Sanskrit & Trika Shaivism (Español-Home)

¡Javascript está deshabilitado! ¡Revisa este enlace!


 Tantrāloka (Tantraloka): Capítulo 4 - estrofas 151 a 279 - Shaivismo no dual de Cachemira

El medio de Śakti [Śāktopāya]


 Introducción

foto 30 - puesta del sol en IndiaÉste es el segundo y último grupo de estrofas (desde la estrofa 151 hasta la estrofa 294) del cuarto capítulo (llamado Śāktopāyaḥ).

Esta obra fue escrita por el gran Maestro Abhinavagupta y es un compendio del Tantra en todas sus facetas. El Tantrāloka es la obra más importante y más voluminosa del más grande Maestro de Trika. Abhinavagupta fue también el maestro del eminente Kṣemarāja y vivió alrededor del 975-1025 d. de J. C. en Cachemira, etc.

Este tratado cuyo nombre es Tantrāloka es una completa enciclopedia de Tantra. Puesto que es un texto muy avanzado de Shaivismo Trika, no hay sorpresa si un neófito lo encuentra difícil de entender. Para empezar a entenderlo, el nivel del lector debe ser el de un verdadero discípulo en Shaivismo Trika. Si no se cumple con este requisito, entonces habrá mucha confusión y constante desilusión. Porque a pesar de mis grandes esfuerzos por explicar las cosas tan sencillamente como me fuese posible, el estudiar este tratado requiere de algo de calibre espiritual. En este sistema, a veces no es posible ni siquiera escribir acerca de 'estados' de manera precisa. Abhinavagupta ha hecho lo mejor que pudo para cumplir con esta formidable tarea de escribir sobre lo que es superior e intangible. De todos modos, pese a sus increíbles habilidades para llevar esto a cabo, no está revelando todo. No es porque él esté todo el tiempo ocultando cosas al lector, sino porque está a veces ocultando y en otras ocasiones sencillamente no puede escribir acerca de algunos temas extremadamente sutiles debido a las limitaciones de las palabras.

La meta de la vida es la Liberación. El hombre ha buscado la libertad siempre en la historia humana, pero según el Shaivismo Trika, eso no es verdadera Liberación. La verdadera Liberación no significa que tu cuerpo debería ser libre de alguna prisión y cosas así. La verdadera Liberación equivale a alcanzar Su Svātantrya o Libertad Absoluta. Cuando el Svātantrya del Gran Señor se logra, entonces ves unidad en todas las cosas, es decir, dejas de ver dualidad como antes. A todo se lo identifica por siempre con Svātantrya, con Él, y ése es el fin de la historia llamada 'tú en esclavitud'. Desde este punto en adelante nada se pondrá en tu camino, porque si algo aparentemente se pone en tu camino, eso es otra vez Svātantrya. Esta conciencia constante de unidad en todo es verdadera Libertad. ¡No existe ningún otro logro más grande que esto!

Teniendo en cuenta lo de arriba, ahora lee el Tantrāloka y experimenta Supremo Deleite, querido Śiva.

Importante: Todo lo que está entre paréntesis y en cursiva dentro de la traducción ha sido agregado por mí para completar el sentido de una determinada frase u oración. A su vez, todo lo que está entre doble guión (--...--) constituye adicional información aclaratoria también agregada por mí.

al inicio


 Estrofas 151 a 160

ततोऽपि संहाररसे पूर्णे विघ्नकरीं स्वयम्।
शङ्कां यमात्मिकां भागे सूते संहरतेऽपि च॥१५१॥

Tato'pi saṁhārarase pūrṇe vighnakarīṁ svayam|
Śaṅkāṁ yamātmikāṁ bhāge sūte saṁharate'pi ca||151||

Inclusive (api) entonces (tatas), cuando el sabor del retiro es pleno (saṁhāra-rase pūrṇe), (Ella, la Conciencia Suprema,) espontáneamente (svayam) retira (saṁharate api ca), en la porción emitida (bhāge sūte), a la duda (śaṅkā) —cuya naturaleza es 'yama' o 'dualidad' --de ahí el nombre de la cuarta y última Kālī para el objeto conocible: Yamakālī-- (yama-ātmikām)—, la cual --es decir, la duda-- crea un obstáculo (vighna-karīm)||151||


संहृत्य शङ्कां शङ्क्यार्थवर्जं वा भावमण्डले।
संहृतिं कलयत्येव स्वात्मवह्नौ विलापनात्॥१५२॥

Saṁhṛtya śaṅkāṁ śaṅkyārthavarjaṁ vā bhāvamaṇḍale|
Saṁhṛtiṁ kalayatyeva svātmavahnau vilāpanāt||152||

Tras retirar (saṁhṛtya) la duda (śaṅkām) —con excepción del objeto de la duda (śaṅkya-artha-varjaṁ vā)—, (Ella) realiza (kalayati eva) un retiro (saṁhṛtim) con referencia al círculo (de todas) las entidades positivas --de todas las cosas que existen-- (bhāva-maṇḍale) por medio de una disolución (vilāpanāt) en el Fuego de Su --de la Conciencia Suprema-- propio Ser (sva-ātma-vahnau) --ésta es la Saṁhārakālī para conocimiento y medios de conocimiento--||152||


विलापनात्मिकां तां च भावसंहृतिमात्मनि।
आमृशत्येव येनैषा मया ग्रस्तमिति स्फुरेत्॥१५३॥

Vilāpanātmikāṁ tāṁ ca bhāvasaṁhṛtimātmani|
Āmṛśatyeva yenaiṣā mayā grastamiti sphuret||153||

Debido a lo cual (yena), Ella --la Conciencia Suprema-- (eṣā), reflexionando en (āmṛśati eva) ese retiro de (todas) las entidades positivas que consiste en una disolución (vilāpana-ātmikāṁ tām ca bhāva-saṁhṛtim) en Ella Misma (ātmani), brilla/vibra (de esta manera) (sphuret): '¡Lo he devorado (mayā grastam iti)!'||153||


संहार्योपाधिरेतस्याः स्वस्वभावो हि संविदः।
निरुपाधिनि संशुद्धे संविद्रूपेऽस्तमीयते॥१५४॥

Saṁhāryopādhiretasyāḥ svasvabhāvo hi saṁvidaḥ|
Nirupādhini saṁśuddhe saṁvidrūpe'stamīyate||154||

La naturaleza esencial (sva-sva-bhāvaḥ hi) de esta Conciencia (etasyāḥ... saṁvidaḥ), limitada --o sea, la naturaleza esencial-- por lo que se ha retirado (saṁhārya-upādhiḥ), se pone --como el sol-- (astamīyate) en la ilimitada y pura Conciencia (nirupādhini saṁśuddhe saṁvid-rūpe) --ésta es la Mṛtyukālī para conocimiento y medios de conocimiento--||154||


विलापितेऽपि भावौघे कञ्चिद्भावं तदैव सा।
आश्यानयेद्य एवास्ते शङ्का संस्काररूपकः॥१५५॥

शुभाशुभतया सोऽयं सोष्यते फलसम्पदम्।
पूर्वं हि भोगात्पश्चाद्वा शङ्केयं व्यवतिष्ठते॥१५६॥

Vilāpite'pi bhāvaughe kañcidbhāvaṁ tadaiva sā|
Āśyānayedya evāste śaṅkā saṁskārarūpakaḥ||155||
Śubhāśubhatayā so'yaṁ soṣyate phalasampadam|
Pūrvaṁ hi bhogātpaścādvā śaṅkeyaṁ vyavatiṣṭhate||156||

Una vez que la masa de entidades positivas se ha disuelto (vilāpite api bhāva-oghe), Ella (sā) entonces (tadā eva) coagula (āśyānayet) algunas entidad(es) (kañcid bhāvam), lo cual --tal grupo de entidades positivas-- (yaḥ eva) permanece (āste) (como) duda (śaṅkā) (y) en la forma de impresiones latentes (saṁskāra-rūpakaḥ).

Este mismo (grupo de impresiones latentes) (saḥ ayam) generará (soṣyate) una abundancia de frutos buenos y malos (śubha-aśubhatayā... phala-sampadam). (A su vez,) esta (iyam) duda (śaṅkā) permanece (vyavatiṣṭhate) antes (pūrvam hi) o (vā) después (paścāt) de la experiencia (de placer y dolor) (bhogāt)||155-156||


अन्यदाश्यानितमपि तदैव द्रावयेदियम्।
प्रायश्चित्तादिकर्मभ्यो ब्रह्महत्यादिकर्मवत्॥१५७॥

रोधनाद्द्रावणाद्रूपमित्थं कलयते चितिः।
तदपि द्रावयेदेव तदप्याश्यानयेदथ॥१५८॥

Anyadāśyānitamapi tadaiva drāvayediyam|
Prāyaścittādikarmabhyo brahmahatyādikarmavat||157||
Rodhanāddrāvaṇādrūpamitthaṁ kalayate citiḥ|
Tadapi drāvayedeva tadapyāśyānayedatha||158||

Esta (Conciencia Suprema) (iyam) entonces (tadā eva) derrite (drāvayet) incluso (api) otras (cosas) (anyat) que (ya) habían sido coaguladas (āśyānitam), así como las acciones conectadas con matar a un sacerdote, etc. (brahma-hatyā-ādi-karma-vat) (son canceladas) a través de los rituales de expiación, etc. (prāyaścitta-ādi-karmabhyaḥ).

De esta manera (ittham), Citi o Conciencia (citiḥ) hace (kalayate) a la forma (rūpam) coagulando --lit. confinando-- (rodhanāt) (y) derritiendo (drāvaṇāt). Ella derrite (drāvayet eva) esto --lit. inclusive eso-- (tad api) (y) de igual modo (atha) Ella coagula (āśyānayet) incluso eso (tad api) --ésta es la Bhadrakālī o Rudrakālī para conocimiento y medios de conocimiento--||157-158||


इत्थं भोग्येऽपि सम्भुक्ते सति तत्करणान्यपि।
संहरन्ती कलयते द्वादशैवाहमात्मनि॥१५९॥

Itthaṁ bhogye'pi sambhukte sati tatkaraṇānyapi|
Saṁharantī kalayate dvādaśaivāhamātmani||159||

De esta forma (ittham), cuando el objeto de experiencia o percepción --el objeto conocible-- ha sido totalmente disfrutado (bhogye api sambhukte sati), retirando (saṁharantī) inclusive (api) a los instrumentos de esa (experiencia o percepción) (tad-karaṇāni), Ella, en la forma de los doce (órganos) (dvādaśa eva), conduce (kalayate) (a esos mismísimos doce órganos) hacia el 'yo' --hacia Ahaṅkāra o ego, categoría 15-- (aham-ātmani)||159||


कर्मबुद्ध्यक्षवर्गो हि बुद्ध्यन्तो द्वादशात्मकः।
प्रकाशकत्वात्सूर्यात्मा भिन्ने वस्तुनि जृम्भते॥१६०॥

Karmabuddhyakṣavargo hi buddhyanto dvādaśātmakaḥ|
Prakāśakatvātsūryātmā bhinne vastuni jṛmbhate||160||

El grupo de doce órganos de acción y conocimiento (karma-buddhi-akṣa-vargaḥ hi... dvādaśa-ātmakaḥ) que termina en Buddhi o intelecto --el grupo consiste en 5 Poderes de percepción, 5 Poderes de acción, más intelecto y mente-- (buddhi-antaḥ), (y) que es el sol (sūrya-ātmā) puesto que ilumina y revela (prakāśakatvāt), aparece (jṛmbhate) como una realidad diferenciada (bhinne vastuni)||160||

al inicio


 Estrofas 161 a 170

अहङ्कारस्तु करणमभिमानैकसाधनम्।
अविच्छिन्नपरामर्शी लीयते तेन तत्र सः॥१६१॥

Ahaṅkārastu karaṇamabhimānaikasādhanam|
Avicchinnaparāmarśī līyate tena tatra saḥ||161||

Pero (tu) (como) Ahaṅkāra o ego --categoría 15-- (ahaṅkāraḥ), al ser un órgano o instrumento (karaṇam) que únicamente produce concepciones basadas en un (ficticio) sentido del yo --por ejemplo, yo oigo, yo veo-- (abhimāna-eka-sādhanam), está ininterrumpidamente dedicado a percibir (a todos los objetos) (avicchinna-parāmarśī). Por lo tanto (tena), ello --el grupo de doce órganos de acción y conocimiento-- (saḥ) se disuelve (līyate) en él --en el ego-- (tatra)||161||


यथा हि खङ्गपाशादेः करणस्य विभेदिनः।
अभेदिनि स्वहस्तादौ लयस्तद्वदयं विधिः॥१६२॥

Yathā hi khaṅgapāśādeḥ karaṇasya vibhedinaḥ|
Abhedini svahastādau layastadvadayaṁ vidhiḥ||162||

Al igual que (yathā hi) (hay) disolución (layaḥ) de un instrumento separado tal como una espada, un nudo corredizo, etc. (khaṅga-pāśa-ādeḥ karaṇasya vibhedinaḥ) en las propias manos, etc. (sva-hasta-ādau) —las cuales no están separadas de uno mismo (abhedini)—, así también (tadvat), ésta (ayam) (es) la regla (vidhiḥ) (con referencia a Ahaṅkāra o ego y el grupo de doce órganos de acción y conocimiento)||162||


तेनेन्द्रियौघमार्तण्डमण्डलं कलयेत्स्वयम्।
संविद्देवी स्वतन्त्रत्वात्कल्पितेऽहङ्कृतात्मनि॥१६३॥

Tenendriyaughamārtaṇḍamaṇḍalaṁ kalayetsvayam|
Saṁviddevī svatantratvātkalpite'haṅkṛtātmani||163||

Por esa razón (tena), la Diosa (devī) Conciencia (saṁvid), como Ella es Libre (svatantratvāt), hace, por Sí Misma, que el círculo solar (compuesto de) la masa de indriya-s --o sea, el grupo de doce órganos de acción y conocimiento-- ingrese (indriya-ogha-mārtaṇḍa-maṇḍalaṁ kalayet svayam) a Ahaṅkāra o ego (ahaṅkṛta-ātmani), el cual es una invención (kalpite) --ésta es la Mārtaṇḍakālī para conocimiento y medios de conocimiento--||163||


