitām) de un atributo limitante (upādheḥ)!||118||


सूर्यादिषु प्रकाशोऽसावुपाधिकलुषीकृतः।
संवित्प्रकाशं माहेशमत एव ह्यपेक्षते॥११९॥

Sūryādiṣu prakāśo'sāvupādhikaluṣīkṛtaḥ|
Saṁvitprakāśaṁ māheśamata eva hyapekṣate||119||

A causa de esto (atas eva), en el sol, etc. (sūrya-ādiṣu), esa (asau) luz (prakāśaḥ) a la que los atributos limitantes han hecho turbia (upādhi-kaluṣī-kṛtaḥ) requiere (apekṣate) indudablemente (eva hi) de la Luz de la Conciencia (saṁvid-prakāśam) que pertenece al Gran Señor (māheśam)||119||


प्रकाशमात्रं सुव्यक्तं सूर्य इत्युच्यते स्फुटम्।
प्रकाश्यवस्तुसारांशवर्षि तत्सोम उच्यते॥१२०॥

Prakāśamātraṁ suvyaktaṁ sūrya ityucyate sphuṭam|
Prakāśyavastusārāṁśavarṣi tatsoma ucyate||120||

Eso que es solamente luz claramente manifiesta (prakāśa-mātraṁ su-vyaktam) se llama evidentemente (ucyate sphuṭam) 'el sol (sūryaḥ iti)'. Se llama (ucyate) 'luna' (somaḥ) eso (tad) que vierte copiosamente la porción esencial de los objetos iluminados (prakāśya-vastu-sāra-aṁśa-varṣi)||120||

al inicio


 Estrofas 121 a 141

सूर्यं प्रमाणमित्याहुः सोमं मेयं प्रचक्षते।
अन्योन्यमवियुक्तौ तौ स्वतन्त्रावप्युभौ स्थितौ॥१२१॥

भोक्तृभोग्योभयात्मैतदन्योन्योन्मुखतां गतम्।
ततो ज्वलनचिद्रूपं चित्रभानुः प्रकीर्तितः॥१२२॥

योऽयं वह्नेः परं तत्त्वं प्रमातुरिदमेव तत्।
संविदेव तु विज्ञेयतादात्म्यादनपेक्षिणी॥१२३॥

स्वतन्त्रत्वात्प्रमातोक्ता विचित्रो ज्ञेयभेदतः।
सोमांशदाह्यवस्तूत्थवैचित्र्याभासबृंहितः॥१२४॥

तत एवाग्निरुदितश्चित्रभानुर्महेशिना।
ज्ञेयाद्युपायसङ्घातनिरपेक्षैव संविदः॥१२५॥

स्थितिर्माताहमस्मीति ज्ञाता शास्त्रज्ञवद्यतः।
अज्ञ एव यतो ज्ञातानुभवात्मा न रूपतः॥१२६॥

न तु सा ज्ञातृता यस्यां शुद्धज्ञेयाद्यपेक्षते।
तस्यां दशायां ज्ञातृत्वमुच्यते योग्यतावशात्॥१२७॥

मानतैव तु सा प्राच्यप्रमातृपरिकल्पिता।
उच्छलन्त्यपि संवित्तिः कालक्रमविवर्जनात्॥१२८॥

उदितैव सती पूर्णा मातृमेयादिरूपिणी।
पाकादिस्तु क्रिया कालपरिच्छेदात्क्रमोचिता॥१२९॥

मतान्त्यक्षणवन्ध्यापि न पाकत्वं प्रपद्यते।
इत्थं प्रकाशतत्त्वस्य सोमसूर्याग्निता स्थिता॥१३०॥

अपि मुख्यं तत्प्रकाशमात्रत्वं न व्यपोह्यते।
एषां यत्प्रथमं रूपं ह्रस्वं तत्सूर्य उच्यते॥१३१॥

