Sanskrit & Trika Shaivism (Español-Home)

¡Javascript está deshabilitado! ¡Revisa este enlace!


 Parātrīśikāvivaraṇa (Paratrishika Vivarana): Estrofas 5 a 8 - Parte 5 - Shaivismo No dual de Cachemira

Traducción Normal


 Introducción

El Parātrīśikāvivaraṇa continúa. Abhinavagupta sigue comentando sobre las estrofas 5 y 8 de la Parātrīśikā.

Ésta es la quinta parte del comentario sobre las estrofas 5-8.

Escribiré una "larga explicación global" debajo de la traducción misma, ya que si utilizo el sistema basado en "notas explicativas" individuales como es usual, habrá demasiadas notas como para ser práctico. Además, programar tantas notas explicativas, una por una, consumiría muchísimo tiempo también. ¡Con esta "larga explicación global" me esforzaré en hacer que este texto sea tan entendible para el lector promedio como me sea posible!

El Sánscrito de Abhinavagupta estará en color verde oscuro. A su vez, dentro de la transliteración, los comentarios de Abhinavagupta aparecerán en negro. Asimismo, dentro de la traducción, el comentario de Abhinavagupta (o sea, el Vivaraṇa) contendrá palabras tanto en color negro como en rojo.

Lee el Parātrīśikāvivaraṇa y experimenta Supremo Ānanda o Divina Bienaventuranza, querido Śiva.

Importante: Todo lo que está entre paréntesis y en cursiva dentro de la traducción ha sido agregado por mí para completar el sentido de una determinada frase u oración. A su vez, todo lo que está entre doble guión (--...--) constituye adicional información aclaratoria también agregada por mí.

al inicio


 Estrofas 5-8 (Quinta parte del comentario)

तदेवं कृतकरिष्यमाणाद्यनन्तसङ्केतगर्भीकारेणैवायं शोध्यशोधकभावः। न चानवस्था नातिप्रसङ्गो नातिव्याप्तिर्न सङ्केतितस्यापारमार्थिकता — इति स्थितम्। एवं स्थिते प्रकृतमनुसरामः — अकाराद्या एव कालयोगेन सोमसूर्यौ यौ तदन्तः प्रकीर्तिताविति सम्बन्धः। तच्छब्देन प्राक्तनश्लोकोक्तमकुलं भैरवात्म परामृश्यते। तेनाकुलमेवान्तर्गृहीतकलनाकं — कुलशक्तेरत्रैव निवेशात्कलनात्मिका हि विमर्शशक्तिः। तामन्तरेणाकुलमपि तुर्यातीतं नाम न किञ्चित् — सौषुप्तपदाविष्टत्वात्तुर्यानन्तरताया अपि समानत्वात्। विमर्शशक्तिश्च परा परमेश्वरी भैरवभट्टारकस्य निरतिशयस्वातन्त्र्यात्मिका पूर्णकृशतदुभयात्मतदुभयरहितत्वेनावतिष्ठते। तत्र न कश्चित् क्रमयौगपद्योदयकलङ्कः — प्रोक्तोपदेशनयेनैतावत्याः पराभट्टारिकासंविदोऽनन्तागामिप्रलयोदयात्मकस्वस्वभावविमर्शैकघनत्वादिति।

स्वतन्त्रः परिपूर्णोऽयं भगवान्भैरवो विभुः।
तन्नास्ति यन्न विमले भासयेत्स्वात्मदर्पणे॥

इति नीत्या क्रमयौगपद्यासहिष्णुस्वात्मरूपमध्य एव यावत् क्रमाक्रमावभासस्तावत् तदनुसारेणायं क्रमो विचारणीयोऽक्रमस्य तु तत्पूर्वकेण संविद्येव भावात्। तत्प्रतिपादनायास्तु क्रमः। तथा च सर्व एवायं वाग्रूपः परामर्शः क्रमिक एवान्तःसंविन्मयस्त्वक्रम एव — इति सदैवेयमेवंविधैव विचित्रा पारमेश्वरी पराभट्टारिका। ततस्तत्क्रमानुसारेण अद् इत्यादिव्यपदेशः कार्य एवं परमेश्वरस्य स्वात्मनीच्छात्मिका स्वातन्त्र्यशक्तिरनुन्मीलितभावविकासा अन्तर्घनसंवित्स्वभावविमर्शसारा अ इत्युच्यते। सा चावस्थानेनेच्छेति व्यपदेश्येष्यमाणानुद्रेका। तत एवानुत्तरसत्तापरामर्शात्मिकैवैषा। परमेश्वरः सततं स्वस्वरूपामर्शकोऽकुलशक्तिपदात्मकमपि रूपमामृशन् यद्यपि कुलशक्तीरनुयातु तथापि कुलपरामर्शतोऽस्य स्यादेव विशेषः — इति भैरवशक्तिमद्विमर्शसत्तेयम्। तादृश्येव पुनः प्रसरन्त्यानन्दशक्तिर् आ इति प्रसृता। परिपूर्णेच्छा इ इति। इच्छैव भाविज्ञानशक्त्यात्मकस्वातन्त्र्येण जिघृक्षन्ती ईशनरूपा ई इति। उन्मिषन्ती तु ज्ञानशक्तिरिष्यमाणसकलभावोन्मेषमयी उ इति। उन्मिषत्तैवोन्मिमिषतायामप्यन्तःप्राणसर्वस्वरूपोन्मेषोत्तरैकरूपैरप्यन्तःकरणवेद्यदेशीयास्फुटप्रायभेदांशभासमानभावराशिभिः सङ्कोचवशेनोनीभूतानुत्तरसंवित्सर्वभावगर्भीकारेणानङ्गधैनवीरूपपरदेवताया ऊधोरूपोढसकलभावराशिः सुस्फुटा प्रसृता ज्ञानशक्तिर् ऊ इति। तदेवमेते परमेश्वरस्य भैरवस्य द्वे शक्ती। प्रथमा स्वरूपपरिपूरणारूपत्वात्पूर्णा चान्द्रमसीशक्त्यव्यतिरेकाच्च सहोमया वर्तत इति सोमरूपा स्वानन्दविश्रान्तिभावा इच्छाख्या कलना महासृष्टिव्यपदेश्या। यद्वक्ष्यते तत्र सृष्टिं यजेदिति। द्वितीया तु तत्स्वरूपभावराशिरेचनानुप्रवेशोद्रिक्ता तद्रेचनादेव कृशा भावमण्डलप्रकाशनप्रसारणव्यापारा सूर्यरूपा स्वरूपभूता कुलसंवित्सञ्जिहीर्षात्मिका महासंहारशक्तिर्ज्ञानाख्या। तत्रापि च प्रसरत्प्राक्तनरूपपर्यालोचनावशात्स्वात्मनि यथाक्रमं सोमसूर्यरूपतायुगलकभावेन स्वसंविदात्मकं भावाख्यं च रूपमपेक्षते। विपर्ययेऽपि सोमसूर्यात्मकसृष्टिसंहृतिकलनयो रूपमपेक्षते। न चात्रानवस्था ज्ञानेच्छयोरपि प्रसराप्रसरान्तरादिरूपत्वं तयोरपि प्रसराप्रसरयोरिच्छाज्ञानप्रसराप्रसरान्तरादिपरिकल्पनाप्रसङ्गादिति वाच्यमुपसंहरत बाह्यविभ्रमभ्रमणं तावत्। अनुप्रविशत सूक्ष्मां विमर्शपदवीम्। यावद्धि घटादावपि विज्ञानं जायते तावदेव ज्ञेयघटाद्यंशकर्बुरीकृतस्वयंप्रथं ज्ञानं प्रथत एव। तत्रापि च तद्रूपकर्बुरीभावघटादिप्रथमसूक्ष्मोल्लासोऽपि संवेद्यः — एकभावोद्गमस्यान्यतः कुतश्चिदभावस्य प्रथमानत्वात्। संविदः स्वातन्त्र्यमेव भावोज्जिगमिषात्मकमीशनं स्वसंवित्प्रमाणलब्धमेव। तद्भावानुपचयरूपा संविद्घना परिपूर्णा स्वातन्त्र्यसत्तापि स्वात्मन्यानन्दघना भवन्ती स्वतन्त्रा स्यात् — इत्यानन्दोऽपि नापह्नवनीयः। अनुत्तरश्च शक्तिमानव्यपदेश्यपरचमत्कारसारो भैरवभट्टारकः सर्वत्र कर्तृत्वेन भासत एव। तत्रापि त्वनुत्तरानन्देच्छेशनोन्मेषणोनतायां स्वरूपविमर्शे तेषामविच्छेदविचारणेन ज्ञानभूमिमधिशयानानां ता एव भगवत्यः संविच्छक्तयः समापतन्त्यनन्या एव स्वसंविदः — परिपूर्णत्वेनाभेदात्। संवेद्योपाधेश्च भेदकत्वात् — तस्य देहसंवेद्यमात्रतयैव भावात्। अत एव श्रीतन्त्रसारे निजोत्तमाङ्गच्छायातत्त्वमित्युक्तम्