स एव परमादित्यः पूर्णकल्पस्त्रयोदशः।
करणत्वात्प्रयात्येव कर्तरि प्रलयं स्फुटम्॥१६४॥

Sa eva paramādityaḥ pūrṇakalpastrayodaśaḥ|
Karaṇatvātprayātyeva kartari pralayaṁ sphuṭam||164||

Ese mismo (órgano) solar supremo --Ahaṅkāra o ego-- (saḥ eva parama-ādityaḥ), el decimotercero (trayodaśaḥ), habiendo casi alcanzado plenitud (pūrṇa-kalpaḥ), se disuelve evidentemente (prayāti eva... pralayam sphuṭam), puesto que es un órgano o instrumento (karaṇatvāt), en el hacedor --en Puruṣa, categoría 12, en este contexto-- (kartari)||164||


कर्ता च द्विविधः प्रोक्तः कल्पिताकल्पितात्मकः।
कल्पितो देहबुद्ध्यादिव्यवच्छेदेन चर्चितः॥१६५॥

कालाग्निरुद्रसञ्ज्ञास्य शास्त्रेषु परिभाषिता।
कालो व्यवच्छित्तद्युक्तो वह्निर्भोक्ता यतः स्मृतः॥१६६॥

संसाराक्लृप्तिक्लृप्तिभ्यां रोधनाद्द्रावणात्प्रभुः।
अनिवृत्तपशूभावस्तत्राहङ्कृत्प्रलीयते॥१६७॥

Kartā ca dvividhaḥ proktaḥ kalpitākalpitātmakaḥ|
Kalpito dehabuddhyādivyavacchedena carcitaḥ||165||
Kālāgnirudrasañjñāsya śāstreṣu paribhāṣitā|
Kālo vyavacchittadyukto vahnirbhoktā yataḥ smṛtaḥ||166||
Saṁsārākḷptikḷptibhyāṁ rodhanāddrāvaṇātprabhuḥ|
Anivṛttapaśūbhāvastatrāhaṅkṛtpralīyate||167||

Y (ca) se dice que (proktaḥ) el hacedor (kartā), al ser inventado y genuino (kalpita-akalpita-ātmakaḥ), (es) doble (dvividhaḥ).

El (hacedor) inventado (kalpitaḥ) está cubierto (carcitaḥ) de la limitación de cuerpo, intelecto, etc. (deha-buddhi-ādi-vyavacchedena). En las escrituras (śāstreṣu), se le da el nombre de Kālāgnirudra --esto es Puruṣa, categoría 12-- (kālāgnirudra-sañjñā asya... paribhāṣitā).

(¿Por qué Kālāgnirudra?) Porque (yatas) 'Kāla' --Tiempo-- (kālaḥ) limita (vyavacchit), (y) 'agni' --fuego-- (vahniḥ), combinado con eso --con 'Kāla'-- (tad-yuktaḥ), se dice que es (smṛtaḥ) el experimentador o conocedor (bhoktā). (A su vez, 'rudra' significa) señor o maestro (prabhuḥ) en quien el estado de animal --ser limitado-- no ha cesado todavía (anivṛtta-paśū-bhāvaḥ), porque coagulando y derritiendo (rodhanāt drāvaṇāt), él inventa y disuelve Saṁsāra o Trasmigración llena de miseria --lit. inventando y disolviendo Saṁsāra-- (saṁsāra-akḷpti-kḷptibhyām). Ahaṅkāra o ego (ahaṅkṛt) se disuelve (pralīyate) en él (tatra) --ésta es la Paramārkakālī para el conocedor--||165-167||


सोऽपि कल्पितवृत्तित्वाद्विश्वाभेदैकशालिनि।
विकासिनि महाकाले लीयतेऽहमिदम्मये॥१६८॥

So'pi kalpitavṛttitvādviśvābhedaikaśālini|
Vikāsini mahākāle līyate'hamidammaye||168||

Incluso él mismo --Puruṣa-- (saḥ), ya que su actividad como experimentador o conocedor es una invención (kalpita-vṛttitvāt), se disuelve (līyate) en el expansivo Mahākāla --lit. el Gran Tiempo, es decir, Śiva en categorías 3 a 5-- (vikāsini mahā-kāle), el cual está únicamente lleno de no dualismo con respecto al universo (viśva-abheda-eka-śālini) (y) consiste en 'Yo soy Esto' --a saber, Yo soy este universo-- (aham-idam-maye) --ésta es la Kālāgnirudrakālī para el conocedor--||168||


एतस्यां स्वात्मसंवित्ताविदं सर्वमहं विभुः।
इति प्रविकसद्रूपा संवित्तिरवभासते॥१६९॥

ततोऽन्तःस्थितसर्वात्मभावभोगोपरागिणी।
परिपूर्णापि संवित्तिरकुले धाम्नि लीयते॥१७०॥

Etasyāṁ svātmasaṁvittāvidaṁ sarvamahaṁ vibhuḥ|
Iti pravikasadrūpā saṁvittiravabhāsate||169||
Tato'ntaḥsthitasarvātmabhāvabhogoparāgiṇī|
Paripūrṇāpi saṁvittirakule dhāmni līyate||170||

En esta conciencia del propio Ser --en Mahākāla-- (etasyām sva-ātma-saṁvittau) aparece (avabhāsate) una expansiva (pravikasat-rūpā) Conciencia (saṁvittiḥ) (en la forma de) 'Yo (aham), el Omnipresente (vibhuḥ), (soy) todo (sarvam) esto (idam... iti)'.

Posteriormente (tatas), (esta) Conciencia (saṁvittiḥ), aunque (api) totalmente Plena (paripūrṇā) (y) coloreada por el Disfrute de las entidades positivas cuya naturaleza es el Ser Universal que reside dentro (antar-sthita-sarvātma-bhāva-bhoga-uparāgiṇī), se disuelve (līyate) en el Estado (Supremo llamado) Akula --en Śiva, categoría 1-- (akule dhāmni) --ésta es la Mahākālakālī para el conocedor--||169-170||

al inicio


 Estrofas 171 a 183

प्रमातृवर्गो मानौघः प्रमाश्च बहुधा स्थिताः।
मेयौघ इति यत्सर्वमत्र चिन्मात्रमेव तत्॥१७१॥

इयतीं रूपवैचित्रीमाश्रयन्त्याः स्वसंविदः।
स्वाच्छन्द्यमनपेक्षं यत्सा परा परमेश्वरी॥१७२॥

Pramātṛvargo mānaughaḥ pramāśca bahudhā sthitāḥ|
Meyaugha iti yatsarvamatra cinmātrameva tat||171||
Iyatīṁ rūpavaicitrīmāśrayantyāḥ svasaṁvidaḥ|
Svācchandyamanapekṣaṁ yatsā parā parameśvarī||172||

Aquí --en Akula o Śiva-- (atra), todo (sarvam) eso (tad) que (yad) (se ha manifestado, tal como) 'el grupo de experimentadores o conocedores (pramātṛ-vargaḥ), la multitud de medios de conocimiento (māna-oghaḥ), y (ca) las (diversas clases de) conocimiento (pramāḥ), (junto con) la masa de objetos conocibles (meya-oghaḥ), (todos los cuales) permanecen (sthitāḥ) de múltiples maneras (bahudhā... iti)', es sólo Conciencia (cit-mātram eva).

Parā (sā parā), la Señora Suprema (parama-īśvarī), (es) la Libertad Absoluta (svācchandyam) —la cual (yad) no requiere de ninguna otra cosa (anapekṣam)— de la propia Conciencia (sva-saṁvidaḥ) que es el substrato (āśrayantyāḥ) de tal variedad de formas --conocedores, medios, etc.-- (iyatīm rūpa-vaicitrīm) --ésta es la Mahābhairavaghoracaṇḍakālī, también denominada Mahābhairavacaṇḍograghorakālī, para el conocedor--||171-172||


इमाः प्रागुक्तकलनास्तद्विजृम्भोच्यते यतः।
क्षेपो ज्ञानं च सङ्ख्यानं गतिर्नाद इति क्रमात्॥१७३॥

स्वात्मनो भेदनं क्षेपो भेदितस्याविकल्पनम्।
ज्ञानं विकल्पः सङ्ख्यानमन्यतो व्यतिभेदनात्॥१७४॥

गतिः स्वरूपारोहित्वं प्रतिबिम्बवदेव यत्।
नादः स्वात्मपरामर्शशेषता तद्विलोपनात्॥१७५॥

Imāḥ prāguktakalanāstadvijṛmbhocyate yataḥ|
Kṣepo jñānaṁ ca saṅkhyānaṁ gatirnāda iti kramāt||173||
Svātmano bhedanaṁ kṣepo bheditasyāvikalpanam|
Jñānaṁ vikalpaḥ saṅkhyānamanyato vyatibhedanāt||174||
Gatiḥ svarūpārohitvaṁ pratibimbavadeva yat|
Nādaḥ svātmaparāmarśaśeṣatā tadvilopanāt||175||

Por tal razón (yatas), estas (imāḥ) operaciones antedichas (prāk-ukta-kalanāḥ) se dicen que son --lit. se dice que es-- (ucyate) Su florecimiento (tad-vijṛmbhā).

(Las operaciones son las siguientes,) en sucesión (kramāt): 'Proyección (kṣepaḥ), conocimiento (jñānam), enumeración (saṅkhyānam), movimiento (gatiḥ) y (ca) sonido (nādaḥ iti)'.

(1) Proyección (kṣepaḥ) (es) diferenciación (bhedanam) del propio Ser (sva-ātmanaḥ). (2) Conocimiento (jñānam) (es) un estado libre de vikalpa-s --una conciencia en unidad con el propio Ser-- (avikalpanam) con respecto a lo que se diferencia (bheditasya). (3) Al contrario (anyatas), enumeración (saṅkhyānam) (es) vikalpa (vikalpaḥ) (operando) a través de una diferenciación excesiva (entre sujeto y objeto) (vyatibhedanāt). (4) Movimiento (gatiḥ) (es) un establecimiento en la propia naturaleza esencial (sva-rūpa-ārohitvam) que --es decir, el establecimiento en la propia naturaleza esencial-- (yad) es como un reflejo (en un espejo) (pratibimba-vat eva) --a saber, aunque no está separado de Śiva, el Principio Supremo, parece separado de Él--. (5) Sonido (nādaḥ) (es) el remanente de la Conciencia autorreferencial (sva-ātma-parāmarśa-śeṣatā) (que queda) después de la desaparición de aquéllos --de conocimiento desprovisto de vikalpa-s, etc.-- (tad-vilopanāt)||173-175||


इति पञ्चविधामेनां कलनां कुर्वती परा।
देवी काली तथा कालकर्षिणी चेति कथ्यते॥१७६॥

Iti pañcavidhāmenāṁ kalanāṁ kurvatī parā|
Devī kālī tathā kālakarṣiṇī ceti kathyate||176||

De este modo (iti), la Diosa (devī) Suprema (parā) se llama (kathyate) 'Kālī' (kālī) así como también (tathā... ca) 'Kālakarṣiṇī' (kāla-karṣiṇī... iti) (porque) Ella hace (kurvatī) esta quíntuple operación (pañcavidhām enām kalanām)||176||


मातृसद्भावसञ्ज्ञास्यास्तेनोक्ता यत्प्रमातृषु।
एतावदन्तसंवित्तौ प्रमातृत्वं स्फुटीभवेत्॥१७७॥

वामेश्वरीति शब्देन प्रोक्ता श्रीनिशिसञ्चरे।
इत्थं द्वादशधा संवित्तिष्ठन्ती विश्वमातृषु॥१७८॥

एकैवेति न कोऽप्यस्याः क्रमस्य नियमः क्वचित्।
क्रमाभावान्न युगपत्तदभावात्क्रमोऽपि न॥१७९॥

क्रमाक्रमकथातीतं संवित्तत्त्वं सुनिर्मलम्।
तदस्याः संविदो देव्या यत्र क्वापि प्रवर्तनम्॥१८०॥

तत्र तादात्म्ययोगेन पूजा पूर्णैव वर्तते।
परामर्शस्वभावत्वादेतस्या यः स्वयं ध्वनिः॥१८१॥

सदोदितः स एवोक्तः परमं हृदयं महत्।
हृदये स्वविमर्शोऽसौ द्राविताशेषविश्वकः॥१८२॥

भावग्रहादिपर्यन्तभावी सामान्यसञ्ज्ञकः।
स्पन्दः स कथ्यते शास्त्रे स्वात्मन्युच्छलनात्मकः॥१८३॥

Mātṛsadbhāvasañjñāsyāstenoktā yatpramātṛṣu|
Etāvadantasaṁvittau pramātṛtvaṁ sphuṭībhavet||177||
Vāmeśvarīti śabdena proktā śrīniśisañcare|
Itthaṁ dvādaśadhā saṁvittiṣṭhantī viśvamātṛṣu||178||
Ekaiveti na ko'pyasyāḥ kramasya niyamaḥ kvacit|
Kramābhāvānna yugapattadabhāvātkramo'pi na||179||
Kramākramakathātītaṁ saṁvittattvaṁ sunirmalam|
Tadasyāḥ saṁvido devyā yatra kvāpi pravartanam||180||
Tatra tādātmyayogena pūjā pūrṇaiva vartate|
Parāmarśasvabhāvatvādetasyā yaḥ svayaṁ dhvaniḥ||181||
Sadoditaḥ sa evoktaḥ paramaṁ hṛdayaṁ mahat|
Hṛdaye svavimarśo'sau drāvitāśeṣaviśvakaḥ||182||
Bhāvagrahādiparyantabhāvī sāmānyasañjñakaḥ|
Spandaḥ sa kathyate śāstre svātmanyucchalanātmakaḥ||183||

Debido a eso (tena), se dice que (uktā) Su (asyāḥ) nombre (sañjñā) (es) 'Mātṛsadbhāva' --lit. el verdadero ser de los pramātā-s o experimentadores/conocedores-- (mātṛ-sadbhāva), porque (yad) en los experimentadores o conocedores --en Sakala-s, Pralayākala-s, etc.-- (pramātṛṣu) la subjetividad o el estado de conocedor (pramātṛtvam) se hace evidente o manifiesto (sphuṭībhavet) en (la forma de esta) Conciencia (que alcanza el máximo nivel) al final de tales (doce diosas) (etāvat-anta-saṁvittau).