क्षोभानन्दवशाद्दीर्घविश्रान्त्या सोम उच्यते।
यत्तत्परं प्लुतं नाम सोमानन्दात्परं स्थितम्॥१३२॥

प्रकाशरूपं तत्प्राहुराग्नेयं शास्त्रकोविदाः।
अत्र प्रकाशमात्रं यत्स्थिते धामत्रये सति॥१३३॥

उक्तं विन्दुतया शास्त्रे शिवविन्दुरसौ मतः।
मकारादन्य एवायं तच्छायामात्रधृद्यथा॥१३४॥

रलहाः षण्डवैसर्गवर्णरूपत्वसंस्थिताः।
इकार एव रेफांशच्छाययान्यो यथा स्वरः॥१३५॥

तथैव महलेशादः सोऽन्यो द्वेधास्वरोऽपि सन्।
अस्यान्तर्विसिसृक्षासौ या प्रोक्ता कौलिकी परा॥१३६॥

सैव क्षोभवशादेति विसर्गात्मकतां ध्रुवम्।
उक्तं च त्रिशिरःशास्त्रे कलाव्याप्त्यन्तचर्चने॥१३७॥

कला सप्तदशी तस्मादमृताकाररूपिणी।
परापरस्वस्वरूपबिन्दुगत्या विसर्पिता॥१३८॥

प्रकाश्यं सर्ववस्तूनां विसर्गरहिता तु सा।
शक्तिकुण्डलिका चैव प्राणकुण्डलिका तथा॥१३९॥

विसर्गप्रान्तदेशे तु परा कुण्डलिनीति च।
शिवव्योमेति परमं ब्रह्मात्मस्थानमुच्यते॥१४०॥

विसर्गमात्रं नाथस्य सृष्टिसंहारविभ्रमाः।
स्वात्मनः स्वात्मनि स्वात्मक्षेपो वैसर्गिकी स्थितिः॥१४१॥

Sūryaṁ pramāṇamityāhuḥ somaṁ meyaṁ pracakṣate|
Anyonyamaviyuktau tau svatantrāvapyubhau sthitau||121||
Bhoktṛbhogyobhayātmaitadanyonyonmukhatāṁ gatam|
Tato jvalanacidrūpaṁ citrabhānuḥ prakīrtitaḥ||122||
Yo'yaṁ vahneḥ paraṁ tattvaṁ pramāturidameva tat|
Saṁvideva tu vijñeyatādātmyādanapekṣiṇī||123||
Svatantratvātpramātoktā vicitro jñeyabhedataḥ|
Somāṁśadāhyavastūtthavaicitryābhāsabṛṁhitaḥ||124||
Tata evāgniruditaścitrabhānurmaheśinā|
Jñeyādyupāyasaṅghātanirapekṣaiva saṁvidaḥ||125||
Sthitirmātāhamasmīti jñātā śāstrajñavadyataḥ|
Ajña eva yato jñātānubhavātmā na rūpataḥ||126||
Na tu sā jñātṛtā yasyāṁ śuddhajñeyādyapekṣate|
Tasyāṁ daśāyāṁ jñātṛtvamucyate yogyatāvaśāt||127||
Mānataiva tu sā prācyapramātṛparikalpitā|
Ucchalantyapi saṁvittiḥ kālakramavivarjanāt||128||
Uditaiva satī pūrṇā mātṛmeyādirūpiṇī|
Pākādistu kriyā kālaparicchedātkramocitā||129||
Matāntyakṣaṇavandhyāpi na pākatvaṁ prapadyate|
Itthaṁ prakāśatattvasya somasūryāgnitā sthitā||130||
Api mukhyaṁ tatprakāśamātratvaṁ na vyapohyate|
Eṣāṁ yatprathamaṁ rūpaṁ hrasvaṁ tatsūrya ucyate||131||
Kṣobhānandavaśāddīrghaviśrāntyā soma ucyate|
Yattatparaṁ plutaṁ nāma somānandātparaṁ sthitam||132||
Prakāśarūpaṁ tatprāhurāgneyaṁ śāstrakovidāḥ|
Atra prakāśamātraṁ yatsthite dhāmatraye sati||133||
Uktaṁ vindutayā śāstre śivavindurasau mataḥ|
Makārādanya evāyaṁ tacchāyāmātradhṛdyathā||134||
Ralahāḥ ṣaṇḍavaisargavarṇarūpatvasaṁsthitāḥ|
Ikāra eva rephāṁśacchāyayānyo yathā svaraḥ||135||
Tathaiva mahaleśādaḥ so'nyo dvedhāsvaro'pi san|
Asyāntarvisisṛkṣāsau yā proktā kaulikī parā||136||
Saiva kṣobhavaśādeti visargātmakatāṁ dhruvam|
Uktaṁ ca triśiraḥśāstre kalāvyāptyantacarcane||137||
Kalā saptadaśī tasmādamṛtākārarūpiṇī|
Parāparasvasvarūpabindugatyā visarpitā||138||
Prakāśyaṁ sarvavastūnāṁ visargarahitā tu sā|
Śaktikuṇḍalikā caiva prāṇakuṇḍalikā tathā||139||
Visargaprāntadeśe tu parā kuṇḍalinīti ca|
Śivavyometi paramaṁ brahmātmasthānamucyate||140||
Visargamātraṁ nāthasya sṛṣṭisaṁhāravibhramāḥ|
Svātmanaḥ svātmani svātmakṣepo vaisargikī sthitiḥ||141||