स्वपदा स्वशिरश्छायां यद्वल्लङ्घितुमीहते।
पादोद्देशे शिरो न स्यात्तथेयं बैन्दवी कला॥

इति। तदेवं षट्कं प्रवृत्तं ज्ञानशक्त्यन्तम्। क्रियाशक्तिस्तु प्रसरन्ती विचार्यते — इच्छाज्ञाने एव परस्परस्वरूपसाङ्कर्यवैचित्र्यचमत्कारमयपूर्वापरीभूतस्वरूपपरिग्रहे संरम्भसारा क्रिया तत्र यद्यदन्यव्यामिश्रितसाङ्कर्यमन्यसम्बन्धादेति तत्तदनामर्शनीयशून्यप्रायस्वरूपाक्रमणपुरःसरीकारेण तथा भवति — प्लवनमिव भेकादेः। तत्रानुत्तरानन्दात्मकं वपुर्न प्रसरत्यव्यपदेश्यरूपत्वात्। तत् सर्वज्ञानेषु सर्वाधारवृत्तित्वेन पर्यवस्यति पर्यन्तभित्तिरूपत्वात्। किन्तु क्रमसहिष्णुत्वात्संरम्भेच्छैवेशनान्ता स्वात्मन्यनुत्तरानन्दपदे च प्रसरणक्षमा। ततः सैव शून्यात्मकं स्वं वपुरवगाहमाना भास्वरं रूपं तेजोमयमिव प्रथमं गाहते ऋ-ॠ इति। अत्र हि इ-ई इत्यनुगमो भास्वररूपरेफश्रुत्यनुगमश्च कथमपह्नूयतां यथाह भगवान्पुष्पदन्तः

रश्रुतिसामान्याद्वा सिद्धम्

इति। शून्ये हि निश्चले रूपेऽनुप्रविविक्षायां भास्वररूपसंवित्तिसोपानाक्रमणं स्थितमेव ततो निश्चलरूपानुप्रवेशात्पार्थिवरूपसतत्त्वनिश्चलतात्मकलकारश्रूत्यनुगमे ऌ-ॡ इति। तथा च पर्यन्त ईशनरूपतैव समग्रभावात्मस्वरूपोल्लङ्घनेन दीर्घतरं प्लुत्वा निश्चलां शून्यां सत्तामेत्य प्लुतत्वमेति। ऌवर्णस्य दीर्घा न सन्तीति न्यायादवर्णादीनां तु दीर्घस्यैव दीर्घतरता प्लुतत्वम्। तच्च प्राङ्नीत्या दीर्घत्वमेव पृथगपर्येषणीयम्। इत्यास्तां तावत्। एतच्चतुष्कं शून्यरूपतानुप्रवेशाद्दग्धबीजमिव षण्ढरूपं भण्यते। न तु सर्वथा बीजरूपत्वाभावाद्बीजयोन्यात्मकशिवशक्त्युभयातिरेकिणः कस्यचिदप्यभावात्श्रीपूर्वादिशास्त्रेषु चानभिधानात्। लौकिकसुखादिषु चैवंविधैव विश्रान्तिरानन्दरूपतेति तदेवामृतबीजचतुष्कमित्युक्तम्। तदेवमिच्छेशनं चानन्दवपुष्यनुत्तरपरधामनि च प्राग्भाविनि स्वरूपादप्रच्याविन्यनुप्रविश्य अ आ इ ई इति च। यथोक्तम् अवर्ण इवर्ण ए इति। विपर्यये चानुत्तरपदानुप्रवेशे स्यादपि कश्चिद्विशेषः। आनन्दपदानुप्रवेशे हि स्फुटता अनुत्तरधामसम्भेदे तु सूक्ष्मता तदपेक्षया तथाहि भगवान् भुजगविभुरादिशत्

छन्दोगानां सात्यमुग्रिराणायनीया अर्धमेकारमर्धमोकारं चाधीयते।

इति। लोकेऽपि प्राकृतदेशभाषादौ स्फुट एव एष सन्निवेशः। पारमेश्वरेष्वप्येकारौकारयोरैकारौकारापेक्षया यद् ह्रस्वत्वमङ्गवक्त्रादिविनियोगे दृश्यते तदेवमेव मन्तव्यम् — अय एकारोऽव ओकाराभिप्रायेण। एवम् — ए ओ इति बीजं स्थितम्। एतदपि तथाशबलीभूतं संविद्वपुस्तथैव च तदेव रूपमनवसद् अ आ ए ऐ इति। एवमुन्मेषेऽपि वाच्यम् — अ आ उ ऊ ओ इति। अ आ ओ औ इति। केवलमुन्मेषो ज्ञानशक्त्यात्मा प्रसरन् यद्यपि शून्यतावगाहनं कुर्यात् तथाप्यस्येशनेच्छात्मकोभयरूपप्रवेश एव शून्यता। इच्छेशनयोस्तु स्वपरिवृत्तिरूपं नास्ति — इत्युक्तनयेनैव स्थितिः। एवमिच्छाज्ञाने अनुत्तरस्वरूपानुप्रवेशेन प्राप्तोपचये पश्चात् परित्यज्य तथाविधोपाधिपरिस्पन्दसत्तामभेदसत्तारोहणचिन्मयपुरुषतत्त्वसतत्त्ववेदनारूपबिन्दुमात्रावशेषेण वपुषा तथानुत्तरपदलीनेऽमिति। तथाह्यौकार एव क्रियाशक्तिपरिस्पन्दः परिसमाप्यत इति — इच्छाज्ञानयोरत्रैवान्तर्भावात्। त्रिशूलरूपत्वमस्य षडर्धशास्त्रे निरूपितम्

सार्णेनाण्डत्रयं व्याप्तं त्रिशूलेन चतुर्थकम्।
सर्वातीतं विसर्गेण पराया व्याप्तिरिष्यते॥

इत्याद्युद्देशेषु। बिन्दुः पुनर्वेदनामात्रशेषतैव। सर्वस्य वेदनामात्राविशेषमपि विश्वं यदा स्वात्मन्येकगमनाय विसृजति स्वात्मनश्च सकाशात्तन्निर्माणेन विसृजति स एव परमेश्वरः प्रथमं शक्तिमद्रूपप्रधानतयेदानीं तु शाक्तविसर्गप्रधानतया अः इति। औकारपर्यन्ते हि निर्भरीभूते क्रियाशक्तिप्रसर एतावत्यनुप्रविष्टानुत्तरपदस्य भैरवभट्टारकस्य स्वरूपसतत्त्वस्येच्छाज्ञानक्रियात्मकशक्तिपरिस्पन्दादिमध्यान्तभागा उल्लिलसिषोल्लसत्तोल्लसिततास्वभावाः सूक्ष्मतमप्रसङ्ख्यानगृहीततावद्भूमिकाधिरूढयोगिजनस्फुटलक्षणीयाः श्रीस्वच्छन्दादिप्रक्रियाशास्त्रेषु प्रबुद्धप्रसरणावरणादिरूपत्वेनोक्ताः। अत एव शिवदृष्टिशास्त्रे सप्तमाह्निके

सुनिर्भरतराह्लादभरिताकाररूपिणि।
निलीनशक्तित्रितये परात्मन्यनुभावनात्॥

इत्यादि

तस्यापि शक्तिर्मृत्पिण्डघटवद्विश्वतां गता।

इत्यन्तं निरूप्य

एकमेव हि तत्तत्त्वं न सङ्ख्यातोऽतिरिक्तता।

इति यच्छिवतत्त्वमेवानन्तविचित्रस्वातन्त्र्यस्फारस्फुरणशक्तिचमत्कारभरिततोपात्तभैरवभावं निर्णीतम्। तत्रायमेवोक्तक्रमः। सम्प्रदायप्रथमाह्निकेऽपि

स यदास्ते चिदाह्लादमात्रानुभवतल्लयः।
तदिच्छा तावती तावज्ज्ञानं तावत्क्रिया हि सा॥
सुसूक्ष्मशक्तित्रितयसामरस्येन वर्तते।
चिद्रूपाह्लादपरमो निर्विभागः परस्तदा॥