(Adicionalmente,) en el venerable Niśisañcaratantra (śrī-niśisañcare), a Ella se la denomina (proktā) mediante la palabra 'Vāmeśvarī' (vāmeśvarī iti śabdena).

De esta manera (ittham), la Conciencia (saṁvid) que permanece (tiṣṭhantī) de doce maneras (dvādaśadhā) en todos los experimentadores o conocedores (viśva-mātṛṣu) (es) 'sólo una' (ekā eva iti) (y), en Su caso (asyāḥ), no hay ninguna (na kaḥ api) restricción (niyamaḥ) de sucesión (kramasya) en ninguna parte (kvacit).

En ausencia de sucesión (krama-abhāvāt), no hay ninguna (na) simultaneidad (yugapad), (y) en ausencia de ello --de simultaneidad-- (tad-abhāvāt), no existe (na) sucesión (kramaḥ) tampoco (api). El perfectamente puro (sunirmalam) Principio de la Conciencia (saṁvid-tattvam) está más allá de (incluso) la mención de sucesión y ausencia de sucesión (krama-akrama-kathā-atītam).

Por lo tanto (tad), dondequiera (yatra kvāpi) (exista) un acto de establecimiento (pravartanam) de esta Diosa Conciencia (asyāḥ saṁvidaḥ devyāḥ) --es decir, dondequiera alguien se haya establecido en esta Diosa Conciencia--, allí (tatra), por medio de la identificación (con la Diosa) (tādātmya-yogena), tiene lugar (vartate) la adoración (pūjā) perfecta (pūrṇā eva).

Puesto que Ella es por naturaleza Conciencia (parāmarśa-sva-bhāvatvāt), se dice que (uktaḥ) Su (tasyāḥ) mismo Sonido --la Conciencia del Yo-- (dhvaniḥ... saḥ eva), el cual (yaḥ) es espontáneo --o sea, no depende de otro-- (svayam) (y el cual) está siempre activo (sadā-uditaḥ), (es) el Corazón (hṛdayam) supremamente (paramam) grande (mahat).

Esa (asau) conciencia del Ser (sva-vimarśaḥ) en el Corazón (hṛdaye), en la que --en la conciencia del Ser-- todo el universo se derrite (drāvita-aśeṣa-viśvakaḥ), está presente al comienzo y al final de la percepción de las cosas (bhāva-graha-ādi-paryanta-bhāvī). En las escrituras (śāstre), se dice que (kathyate) Ella --la conciencia del Ser-- (saḥ) (es) una Vibración (spandaḥ) que surge (ucchalana-ātmakaḥ) en uno mismo (sva-ātmani) (y) cuyo nombre es 'genérica' --es decir, éste es el Spanda genérico-- (sāmānya-sañjñakaḥ)||177-183||

al inicio


 Estrofas 184 a 191

किञ्चिच्चलनमेतावदनन्यस्फुरणं हि यत्।
ऊर्मिरेषा विबोधाब्धेर्न संविदनया विना॥१८४॥

Kiñciccalanametāvadananyasphuraṇaṁ hi yat|
Ūrmireṣā vibodhābdherna saṁvidanayā vinā||184||

Tal (Spanda genérico) (etāvat) (es) un cierto movimiento (kiñcid-calanam) que (yad) (es) una pulsación que no depende de otro (ananya-sphuraṇam hi). (El Spanda genérico es) esta (eṣā) Ola (ūrmiḥ) del Océano de Conciencia Pura (vibodha-abdheḥ), sin (vinā) la cual --lit. Ésta o Ella, o sea, la Ola-- (anayā), la Conciencia (saṁvid) no sería (na) (Conciencia)||184||


निस्तरङ्गतरङ्गादिवृत्तिरेव हि सिन्धुता।
सारमेतत्समस्तस्य यच्चित्सारं जडं जगत्॥१८५॥

तदधीनप्रतिष्ठत्वात्तत्सारं हृदयं महत्।
तथा हि सदिदं ब्रह्ममूलं मायाण्डसञ्ज्ञितम्॥१८६॥

इच्छाज्ञानक्रियारोहं विना नैव सदुच्यते।
तच्छक्तित्रितयारोहाद्भैरवीये चिदात्मनि॥१८७॥

विसृज्यते हि तत्तस्माद्बहिर्वाथ विसृज्यते।
एवं सद्रूपतैवैषां सतां शक्तित्रयात्मताम्॥१८८॥

विसर्गं परबोधेन समाक्षिप्यैव वर्तते।
तत्सदेव बहीरूपं प्राग्बोधाग्निविलापितम्॥१८९॥

अन्तर्नदत्परामर्शशेषीभूतं ततोऽप्यलम्।
खात्मत्वमेव सम्प्राप्तं शक्तित्रितयगोचरात्॥१९०॥

वेदनात्मकतामेत्य संहारात्मनि लीयते।
इदं संहारहृदयं प्राच्यं सृष्टौ च हृन्मतम्॥१९१॥

Nistaraṅgataraṅgādivṛttireva hi sindhutā|
Sārametatsamastasya yaccitsāraṁ jaḍaṁ jagat||185||
Tadadhīnapratiṣṭhatvāttatsāraṁ hṛdayaṁ mahat|
Tathā hi sadidaṁ brahmamūlaṁ māyāṇḍasañjñitam||186||
Icchājñānakriyārohaṁ vinā naiva saducyate|
Tacchaktitritayārohādbhairavīye cidātmani||187||
Visṛjyate hi tattasmādbahirvātha visṛjyate|
Evaṁ sadrūpataivaiṣāṁ satāṁ śaktitrayātmatām||188||
Visargaṁ parabodhena samākṣipyaiva vartate|
Tatsadeva bahīrūpaṁ prāgbodhāgnivilāpitam||189||
Antarnadatparāmarśaśeṣībhūtaṁ tato'pyalam|
Khātmatvameva samprāptaṁ śaktitritayagocarāt||190||
Vedanātmakatāmetya saṁhārātmani līyate|
Idaṁ saṁhārahṛdayaṁ prācyaṁ sṛṣṭau ca hṛnmatam||191||

El estado de ser un océano (sindhutā) tiene que ver con una existencia donde no hay olas, hay olas, etc. (nistaraṅga-taraṅga-ādi-vṛttiḥ eva hi). Ésta (etad) (es) la esencia (sāram) de todo (samastasya): Que (yad) el universo (jagat) inerte (jaḍam) es esencialmente Conciencia (cit-sāram) ya que su cimiento descansa en Ella --en la Conciencia-- (tad-adhīna-pratiṣṭhatvāt) (y) su esencia (tad-sāram) es el Gran (mahat) Corazón (hṛdayam).

Por ejemplo (tathā hi), este (idam) Sat o Existencia --la letra S-- (sat), cuya raíz es Brahmā (brahma-mūlam) (y) cuyo nombre es el huevo de Māyā (māyā-aṇḍa-sañjñitam), no se puede decir que sea (na eva... ucyate) Sat o Existencia (sat) sin (vinā) llegar a Voluntad, Conocimiento y Acción --la letra AU-- (icchā-jñāna-kriyā-āroham).

Después de llegar a esa tríada de Poderes (tad-śakti-tritaya-ārohāt), ello --o sea, Sat-- (tad) es emitido (visṛjyate) en la Conciencia de Bhairava --de Śiva-- (bhairavīye cit-ātmani), o bien (vā atha) desde ahí --desde la Conciencia de Bhairava-- (tasmāt) se emite (visṛjyate) hacia afuera (bahis) --esta doble emisión es Ḥ o Visarga--.

De esta forma (evam), eso cuya forma es Sat o Existencia (sat-rūpatā eva) de estas entidades (en el huevo de Brahmā, etc.) (eṣām satām), junto con la Conciencia Suprema --el Conocedor Supremo-- (para-bodhena), aparece (vartate) conteniendo (samākṣipya eva) a los tres Poderes (śakti-traya-ātmatām) (y) a Visarga o Emisión (visargam) --éste es el venerable Mantra SAUḤ--.

Ese (tad) mismísimo Sat o Existencia (sat eva), que es al principio externo (bahīrūpam prāk), se derrite en el Fuego de la Conciencia --ésta es la letra R-- (bodha-agni-vilāpitam) (hasta que) se vuelve un residuo de Conciencia (en la forma) de un resonar interno --ésta es la letra Ph-- (antar-nadat-parāmarśa-śeṣībhūtam). Después de eso (tatas api alam), ello --Sat o Existencia-- llega (samprāptam) al Éter --al Vacío, ésta es la letra Kh-- (khātmatvam eva) --lit. el Éter es alcanzado--. (Lo siguiente que pasa es que Sat o Existencia,) llegando (etya) a Vedana o Conocimiento --esto es Ṁ o Anusvāra-- (vedana-ātmakatām) a través de la esfera de acción de la tríada de Poderes --ésta es la letra E-- (śakti-tritaya-gocarāt), se disuelve (līyate) en Eso cuya naturaleza es disolución (saṁhāra-ātmani) --éste es el famoso Mantra RPhKhEṀ--.

Este (idam) (Mantra, es decir, RPhKhEṀ, se llama) 'el Corazón de la disolución' (saṁhāra-hṛdayam), y (ca) al precedente, (o sea, a SAUḤ,) (prācyam) se lo considera como el Corazón (hṛt-matam) con referencia a manifestación (sṛṣṭau) --a saber, 'el Corazón de la manifestación'--||185-191||

al inicio


 Estrofas 192 a 200

एतद्रूपपरामर्शमकृत्रिममनाबिलम्।
अहमित्याहुरेषैव प्रकाशस्य प्रकाशता॥१९२॥

एतद्वीर्यं हि सर्वेषां मन्त्राणां हृदयात्मकम्।
विनानेन जडास्ते स्युर्जीवा इव विना हृदा॥१९३॥

Etadrūpaparāmarśamakṛtrimamanābilam|
Ahamityāhureṣaiva prakāśasya prakāśatā||192||
Etadvīryaṁ hi sarveṣāṁ mantrāṇāṁ hṛdayātmakam|
Vinānena jaḍāste syurjīvā iva vinā hṛdā||193||

(Los sabios antiguos) llamaban (āhuḥ) a la natural (akṛtrimam) Conciencia desprovista de turbiedad cuya naturaleza es esto --es decir, cuya naturaleza es emerger como la sucesión de manifestación, etc.-- (etad-rūpa-parāmarśam... anābilam) 'Yo' (aham iti). (Y Aham o 'Yo' es) este (eṣā eva) Esplendor (prakāśatā) de la Luz --Śiva-- (prakāśasya).

(Y) esta (etad) Virilidad --la Conciencia del Yo o Aham-- (vīryam) es indudablemente el Corazón (hi... hṛdaya-ātmakam) de todos los mantra-s (sarveṣām mantrāṇām). Sin (vinā) Ello (anena), ellos --los mantra-s-- (te) serían (syuḥ) inertes (jaḍāḥ) como (iva) seres vivientes (jīvāḥ) sin (vinā) un corazón (hṛdā)||192-193||


अकृत्रिमैतद्धृदयारूढो यत्किञ्चिदाचरेत्।
प्राण्याद्वा मृशते वापि स सर्वोऽस्य जपो मतः॥१९४॥

Akṛtrimaitaddhṛdayārūḍho yatkiñcidācaret|
Prāṇyādvā mṛśate vāpi sa sarvo'sya japo mataḥ||194||

Cualquier cosa que (yad-kiñcid) el que está establecido en este Corazón natural (akṛtrima-etad-hṛdaya-ārūḍhaḥ) practica (ācaret), hace con su respiración --lit. respira-- (prāṇyāt) o (vā... vāpi) toca mentalmente --o sea, piensa-- (mṛśate), todo (sarvaḥ) eso (saḥ) es considerado como (mataḥ) su (asya) 'japa' --lit. murmuración de un mantra-- (japaḥ)||194||


यदेव स्वेच्छया सृष्टिस्वाभाव्याद्बहिरन्तरा।
निर्मीयते तदेवास्य ध्यानं स्यात्पारमार्थिकम्॥१९५॥

Yadeva svecchayā sṛṣṭisvābhāvyādbahirantarā|
Nirmīyate tadevāsya dhyānaṁ syātpāramārthikam||195||

Esa (tad eva) meditación (dhyānam) suya --del que está establecido en este Corazón natural-- (asya), que (yad eva) se crea (nirmīyate) externa e internamente (bahis antarā) a través de la naturaleza de la emisión --manifestación-- (sṛṣṭi-svābhāvyāt), por su propio Libre Albedrío (sva-icchayā), es (syāt) real (pāramārthikam)||195||


निराकारे हि चिद्धाम्नि विश्वाकृतिमये सति।
फलार्थिनां काचिदेव ध्येयत्वेनाकृतिः स्थिता॥१९६॥

Nirākāre hi ciddhāmni viśvākṛtimaye sati|
Phalārthināṁ kācideva dhyeyatvenākṛtiḥ sthitā||196||

En el Estado Sin Forma de la Conciencia, el cual (paradójicamente) consiste en la Forma Universal (nirākāre hi cit-dhāmni viśva-ākṛti-maye sati), alguna (kācid eva) forma (ākṛtiḥ) permanece (sthitā) como el objeto de meditación (dhyeyatvena) para aquéllos que desean frutos (phala-arthinām)||196||


यथा ह्यभेदात्पूर्णेऽपि भावे जलमुपाहरन्।
अन्याकृत्यपहानेन घटमर्थयते रसात्॥१९७॥

तथैव परमेशाननियतिप्रविजृम्भणात्।
काचिदेवाकृतिः काञ्चित् सूते फलविकल्पनाम्॥१९८॥

Yathā hyabhedātpūrṇe'pi bhāve jalamupāharan|
Anyākṛtyapahānena ghaṭamarthayate rasāt||197||
Tathaiva parameśānaniyatipravijṛmbhaṇāt|
Kācidevākṛtiḥ kāñcit sūte phalavikalpanām||198||