(Los sabios) llamaron (āhuḥ) al sol (sūryam) 'pramāṇa' --conocimiento/medios de conocimiento-- (pramāṇam iti). Llaman (pracakṣate) a la luna (somam) 'meya' --o 'prameya', es decir, objeto conocible-- (meyam). Ambos (tau... ubhau), aunque (api) independientes (svatantrau), permanecen (sthitau) inseparables entre sí (anyonyam aviyuktau). Esto (etad) que es el par de sujeto y objeto --lit. disfrutador y disfrutado-- (bhoktṛ-bhogya-ubhaya-ātma) alcanza la condición donde quedan uno frente al otro (anyonya-unmukhatām gatam).

Después de eso (tatas), a esto (ayam) que (yaḥ) es de brillo multicolor --o sea, el fuego-- (citra-bhānuḥ) se lo conoce como (prakīrtitaḥ) la llameante/brillante forma de la Conciencia (jvalana-cit-rūpam). Esta (idam) naturaleza (tattva) suprema (param) del pramātā o conocedor (pramātuḥ) (es) la (tad) del fuego (vahneḥ).

La Conciencia (saṁvid) Independiente (anapekṣiṇī) Misma (eva) verdaderamente (tu), a través de (Su) identificación con el objeto conocible (vijñeya-tādātmyāt) —puesto que Ella es Libre (svatantratvāt)—, se dice que es (uktā) el pramātā o conocedor (pramātā). (Este conocedor se vuelve entonces) múltiple (vicitraḥ) según las variedades de los objetos conocibles (jñeya-bhedataḥ). A causa de eso (tatas eva), el fuego (agniḥ), nutrido por la manifestación de variedad que surge de las cosas que han de quemarse —que provienen de la porción de la luna— (soma-aṁśa-dāhya-vastu-uttha-vaicitrya-ābhāsa-bṛṁhitaḥ), es denominado (uditaḥ) por el Gran Señor (mahā-īśinā) 'de brillo multicolor' (citra-bhānuḥ).