इति। तथा घटज्ञानमुद्दिश्य

घटादिग्रहकालेऽपि घटं जानाति सा क्रिया।
जानाति ज्ञानमत्रैव निरिच्छोर्वेदनक्षतिः॥
औन्मुख्याभावतस्तस्य निवृत्तिर्निर्वृतिं विना।
द्वेष्ये प्रवर्तते नैव न च वेत्ति विना चितिम्॥

इति। तथा

यत इच्छति तज्ज्ञातुं कर्तुं वा सेच्छया क्रिया।
तस्याः पूर्वापरौ भागौ कल्पनीयौ पुरा हि या॥
तत्कर्मनिर्वृतिप्राप्तिरौन्मुख्यं तद्विकासिता।
न चौन्मुख्यप्रसङ्गेन शिवः स्थूलत्वभाक् क्वचित्॥

इत्यादि एतद् आगमसर्वस्वप्राणतयैव युक्तियुक्ततया हृदयंगमीकृतम्। स एष परमेश्वरो विसृजति विश्वम्। तच्च धरादिशक्त्यन्तं कादिक्षान्तरूपम् — इत्येतावती विसर्गशक्तिः षोडशी कलेति गीयते

पुरुषे षोडशकले तामाहुरमृतां कलाम्।

इति। एषा हि न साङ्ख्येया नापि वैदान्तिकी दृग् अपि तु शैव्येव विसर्गशक्तिरेव च पारमेश्वरी परमानन्दभूमिबीजम्। एवं ह्यकारादिरूपं घनतापत्त्या योनिरूपतां गृहीत्वा स्वरूपाप्रच्युतम्। तदेव स्वस्वरूप एव योनिरूपे सङ्क्रामद्विसर्गपदमित्युच्यते यथोक्तम्

स विसर्गो महादेवि यत्र विश्रान्तिमृच्छति।
गुरुवक्त्रं तदेवोक्तं शक्तिचक्रं तदुच्यते॥

इत्यादि। अकारस्यैव घनता कवर्गः — कण्ठ्यत्वाद् इकारस्य चवर्गः — तालव्यत्वादुकारस्य पवर्गः — औष्ठ्यत्वादृकारस्य टवर्गः — मूर्धन्यत्वाद् ऌकारस्य तवर्गः — दन्त्यत्वाद्यशौ चवर्गस्यान्ता रषौ टवर्गस्य लसौ तवर्गस्य वकारोऽपि तपवर्गयोर्घनता। अबोधस्यामूर्तस्यापि चिन्मात्रस्यापि क्रियाशक्तिरूपतैव। सा चोक्तनीत्या शक्तिषट्कक्रमेणैवोपजायते — तेन पञ्च प्रसृताः षड्गुणितास्त्रिंशत्। षड्भिः सह षट्त्रिंशद्भवन्तीति। तदेवं शिवबीजमेव स्वातन्त्र्याद्घनीभूततया क्वचिद्वपुषि शाक्तरूपे कुसुमतया तिष्ठद्योनिरित्यभिधीयते। तदेव हि पुष्पं पूर्वोक्तनयेन ग्राह्यग्रहणग्राहककोणत्रयमयं वस्तुतः प्रसूतिपदं बीजसम्मिश्रतयैव भवति तदैव पुष्परूपत्वात्।...

Tadevaṁ kṛtakariṣyamāṇādyanantasaṅketagarbhīkāreṇaivāyaṁ śodhyaśodhakabhāvaḥ| Na cānavasthā nātiprasaṅgo nātivyāptirna saṅketitasyāpāramārthikatā — iti sthitam| Evaṁ sthite prakṛtamanusarāmaḥ — Akārādyā eva kālayogena somasūryau yau tadantaḥ prakīrtitāviti sambandhaḥ| Tacchabdena prāktanaślokoktamakulaṁ bhairavātma parāmṛśyate| Tenākulamevāntargṛhītakalanākaṁ — Kulaśakteratraiva niveśātkalanātmikā hi vimarśaśaktiḥ| Tāmantareṇākulamapi turyātītaṁ nāma na kiñcit — Sauṣuptapadāviṣṭatvātturyānantaratāyā api samānatvāt| Vimarśaśaktiśca parā parameśvarī bhairavabhaṭṭārakasya niratiśayasvātantryātmikā pūrṇakṛśatadubhayātmatadubhayarahitatvenāvatiṣṭhate| Tatra na kaścit kramayaugapadyodayakalaṅkaḥ — Proktopadeśanayenaitāvatyāḥ parābhaṭṭārikāsaṁvido'nantāgāmipralayodayātmakasvasvabhāvavimarśaikaghanatvāditi|

Svatantraḥ paripūrṇo'yaṁ bhagavānbhairavo vibhuḥ|
Tannāsti yanna vimale bhāsayetsvātmadarpaṇe||

iti nītyā kramayaugapadyāsahiṣṇusvātmarūpamadhya eva yāvat kramākramāvabhāsastāvat tadanusāreṇāyaṁ kramo vicāraṇīyo'kramasya tu tatpūrvakeṇa saṁvidyeva bhāvāt| Tatpratipādanāyāstu kramaḥ| Tathā ca sarva evāyaṁ vāgrūpaḥ parāmarśaḥ kramika evāntaḥsaṁvinmayastvakrama eva — Iti sadaiveyamevaṁvidhaiva vicitrā pārameśvarī parābhaṭṭārikā| Tatastatkramānusāreṇa ad ityādivyapadeśaḥ kārya evaṁ parameśvarasya svātmanīcchātmikā svātantryaśaktiranunmīlitabhāvavikāsā antarghanasaṁvitsvabhāvavimarśasārā a ityucyate| Sā cāvasthāneneccheti vyapadeśyeṣyamāṇānudrekā| Tata evānuttarasattāparāmarśātmikaivaiṣā| Parameśvaraḥ satataṁ svasvarūpāmarśako'kulaśaktipadātmakamapi rūpamāmṛśan yadyapi kulaśaktīranuyātu tathāpi kulaparāmarśato'sya syādeva viśeṣaḥ — Iti bhairavaśaktimadvimarśasatteyam| Tādṛśyeva punaḥ prasarantyānandaśaktir ā iti prasṛtā| Paripūrṇecchā i iti| Icchaiva bhāvijñānaśaktyātmakasvātantryeṇa jighṛkṣantī īśanarūpā ī iti| Unmiṣantī tu jñānaśaktiriṣyamāṇasakalabhāvonmeṣamayī u iti| Unmiṣattaivonmimiṣatāyāmapyantaḥprāṇasarvasvarūponmeṣottaraikarūpairapyantaḥkaraṇavedyadeśīyāsphuṭaprāyabhedāṁśabhāsamānabhāvarāśibhiḥ saṅkocavaśenonībhūtānuttarasaṁvitsarvabhāvagarbhīkāreṇānaṅgadhainavīrūpaparadevatāyā ūdhorūpoḍhasakalabhāvarāśiḥ susphuṭā prasṛtā jñānaśaktir ū iti| Tadevamete parameśvarasya bhairavasya dve śaktī| Prathamā svarūpaparipūraṇārūpatvātpūrṇā cāndramasīśaktyavyatirekācca sahomayā vartata iti somarūpā svānandaviśrāntibhāvā icchākhyā kalanā mahāsṛṣṭivyapadeśyā| Yadvakṣyate tatra sṛṣṭiṁ yajediti| Dvitīyā tu tatsvarūpabhāvarāśirecanānupraveśodriktā tadrecanādeva kṛśā bhāvamaṇḍalaprakāśanaprasāraṇavyāpārā sūryarūpā svarūpabhūtā kulasaṁvitsañjihīrṣātmikā mahāsaṁhāraśaktirjñānākhyā| Tatrāpi ca prasaratprāktanarūpaparyālocanāvaśātsvātmani yathākramaṁ somasūryarūpatāyugalakabhāvena svasaṁvidātmakaṁ bhāvākhyaṁ ca rūpamapekṣate| Viparyaye'pi somasūryātmakasṛṣṭisaṁhṛtikalanayo rūpamapekṣate| Na cātrānavasthā jñānecchayorapi prasarāprasarāntarādirūpatvaṁ tayorapi prasarāprasarayoricchājñānaprasarāprasarāntarādiparikalpanāprasaṅgāditi vācyamupasaṁharata bāhyavibhramabhramaṇaṁ tāvat| Anupraviśata sūkṣmāṁ vimarśapadavīm| Yāvaddhi ghaṭādāvapi vijñānaṁ jāyate tāvadeva jñeyaghaṭādyaṁśakarburīkṛtasvayaṁprathaṁ jñānaṁ prathata eva| Tatrāpi ca tadrūpakarburībhāvaghaṭādiprathamasūkṣmollāso'pi saṁvedyaḥ — Ekabhāvodgamasyānyataḥ kutaścidabhāvasya prathamānatvāt| Saṁvidaḥ svātantryameva bhāvojjigamiṣātmakamīśanaṁ svasaṁvitpramāṇalabdhameva| Tadbhāvānupacayarūpā saṁvidghanā paripūrṇā svātantryasattāpi svātmanyānandaghanā bhavantī svatantrā syāt — Ityānando'pi nāpahnavanīyaḥ| Anuttaraśca śaktimānavyapadeśyaparacamatkārasāro bhairavabhaṭṭārakaḥ sarvatra kartṛtvena bhāsata eva| Tatrāpi tvanuttarānandeccheśanonmeṣaṇonatāyāṁ svarūpavimarśe teṣāmavicchedavicāraṇena jñānabhūmimadhiśayānānāṁ tā eva bhagavatyaḥ saṁvicchaktayaḥ samāpatantyananyā eva svasaṁvidaḥ — Paripūrṇatvenābhedāt| Saṁvedyopādheśca bhedakatvāt — Tasya dehasaṁvedyamātratayaiva bhāvāt| Ata eva śrītantrasāre nijottamāṅgacchāyātattvamityuktam