Así como (yathā hi), de los muchos objetos en unidad --ya que, esencialmente, no son distintos entre sí-- (abhedāt pūrṇe api bhāve), alguien sacando (upāharan) agua (jalam) ardientemente (rasāt) desea --o 'se esfuerza por obtener'-- (arthayate) una jarra (ghaṭam) con exclusión de (cualquier) otra forma (anya-ākṛti-apahānena), así también (tathā eva), debido a la Expansión --debido a la Grandeza-- de la Niyatiśakti --del poder que restringe los sentidos en los seres vivientes-- del Señor Supremo (parama-īśāna-niyati-pravijṛmbhaṇāt), alguna (kācid eva) forma (ākṛtiḥ) (solamente) produce --lit. en lo que produce-- (sūte) algún (kāñcid) fruto en particular (phala-vikalpanām)||197-198||


यस्तु सम्पूर्णहृदयो न फलं नाम वाञ्छति।
तस्य विश्वाकृतिर्देवी सा चावच्छेदवर्जनात्॥१९९॥

Yastu sampūrṇahṛdayo na phalaṁ nāma vāñchati|
Tasya viśvākṛtirdevī sā cāvacchedavarjanāt||199||

Sin embargo (tu), (en el caso de) aquél cuyo Corazón es Pleno (yaḥ sampūrṇa-hṛdayaḥ) (y) no desea (na... vāñchati) (ningún) fruto (phalam) verdaderamente (nāma), la Diosa (devī sā ca) (denominada) Forma Universal (viśva-ākṛtiḥ) le pertenece (tasya), sin ninguna limitación (avaccheda-varjanāt)||199||


कुले योगिन उद्रिक्तभैरवीयपरासवात्।
घूर्णितस्य स्थितिर्देहे मुद्रा या काचिदेव सा॥२००॥

Kule yogina udriktabhairavīyaparāsavāt|
Ghūrṇitasya sthitirdehe mudrā yā kācideva sā||200||

En el caso del Yogī (yoginaḥ) que está en un cuerpo físico (kule), (y) se bambolea (ghūrṇitasya) debido al licor supremo de Bhairava que se desborda --es decir, el licor se desborda-- (udrikta-bhairavīya-para-āsavāt), cualquier (yā) posición (sthitiḥ) (que asuma) en (su) cuerpo (dehe) (es) alguna (kācid eva) mudrā (mudrā... sā)||200||

al inicio


 Estrofas 201 a 210

अन्तरिन्धनसम्भारमनपेक्ष्यैव नित्यशः।
जाज्वलीत्यखिलाक्षौघप्रसृतोग्रशिखः शिखी॥२०१॥

बोधाग्नौ तादृशे भावा विशन्तस्तस्य सन्महः।
उद्रेचयन्तो गच्छन्ति होमकर्मनिमित्तताम्॥२०२॥

Antarindhanasambhāramanapekṣyaiva nityaśaḥ|
Jājvalītyakhilākṣaughaprasṛtograśikhaḥ śikhī||201||
Bodhāgnau tādṛśe bhāvā viśantastasya sanmahaḥ|
Udrecayanto gacchanti homakarmanimittatām||202||

Sin depender de (anapekṣya eva) un suministro interno de combustible (antar-indhana-sambhāram), el fuego (śikhī), cuyas impetuosas llamas surgen de la masa de todos los sentidos (akhila-akṣa-ogha-prasṛta-ugra-śikhaḥ), brilla con fuerza (jājvalīti) eternamente (nityaśaḥ).

Las entidades positivas --es decir, las entidades que existen-- (bhāvāḥ), penetrando (viśantaḥ) en tal Fuego de la Conciencia (bodha-agnau tādṛśe) (y) haciendo que Su verdadero Esplendor --el verdadero Esplendor del Fuego de la Conciencia-- aumente (tasya sanmahaḥ udrecayantaḥ), se convierten en la causa del ritual Homa --del ritual en el cual se ofrecen oblaciones al Fuego de la Conciencia-- (gacchanti homa-karma-nimittatām)||201-202||


यं कञ्चित्परमेशानशक्तिपातपवित्रितम्।
पुरोभाव्य स्वयं तिष्ठेदुक्तवद्दीक्षितस्तु सः॥२०३॥

Yaṁ kañcitparameśānaśaktipātapavitritam|
Purobhāvya svayaṁ tiṣṭheduktavaddīkṣitastu saḥ||203||

Está ciertamente iniciado (dīkṣitaḥ tu) aquél (saḥ) (que), al ser superior a (purobhāvya) cualquiera (yam kañcid) que ha sido purificado por el descenso del Poder del Señor Supremo (parama-īśāna-śaktipāta-pavitritam), permanece (tiṣṭhet) en sí mismo --en su propia naturaleza esencial-- (svayam) tal como se ha dicho (en esta escritura) --p. ej. absorto en la verdadera murmuración de un mantra-- (ukta-vat)||203||


जप्यादौ होमपर्यन्ते यद्यप्येकैककर्मणि।
उदेति रूढिः परमा तथापीत्थं निरूपितम्॥२०४॥

Japyādau homaparyante yadyapyekaikakarmaṇi|
Udeti rūḍhiḥ paramā tathāpītthaṁ nirūpitam||204||

Aunque (yadi api) el desarrollo (rūḍhiḥ) supremo (paramā) surge (udeti) con referencia a una única actividad (ekaika-karmaṇi) (a partir de una masa de actividades) que comienzan con la murmuración de un mantra (japya-ādau) (y) terminan en el Homa (homa-paryante), aún así (tathā api) se ha descripto (aquí) de esta manera (una variedad de esas actividades) (ittham nirūpitam)||204||


यथा हि तत्र तत्राश्वः समनिम्नोन्नतादिषु।
चित्रे देशे वाह्यमानो यातीच्छामात्रकल्पिताम्॥२०५॥

तथा संविद्विचित्राभिः शान्तघोरतरादिभिः।
भङ्गीभिरभितो द्वैतं त्याजिता भैरवायते॥२०६॥

Yathā hi tatra tatrāśvaḥ samanimnonnatādiṣu|
Citre deśe vāhyamāno yātīcchāmātrakalpitām||205||
Tathā saṁvidvicitrābhiḥ śāntaghoratarādibhiḥ|
Bhaṅgībhirabhito dvaitaṁ tyājitā bhairavāyate||206||

Así como (yathā hi) un caballo (aśvaḥ) que es conducido (vāhyamānaḥ) aquí y allí (tatra tatra) a través de distintos lugares (citre deśe) tales como llanuras, depresiones, elevaciones, etc. (sama-nimna-unnata-ādiṣu) solamente sigue la voluntad (yāti icchā-mātra-kalpitām) (del jinete), así también (tathā) la Conciencia (saṁvid), a través de diferentes maneras —pacíficas, muy aterradoras, etc.— (vicitrābhiḥ śānta-ghoratara-ādibhiḥ bhaṅgībhiḥ), abandona (tyājitā) enteramente (abhitas) la dualidad (dvaitam) (y) se vuelve Bhairava (bhairavāyate)||205-206||


यथा पुरःस्थे मुकुरे निजं वक्त्रं विभावयन्।
भूयो भूयस्तदेकात्म वक्त्रं वेत्ति निजात्मनः॥२०७॥

तथा विकल्पमुकुरे ध्यानपूजार्चनात्मनि।
आत्मानं भैरवं पश्यन्नचिरात्तन्मयीभवेत्॥२०८॥

Yathā puraḥsthe mukure nijaṁ vaktraṁ vibhāvayan|
Bhūyo bhūyastadekātma vaktraṁ vetti nijātmanaḥ||207||
Tathā vikalpamukure dhyānapūjārcanātmani|
Ātmānaṁ bhairavaṁ paśyannacirāttanmayībhavet||208||

Así como (yathā) el que percibe (vibhāvayan) una y otra vez (bhūyas bhūyas) su (nijam) rostro (vaktram) en un espejo que se ubica frente (a él) (puraḥsthe mukure) --o sea, que mira fijamente eso en un espejo con esfuerzo-- (finalmente) sabe (vetti) que ese rostro (tad-eka-ātma vaktram) le pertenece --a saber, que es su propio rostro-- (nija-ātmanaḥ), así también (tathā) el que se ve (paśyan) en el espejo de vikalpa (vikalpa-mukure) —el cual consiste en meditación, adoración y alabanza (dhyāna-pūjā-arcana-ātmani)— a sí mismo (ātmānam) como Bhairava (bhairavam), pronto (acirāt) se vuelve idéntico a Él --a Bhairava-- (tad-mayībhavet)||207-208||


तन्मयीभवनं नाम प्राप्तिः सानुत्तरात्मनि।
पूर्णत्वस्य परा काष्ठा सेत्यत्र न फलान्तरम्॥२०९॥

Tanmayībhavanaṁ nāma prāptiḥ sānuttarātmani|
Pūrṇatvasya parā kāṣṭhā setyatra na phalāntaram||209||

La identificación con Él (tad-mayībhavanam) (es) verdaderamente (prāptiḥ) el logro (prāptiḥ sā) de Anuttara o Śiva --lit. con respecto a Anuttara-- (anuttara-ātmani). (Y ¿cuál es el logro de Anuttara o Śiva? Es) 'el más alto (parā) límite (kāṣṭhā sā) de Plenitud (pūrṇatvasya... iti)'. Aquí (atra), no hay ningún (na) otro fruto (phala-antaram) ||209||


फलं सर्वमपूर्णत्वे तत्र तत्र प्रकल्पितम्।
अकल्पिते हि पूर्णत्वे फलमन्यत्किमुच्यताम्॥२१०॥

Phalaṁ sarvamapūrṇatve tatra tatra prakalpitam|
Akalpite hi pūrṇatve phalamanyatkimucyatām||210||

Todos (sarvam) los fruto(s) (phalam) se manufacturan (prakalpitam) aquí y allí (tatra tatra) en ausencia de Plenitud (apūrṇatve) --de ahí que tales frutos sean artificiales--. (Pero) en la Plenitud natural --no artificial-- (akalpite hi pūrṇatve), ¿qué (kim) otro (anyat) fruto (phalam) se podría mencionar (ucyatām)?||210||

al inicio


 Estrofas 211 a 226

एष यागविधिः कोऽपि कस्यापि हृदि वर्तते।
यस्य प्रसीदेच्चिच्चक्रं द्रागपश्चिमजन्मनः॥२११॥

अत्र यागे गतो रूढिं कैवल्यमधिगच्छति।
लोकैरालोक्यमानो हि देहबन्धविधौ स्थितः॥२१२॥

Eṣa yāgavidhiḥ ko'pi kasyāpi hṛdi vartate|
Yasya prasīdecciccakraṁ drāgapaścimajanmanaḥ||211||
Atra yāge gato rūḍhiṁ kaivalyamadhigacchati|
Lokairālokyamāno hi dehabandhavidhau sthitaḥ||212||

La consecución de (este) sacrificio (eṣaḥ yāga-vidhiḥ kaḥ pi) tiene lugar (vartate) en el corazón (hṛdi) de alguien (kasya api) en quien --lit. de quien-- (yasya) la Rueda de la Conciencia (cit-cakram) se ha vuelto complacida (prasīdet), (en suma, en alguien que) pronto (drāk) no tendrá ningún otro nacimiento (apaścima-janmanaḥ).

El que alcanzó una elevada posición (gataḥ rūḍhim) en este sacrificio (atra yāge) obtiene (adhigacchati) Kaivalya o Emancipación --lit. aislamiento-- (kaivalyam) (aún si) él permanece (sthitaḥ) unido a (su) cuerpo (deha-bandha-vidhau) (y) es visible (ālokyamānaḥ hi) para la gente (lokaiḥ)||211-212||


अत्र नाथः समाचारं पटलेऽष्टादशेऽभ्यधात्।
नात्र शुद्धिर्न चाशुद्धिर्न भक्ष्यादिविचारणम्॥२१३॥

न द्वैतं नापि चाद्वैतं लिङ्गपूजादिकं न च।
न चापि तत्परित्यागो निष्परिग्रहतापि वा॥२१४॥

सपरिग्रहता वापि जटाभस्मादिसङ्ग्रहः।
तत्त्यागो न व्रतादीनां चरणाचरणं च यत्॥२१५॥

क्षेत्रादिसम्प्रवेशश्च समयादिप्रपालनम्।
परस्वरूपलिङ्गादि नामगोत्रादिकं च यत्॥२१६॥

नास्मिन्विधीयते किञ्चिन्न चापि प्रतिषिध्यते।
विहितं सर्वमेवात्र प्रतिषिद्धमथापि च॥२१७॥

किं त्वेतदत्र देवेशि नियमेन विधीयते।
तत्त्वे चेतः स्थिरीकार्यं सुप्रसन्नेन योगिना॥२१८॥

तच्च यस्य यथैव स्यात्स तथैव समाचरेत्।
तत्त्वे निश्चलचित्तस्तु भुञ्जानो विषयानपि॥२१९॥

न संस्पृश्येत दोषैः स पद्मपत्रमिवाम्भसा।
विषापहारिमन्त्रादिसन्नद्धो भक्षयन्नपि॥२२०॥

विषं न मुह्यते तेन तद्वद्योगी महामतिः।
अशुद्धं हि कथं नाम देहाद्यं पाञ्चभौतिकम्॥२२१॥

प्रकाशतातिरिक्ते किं शुद्ध्यशुद्धी हि वस्तुनः।
अशुद्धस्य च भावस्य शुद्धिः स्यात्तादृशैव किम्॥२२२॥

अन्योन्याश्रयवैयर्थ्यानवस्था इत्थमत्र हि।
पृथिवी जलतः शुद्ध्येज्जलं धरणितस्तथा॥२२३॥

अन्योन्याश्रयता सेयमशुद्धत्वेऽप्ययं क्रमः।
अशुद्धाज्जलतः शुद्ध्येद्धरेति व्यर्थता भवेत्॥२२४॥

वायुतो वारिणो वायोस्तेजसस्तस्य वान्यतः।
बहुरूपादिका मन्त्राः पावनात्तेषु शुद्धता॥२२५॥