El pramātā o conocedor (mātā) (es) el estado (sthitiḥ) de la Conciencia (saṁvidaḥ) —el cual --es decir, el estado-- es independencia de cualquier asociación con los medios relativos al objeto conocible, etc. (jñeya-ādi-upāya-saṅghāta-nirapekṣā eva)— conocido como (jñātā) 'yo (aham) soy (asmi iti)' porque (yatas) (él --el conocedor-- es) como un conocedor de escrituras (śāstra-jña-vat). Porque (yatas) alguien que no es un conocedor (ajñaḥ eva) conoce (jñātā) por experiencia (anubhava-ātmā) (pero) no (na) por naturaleza (rūpataḥ) --o sea, él depende de una relación con el objeto conocible para conocer--.

Debido a la propiedad --puesto que es propio-- (yogyatā-vaśāt), se dice que (ucyate) el (verdadero) estado de ser un conocedor (jñātṛtvam) (existe) en ese estado (tasyām daśāyām) donde (yasyām) el carácter de conocedor (sā jñātṛtā) no requiere en absoluto (na tu... apekṣate) el objeto conocible puro, etc. (śuddha-jñeya-ādi). No obstante (tu), el estado de pramāṇa --conocimiento/medios de conocimiento-- (mānatā eva... sā) es manufacturado por el Pramātā o Conocedor precedente (que es Supremo) --o sea, por Śiva que es Parapramātā-- (prācya-pramātṛ-parikalpitā).

La Conciencia (saṁvittiḥ), incluso (api) surgiendo (ucchalantī) en la forma de conocedor, conocible, etc. (mātṛ-meya-ādi-rūpiṇī), es (satī) (siempre) activa (uditā eva) (y) plena/perfecta (pūrṇā) porque carece de sucesión del tiempo (kāla-krama-vivarjanāt). Pero (tu) una actividad (kriyā) tal como cocinar, etc. (pāka-ādiḥ), debido al límite del tiempo (kāla-paricchedāt), tiene que ver con sucesión --lit. es apropiado para la sucesión-- (krama-ucitā). (Por ejemplo, si) incluso se imagina fallando en el último momento (mata-antya-kṣaṇa-vandhyā api), el cocinar (pākatvam) no (na) tiene (plenamente) lugar --no se termina correctamente-- (prapadyate).

De este modo (ittham), aunque (api) el estado de luna, sol y fuego (soma-sūrya-agnitā) permanece (sthitā) en el caso del Principio de la Luz (prakāśa-tattvasya), eso que es ni más ni menos Su Luz principal (mukhyam tad-prakāśa-mātratvam) no (na) se quita (vyapohyate).

Eso (tad) que (yad) (es) la primera (prathamam) forma (rūpam) corta (hrasvam) de estas (vocales) (eṣām) se dice que es (ucyate) el sol (sūryaḥ). Se dice que (ucyate) la luna (somaḥ) (aparece) por medio de un reposo en la (forma) larga (de estas vocales) (dīrgha-viśrāntyā) debido a agitación y Bienaventuranza (kṣobha-ānanda-vaśāt). Posteriormente (param), eso (tad) que (yad) se llama (nāma) el (aspecto) alargado (de estas vocales) (plutam) permanece (sthitam) con una forma luminosa (prakāśa-rūpam) después (param) del deleite de la luna (soma-ānandāt). Los que son diestros en las escrituras (śāstra-kovidāḥ) llamaron (prāhuḥ) a eso (tad) ígneo --el fuego-- (āgneyam).

Aquí (atra), cuando los tres estados --sol, luna y fuego-- permanecen en lo que es solamente Luz (prakāśa-mātram yad-sthite dhāma-traye sati), se dice que (eso) queda (uktam) dotado del estado de Vindu --la vocal 'ṁ'-- (vindutayā). En las escritura(s) (śāstre), se lo considera (asau mataḥ) el Vindu de Śiva (śiva-vinduḥ). Este (Vindu) (ayam) (es) diferente (anyaḥ eva) de la letra 'ma' (ma-kārāt) (ya que) es sólo una sombra de eso --de 'ma'-- (tad-chāyā-mātra-dhṛt), como (es el caso también con las letras) (yathā) 'ra', 'la' y 'ha' (ra-la-hāḥ) que aparecen en la forma de las letras eunucas y visarga --las vocales 'ṛ', 'ṝ', 'ḷ', 'ḹ' y 'ḥ'-- (ṣaṇḍa-vaisarga-varṇa-rūpatva-saṁsthitāḥ).