Svapadā svaśiraśchāyāṁ yadvallaṅghitumīhate|
Pādoddeśe śiro na syāttatheyaṁ baindavī kalā||

iti| Tadevaṁ ṣaṭkaṁ pravṛttaṁ jñānaśaktyantam| Kriyāśaktistu prasarantī vicāryate — Icchājñāne eva parasparasvarūpasāṅkaryavaicitryacamatkāramayapūrvāparībhūtasvarūpaparigrahe saṁrambhasārā kriyā tatra yadyadanyavyāmiśritasāṅkaryamanyasambandhādeti tattadanāmarśanīyaśūnyaprāyasvarūpākramaṇapuraḥsarīkāreṇa tathā bhavati — Plavanamiva bhekādeḥ| Tatrānuttarānandātmakaṁ vapurna prasaratyavyapadeśyarūpatvāt| Tat sarvajñāneṣu sarvādhāravṛttitvena paryavasyati paryantabhittirūpatvāt| Kintu kramasahiṣṇutvātsaṁrambhecchaiveśanāntā svātmanyanuttarānandapade ca prasaraṇakṣamā| Tataḥ saiva śūnyātmakaṁ svaṁ vapuravagāhamānā bhāsvaraṁ rūpaṁ tejomayamiva prathamaṁ gāhate ṛ-ṝ iti| Atra hi i-ī ityanugamo bhāsvararūparephaśrutyanugamaśca kathamapahnūyatāṁ yathāha bhagavānpuṣpadantaḥ

Raśrutisāmānyādvā siddham

iti| Śūnye hi niścale rūpe'nupravivikṣāyāṁ bhāsvararūpasaṁvittisopānākramaṇaṁ sthitameva tato niścalarūpānupraveśātpārthivarūpasatattvaniścalatātmakalakāraśrūtyanugame ḷ-ḹ iti| Tathā ca paryanta īśanarūpataiva samagrabhāvātmasvarūpollaṅghanena dīrghataraṁ plutvā niścalāṁ śūnyāṁ sattāmetya plutatvameti| Ḷvarṇasya dīrghā na santīti nyāyādavarṇādīnāṁ tu dīrghasyaiva dīrghataratā plutatvam| Tacca prāṅnītyā dīrghatvameva pṛthagaparyeṣaṇīyam| Ityāstāṁ tāvat| Etaccatuṣkaṁ śūnyarūpatānupraveśāddagdhabījamiva ṣaṇḍharūpaṁ bhaṇyate| Na tu sarvathā bījarūpatvābhāvādbījayonyātmakaśivaśaktyubhayātirekiṇaḥ kasyacidapyabhāvātśrīpūrvādiśāstreṣu cānabhidhānāt| Laukikasukhādiṣu caivaṁvidhaiva viśrāntirānandarūpateti tadevāmṛtabījacatuṣkamityuktam| Tadevamiccheśanaṁ cānandavapuṣyanuttaraparadhāmani ca prāgbhāvini svarūpādapracyāvinyanupraviśya a ā i ī iti ca| Yathoktam avarṇa ivarṇa e iti| Viparyaye cānuttarapadānupraveśe syādapi kaścidviśeṣaḥ| Ānandapadānupraveśe hi sphuṭatā anuttaradhāmasambhede tu sūkṣmatā tadapekṣayā tathāhi bhagavān bhujagavibhurādiśat

Chandogānāṁ sātyamugrirāṇāyanīyā ardhamekāramardhamokāraṁ cādhīyate|

iti| Loke'pi prākṛtadeśabhāṣādau sphuṭa eva eṣa sanniveśaḥ| Pārameśvareṣvapyekāraukārayoraikāraukārāpekṣayā yad hrasvatvamaṅgavaktrādiviniyoge dṛśyate tadevameva mantavyam — Aya ekāro'va okārābhiprāyeṇa| Evam — E o iti bījaṁ sthitam| Etadapi tathāśabalībhūtaṁ saṁvidvapustathaiva ca tadeva rūpamanavasad a ā e ai iti| Evamunmeṣe'pi vācyam — A ā u ū o iti| A ā o au iti| Kevalamunmeṣo jñānaśaktyātmā prasaran yadyapi śūnyatāvagāhanaṁ kuryāt tathāpyasyeśanecchātmakobhayarūpapraveśa eva śūnyatā| Iccheśanayostu svaparivṛttirūpaṁ nāsti — Ityuktanayenaiva sthitiḥ| Evamicchājñāne anuttarasvarūpānupraveśena prāptopacaye paścāt parityajya tathāvidhopādhiparispandasattāmabhedasattārohaṇacinmayapuruṣatattvasatattvavedanārūpabindumātrāvaśeṣeṇa vapuṣā tathānuttarapadalīne'miti| Tathāhyaukāra eva kriyāśaktiparispandaḥ parisamāpyata iti — Icchājñānayoratraivāntarbhāvāt| Triśūlarūpatvamasya ṣaḍardhaśāstre nirūpitam

Sārṇenāṇḍatrayaṁ vyāptaṁ triśūlena caturthakam|
Sarvātītaṁ visargeṇa parāyā vyāptiriṣyate||

Ityādyuddeśeṣu| Binduḥ punarvedanāmātraśeṣataiva| Sarvasya vedanāmātrāviśeṣamapi viśvaṁ yadā svātmanyekagamanāya visṛjati svātmanaśca sakāśāttannirmāṇena visṛjati sa eva parameśvaraḥ prathamaṁ śaktimadrūpapradhānatayedānīṁ tu śāktavisargapradhānatayā aḥ iti| Aukāraparyante hi nirbharībhūte kriyāśaktiprasara etāvatyanupraviṣṭānuttarapadasya bhairavabhaṭṭārakasya svarūpasatattvasyecchājñānakriyātmakaśaktiparispandādimadhyāntabhāgā ullilasiṣollasattollasitatāsvabhāvāḥ sūkṣmatamaprasaṅkhyānagṛhītatāvadbhūmikādhirūḍhayogijanasphuṭalakṣaṇīyāḥ śrīsvacchandādiprakriyāśāstreṣu prabuddhaprasaraṇāvaraṇādirūpatvenoktāḥ| Ata eva śivadṛṣṭiśāstre saptamāhnike

Sunirbharatarāhlādabharitākārarūpiṇi|
Nilīnaśaktitritaye parātmanyanubhāvanāt||

ityādi

Tasyāpi śaktirmṛtpiṇḍaghaṭavadviśvatāṁ gatā|

ityantaṁ nirūpya

Ekameva hi tattattvaṁ na saṅkhyāto'tiriktatā|

iti yacchivatattvamevānantavicitrasvātantryasphārasphuraṇaśakticamatkārabharitatopāttabhairavabhāvaṁ nirṇītam| Tatrāyamevoktakramaḥ| Sampradāyaprathamāhnike'pi

Sa yadāste cidāhlādamātrānubhavatallayaḥ|
Tadicchā tāvatī tāvajjñānaṁ tāvatkriyā hi sā||
Susūkṣmaśaktitritayasāmarasyena vartate|
Cidrūpāhlādaparamo nirvibhāgaḥ parastadā||

iti| Tathā ghaṭajñānamuddiśya

Ghaṭādigrahakāle'pi ghaṭaṁ jānāti sā kriyā|
Jānāti jñānamatraiva niricchorvedanakṣatiḥ||
Aunmukhyābhāvatastasya nivṛttirnirvṛtiṁ vinā|
Dveṣye pravartate naiva na ca vetti vinā citim||