मन्त्राः स्वभावतः शुद्धा यदि तेऽपि न किं तथा।
शिवात्मता तेषु शुद्धिर्यदि तत्रापि सा न किम्॥२२६॥

Atra nāthaḥ samācāraṁ paṭale'ṣṭādaśe'bhyadhāt|
Nātra śuddhirna cāśuddhirna bhakṣyādivicāraṇam||213||
Na dvaitaṁ nāpi cādvaitaṁ liṅgapūjādikaṁ na ca|
Na cāpi tatparityāgo niṣparigrahatāpi vā||214||
Saparigrahatā vāpi jaṭābhasmādisaṅgrahaḥ|
Tattyāgo na vratādīnāṁ caraṇācaraṇaṁ ca yat||215||
Kṣetrādisampraveśaśca samayādiprapālanam|
Parasvarūpaliṅgādi nāmagotrādikaṁ ca yat||216||
Nāsminvidhīyate kiñcinna cāpi pratiṣidhyate|
Vihitaṁ sarvamevātra pratiṣiddhamathāpi ca||217||
Kiṁ tvetadatra deveśi niyamena vidhīyate|
Tattve cetaḥ sthirīkāryaṁ suprasannena yoginā||218||
Tacca yasya yathaiva syātsa tathaiva samācaret|
Tattve niścalacittastu bhuñjāno viṣayānapi||219||
Na saṁspṛśyeta doṣaiḥ sa padmapatramivāmbhasā|
Viṣāpahārimantrādisannaddho bhakṣayannapi||220||
Viṣaṁ na muhyate tena tadvadyogī mahāmatiḥ|
Aśuddhaṁ hi kathaṁ nāma dehādyaṁ pāñcabhautikam||221||
Prakāśatātirikte kiṁ śuddhyaśuddhī hi vastunaḥ|
Aśuddhasya ca bhāvasya śuddhiḥ syāttādṛśaiva kim||222||
Anyonyāśrayavaiyarthyānavasthā itthamatra hi|
Pṛthivī jalataḥ śuddhyejjalaṁ dharaṇitastathā||223||
Anyonyāśrayatā seyamaśuddhatve'pyayaṁ kramaḥ|
Aśuddhājjalataḥ śuddhyeddhareti vyarthatā bhavet||224||
Vāyuto vāriṇo vāyostejasastasya vānyataḥ|
Bahurūpādikā mantrāḥ pāvanātteṣu śuddhatā||225||
Mantrāḥ svabhāvataḥ śuddhā yadi te'pi na kiṁ tathā|
Śivātmatā teṣu śuddhiryadi tatrāpi sā na kim||226||

Acá (atra), en el decimoctavo capítulo (del Mālinīvijayatantra) (paṭale aṣṭādaśe), el Señor --Śiva-- (nāthaḥ) explicó (abhyadhāt) el comportamiento apropiado (samācāram):

'Aquí (atra) no hay ni (na) pureza (śuddhiḥ) ni (na ca) impureza (aśuddhiḥ), ni (na) (ninguna) discusión acerca de qué comer, etc. (bhakṣya-ādi-vicāraṇam). No hay ni (na) dualismo (dvaitam) ni (na api ca) no dualismo (advaitam), ni (na ca) adoración del Liṅga y así sucesivamente (liṅga-pūjā-ādikam). No existe ni siquiera (na ca api) una renuncia a eso --a la adoración del Liṅga-- (tad-parityāgaḥ), o inclusive (api vā) (ni siquiera hay) el no tener ninguna propiedad --o 'el no aceptar'-- (niṣparigrahatā) ni --lit. o-- (vā api) el tener propiedad --o 'el aceptar'-- (saparigrahatā), (ni) el usar mechones de cabello retorcidos, cenizas, etc. (jaṭā-bhasma-ādi-saṅgrahaḥ). No existe (tampoco) (na) una renuncia a eso --a usar mechones de cabello retorcidos, cenizas, etc.-- (tad-tyāgaḥ). No hay ninguna (na) observancia o ausencia de observancia (caraṇa-acaraṇaṁ ca yad) de votos y cosas así (vrata-ādīnām)'.

'Ingresar en lugares de peregrinaje (kṣetra-ādi-sampraveśaḥ), la protección de una regla de conducta establecida (samaya-ādi-prapālanam), el Liṅga cuya naturaleza es la Más Alta Realidad, etc. (para-svarūpa-liṅga-ādi) y (ca) eso que (yad) (es) nombre de iniciación, clan espiritual, etc. (nāma-gotra-ādikam ca yad). Con respecto a esto --a todas las cosas mencionadas antes-- (asmin), no hay nada (na... kiñcid) que se prescriba (vidhīyate) o incluso (na ca api) que se prohíba (pratiṣidhyate). Todo (sarvam eva) aquí (atra) se prescribe (vihitam) y (atha api ca) se prohíbe (pratiṣiddham)'.

'Sin embargo (kim tu), oh Soberana de los dioses --un epíteto de la Diosa-- (deva-īśi), esto (etad) se prescribe (vidhīyate) aquí (atra) como obligatorio (niyamena): La mente (cetas) debe estar firmemente establecida (sthirīkāryam) en el Principio Supremo (tattve) de parte del muy puro Yogī (suprasannena yoginā) --o sea, el muy puro Yogī debe establecer firmemente su mente en el Principio Supremo--. Y (ca) como (yathā eva) esa (regla) (tad) es (syāt) para él (yasya), (por consiguiente,) él (saḥ) se debería comportar (samācaret) de ese modo (tathā eva)'.

'Aquél cuya mente está firmemente concentrada (niścala-cittaḥ tu) en el Principio Supremo (tattve), aún (api) mientras consume (bhuñjānaḥ) venenos --lit. objetos-- (viṣayān), no es tocado --afectado-- (na saṁspṛśyeta... saḥ) por ninguna mala consecuencia (doṣaiḥ), al igual que (iva) los pétalo(s) de un loto (padma-patram) (no son tocados) por el agua (ambhasā). El que está plenamente equipado con mantra-s para quitar veneno, etc. (viṣa-apahāri-mantra-ādi-sannaddhaḥ), aún (api) consumiendo (bhakṣayan) veneno (viṣam) no es aturdido (na muhyate) por él (tena). El Yogī (yogī) con una gran comprensión (mahā-matiḥ) (es) así (tadvat)' --fin de la cita del Mālinīvijayatantra--.

¿Cómo entonces (katham nāma) (podría) algo que está compuesto de los cinco elementos burdos (pāñcabhautikam) tal como cuerpo, etc. (deha-ādyam) ser impuro (aśuddham)? Aparte de la Luz (prakāśatā-atirikte), ¿qué (kim) es la pureza y la impureza (śuddhi-aśuddhī hi) de una cosa (vastunaḥ)? ¿Y (ca) qué (kim) es (syāt) esa --lit. tal-- (tādṛśā eva) purificación (śuddhiḥ) de una entidad positiva impura --una entidad que existe-- (aśuddhasya... bhāvasya)? Porque (hi) (si el proceso es) aquí (atra) de esta forma (ittham), (habría) un círculo vicioso --lit. soporte mutuo o recíproco--, inutilidad y una interminable serie de declaraciones --es decir, regressus ad infinitum-- (anyonya-āśraya-vaiyarthya-anavasthā). (Pensar que) la tierra (pṛthivī) podría ser purificada (śuddhyet) por el agua (jalataḥ), al igual que (tathā) (pensar que) el agua (jalam) (podría ser purificada) por la tierra (dharaṇitaḥ) (es) esa misma cosa (sā iyam) un círculo vicioso (anyonya-āśrayatā). (¿Por qué? Porque) esta (ayam) sucesión (kramaḥ) (continúa) en el estado de impureza (aśuddhatve api). (Y pensar que) 'la tierra' (dharā iti) podría ser purificada (śuddhyet) por agua impura (aśuddhāt jalataḥ) implicaría --lit. sería-- (bhavet) inutilidad (vyarthatā). (Finalmente, una interminable serie de declaraciones sería pensar que existe la purificación) del agua (vāriṇaḥ) por el aire (vāyutaḥ), del aire (vāyoḥ) por el fuego (tejasaḥ), o (vā) de ése --del fuego-- (tasya) por otra (cosa) (anyataḥ).

(Si uno considera que en el caso de los) mantra-s (mantrāḥ) (tales como) Bahurūpa, etc. (bahu-rūpa-ādikā), (que son sonidos basados en los cinco elementos burdos tales como espacio, etc., existe) naturalmente --lit. 'a través de un medio de purificación', pero Jayaratha en su comentario lo interpreta como 'svabhāvatas' o 'naturalmente'-- (pāvanāt) un estado de pureza (śuddhatā) en ellos (teṣu), (consiguientemente,) si (yadi) los mantra-s (mantrāḥ) (son) naturalmente (svabhāvatas) puros (śuddhāḥ), (entonces) ¿por qué (kim) no pueden ellos --los cinco elementos burdos tales como espacio, etc.-- también ser (te api na) así (tathā) --a saber, puros como los mantra-s mismos--?. (O) si (yadi) la identidad con Śiva (śiva-ātmatā) (es la causa de) purificación (śuddhiḥ) con referencia a esos (mantra-s) (teṣu), (entonces) ¿por qué (kim) no está ella --esa purificación-- (sā na) en ellos --en los cinco elementos burdos-- (tatra) también (api)?||213-226||

al inicio


 Estrofas 227 a 232

शिवात्मत्वापरिज्ञानं न मन्त्रेषु धरादिवत्।
ते तेन शुद्धा इति चेत्तज्ज्ञप्तिस्तर्हि शुद्धता॥२२७॥

Śivātmatvāparijñānaṁ na mantreṣu dharādivat|
Te tena śuddhā iti cettajjñaptistarhi śuddhatā||227||

(Si alguien objeta así:) 'Si (ced) (uno considera que,) con respecto a los mantra-s (mantreṣu), no hay (na) ausencia de percepción de (su) identidad con Śiva (śiva-ātmatva-aparijñānam) como en el caso del elemento tierra, etc. (dharā-ādivat), (por lo tanto, uno se dará cuenta de que) ellos --los mantra-s-- (te) son puros (śuddhāḥ) debido a ese (hecho) (tena... iti)'. (Para refutar esto, la respuesta sería la siguiente:) Entonces (tarhi) la pureza (śuddhatā) (sólo sería) la comprensión de esa (identidad con Śiva) (tad-jñaptiḥ)||227||


योगिनं प्रति सा चास्ति भावेष्विति विशुद्धता।
ननु चोदनया शुद्ध्यशुद्ध्यादिकविनिश्चयः॥२२८॥

Yoginaṁ prati sā cāsti bhāveṣviti viśuddhatā|
Nanu codanayā śuddhyaśuddhyādikaviniścayaḥ||228||

Pero (ca) con relación al (prati) Yogī (yoginam), eso --o sea, la comprensión de esa identidad con Śiva-- (sā) existe (asti) 'con referencia a (todas) las entidades positivas --todo lo que existe-- (bhāveṣu iti)'. (Por esa razón, en la visión de este Yogī, existe) pureza (viśuddhatā) (en todos ellos). Una objeción (nanu): La opinión establecida acerca de pureza, impureza, etc. (śuddhi-aśuddhi-ādika-viniścayaḥ) se basa en un mandato de las escrituras (codanayā) --el objetor se refiere a un mandato védico--||228||


इत्थमस्तु तथाप्येषा चोदनैव शिवोदिता।
का स्यात्सतीति चेदेतदन्यत्र प्रवितानितम्॥२२९॥

Itthamastu tathāpyeṣā codanaiva śivoditā|
Kā syātsatīti cedetadanyatra pravitānitam||229||

Estoy de acuerdo --lit. así sea-- (ittham astu), aún así (tathā api) este (eṣā) mandato de escritura (codanā eva) (del que estoy hablando) ha sido proclamado por Śiva (śiva-uditā). Si (ced) (el objetor preguntase: 'Entonces) ¿qué (mandato) (kā) es (syāt) el verdadero (satī iti)?', (mi respuesta sería:) Esto (etad) se desarrolla (pravitānitam) en otra parte (anyatra) (de este libro)||229||


वैदिक्या बाधितेयं चेद्विपरीतं न किं भवेत्।
सम्यक्चेन्मन्यसे बाधो विशिष्टविषयत्वतः॥२३०॥

अपवादेन कर्तव्यः सामान्यविहिते विधौ।
शुद्ध्यशुद्धी च सामान्यविहिते तत्त्वबोधिनि॥२३१॥

पुंसि ते बाधिते एव तथा चात्रेति वर्णितम्।
नार्थवादादिशङ्का च वाक्ये माहेश्वरे भवेत्॥२३२॥

Vaidikyā bādhiteyaṁ cedviparītaṁ na kiṁ bhavet|
Samyakcenmanyase bādho viśiṣṭaviṣayatvataḥ||230||
Apavādena kartavyaḥ sāmānyavihite vidhau|
Śuddhyaśuddhī ca sāmānyavihite tattvabodhini||231||
Puṁsi te bādhite eva tathā cātreti varṇitam|
Nārthavādādiśaṅkā ca vākye māheśvare bhavet||232||

Si (ced) (el objetor dijese que) este (mandato de escritura por parte de Śiva) (iyam) (es) refutado (bādhitā) por el védico (vaidikyā), (yo preguntaría:) ¿Por qué (kim) no podría ser (na... bhavet) al revés (viparītam)? Si (ced) tú --el detractor-- pensases correctamente (samyak... manyase) (acerca de este tópico, verías que) la refutación (bādhaḥ) con referencia a una regla que se prescribe generalmente (sāmānya-vihite vidhau) debe hacerse (kartavyaḥ) por medio de un 'apavāda' o 'excepción' (apavādena) cuya esfera de influencia es algo en particular (viśiṣṭa-viṣayatvataḥ).

Asimismo (ca), con respecto a la (regla) genérica (sāmānya-vihite), pureza e impureza (śuddhi-aśuddhī... te), en el caso de una persona que conoce al Principio Supremo (tattva-bodhini puṁsi), son refutadas (bādhite) ciertamente (eva). (La causa de esto es la siguiente:) Se ha descripto (varṇitam) 'así (tathā ca) aquí --en este libro, en la estrofa 213 previa que contiene una cita del Mālinīvijayatantra-- (atra iti)'.