Así como (yathā) la letra 'i' misma (i-kāra eva), por medio de la sombra de la porción repha --la letra 'ra'-- (repha-aṁśa-chāyayā), (se convierte en) otra (anyaḥ) vocal (svaraḥ) --la vocal 'ṛ'--, así también (tathā eva) la (vocal) 'a' (aḥ saḥ) aparece --lit. es-- (sa) inclusive (api) como otras dos vocales (anyaḥ dvedhā-svaraḥ) a través de una partícula de 'ma' y 'ha' (ma-ha-leśāt) -- a saber, las vocales 'aṁ' y 'aḥ'--.

Su --de 'a'-- (asya) deseo interno de manifestar (antar-visisṛkṣā) (es) eso (asau) que (yā) se mencionó (previamente) (proktā) como la Suprema (parā) Kaulikī (kaulikī). Ella Misma --la Suprema Kaulikī-- (sā eva), a causa de la agitación (kṣobha-vaśāt), se vuelve ciertamente Visarga o Emisión (eti visarga-ātmakatām dhruvam). Asimismo (ca), se ha dicho (uktam) en el Triśirobhairavatantra (triśiraḥśāstre) —en la deliberación final acerca de la penetración de Kalā (kalā-vyāpti-anta-carcane)—:

'Por ende (tasmāt), la decimoséptima (saptadaśī) Kalā (kalā) asume la forma de Néctar (amṛta-ākāra-rūpiṇī) (y) se difunde (visarpitā) por medio de un movimiento en Bindu --se parte en dos puntos-- cuya propia naturaleza esencial es Parāparā --Suprema-noSuprema-- (para-apara-sva-sva-rūpa-bindu-gatyā). Ella (sā) (es) la Luz (prakāśyam) de todas las cosas --de pramātā, pramāṇa y prameya-- (sarva-vastūnām), pero (tu) cuando está desprovista de Emisión (visarga-rahitā), (se vuelve) Śaktikuṇḍalinī (śaktikuṇḍalikā) al igual que (ca eva... tathā) Prāṇakuṇḍalinī (prāṇakuṇḍalikā). Pero (tu) en el punto extremo --al final-- de la Emisión (visarga-prānta-deśe) (Ella se convierte) 'Parākuṇḍalinī' (parā kuṇḍalinī iti) y (ca) se la llama (ucyate) «el Éter de Śiva (śiva-vyomā iti)», (es decir,) el Lugar Supremo del Ser de Brahma (paramam brahma-ātma-sthānam). Los movimientos de manifestación y retiro/disolución (sṛṣṭi-saṁhāra-vibhramāḥ) son únicamente la Emisión (visarga-mātram) del Señor (nāthasya)'.

El Estado de Emisión (vaisargikī sthitiḥ) (es) una proyección del Ser --o sea, se lanza a Sí Mismo-- (svātma-kṣepaḥ) en el Ser (sva-ātmani) a través del Ser (sva-ātmanaḥ)||121-141||

al inicio


 Estrofas 142 a 150

विसर्ग एवमुत्सृष्ट आश्यानत्वमुपागतः।
हंसः प्राणो व्यञ्जनं च स्पर्शश्च परिभाष्यते॥१४२॥

Visarga evamutsṛṣṭa āśyānatvamupāgataḥ|
Haṁsaḥ prāṇo vyañjanaṁ ca sparśaśca paribhāṣyate||142||