Iti| Tathā

Yata icchati tajjñātuṁ kartuṁ vā secchayā kriyā|
Tasyāḥ pūrvāparau bhāgau kalpanīyau purā hi yā||
Tatkarmanirvṛtiprāptiraunmukhyaṁ tadvikāsitā|
Na caunmukhyaprasaṅgena śivaḥ sthūlatvabhāk kvacit||

Ityādi etad āgamasarvasvaprāṇatayaiva yuktiyuktatayā hṛdayaṁgamīkṛtam| Sa eṣa parameśvaro visṛjati viśvam| Tacca dharādiśaktyantaṁ kādikṣāntarūpam — Ityetāvatī visargaśaktiḥ ṣoḍaśī kaleti gīyate

Puruṣe ṣoḍaśakale tāmāhuramṛtāṁ kalām|

iti| Eṣā hi na sāṅkhyeyā nāpi vaidāntikī dṛg api tu śaivyeva visargaśaktireva ca pārameśvarī paramānandabhūmibījam| Evaṁ hyakārādirūpaṁ ghanatāpattyā yonirūpatāṁ gṛhītvā svarūpāpracyutam| Tadeva svasvarūpa eva yonirūpe saṅkrāmadvisargapadamityucyate yathoktam

Sa visargo mahādevi yatra viśrāntimṛcchati|
Guruvaktraṁ tadevoktaṁ śakticakraṁ taducyate||

Ityādi| Akārasyaiva ghanatā kavargaḥ - Kaṇṭhyatvād ikārasya cavargaḥ — Tālavyatvādukārasya pavargaḥ — Auṣṭhyatvādṛkārasya ṭavargaḥ — Mūrdhanyatvād ḷkārasya tavargaḥ — Dantyatvādyaśau cavargasyāntā raṣau ṭavargasya lasau tavargasya vakāro'pi tapavargayorghanatā| Abodhasyāmūrtasyāpi cinmātrasyāpi kriyāśaktirūpataiva| Sā coktanītyā śaktiṣaṭkakrameṇaivopajāyate — Tena pañca prasṛtāḥ ṣaḍguṇitāstriṁśat| Ṣaḍbhiḥ saha ṣaṭtriṁśadbhavantīti| Tadevaṁ śivabījameva svātantryādghanībhūtatayā kvacidvapuṣi śāktarūpe kusumatayā tiṣṭhadyonirityabhidhīyate| Tadeva hi puṣpaṁ pūrvoktanayena grāhyagrahaṇagrāhakakoṇatrayamayaṁ vastutaḥ prasūtipadaṁ bījasammiśratayaiva bhavati tadaiva puṣparūpatvāt|...

De esta manera (tad evam), este (ayam) estado (bhāvaḥ) de purificador (śodhaka) (y) purificado (śodhya) (se forma) mediante la inclusión (garbhī-kāreṇa eva) de interminables (ananta) signos preconcertados (saṅketa) (relativos a mantra-s) que (ya) fueron hechos (kṛta), que están a punto de ser hechos (kariṣyamāṇa), etc. (ādi).

(En tal estado) no hay ni (na ca) una interminable serie de declaraciones (anavasthā), ni (na) apego excesivo (atiprasaṅgaḥ), ni (na) un injustificable esbozo (de un principio o regla) (ativyāptiḥ), ni (na) (se puede decir) que no exista ninguna relación con la Más Alta Realidad (apāramārthikatā) en el caso de un signo convencional (saṅketitasya). Esto se establece (firmemente) (iti sthitam).

Siendo ello así (evam sthite), (ahora) continúo (anusarāmaḥ) (explicando) el tema de discusión (prakṛtam). Ésta es la relación (en la quinta estrofa de la Parātrīśikā que se está comentando:) (iti sambandhaḥ) Las que comienzan con "a" --las quince vocales-- (a-kāra-ādyāḥ eva) (vienen en primer lugar, y) al final de Eso (tad-antaḥ), se dice que están (yau... prakīrtitau) luna y sol (soma-sūryau) a través de la conexión (yogena) del (sutil) Poder de Acción (kāla).

Con la palabra (śabdena) "Eso" --en "al final de Eso"-- (tad), se está queriendo decir (parāmṛśyate) Akula --es decir, Anuttara o Paramaśiva-- (akulam), (a saber,) Bhairava (bhairava-ātma), quien ha sido mencionado (uktam) en una estrofa (śloka) anterior (prāktana).

Por consiguiente (tena), "Akula" (akulam eva) contiene el poder de efectuar o producir (antargṛhīta-kalanākam) porque en Él se halla la Morada (atra eva niveśāt) de la "Kulaśakti" --el Poder de Kula-- (kula-śakteḥ). (Y) la "Vimarśaśakti" --o meramente Śakti, a secas-- (vimarśa-śaktiḥ) es indudablemente (ātmikā hi) (este) "Kalanā" (o) poder de efectuar o producir (kalanā). Sin (antareṇa) Ella (tām), incluso (api) "Akula" (akulam) que está más allá de (atītam) Turya --el Cuarto Estado de Conciencia-- (turya) (no es) ciertamente (nāma) nada (na kiñcid), porque sería dominado (āviṣṭatvāt) por el estado (pada) de sueño profundo (sauṣupta), y puesto que habría una condición similar --es decir, no serían "nada"-- (samānatvāt) también (api) en el caso de (los estados) que vienen inmediatamente después de (anantaratāyāḥ) Turya (turya) --a saber, sueño profundo, sueño y vigilia--. La "Vimarśaśakti" (vimarśa-śaktiḥ ca) del muy venerable (bhaṭṭārakasya) Bhairava (bhairava) (es) Parā (parā), la Señora Suprema (parama-īśvarī) que consiste en (ātmikā) insuperable (niratiśaya) Libertad (svātantrya), (y) que permanece (avatiṣṭhate) tanto Plena como Demacrada al igual que desprovista de esos dos aspectos --o sea, ni Plena ni Demacrada-- (pūrṇa-kṛśa-tad-ubhaya-ātma-tad-ubhaya-rahitatvena).

En Ella (tatra) no existe ninguna (na kaścid) mácula (kalaṅkaḥ) (en la forma de) un surgimiento (udaya) de sucesión (krama) (o) simultaneidad (yaugapadya). (¿Por qué?) Porque, de acuerdo con la máxima expresada en la enseñanza antedicha --es decir, que el tiempo esa sólo un pensamiento--, tal venerable Conciencia (llamada) Parā es una masa compacta (prokta-upadeśa-nayena etāvatyāḥ parā-bhaṭṭārikā-saṁvidaḥ... eka-ghanatvāt iti) de Vimarśaśakti --el Poder del Señor Supremo-- (vimarśa) cuya propia naturaleza esencial (sva-svabhāva) consiste en infinitos (ananta) "udaya-s" y "pralaya-s" --manifestaciones y disoluciones-- (pralaya-udaya) por venir (āgāmi).

En concordancia con el precepto (nītyā):

"Este (ayam) Afortunado (bhagavān) Bhairava (bhairavaḥ) (es) Libre (svatantraḥ), totalmente Pleno (paripūrṇaḥ) (y) Todopenetrante (vibhuḥ). Eso (tad) que (yad) no (na) aparece (bhāsayet) en el impecable Espejo (vimale... darpaṇe) de Su propio Ser (sva-ātma) no (na) existe (asti... iti)".

Mientras (yāvat) haya manifestación (āvabhāsaḥ) de sucesión (krama) (y) no sucesión (akrama) en medio (madhye eva) de la naturaleza esencial del propio Ser (sva-ātma-rūpa), que es incapaz de tolerar (asahiṣṇu) sucesión (krama) (y) simultaneidad (yaugapadya), durante todo ese lapso (tāvat), acordemente (tad-anusāreṇa), hay que deliberar sobre (vicāraṇīyaḥ) esta (ayam) (cuestión acerca de) sucesión (kramaḥ). (¿Por qué?) Porque no hay sucesión verdaderamente (akramasya tu... bhāvāt) en la Conciencia (saṁvidi eva), (también) acordemente (tad-pūrvakeṇa). Por lo tanto (tad), ¡que la sucesión exista (astu kramaḥ) para así poder explicar (pratipādanāya)!

De igual forma (tathā ca), todo (sarva eva) este (ayam) "parāmarśa" o "acto de apoderarse mentalmente" (parāmarśaḥ) en la forma de (rūpaḥ) habla (vāk) (es) únicamente (eva) sucesivo --o sea, relativo a sucesión o krama-- (kramikaḥ), pero (tu) el que está relacionado con (mayaḥ) la Conciencia (saṁvid) interior (antar) no es sucesivo (akramaḥ eva) --no está bajo el dominio de "sucesión" o "krama"--. De este modo (iti), esta (iyam) muy venerable (bhaṭṭārikā) Parā (parā) que es la Señora del Señor Supremo (pārama-īśvarī) (es) siempre (sadā eva) de esta clase (evaṁvidhā eva), (a saber,) abigarrada y múltiple (vicitrā).