Y (ca) (en consecuencia,) con respecto a la declaración del Gran Señor (en esa estrofa 213 con la cita extraída del Mālinīvijayatantra) (vākye māheśvare), no hay ninguna (na... bhavet) duda con relación al 'arthavāda' --lit. explicación del significado de cualquier precepto--, etc. (arthavāda-ādi-śaṅkā)||230-232||

al inicio


 Estrofas 233 a 242

अबुद्धिपूर्वं हि तथा संस्थिते सततं भवेत्।
व्योमादिरूपे निगमे शङ्का मिथ्यार्थतां प्रति॥२३३॥

Abuddhipūrvaṁ hi tathā saṁsthite satataṁ bhavet|
Vyomādirūpe nigame śaṅkā mithyārthatāṁ prati||233||

Similarmente (tathā), podría haber (bhavet) una duda (śaṅkā) respecto (prati) al significado falso (mithyā-arthatām) en los Veda-s (nigame) —cuya naturaleza es éter, etc. (vyoma-ādi-rūpe)—, a los cuales se los establece constantemente (saṁsthite satatam) como que no han sido compuestos por un intelecto (humano) (a-buddhi-pūrvam) en verdad (hi)||233||


अनवच्छिन्नविज्ञानवैश्वरूप्यसुनिर्भरः।
शास्त्रात्मना स्थितो देवो मिथ्यात्वं क्वापि नार्हति॥२३४॥

Anavacchinnavijñānavaiśvarūpyasunirbharaḥ|
Śāstrātmanā sthito devo mithyātvaṁ kvāpi nārhati||234||

Dios --es decir, Śiva-- (devaḥ), que está completamente lleno de la multiplicidad de la Conciencia ilimitada (anavacchinna-vijñāna-vaiśvarūpya-sunirbharaḥ) (y que) permanece (sthitaḥ) en la forma de (Sus) escrituras (śāstra-ātmanā), no puede ser acusado --lit. Él no merece-- (na arhati) de falsedad (mithyātvam) en ningún lado (kva api)||234||


इच्छावान्भावरूपेण यथा तिष्ठासुरीश्वरः।
तत्स्वरूपाभिधानेन तिष्ठासुः स तथा स्थितः॥२३५॥

Icchāvānbhāvarūpeṇa yathā tiṣṭhāsurīśvaraḥ|
Tatsvarūpābhidhānena tiṣṭhāsuḥ sa tathā sthitaḥ||235||

Así como (yathā) el Señor (īśvaraḥ) está deseoso de permanecer (icchāvān... tiṣṭhāsuḥ) en la forma de objetos (bhāva-rūpeṇa), así también (saḥ) Él (saḥ) aparece --lit. permanece-- (sthitaḥ) como (deseoso de) permanecer (tiṣṭhāsuḥ) (en la forma de) lo que se denomina la naturaleza esencial de esos (objetos) --en la forma del Sujeto-- (tad-svarūpa-abhidhānena)||235||


अर्थवादोऽपि यत्रान्यविध्यादिमुखमीक्षते।
तत्रास्त्वसत्यः स्वातन्त्र्ये स एव तु विधायकः॥२३६॥

Arthavādo'pi yatrānyavidhyādimukhamīkṣate|
Tatrāstvasatyaḥ svātantrye sa eva tu vidhāyakaḥ||236||

Donde (yatra) 'arthavāda' o explicación del significado (arthavādaḥ api) depende --lit. contempla el rostro-- de otra regla, etc. (anya-vidhi-ādi-mukham īkṣate), ahí (tatra) puede ser aceptable --lit. así sea-- (astu) (aún si) es falso (asatyaḥ). Pero (tu) si actúa independientemente --lit. en libertad-- (svātantrye), él --el arthavāda-- (saḥ eva) contiene un mandato (vidhāyakaḥ)||236||


विधिवाक्यान्तरे गच्छन्नङ्गभावमथापि वा।
न निरर्थक एवायं सन्निधेर्गजडादिवत्॥२३७॥

Vidhivākyāntare gacchannaṅgabhāvamathāpi vā|
Na nirarthaka evāyaṁ sannidhergajaḍādivat||237||

Opcionalmente (atha api vā), (uno podría pensar que) esta (explicación del significado) (ayam) no es (na) inútil (nirarthakaḥ) realmente (eva) cuando se vuelve un miembro --cuando depende de-- (gacchan aṅga-bhāvam) en otra regla --lit. en otra declaración de una regla-- (vidhi-vākya-antare). (¿Por qué?) A causa de la contigüidad (sannidheḥ), como en ga, ja, ḍa, etc. (gajaḍa-ādi-vat)||237||


स्वार्थप्रत्यायनं चास्य स्वसंवित्त्यैव भासते।
तदपह्नवनं कर्तुं शक्यं विधिनिषेधयोः॥२३८॥

Svārthapratyāyanaṁ cāsya svasaṁvittyaiva bhāsate|
Tadapahnavanaṁ kartuṁ śakyaṁ vidhiniṣedhayoḥ||238||

Y (ca) es obvio, según la propia experiencia (sva-saṁvittyā eva bhāsate), que en el caso de este (arthavāda) (asya) (existe) una explicación de su propio significado --en definitiva, el arthavāda también tiene un significado propio-- (sva-artha-pratyāyanam). (Si hay) negación de eso --a saber, de que el arthavāda puede tener un significado por sí mismo-- (tad-apahnavanam), (entonces) es posible (śakyam) hacer (kartum) (lo mismo) con una prescripción o con una prohibición (vidhi-niṣedhayoḥ)||238||


युक्तिश्चात्रास्ति वाक्येषु स्वसंविच्चाप्यबाधिता।
या समग्रार्थमाणिक्यतत्त्वनिश्चयकारिणी॥२३९॥

Yuktiścātrāsti vākyeṣu svasaṁviccāpyabādhitā|
Yā samagrārthamāṇikyatattvaniścayakāriṇī||239||

Con relación a las declaraciones expresas (que aparecen en los Veda-s) (vākyeṣu), el razonamiento (yuktiḥ ca) (o) eso que (yā), (por ejemplo,) produce certeza acerca de la verdadera naturaleza de una gema en todos sus detalles (samagra-artha-māṇikya-tattva-niścaya-kāriṇī), queda (asti) confirmado (abādhitā) inclusive (ca api) a partir de la propia experiencia (sva-saṁvid)||239||


मृतदेहेऽथ देहोत्थे या चाशुद्धिः प्रकीर्तिता।
अन्यत्र नेति बुद्ध्यन्तामशुद्धं संविदश्च्युतम्॥२४०॥

संवित्तादात्म्यमापन्नं सर्वं शुद्धमतः स्थितम्।
श्रीमद्वीरावलौ चोक्तं शुद्ध्यशुद्धिनिरूपणे॥२४१॥

सर्वेषां वाहको जीवो नास्ति किञ्चिदजीवकम्।
यत्किञ्चिज्जीवरहितमशुद्धं तद्विजानत॥२४२॥

Mṛtadehe'tha dehotthe yā cāśuddhiḥ prakīrtitā|
Anyatra neti buddhyantāmaśuddhaṁ saṁvidaścyutam||240||
Saṁvittādātmyamāpannaṁ sarvaṁ śuddhamataḥ sthitam|
Śrīmadvīrāvalau coktaṁ śuddhyaśuddhinirūpaṇe||241||
Sarveṣāṁ vāhako jīvo nāsti kiñcidajīvakam|
Yatkiñcijjīvarahitamaśuddhaṁ tadvijānata||242||

Además (atha), se conoce bien (prakīrtitā) que (en las escrituras védicas) impureza (aśuddhiḥ) (es) eso que (yā) (está) en un cuerpo muerto (mṛta-dehe) y (ca) que sale de (tal) cuerpo (deha-utthe). (Y esta impureza) 'no está (na) en otra parte --en un cuerpo vivo-- (anyatra... iti)'. (Como resultado,) se debería pensar (buddhyantām) que lo que es impuro (aśuddham) está privado de (cyutam) Conciencia (saṁvidaḥ).

Por ende (atas), todo (sarvam) lo que ha logrado (āpannam) identidad con la Conciencia (saṁvid-tādātmyam) es puro (śuddham... athitam). Con respecto a (esta) investigación sobre pureza e impureza (śuddhi-aśuddhi-nirūpaṇe), se ha dicho (uktam) en el venerable Vīrāvalītantra (śrīmat-vīrāvalau): 'La Vida (jīvaḥ) es la portadora (vāhakaḥ) de todo y todos (sarveṣām). No hay nada (na asti kiñcid) que esté desprovisto de Vida (ajīvakam). Cualquier cosa (yad kiñcid) (que podría) carecer de Vida (jīva-rahitam), tú deberías considerar (vijānata) que eso (tad) es impuro (aśuddham)'||240-242||

al inicio


 Estrofas 243 a 250

तस्माद्यत्संविदो नातिदूरे तच्छुद्धिमावहेत्।
अविकल्पेन भावेन मुनयोऽपि तथाभवन्॥२४३॥

Tasmādyatsaṁvido nātidūre tacchuddhimāvahet|
Avikalpena bhāvena munayo'pi tathābhavan||243||

Consiguientemente (tasmāt), (todo) lo que (yad... tad) no está (na) demasiado distante (ati-dūre) de la Conciencia (saṁvidaḥ) conduce hacia --o trae-- (āvahet) la pureza (śuddhim). A través de un estado desprovisto de vikalpa-s --fluctuaciones mentales-- (avikalpena bhāvena), los sabios (de antaño) (munayaḥ) también (api) tenían el mismo punto de vista (tathābhavan)||243||


लोकसंरक्षणार्थं तु तत्तत्त्वं तैः प्रगोपितम्।
बहिः सत्स्वपि भावेषु शुद्ध्यशुद्धी न नीलवत्॥२४४॥

प्रमातृधर्म एवायं चिदैक्यानैक्यवेदनात्।
यदि वा वस्तुधर्मोऽपि मात्रपेक्षानिबन्धनः॥२४५॥

सौत्रामण्यां सुरा होतुः शुद्धान्यस्य विपर्ययः।
अनेन चोदनानां च स्ववाक्यैरपि बाधनम्॥२४६॥

क्वचित्सन्दर्शितं ब्रह्महत्याविधिनिषेधवत्।
भक्ष्यादिविधयोऽप्येनं न्यायमाश्रित्य चर्चिताः॥२४७॥

Lokasaṁrakṣaṇārthaṁ tu tattattvaṁ taiḥ pragopitam|
Bahiḥ satsvapi bhāveṣu śuddhyaśuddhī na nīlavat||244||
Pramātṛdharma evāyaṁ cidaikyānaikyavedanāt|
Yadi vā vastudharmo'pi mātrapekṣānibandhanaḥ||245||
Sautrāmaṇyāṁ surā hotuḥ śuddhānyasya viparyayaḥ|
Anena codanānāṁ ca svavākyairapi bādhanam||246||
Kvacitsandarśitaṁ brahmahatyāvidhiniṣedhavat|
Bhakṣyādividhayo'pyenaṁ nyāyamāśritya carcitāḥ||247||

Pero (tu), para proteger al mundo (loka-saṁrakṣaṇa-artham), esa (tad) verdad --esta dualidad en la Conciencia sobre pureza e impureza-- (tattvam) fue mantenida en secreto (pragopitam) por ellos --por los sabios de antaño-- (taiḥ). Pureza e impureza (śuddhi-aśuddhī) (están) en las entidades positivas que existen (satsu api bhāveṣu) fuera (bahis), (pero) no (na), (por ejemplo,) como el color azul (nīla-vat). Esta (dualidad de pureza e impureza) (ayam) (es más bien) únicamente (eva) un atributo del sujeto (pramātṛ-dharmaḥ) al él percibir unidad o ausencia de unidad con relación a la Conciencia (cit-aikya-anaikya-vedanāt).

O (vā) si (yadi) (esta dualidad de pureza e impureza fuese) un atributo del objeto (vastu-dharmaḥ api), (estaría de todos modos) basada en una dependencia del sujeto (mātṛ-apekṣā-nibandhanaḥ). En el ritual Sautrāmaṇī (sautrāmaṇyām), el vino (surā) (es) puro (śuddhā) para el sacerdote 'hotā' --el que ofrece oblaciones-- (hotuḥ) (pero) lo opuesto (viparyayaḥ) para otra (persona) (anyasya).

A través de este (razonamiento) (anena), la refutación (bādhanam) de mandatos de escritura (codanānām) por medio de excepciones (sva-vākyaiḥ api) en alguna parte --o sea, en la esfera de influencia de las reglas generales-- (kvacid) se muestra (claramente) (sandarśitam), como la prohibición y la prescripción acerca de matar a un sacerdote (brahma-hatyā-vidhi-niṣedhavat) --p. ej. nadie debe matar un sacerdote, pero otro sacerdote puede hacerlo si es necesario--. Inclusive (api) las prescripciones sobre qué comer, etc. (bhakṣya-ādi-vidhayaḥ) deben ser consideradas --comprendidas-- (carcitāḥ) recurriendo a (āśritya) este método (enam nyāyam) (también)||244-247||


सर्वज्ञानोत्तरादौ च भाषते स्म महेश्वरः।
नरर्षिदेवद्रुहिणविष्णुरुद्राद्युदीरितम्॥२४८॥

उत्तरोत्तरवैशिष्ट्यात् पूर्वपूर्वप्रबाधकम्।
न शैवं वैष्णवैर्वाक्यैर्बाधनीयं कदाचन॥२४९॥

वैष्णवं ब्रह्मसम्भूतैर्नेत्यादि परिचर्चयेत्।
बाधते यो वैपरीत्यात्स मूढः पापभाग्भवेत्॥२५०॥

Sarvajñānottarādau ca bhāṣate sma maheśvaraḥ|
Nararṣidevadruhiṇaviṣṇurudrādyudīritam||248||
Uttarottaravaiśiṣṭyāt pūrvapūrvaprabādhakam|
Na śaivaṁ vaiṣṇavairvākyairbādhanīyaṁ kadācana||249||
Vaiṣṇavaṁ brahmasambhūtairnetyādi paricarcayet|
Bādhate yo vaiparītyātsa mūḍhaḥ pāpabhāgbhavet||250||

En el Sarvajñānottaratantra, etc. (sarva-jñāna-uttara-ādau ca), el Gran Señor (mahā-īśvaraḥ) dijo (bhāṣate sma):

'Lo que han dicho los seres limitados, los videntes, los dioses, Brahmā, Viṣṇu, Rudra, etc. (nara-ṛṣi-deva-druhiṇa-viṣṇu-rudra-ādi-udīritam) refuta cada uno de los precedentes --p. ej. los videntes refutan lo que los seres limitados dicen, los dioses refutan lo que los videntes dicen, etc.-- (pūrva-pūrva-prabādhakam) debido a una creciente --lit. más y más alto-- superioridad (uttara-uttara-vaiśiṣṭyāt)'.