Así (evam) emitida (utsṛṣṭaḥ), la Emisión (visargaḥ) ingresa en un estado de coagulación (āśyānatvam upāgataḥ) (y) se denomina (paribhāṣyate): La consonante aspirada (llamada) 'ha' --también denominada 'prāṇabīja'-- (haṁsaḥ prāṇaḥ vyañjanam) y (ca... ca) sparśa --lit. contacto, toque-- (sparśaḥ)||142||


अनुत्तरं परं धाम तदेवाकुलमुच्यते।
विसर्गस्तस्य नाथस्य कौलिकी शक्तिरुच्यते॥१४३॥

Anuttaraṁ paraṁ dhāma tadevākulamucyate|
Visargastasya nāthasya kaulikī śaktirucyate||143||

Anuttara --la vocal 'a', es decir, Śiva-- (anuttaram), el Estado Supremo (param dhāma tad eva), se dice que es (ucyate) Akula (akulam). La Emisión (visargaḥ) se dice que es (ucyate) el Poder (śakti) Kaulikī (kaulikī) del Señor (tasya nāthasya)||143||


विसर्गता च सैवास्या यदानन्दोदयक्रमात्।
स्पष्टीभूतक्रियाशक्तिपर्यन्ता प्रोच्छलत्स्थितिः॥१४४॥

Visargatā ca saivāsyā yadānandodayakramāt|
Spaṣṭībhūtakriyāśaktiparyantā procchalatsthitiḥ||144||

Y (ca) el Estado Emitivo Mismo (visargatā... sā eva) (es) el Estado emergente (procchalat-sthitiḥ) de este (Poder Kaulikī) (asyāḥ) desde el surgimiento gradual de Su Ānanda --la vocal 'ā'-- (yad-ānanda-udaya-kramāt) hasta el (aspecto) más manifiesto del Poder de Acción (spaṣṭībhūta-kriyā-śakti-paryantā)||144||


विसर्ग एव तावान्यदाक्षिप्तैतावदात्मकः।
इयद्रूपं सागरस्य यदनन्तोर्मिसन्ततिः॥१४५॥

Visarga eva tāvānyadākṣiptaitāvadātmakaḥ|
Iyadrūpaṁ sāgarasya yadanantormisantatiḥ||145||

Visarga o Emisión (visargaḥ eva) es así (tāvān), (en suma,) su naturaleza consiste en (todo) lo que es producido por Ello --por Visarga-- (yad-ākṣipta-etāvat-ātmakaḥ). Tal es la naturaleza (iyat-rūpam) del océano (sāgarasya), que es una sucesión interminable de sus olas (yad-ananta-ūrmi-santatiḥ)||145||


अत एव विसर्गोऽयमव्यक्तहकलात्मकः।
कामतत्त्वमिति श्रीमत्कुलगुह्वर उच्यते॥१४६॥

Ata eva visargo'yamavyaktahakalātmakaḥ|
Kāmatattvamiti śrīmatkulaguhvara ucyate||146||

Por esta razón (atas eva), esta (ayam) Emisión (visargaḥ) que consiste en la Kalā 'ha' inmanifestada (avyaktahakalātmakaḥ) se denomina (ucyate) 'Kāmatattva' (kāmatattvam iti) en el venerable Kulaguhvaratantra (śrīmat-kulaguhvare)||146||


यत्तदक्षरमव्यक्तं कान्ताकण्ठे व्यवस्थितम्।
ध्वनिरूपमनिच्छं तु ध्यानधारणवर्जितम्॥१४७॥

तत्र चित्तं समाधाय वशयेद्युगपज्जगत्।
अत एव विसर्गस्य हंसे यद्वत्स्फुटा स्थितिः॥१४८॥

तद्वत्सानुत्तरादीनां कादिसान्ततया स्थितिः।
अनुत्तरात्कवर्गस्य सूतिः पञ्चात्मनः स्फुटम्॥१४९॥