Por esa razón (tatas), conforme a (anusāreṇa) ese (tad) "krama" o "sucesión" (krama), existe la designación (vyapadeśaḥ) de "at" --la vocal "a" es designada por los gramáticos sánscritos agregándole "t"-- (at), etc. (iti-ādi) como el efecto (inevitable) (kāryaḥ). De esta manera (evam), el Poder (śaktiḥ) de la Libertad (svātantrya) que existe en el propio Ser (sva-ātmani) del Señor Supremo (parama-īśvarasya), cuya --es decir, del Poder de la Libertad-- naturaleza (ātmikā) es Voluntad (creativa) (icchā), en la cual la expansión o despliegue de entidades positivas no se ha hecho todavía visible (an-unmīlita-bhāva-vikāsā) (y) cuya quintaesencia (sārā) es Vimarśa --es decir, Śakti-- (vimarśa) que tiene como naturaleza (sva-bhāva) a una masa compacta (ghana) de Conciencia (saṁvid) interna (antar), se dice que es (ucyate) "a" (a iti). Y (ca) Ella --el Poder de la Libertad-- (sā), mientras reside (en Su propio Señor --en Śiva--) (avasthānena), es designada (vyapadeśya) como "Voluntad" (icchā iti) en la cual eso que se desea manifestar (iṣyamāṇā) no tiene (aún) ninguna preponderancia (anudrekā).

Consiguientemente (tatas eva), esta (Voluntad) (eṣā) sólo (eva) consiste en (ātmikā) una remembranza (parāmarśa) del Ser de Anuttara --el Ser de Śiva-- (anuttara-sattā).

El Señor Supremo (parama-īśvaraḥ) está constantemente en contacto (satatam... āmarśakaḥ) con Su propia (sva) naturaleza esencial (sva-rūpa). Aunque (yadi api) al ser Él consciente de (āmṛśan) (Su) Forma (rūpam), la cual es (ātmakam api) el Estado (pada) de Akulaśakti (akula-śakti), deba acudir a (anuyātu) las kulaśakti-s (kula-śaktīḥ) (que emanan desde Kula o Śakti), aún así (tathā api) existe (syāt eva) una diferencia (viśeṣaḥ) entre esto --el Estado de Akulaśakti-- (asya) (y Su) acto de apoderarse de (parāmarśatas) Kula --Vimarśa o Śakti-- (kula). De este modo (iti), éste (iyam) (es un Estado de Homogeneidad) entre el Ser de Vimarśa --o sea, el Ser de Kula-- (vimarśa-sattā), el Poseedor de Śakti --es decir, Anuttara-- (śaktimat) (y) Bhairava --en definitiva, Akula-- (bhairava).

Tal (Poder de la Libertad) (tādṛśī eva) se expande (prasarantī) nuevamente (punar) (y se convierte en) el Poder de la Bienaventuranza (ānanda-śaktiḥ), el cual se despliega (prasṛtā) (en la forma de) "ā" (ā iti).

La completamente Plena (paripūrṇā) Voluntad (icchā) (es) "i" (i iti).

(Esta) mismísima Voluntad (icchā eva), deseando percibir (jighṛkṣantī) mediante (su) libertad (svātantryeṇa) que consiste en (ātmaka) el futuro (bhāvi) Poder de Conocimiento (jñāna-śakti), (aparece como) "ī" (ī iti), cuya naturaleza (rūpā) es Dominación (īśana).

El emergente (unmiṣantī tu) Poder de Conocimiento (jñāna-śaktiḥ) constituido (mayī) por la manifestación (unmeṣa) de todas (sakala) las entidades positivas (bhāva) a las que se desea (conocer) (iṣyamāṇa) (aparece como) "u" (u iti).

Cuando existe un deseo de manifestar (al universo) (unmimiṣatāyām api), (entonces) la elevación de Conocimiento (unmiṣattā eva) (se torna) Conciencia insuperable (anuttara-saṁvid) pero en una condición disminuida (ūnī-bhūta) debido a (vaśena) la contracción --limitación-- (saṅkoca) (causada) por las multitudes (rāśibhiḥ) de entidades positivas (bhāva) que aparecen destellantemente (bhāsamāna) (y) operan (karaṇa) internamente (antar) casi (deśīya) como un "objeto conocible" (plenamente desarrollado) (vedya) en la porción (aṁśa) (repleta de) diferencias --dualismo-- (bheda) —que es mayormente (prāya) indistinta --poco clara-- (asphuṭa) (en este punto)—, (y) también (causada) (api) por todas (sarva) las formas innatas (sva-rūpa) que viven dentro (de la Conciencia insuperable) (antaḥ-prāṇa) (o) cuya única naturaleza (eka-rūpaiḥ) (tiene que ver con asumir) una subsecuente (uttara) manifestación objetiva (unmeṣa). Conteniendo --como en un embrión-- (garbhī-kāreṇa) a todas (sarva) las entidades positivas --todo lo que existe-- (bhāva), (esta Conciencia disminuida) es la ubre (ūdha-rūpā) de la deidad suprema (paradevatāyāḥ) cuya forma es (rūpa) la celestial (anaṅga) Vaca que satisface todos los deseos (dhainavī), (y) llevando a la multitud entera de entidades positivas (ūḍha-sakala-bhāva-rāśiḥ), Ella se despliega (prasṛtā) muy claramente (susphuṭā) como Poder de Conocimiento (jñāna-śaktiḥ) (en la forma de) "ū" (ū iti). De esta forma (tad evam), éstas (ete) (son) las dos (dve) Śakti-s o Poderes (śaktī) del Señor Supremo (parama-īśvarasya) (llamado) Bhairava (bhairavasya) --o sea, Poder de Voluntad que aparece como "i" e "ī" y Poder de Conocimiento que aparece como "u" y "ū"--. El primer (Poder) --el Poder de Voluntad-- (prathamā), al ser (rūpatvāt) el Que llena completamente (paripūraṇā) Su propia naturaleza esencial (sva-rūpa), es Pleno y Perfecto (pūrṇā), y (ca) al no ser distinto (avyatirekāt) del Poder (śakti) de la Luna (cāndramasī), tiene la naturaleza de Soma --lit. Luna-- (soma-rūpā)(un término derivado acrósticamente a partir de "Sa-umā" o) "eso que está (vartate) junto con (saha) Umā --a saber, Śakti-- (umayā... iti)"—. (Así, Ésta) cuyo Estado (bhāvā) es un reposo (viśrānti) en Su propia (sva) Bienaventuranza (ānanda), (es decir,) el Poder de efectuar o producir (kalanā) conocido como (ākhyā) Voluntad (icchā), es denominada (vyapadeśyā): "la Gran Manifestación" (mahā-sṛṣṭi).

Como (yad) se declarará (más adelante) (vakṣyate): "(El héroe) debería adorar (yajet) la Manifestación o Emanación (sṛṣṭim) allí (tatra... iti)".

No obstante (tu), el segundo (Poder) --el Poder de Conocimiento-- (dvitīyā) es prominente (udriktā) en el acto de vaciar o emitir (recana) (y) en el ingreso en (Bhairava otra vez) (anupraveśa) con referencia a la multitud (rāśi) de entidades positivas (bhāva) cuya esencia (sva-rūpa) es Él Mismo (tad). A partir de Su --de Ella-- acto de vaciar o emitir (tad-recanāt eva), Ella --o sea, Jñānaśakti o el Poder de Conocimiento-- se vuelve demacrada (kṛśā) (porque) está ocupada en la actividad (vyāpārā) de manifestar (prakāśana) (y) expandir (prasāraṇa) el círculo (maṇḍala) de entidades positivas --todo lo que existe-- (bhāva). (Aquí,) Ella es como el sol (sūrya-rūpā). (Y) siendo (bhūtā) la propia naturaleza esencial (sva-rūpa), debido a Su --de Ella-- deseo de retirar (sañjihīrṣā-ātmikā) la Conciencia (manifestadora) (saṁvid) en Kula --es decir, en Śakti-- (kula), a Ella se la conoce como (ākhyā) "Conocimiento" (jñāna) que tiene el gran (mahā) poder (śaktiḥ) del retiro (saṁhāra).

Y (ca) bajo esas circunstancias (tatra api), por la fuerzas de (vaśāt) la reflexión en (paryālocanā) (Su --de Ella--) previa (prāktana) forma (rūpa) expansiva (prasarat), Ella, dentro de Sí Misma, busca (svātmani... apekṣate) la naturaleza (rūpam) cuyo nombre es (ākhyam ca)"el Estado (bhāva) que consiste en (ātmakam) Su --de Ella-- propia (sva) Conciencia (saṁvid)" con la disposición (bhāvena) de un par (yugalaka) (que aparece) en la forma de (rūpatā) luna (soma) (y) sol (sūrya), en debida sucesión (yathākramam).