'Las (declaraciones o reglas) de Śiva (śaivam) nunca van a ser refutadas (na... bādhanīyam kadācana) por las declaraciones o reglas de Viṣṇu (vaiṣṇavaiḥ vākyaiḥ). (A su vez,) uno debería considerar o comprender (paricarcayet) que las (declaraciones o reglas) de Viṣṇu (vaiṣṇavam) no son (refutadas) (na) por las (declaraciones o reglas) generadas por Brahmā --es decir, por las declaraciones o reglas védicas-- (brahma-sambhūtaiḥ), y así sucesivamente (iti ādi)'.

'El (saḥ) que (yaḥ) resista (bādhate) (esta enseñanza), en oposición (vaiparītyāt), es (bhavet) una persona infatuada y pecaminosa (mūḍhaḥ pāpabhāk)'||248-250||

al inicio


 Estrofas 251 a 264

तस्मान्मुख्यतया स्कन्द लोकधर्मान्न चाचरेत्।
नान्यशास्त्रसमुद्दिष्टं स्रोतस्युक्तं निजे चरेत्॥२५१॥

Tasmānmukhyatayā skanda lokadharmānna cācaret|
Nānyaśāstrasamuddiṣṭaṁ srotasyuktaṁ nije caret||251||

'Por consiguiente (tasmāt), oh Skanda --epíteto de Kārttikeya-- (skanda), uno no debería observar (na ca ācaret) las convenciones del mundo (loka-dharmān) como algo importante --a saber, como si esas convenciones fuesen importantes-- (mukhyatayā). Uno no debería observar (na... caret) lo que se ha mencionado en otras escrituras (anya-śāstra-samuddiṣṭam), (sino que) uno debería observar (caret) lo que se ha dicho (uktam) en la propia tradición --lit. en la propia corriente-- (srotasi... nije)'||251||


यतो यद्यपि देवेन वेदाद्यपि निरूपितम्।
तथापि किल सङ्कोचभावाभावविकल्पतः॥२५२॥

Yato yadyapi devena vedādyapi nirūpitam|
Tathāpi kila saṅkocabhāvābhāvavikalpataḥ||252||

'Porque (yatas), aún si (yadi api) (el grupo de escrituras de otras tradiciones tales como) Veda-s, etc. (veda-ādi api) haya sido establecido (nirūpitam) por Dios (devena), aún así (tathā api) existe, (con respecto a las escrituras,) la distinción según la presencia o ausencia de limitación (saṅkoca-bhāva-abhāva-vikalpataḥ) verdaderamente (kila)'||252||


सङ्कोचतारतम्येन पाशवं ज्ञानमीरितम्।
विकासतारतम्येन पतिज्ञानं तु बाधकम्॥२५३॥

Saṅkocatāratamyena pāśavaṁ jñānamīritam|
Vikāsatāratamyena patijñānaṁ tu bādhakam||253||

'Cuando hay diferentes grados de limitación --una diseminación de dualidad-- (saṅkoca-tāratamyena), el conocimiento (presente en tales escrituras) (jñānam) se dice que (īritam) se relaciona con un ser limitado (pāśavam). Pero (tu) cuando hay diferentes grados de expansión --una diseminación de no dualidad-- (vikāsa-tāratamyena), (es) el Conocimiento del Señor (pati-jñānam), lo cual se opone al (conocimiento del ser limitado) (bādhakam)'||253||


इदं द्वैतमिदं नेति परस्परनिषेधतः।
मायीयभेदक्लृप्तं तत्स्यादकाल्पनिके कथम्॥२५४॥

Idaṁ dvaitamidaṁ neti parasparaniṣedhataḥ|
Māyīyabhedakḷptaṁ tatsyādakālpanike katham||254||

(Puesto que declaraciones tales como:) 'Esto (idam) (es) dualidad (dvaitam), esto (idam) no es (dualidad) (na iti)' se niegan mutuamente --lit. puesto que hay negación mutua-- (paraspara-niṣedhataḥ), (todo eso) ha sido inventado --o sea, su verdadera naturaleza es sólo imaginación-- por la diferenciación de Māyā (māyīya-bheda-kḷptam).¿Cómo (katham) podría eso ser (aplicable) (tad syāt) a una Realidad que no es artificial --que no es el producto de la imaginación-- (akālpanike)?||254||


उक्तं भर्गशिखायां च मृत्युकालकलादिकम्।
द्वैताद्वैतविकल्पोत्थं ग्रसते कृतधीरिति॥२५५॥

Uktaṁ bhargaśikhāyāṁ ca mṛtyukālakalādikam|
Dvaitādvaitavikalpotthaṁ grasate kṛtadhīriti||255||

Se ha dicho (uktam) en el Bhargaśikhātantra (bhargaśikhāyām ca): 'El Yogī que posee (este) Conocimiento, el cual ha sido alcanzado a través de una penetración en la Conciencia Suprema que carece de pensamientos (kṛta-dhīḥ), devora (grasate) a la muerte, a Kāla --noción de tiempo generada por la limitación con respecto a la Bienaventuranza--, a Kalā --limitación con relación a la Acción--, etc. (mṛtyu-kāla-kalā-ādikam), nacidos de vikalpa-s o fluctuaciones mentales de dualidad y no dualidad (dvaita-advaita-vikalpa-uttham)||255||


सिद्धान्ते लिङ्गपूजोक्ता विश्वाध्वमयताविदे।
कुलादिषु निषिद्धासौ देहे विश्वात्मताविदे॥२५६॥

इह सर्वात्मके कस्मात्तद्विधिप्रतिषेधने।
नियमानुप्रवेशेन तादात्म्यप्रतिपत्तये॥२५७॥

जटादि कौले त्यागोऽस्य सुखोपायोपदेशतः।
व्रतचर्या च मन्त्रार्थतादात्म्यप्रतिपत्तये॥२५८॥

तन्निषेधस्तु मन्त्रार्थसार्वात्म्यप्रतिपत्तये।
क्षेत्रपीठोपपीठेषु प्रवेशो विघ्नशान्तये॥२५९॥

मन्त्राद्याराधकस्याथ तल्लाभायोपदिश्यते।
क्षेत्रादिगमनाभावविधिस्तु स्वात्मनस्तथा॥२६०॥

वैश्वरूप्येण पूर्णत्वं ज्ञातुमित्यपि वर्णितम्।
समयाचारसद्भावः पाल्यत्वेनोपदिश्यते॥२६१॥

भेदप्राणतया तत्तत्त्यागात्तत्त्वविशुद्धये।
समयादिनिषेधस्तु मतशास्त्रेषु कथ्यते॥२६२॥

निर्मर्यादं स्वसम्बोधं सम्पूर्णं बुद्ध्यतामिति।
परकीयमिदं रूपं ध्येयमेतत्तु मे निजम्॥२६३॥

ज्वालादिलिङ्गं चान्यस्य कपालादि तु मे निजम्।
आदिशब्दात्तपश्चर्यावेलातिथ्यादि कथ्यते॥२६४॥

Siddhānte liṅgapūjoktā viśvādhvamayatāvide|
Kulādiṣu niṣiddhāsau dehe viśvātmatāvide||256||
Iha sarvātmake kasmāttadvidhipratiṣedhane|
Niyamānupraveśena tādātmyapratipattaye||257||
Jaṭādi kaule tyāgo'sya sukhopāyopadeśataḥ|
Vratacaryā ca mantrārthatādātmyapratipattaye||258||
Tanniṣedhastu mantrārthasārvātmyapratipattaye|
Kṣetrapīṭhopapīṭheṣu praveśo vighnaśāntaye||259||
Mantrādyārādhakasyātha tallābhāyopadiśyate|
Kṣetrādigamanābhāvavidhistu svātmanastathā||260||
Vaiśvarūpyeṇa pūrṇatvaṁ jñātumityapi varṇitam|
Samayācārasadbhāvaḥ pālyatvenopadiśyate||261||
Bhedaprāṇatayā tattattyāgāttattvaviśuddhaye|
Samayādiniṣedhastu mataśāstreṣu kathyate||262||
Nirmaryādaṁ svasambodhaṁ sampūrṇaṁ buddhyatāmiti|
Parakīyamidaṁ rūpaṁ dhyeyametattu me nijam||263||
Jvālādiliṅgaṁ cānyasya kapālādi tu me nijam|
Ādiśabdāttapaścaryāvelātithyādi kathyate||264||

En el Śaivasiddhānta (siddhānte), se prescribe --lit. se dice-- (uktā) la adoración del Liṅga (liṅga-pūjā) para conocer la composición de los cursos del universo (viśva-adhva-mayatā-āvide). (Sin embargo,) en la escuela Kula y así sucesivamente (kula-ādiṣu), se prohíbe (niṣiddhā) esa (adoración del Liṅga) (asau). (¿Por qué? Porque según el Kula, etc.) para conocer la naturaleza del universo (viśva-ātmatā-āvide) (uno debería enfocarse) en el cuerpo (dehe).

(No obstante,) aquí --en Shaivismo Trika-- (iha), ¿por qué (kasmāt) debería haber prescripción o prohibición de eso --de la adoración del Liṅga-- (tad-vidhi-pratiṣedhane) cuando (el Trika) lo abarca --lo contiene-- todo (sarva-ātmake)?

(En el Śaivasiddhānta,) debido a la práctica de restricciones --lit. debido a una entrada en las restricciones-- (niyama-anupraveśena), (se requieren) mechones de cabello retorcidos, etc. (jaṭā-ādi) para alcanzar identificación (con Śiva) (tādātmya-pratipattaye). (De todos modos,) en el Kaula --en la escuela Kula-- (kaule), debido a la enseñanza de medios fáciles (sukha-upāya-padeśataḥ), (se prescribe) el abandono (tyāgaḥ) de esto --a saber, de las restricciones que tienen ver con usar mechones de cabello retorcidos, etc.-- (asya).

Y (ca) (en el Śaivasiddhānta,) la observancia de votos (vrata-caryā) es para lograr identificación con el significado del mantra (mantra-artha-tādātmya-pratipattaye). Pero (tu), (en la escuela Kula, hay) prohibición de (tales) votos (tad-niṣedhaḥ) para adquirir la universalidad --es decir, la unidad con el universo-- del significado del mantra (mantra-artha-sārvātmya-pratipattaye).

(En el Śaivasiddhānta,) el ingreso (praveśaḥ) a lugares de conjunción --lit. campos--, asientos y asientos secundarios --santuarios de la Diosa-- (kṣetra-pīṭha-upapīṭheṣu) se enseña (upadiśyate) para quitar obstáculos (vighnaśāntaye) y, además (atha), para que el que adora a un mantra, etc. obtenga eso --para obtener un mantra, etc. allí, en esos lugares de conjunción, etc.-- (mantra-ādi-ārādhakasya tad-lābhāya).

Sin embargo (tu), la regla acerca de no ir a lugares de conjunción, etc. (kṣetra-ādi-gamana-abhāva-vidhiḥ) se ha descripto también (api varṇitam) 'para conocer (jñātum) la Plenitud (pūrṇatvam) a través de la universalidad (vaiśvarūpyeṇa) del propio Ser (sva-ātmanaḥ) de la manera antedicha --lit. así-- (tathā... iti)'.

(En el Śaivasiddhānta,) la verdad acerca de observar una regla establecida de conducta (samaya-ācāra-sadbhāvaḥ) se enseña (upadiśyate) como algo que debe ser protegido (pālyatvena). (¿Para qué se enseña?) Para purificar la Verdad (tattva-viśuddhaye) abandonando (gradualmente) esas diversas (reglas) (tad-tad-tyāgāt) animadas por la dualidad (bheda-prāṇatayā).

Pero (tu) en las escrituras del sistema Mata --las cuales se caracterizan por la uniformidad-- (mata-śāstreṣu), la prohibición de reglas establecidas de conducta, etc. (samaya-ādi-niṣedhaḥ) se menciona --se prescribe-- (kathyate). (¿Por qué? 'Porque) la propia Conciencia --el Principio Supremo-- (sva-bodham) debería entenderse (buddhyatām) como Ilimitada --no restringida-- (nirmaryādam) (y) Plena --a saber, esta Conciencia no depende de otro-- (sampūrṇam... iti)'.