पञ्चशक्त्यात्मतावेश एकैकत्र यथा स्फुटः।
इच्छाशक्तेः स्वस्वरूपसंस्थाया एकरूपतः॥१५०॥

Yattadakṣaramavyaktaṁ kāntākaṇṭhe vyavasthitam|
Dhvanirūpamanicchaṁ tu dhyānadhāraṇavarjitam||147||
Tatra cittaṁ samādhāya vaśayedyugapajjagat|
Ata eva visargasya haṁse yadvatsphuṭā sthitiḥ||148||
Tadvatsānuttarādīnāṁ kādisāntatayā sthitiḥ|
Anuttarātkavargasya sūtiḥ pañcātmanaḥ sphuṭam||149||
Pañcaśaktyātmatāveśa ekaikatra yathā sphuṭaḥ|
Icchāśakteḥ svasvarūpasaṁsthāyā ekarūpataḥ||150||

(Dice así:)

'La vocal/sílaba inmanifestada (akṣaram avyaktam) que (yad) está (vyavasthitam) en la garganta de la Amada --de Śakti-- (kāntā-kaṇṭhe) tiene una forma sonora (dhvani-rūpam), desprovista de voluntad (aniccham) verdaderamente (tu) (y) sin ninguna meditación o concentración (dhyāna-dhāraṇa-varjitam). Concentrando (samādhāya) la mente (cittam) en Ello (tatra), uno sojuzga (vaśayet) (a todo) el universo (jagat) al mismo tiempo (yugapad)'.

Por esta causa (atas eva), así como (yadvat) en la letra 'ha' (haṁse) (existe) el estado (sthitiḥ) más manifiesto (sphuṭā) de la Emisión (visargasya), así (tadvat) (existe) el Estado (sā... sthitiḥ) de Anuttara --la 'a'--, etc. (anuttara-ādīnām) en la forma (de las consonantes) que empiezan con 'ka' y terminan con 'sa' (ka-ādi-sa-antatayā).

A partir de Anuttara --la vocal 'a'-- (anuttarāt) (se produce) ciertamente (sphuṭam) el nacimiento (sūtiḥ) del grupo 'ka' que consiste en cinco (consonantes) --'ka', 'kha', 'ga', 'gha' y 'ṅa'-- (ka-vargasya pañca-ātmanaḥ). En cada una (de las vocales) --Anuttara, Icchā, etc.-- (eka-ekatra) (existe) acordemente (yathā) una evidente (sphuṭaḥ) penetración en la naturaleza de los cinco Poderes --o 'una penetración de la naturaleza de los cinco Poderes', en definitiva, estos cinco Poderes están presentes en cada una de las vocales-- (pañca-śakti-ātmatā-āveśaḥ).

A partir del Poder de Voluntad --la vocal 'i'-- (icchā-śakteḥ) —que es uno (eka-rūpataḥ) (y) permanece en Su propia naturaleza esencial (sva-sva-rūpa-saṁsthāyāḥ)— [(surge) el grupo 'ca' --consistente en 'ca', 'cha', 'ja, 'jha' y 'ña'-- —cuya esencia es (también) los cinco Poderes— que se vuelve progresivamente evidente o manifiesto] --tuve que agregar 'entre corchetes' la primera mitad de la estrofa 151 para completar el sentido--||147-150||

al inicio


 Información Adicional

Gabriel Pradīpaka

Este documento ha sido concebido por Gabriel Pradīpaka, uno de los dos fundadores de este sitio, y guru espiritual versado en idioma Sánscrito y filosofía Trika.

Para mayor información sobre Sánscrito, Yoga y Filosofía India; o si quieres hacerme algún comentario, preguntar algo o corregir algún error, siéntete libre de contactarnos: Ésta es nuestra dirección de correo.



Regresa a 2. 1-50 Top  Sigue leyendo 3. 151-294

Publica tu comentario

Para publicar un comentario, por favor regístrate o ingresa.