(E) inclusive (api) en el caso opuesto (viparyaye), Ella busca (apekṣate) la naturaleza (rūpam) de los dos poderes que producen (kalanayoḥ) manifestación (sṛṣṭi) (y) retiro (saṁhṛti), constituidos por (ātmaka) luna (soma) (y) sol (sūrya) (respectivamente).

Y (ca) no se puede decir (na... vācyam): "Hay un estado cuya forma es (rūpatvam) expansión (prasara) (y) no expansión (aprasara) de Conocimiento y Voluntad (jñāna-icchayoḥ), (y luego) lo opuesto --lit. otro-- (ocurre) (antara), etc. (Como resultado,) en este contexto (atra), regressus ad infinitum (anavasthā) (está presente) como consecuencia de (prasaṅgāt) expansión y no expansión (prasara-aprasarayoḥ) (constantemente) asumiendo (estas formas) (parikalpanā): Expansión (prasara) (y) no expansión (aprasara) de Voluntad (icchā) (y) Conocimiento (jñāna), (y) viceversa --lit. otro-- (antara)... y así sucesivamente y sucesivamente (ādi... iti)". ¡(Todos Uds.,) dejen (upasaṁharata) de vagar (bhramaṇam) en el error (vibhrama) de la (apariencia) externa (bāhya) ciertamente (tāvat)!

¡Tomen (anupraviśata) por el sutil (sūkṣmām) sendero (padavīm) de la reflexión(vimarśa)!

Mientras (yāvat hi) el conocimiento --es decir, conocimiento determinado-- (vijñānam) con relación a una vasija, etc. (ghaṭa-ādau api) surja (jāyate), durante todo ese tiempo (tāvat eva) se despliega (prathate eva) el automanifestado (svayam-pratham) Conocimiento (jñānam) --a saber, el Conocimiento indeterminado--, al cual la porción (aṁśa) conocible (jñeya)(o sea,) la vasija (ghaṭa), etc. (ādi)— lo hace (kṛta) abigarrado o multicolor (karburī).

Además (api ca), en ese (conocimiento de la vasija) (tatra) se comunica también --es decir, se da conocer-- (api saṁvedyaḥ) la primera (prathama) apariencia (ullāsaḥ) sutil (sūkṣma) de la vasija (ghaṭa), etc. (ādi), cuya condición (bhāva) abigarrada o multicolor (karburī) se ha formado de esa manera (tad-rūpa). (¿Por qué?) Porque la apariencia que se está desplegando (udgamasya... prathamānatvāt) tiene la misma naturaleza (eka-bhāva) (que su propia fuente --el Conocimiento indeterminado-- y surge en) ausencia (abhāvasya) de cualquier otra causa (anyataḥ kutaścid).

Únicamente (eva) la Libertad Absoluta (svātantryam) de la Conciencia --el Conocimiento indeterminado-- (saṁvidaḥ), cuando está deseosa de aparecer (ujjigamiṣā-ātmakam) como entidades positivas (bhāva), (se denomina) "Īśana" o "Dominación" (īśanam). (Esto) se adquiere (labdham eva) a través del "pramāṇa" --medio de adquirir conocimiento, testimonio, prueba, evidencia-- (pramāṇa) de la propia (sva) experiencia (saṁvid).

La Conciencia (saṁvid) (es) una masa compacta (ghanā) cuya forma (rūpā) no se constituye mediante la adición (anupacaya) de Sus (tad) entidades positivas --todo lo que existe-- (bhāva) --en definitiva, la Conciencia es un todo en Sí Misma y no la suma de todas Sus partes--. Es totalmente Plena y Perfecta (paripūrṇā ) así como también (api) Una cuyo (mismísimo) Ser (sattā) es Libertad (svātantrya). (Y) existiendo (bhavantī) una masa compacta (ghanā) de Bienaventuranza (ānanda) en Ella (sva-ātmani), (la Conciencia) es (syāt) absolutamente Libre (svatantrā). De este modo (iti), la Bienaventuranza (ānandaḥ api) no se puede negar (na apahnavanīyaḥ).

Y (ca) Anuttara (anuttaraḥ), el Poseedor de Śakti (śaktimān), cuya quintaesencia (sāraḥ) es supremo (para) Deleite (camatkāra) que está más allá de (todas) las definiciones (avyapadeśya), (en otras palabras,) el muy venerable (bhaṭṭārakaḥ) Bhairava (bhairava), aparece destellantemente (bhāsate eva) en todas partes (sarvatra) como el Hacedor (kartṛtvena).

Pero aún así (api tu), con referencia a eso (tatra), (o sea,) a Anuttara --"a"--, Bienaventuranza --"ā"--, Voluntad --"i"--, Dominación --"ī"--, Apertura de los ojos --"u"-- y Disminución --"ū"-- (anuttara-ānanda-icchā-īśana-unmeṣaṇa-ūnatāyām), cuando existe el acto de reflexionar sobre (vimarśe) su --de ellos, de Anuttara y demás-- naturaleza esencial (sva-rūpa), (entonces,) mediante (tal) reflexión en (vicāraṇena) la totalidad (aviccheda) de ellos (teṣām), los cuales descansan sobre (adhiśayānānām) el (sólido) suelo (bhūmim) del Conocimiento (indeterminado) (jñāna), ellas (tāḥ eva), las consortes del Afortunado (bhagavatyaḥ), (es decir,) los poderes (śaktayaḥ) de la Conciencia (saṁvid), aparecen (samāpatanti) como no distintas (ananyāḥ eva) de la propia Conciencia (saṁvidaḥ). (¿Por qué?) Porque al ser totalmente Plenas y Perfectas no existe ningún "bheda" o dualidad (en ellas) (paripūrṇatvena abhedāt).

Pero (ca) puesto que (su --de esos seis poderes--) asociación con objetos genera diferencia o dualidad (saṁvedya-upādheḥ... bhedakatvāt), (parecen ser distintos. No obstante), como esa (diferencia o dualidad) existe (tasya... bhāvāt) únicamente (mātratayā eva) mientras los objetos (saṁvedya) tengan una apariencia (deha), (es temporal).

Por esta misma razón (atas eva), en el venerable Tantrasāra (śrī-tantrasāre) se declara que (iti uktam) la Verdad (tattvam) (es como) la sombra (chāyā) de la propia (nija) cabeza (uttama-aṅga):

"Así como (yadvat) (cuando) uno intenta (īhate) saltar (laṅghitum) con su (sva) pie (padā) sobre la sombra (chāyām) de su propia (sva) cabeza (śiras), (la sombra de) la cabeza (śiras) no está (na syāt) en el sitio (uddeśe) (donde pisa) el pie (pāda), así también (tathā) (ocurre con) esta (iyam) Baindavī Kalā --o Poder del Bindu-- (baindavī kalā... iti)"||

De este modo (tad evam), el grupo de seis (poderes) (ṣaṭkam) que ha brotado (pravṛttam) finaliza en (antam) el Poder de Conocimiento (jñāna-śakti).

(Ahora,) se va a examinar (vicāryate) el Poder de Acción (kriyā-śaktiḥ tu) que ha empezado a prevalecer (prasarantī). (A) Voluntad y Conocimiento (icchā-jñāna eva), aceptando (parigrahe) la esencia (sva-rūpa) de lo que es sucesión --lit. lo que es previo y futuro-- (pūrva-aparī-bhūta) repleta del (maya) Deleite (camatkāra) de una Belleza maravillosa (vaicitrya) derivada de una mutua (paraspara) mezcla heterogénea (sāṅkarya) de sus naturalezas esenciales (sva-rūpa), (se los conoce como) Kriyā o Acción (kriyā), cuya quintaesencia (sārā) es impetuosidad (saṁrambha). Ahí (tatra), cualquier cosa (yad yad) que se convierta en (eti) una mezcla (vyāmiśrita-sāṅkaryam) con otra cosa (anya) debido a su asociación (sambandhāt) con algo más (anya), eso (tad tad) se vuelve (bhavati) así (tathā) por medio del (puraḥsarīkāreṇa) acto de ir hacia (ākramaṇa) (una realidad) cuya naturaleza (sva-rūpa) consiste principalmente en un vacío (śūnya-prāya) que está más allá del contacto mental (anāmarśanīya) --(a saber,) Anāśritaśiva o Śiva desprovisto de categorías--, como (iva) el salto (plavanam) de una rana y así sucesivamente (bheka-ādeḥ).