Esta (idam) forma (rūpam) que le pertenece a otro (parakīyam) (es) el objeto de meditación (dhyeyam), pero (tu) este (meditador o sujeto) (etad) que permanece en mi cuerpo --lit. el propio-- (nijam) (es) mío (me). Y (ca) el Liṅga (denominado) Llama, etc. (jvāla-ādi-liṅgam) es de otro (anyasya), pero (tu) el cráneo, etc. (kapāla-ādi) que permanece en mi cuerpo (nijam) (es) mío (me). Mediante la palabra 'etc.' (en 'el Liṅga conocido como Llama, etc.') (ādi-śabdāt), se quiere decir (kathyate) austeridad --p. ej. un ayuno regulado por la luna--, observancias, momentos astronómicos --mediodía, medianoche, etc.--, fases lunares --p. ej. el primer día de la quincena lunar--, etc. (tapas-caryā-velā-tithi-ādi).||256-264||

al inicio


 Estrofas 265 a 271

नाम शक्तिशिवाद्यन्तमेतस्य मम नान्यथा।
गोत्रं च गुरुसन्तानो मठिकाकुलशब्दितः॥२६५॥

Nāma śaktiśivādyantametasya mama nānyathā|
Gotraṁ ca gurusantāno maṭhikākulaśabditaḥ||265||

En el caso de este (seguidor del Śaivasiddhānta, también denominado Shaivismo sureño) (etasya), el nombre (iniciático) (nāma) termina en 'śakti', 'śiva', etc. (śakti-śiva-ādi-antam), y en mi caso --en el caso de los seguidores del Trika Shaivismo, también denominado Shaivismo norteño-- (mama), no es (na) de otro modo (anyathā) --Śaivasiddhānta y Shaivismo Trika concuerdan con respecto a esta práctica--. Y (ca) el clan (espiritual) (gotram) —la serie ininterrumpida de Guru-s --el linaje espiritual-- (guru-santānaḥ)— se llama (de dos maneras:) 'Maṭhikā' --lit. escuela-- y 'kula' --lit. asiento de una comunidad-- (maṭhikā-kula-śabditaḥ)||265||


श्रीसन्ततिस्त्र्यम्बकाख्या तदर्धामर्दसञ्ज्ञिता।
इत्थमर्धचतस्रोऽत्र मठिकाः शाङ्करे क्रमे॥२६६॥

युगक्रमेण कूर्माद्या मीनान्ता सिद्धसन्ततिः।
आदिशब्देन च घरं पल्ली पीठोपपीठकम्॥२६७॥

मुद्रा छुम्मेति तेषां च विधानं स्वपरस्थितम्।
तादात्म्यप्रतिपत्त्यै हि स्वं सन्तानं समाश्रयेत्॥२६८॥

भुञ्जीत पूजयेच्चक्रं परसन्तानिना नहि।
एतच्च मतशास्त्रेषु निषिद्धं खण्डना यतः॥२६९॥

अखण्डेऽपि परे तत्त्वे भेदेनानेन जायते।
एवं क्षेत्रप्रवेशादि सन्ताननियमान्ततः॥२७०॥

नास्मिन्विधीयते तद्धि साक्षान्नौपयिकं शिवे।
न तस्य च निषेधो यन्न तत्तत्त्वस्य खण्डनम्॥२७१॥

Śrīsantatistryambakākhyā tadardhāmardasañjñitā|
Itthamardhacatasro'tra maṭhikāḥ śāṅkare krame||266||
Yugakrameṇa kūrmādyā mīnāntā siddhasantatiḥ|
Ādiśabdena ca gharaṁ pallī pīṭhopapīṭhakam||267||
Mudrā chummeti teṣāṁ ca vidhānaṁ svaparasthitam|
Tādātmyapratipattyai hi svaṁ santānaṁ samāśrayet||268||
Bhuñjīta pūjayeccakraṁ parasantāninā nahi|
Etacca mataśāstreṣu niṣiddhaṁ khaṇḍanā yataḥ||269||
Akhaṇḍe'pi pare tattve bhedenānena jāyate|
Evaṁ kṣetrapraveśādi santānaniyamāntataḥ||270||
Nāsminvidhīyate taddhi sākṣānnaupayikaṁ śive|
Na tasya ca niṣodho yanna tattattvasya khaṇḍanam||271||

De esta manera (ittham), las 'maṭhikā-s' --escuelas-- (maṭhikāḥ) aquí (atra) —en la sucesión (de Guru-s) de Śaṅkara --Śiva-- (śāṅkare krame)—, (son) tres y medio (en número) (ardha-catasraḥ): El (linaje) de Śrīnātha --el de los 18 Rudratantra-s dualistas/no dualistas-- (śrī-santatiḥ), el denominado (linaje) de Tryambakanātha --el de los 64 Bhairavatantra-s no dualistas-- (tryambaka-ākhyā), el que es la mitad de eso --del linaje de Tryambakanātha-- (tad-ardhā), (y) aquél cuyo nombre es el (linaje) de Āmardakanātha --el de los 10 Śivatantra-s dualistas-- (āmarda-sañjñitā). (Este) linaje de perfeccionados --seres liberados-- (siddha-santatiḥ) (se extiende), durante la sucesión de yuga-s --eras-- (yuga-krameṇa), desde Kūrma-nātha, etc. (kūrma-ādyā) hasta Mīnanātha (mīna-antā).

Y (ca) mediante la palabra 'etc.' (que aparece en la estrofa 216 después de 'gotra' o 'clan espiritual') (ādi-śabdena), (se quiso decir:) 'Casa(s) --las residencias de los príncipes plenipotenciarios-- (gharam), pequeña(s) cabaña(s) --el lugar para pedir limosnas-- (pallī), asientos y asientos secundarios (pīṭha-upapīṭhakam), mudrā(s) --sellos-- (mudrā) (y especialmente las) chummā(mudrā-s) ---- (chummā). Las regla(s) (vidhānam) en el caso de esas (cosas) (teṣām ca) varían desde un linaje al otro (sva-para-sthitam).

Para alcanzar identificación (con Śiva) (tādātmya-pratipattyai), uno debería indudablemente tomar refugio (hi... samāśrayet) en su propio linaje (svam santānam). Uno no debería en absoluto adorar (y) disfrutar (bhuñjīta pūjayet... nahi) el Cakra (cakram) junto con miembros de otro linaje (para-santāninā).

Pero (ca) esto --el mandato anterior que tiene que ver con aceptar y rechazar-- (etad) (está) prohibido (niṣiddham) en las escrituras del sistema Mata --es decir, en el Siddhayogeśvarīmatatantra y otros-- (mata-śāstreṣu). (¿Por qué?) Porque (yataḥ), por medio de esta dualidad --por medio de la dualidad creada por la noción acerca de los miembros del propio linaje, los miembros de otros linajes, etc., todo lo cual se relaciona con aceptar y rechazar-- (bhedena anena), surge (jāyate) una interrupción o división (khaṇḍanā) en el ininterrumpido Principio Supremo (akhaṇḍe api pare tattve).

De este modo (evam), (todo) eso (tad), desde ingresar a lugares de conjunción (kṣetra-praveśa-ādi) hasta restricciones con referencia a linajes (santāna-niyama-antataḥ), no (na) se prescribe (vidhīyate) aquí --'en esta escritura que ha empezado', según Jayaratha, o también 'en Shaivismo Trika', según yo mismo-- (asmin). (¿Por qué?) Porque (hi) no es (na) un medio directo (sākṣāt... aupayikam) a Śiva (śive). Sin embargo (ca), no hay (na) su --de todo eso-- (tasya) prohibición (niṣedhaḥ) (tampoco. ¿Por qué?) Porque (yad) ello --es decir, ingresar a lugares de conjunción, etc.-- (tad) (no representa) una interrupción o división (khaṇḍanam) del Principio (Supremo) (tattvasya)||266-271||

al inicio


 Estrofas 272 a 279

विश्वात्मनो हि नाथस्य स्वस्मिन्रूपे विकल्पितौ।
विधिर्निषेधो वा शक्तौ न स्वरूपस्य खण्डने॥२७२॥

Viśvātmano hi nāthasya svasminrūpe vikalpitau|
Vidhirniṣedho vā śaktau na svarūpasya khaṇḍane||272||

Prescripcion(es) (vidhiḥ) o (vā) prohibicion(es) (niṣedhaḥ) imaginadas/inventadas (vikalpitau) con respecto a la naturaleza esencial (svasmin rūpe) del Señor (nāthasya) —del Ser del universo (viśva-ātmanaḥ hi)— no (na) son capaces (śaktau) de romper (khaṇḍane) (la unidad de) Su esencia (sva-rūpasya)||272||


परतत्त्वप्रवेशे तु यमेव निकटं यदा।
उपायं वेत्ति स ग्राह्यस्तदा त्याज्योऽथ वा क्वचित्॥२७३॥

न यन्त्रणात्र कार्येति प्रोक्तं श्रीत्रिकशासने।
समता सर्वदेवानामोवल्लीमन्त्रवर्णयोः॥२७४॥

आगमनां गतीनां च सर्वं शिवमयं यतः।
स ह्यखण्डितसद्भावं शिवतत्त्वं प्रपश्यति॥२७५॥

यो ह्यखण्डितसद्भावमात्मतत्त्वं प्रपद्यते।
केतकीकुसुमसौरभे भृशं भृङ्ग एव रसिको न मक्षिका।
भैरवीयपरमाद्वयार्चने कोऽपि रज्यति महेशचोदितः॥२७६॥

अस्मिंश्च यागे विश्रान्तिं कुर्वतां भवडम्बरः।
हिमानीव महाग्रीष्मे स्वयमेव विलीयते॥२७७॥

अलं वातिप्रसङ्गेन भूयसातिप्रपञ्चिते।
योग्योऽभिनवगुप्तोऽस्मिन्कोऽपि यागविधौ बुधः॥२७८॥

Paratattvapraveśe tu yameva nikaṭaṁ yadā|
Upāyaṁ vetti sa grāhyastadā tyājyo'tha vā kvacit||273||
Na yantraṇātra kāryeti proktaṁ śrītrikaśāsane|
Samatā sarvadevānāmovallīmantravarṇayoḥ||274||
Āgamanāṁ gatīnāṁ ca sarvaṁ śivamayaṁ yataḥ|
Sa hyakhaṇḍitasadbhāvaṁ śivatattvaṁ prapaśyati||275||
Yo hyakhaṇḍitasadbhāvamātmatattvaṁ prapadyate|
Ketakīkusumasaurabhe bhṛśaṁ bhṛṅga eva rasiko na makṣikā|
Bhairavīyaparamādvayārcane ko'pi rajyati maheśacoditaḥ||276||
Asmiṁśca yāge viśrāntiṁ kurvatāṁ bhavaḍambaraḥ|
Himānīva mahāgrīṣme svayameva vilīyate||277||
Alaṁ vātiprasaṅgena bhūyasātiprapañcite|
Yogyo'bhinavagupto'sminko'pi yāgavidhau budhaḥ||278||

Pero (tu) cuando (yadā) en alguna parte (del sendero espiritual) (kvacid) uno sabe --o sea, uno se da cuenta de-- (vetti) que un medio (yam eva... upāyam) es cercano --a saber, que un medio se acerca más-- (nikaṭam) con el fin de penetrar en el Principio Supremo (para-tattva-praveśe), entonces (tadā) ese (medio) (saḥ) debe ser adoptado (grāhyaḥ). O bien (atha vā), (si la situación es la opuesta, entonces ese medio) debe ser abandonado (tyājyaḥ). En el venerable sistema Trika (śrī-trika-śāsane), se dice (proktam) que (iti) aquí (atra) no (na) se ha hecho (kāryā) (ninguna) interrupción o división (del Principio Supremo --en la forma de aceptar o rechazar--) (yantraṇā).

(En Shaivismo Trika,) hay igualdad (samatā) de todas las deidades (sarva-devānām), de las tradiciones --seis linajes de conocimiento-- y de las letras de los mantra-s (ovallī-mantra-varṇayoḥ), de las escrituras reveladas --de los Tantra-s-- (āgamanām) y (ca) de los procedimientos (gatīnām). (¿Por qué?) Porque (yatas) todo (sarvam) es Śiva (śiva-mayam).

Ciertamente (hi) percibe (prapaśyati) al Principio de Śiva (śiva-tattvam) como la Existencia no dividida (akhaṇḍita-sadbhāvam) aquél (saḥ) que (yaḥ) de verdad (hi) alcanza --o toma refugio en-- (prapadyate) el Principio del Ser (ātma-tattvam) como la Existencia indivisible (akhaṇḍita-sadbhāvam) --es decir, aquél que se da cuenta de que Śiva es el ininterrumpido Ser real de todo--.

Solamente (eva) una abeja (bhṛṅgaḥ) se deleita grandemente (bhṛśam... rasikaḥ) en la fragancia de una flor de la planta Ketaka (ketakī-kusuma-saurabhe), no (na) una mosca (makṣikā). (De la misma manera, únicamente) alguien (kaḥ api) que ha sido inspirado/impelido por el Gran Señor (mahā-īśa-coditaḥ) se siente atraído por (rajyati) la adoración del supremo no dualismo de Bhairava (bhairavīya-parama-advaya-arcane).

Para los que encuentran descanso (viśrāntim kurvatām) en este sacrificio (asmin ca yāge), el gran ruido del Saṁsāra --Trasmigración llena de miseria-- (bhava-ḍambaraḥ) se disuelve (vilīyate) por sí mismo (svayam eva) como (iva) una masa de nieve (himānī) en el intenso calor del verano (mahā-grīṣme).

O (vā) basta (alam) de (la) injustificable extensión de (esta) exposición acerca de reglas y principios (ati-prasaṅgena) con relación a lo que (ya) ha sido excesivamente explicado en detalle (bhūyasā ati-prapañcite). (Sólo) alguien (kaḥ api) (que es) un sabio (budhaḥ) que está enteramente protegido por alabanzas (abhi-nava-guptaḥ) es apto (yogyaḥ) para la realización de este sacrificio (asmin... yāga-vidhau)||273-278||


इत्यनुत्तरपदप्रविकासे शाक्तमौपयिकमद्य विविक्तम्॥२७९॥
Ityanuttarapadapravikāse śāktamaupayikamadya viviktam||279||

De esta forma (iti), se ha investigado (viviktam) hoy (adya) el medio (aupayikam) que atañe a Śakti --a saber, Śāktopāya-- (śāktam) para la expansión del Estado de Anuttara --Śiva-- (anuttara-pada-pravikāse)||279||

al inicio


 Información Adicional

Gabriel Pradīpaka

Este documento ha sido concebido por Gabriel Pradīpaka, uno de los dos fundadores de este sitio, y guru espiritual versado en idioma Sánscrito y filosofía Trika.

Para mayor información sobre Sánscrito, Yoga y Filosofía India; o si quieres hacerme algún comentario, preguntar algo o corregir algún error, siéntete libre de contactarnos: Ésta es nuestra dirección de correo.



Regresa a 4. 1-150 Top  Sigue leyendo 5. 1-159

Publica tu comentario

Para publicar un comentario, por favor regístrate o ingresa.