Allí (tatra) --en eso que es mayormente un vacío que está más allá del contacto mental--, la Esencia (vapus) compuesta de (ātmakam) Anuttara --la letra "a"-- (anuttara) (y) Ānanda --es decir, Bienaventuranza, la vocal "ā"-- (ānanda) no (na) se expande (prasarati), ya que su --de ese vacío-- forma o naturaleza no se puede definir (avyapadeśya-rūpatvāt).

Por consiguiente (tad), (tal Esencia,) después de ser (vṛttitvena) el sustrato (ādhāra) de todo (sarva) con respecto al grupo entero de cogniciones (sarva-jñāneṣu), cesa (paryavasyati) --o sea, no se sigue expandiendo--. (¿Por qué?) Porque es el Soporte Final (paryanta-bhitti-rūpatvāt). Sin embargo (kintu), a causa de su capacidad para tolerar (sahiṣṇutvāt) sucesión (krama), (el Poder de) Voluntad --la "Icchāśakti" que comienza con "akṣubdhecchāśakti" o el "Poder de Voluntad no agitado", que aparece como "i"-- (icchā) únicamente (eva), lleno de impetuosidad (saṁrambhā) (y) terminando en (antā) "Īśana" --la "kṣubdhecchāśakti" o "Poder de Voluntad agitado"-- (īśana), es capaz de (kṣamā) expandirse (prasaraṇa) (tanto) en sí mismo (sva-ātmani) como (ca) en el estado (pade) de Anuttara (anuttara) (y) Ānanda (ānanda).

Entonces (tatas), él --el Poder de Voluntad-- (sā eva), yendo profundo hacia (avagāhamānā) su propia (svam) naturaleza (vapus) que consiste en (ātmakam) un vacío (śūnya) --es decir, Anāśritaśiva--, primeramente (prathamam) se zambulle en (gāhate) una brillante (bhāsvaram) forma (rūpam) llena de (mayam) "tejas" o "fuego" (tejas... iva), (denotada por) "ṛ" y (luego) "ṝ" (ṛ-ṝ iti).

Aquí (atra hi), ¿cómo (katham) se podría negar (apahnūyatām) que "i" e "ī" --las dos formas asumidas por el Poder de Voluntad, en definitiva, por Voluntad y Dominación-- (i-ī iti) están asociadas mutuamente (anugamaḥ... anugamaḥ) con el sonido (śruti) "ra" (repha) cuya forma (rūpa) es luminosa (bhāsvara)? Como (yathā) el señor (bhagavān) Puṣpadanta (puṣpadantaḥ) dijo (āha):

"O (vā) (el fuego y la movilidad en 'ṛ' y 'ṝ') se establecen (siddham) a través del sonido general (śrutisāmānyāt) (conocido como) 'ra' (ra... iti)".

Cuando (el Poder de Voluntad) desea penetrar en (hi... anupravivikṣāyām) la forma (rūpe) inmóvil (niścale) del vacío (śūnye) --(a saber,) Anāśritaśiva--, se produce (primeramente) un acto de subir (ākramaṇam sthitam eva) las escaleras (sopāna) de "saṁvitti" --la Conciencia-- (saṁvitti) cuya naturaleza (rūpa) es luminosa (bhāsvara) --o sea, las letras "ṛ" y "ṝ"--. Posteriormente (tatas), penetrando (aún más hondo) en (anupraveśāt) (esta) forma (rūpa) inmóvil (niścala), cuando (el Poder de Voluntad) sigue (anugame) al sonido (śrūti) de la letra (kāra) "la" (la) que consiste en (ātmaka) inmovilidad (niścalatā) cuya verdadera naturaleza (satattva) se relaciona con la esencia del elemento tierra --categoría 36-- (pārthiva-rūpa), ella --el Poder de Voluntad-- (aparece como) "ḷ" y "ḹ" (ḷ-ḹ iti).

Y de igual modo (tathā ca), finalmente (paryante), la forma de la Dominación --denotada por "ī"-- (īśana-rūpatā eva), pasando por sobre (ullaṅghanena) eso cuya naturaleza esencial (sva-rūpa) está constituida por (ātma) todas (samagra) las entidades positivas --todo lo que existe-- (bhāva) --es decir, la objetividad entera-- (y) saltando por encima del (plutvā) aspecto más largo --la vocal "ḹ", que tiene 2 mātrā-s de longitud-- (dīrgha-taram), después de llegar (etya) al Ser (sattām) que es vacío (śūnyām) inmóvil (niścalām), alcanza (eti) un aspecto alargado --o sea, su longitud se vuelve de 3 mātrā-s-- (plutatvam). Según la regla (establecida por la gramática sánscrita) sobre que (iti nyāyāt) "No hay ningún (na santi) aspecto largo --ya sea de 2 o 3 mātrā-s-- (dīrghāḥ) en el caso de la letra 'ḷ' (ḷ-varṇasya)", como en el caso de la letra "a", etc. (a-varṇa-ādīnām tu), (su --de "ḷ"--) aspecto alargado --el que tiene 3 mātrā-s de largo-- (plutatvam) es una forma más larga (dīrghataratā) de la larga --a saber, de la ḹ-- (dīrghasya) únicamente (eva).

Por lo tanto (tad ca), de acuerdo con el precepto anterior (prāk-nītyā), el aspecto largo (de la "ḷ") (dīrghatvam eva) no debe ser buscado (aparyeṣaṇīyam) separadamente (pṛthak).

¡Bien, esto es suficiente --lit. ¡Bien, déjalo ir!-- (iti āstāṁ tāvat)!

Este (etad) grupo de cuatro --las letras "ṛ, ṝ, ḷ y ḹ"-- (catuṣkam), como (iva) una semilla (bījam) quemada (dagdha) debido a la penetración en (anupraveśāt) la forma (rūpatā) del vacío (śūnya) --en Anāśritaśiva--, se llama (bhaṇyate) (el grupo de vocales) eunucas (ṣaṇḍha-rūpam).

(¿Por qué se les llama así?) Porque (en estas cuatro letras) no hay en absoluto ausencia (na tu sarvathā... abhāvāt) de semilla (bīja), porque no hay nada --lit. una causa de la ausencia de algo-- (kasyacid api abhāvāt) que sobrepase (atirekiṇaḥ) tanto (ubhaya) a Śiva (śiva) (como) a Śakti (śakti) que consisten en (ātmaka) semilla (bīja) (y) vientre (yoni) --vocal y consonante--, y (ca) porque ello no se ha mencionado (anabhidhānāt) en las escrituras venerables (śrī... śāstreṣu) (tales como) Pūrva --Mālinīvijayatantra-- (pūrva) y demás (ādi).

En los placeres mundanos, etc. (laukika-sukha-ādiṣu), (existe) también (ca) un reposo (viśrāntiḥ) de esta clase (evaṁvidhā eva) "en la forma de (rūpatā) dicha (ānanda... iti)". Consiguientemente (tad eva), se dice que (estas cuatro letras) son (iti uktam) el grupo de cuatro (catuṣkam) semillas --vocales-- (bīja) "Amṛta" --Inmortales-- (amṛta).

Así (tad evam), después de que Voluntad y Dominación penetran en (icchā īśanam ca... anupraviśya) la forma (vapuṣi) de Ānanda --Bienaventuranza, la categoría 2-- (ānanda) y (ca) la Morada Suprema (para-dhāmani) de Anuttara --Śiva, categoría 1-- (anuttara), que existen (bhāvini) antes (de todo) (prāk) (y nunca) se desvían de (apracyāvini) su naturaleza esencial (sva-rūpāt), (las cuatro vocales) "a", "ā", "i" e "ī" (a ā i ī iti) (aparecen brillantemente) en verdad (ca).

Como se ha declarado (yathā uktam): "La letra (varṇaḥ) 'a' (a) más la letra (varṇe) 'i' (i) (es igual a la letra) 'e' (e iti).

Pero (ca) en el caso opuesto (viparyaye) --es decir, "i + a"--, hay (syāt api) una cierta (kaścid) diferencia (viśeṣaḥ) cuando se produce la penetración en (anupraveśe) el Estado (pada) de Anuttara --la vocal "a"-- (anuttara) --en resumidas cuentas, la semivocal "ya" será el resultado final, por las reglas de Sandhi o combinación--. Cuando hay una penetración en (anupraveśe hi) el Estado (pada) de Ānanda --la vocal "ā"-- (ānanda) (por parte de la "i",) se produce nitidez --la "e" final es totalmente nítida, o sea, "larga"-- (sphuṭatā), pero (tu) cuando hay contacto (de "i") con (sambhede) la Morada (dhāma) de Anuttara --la vocal "a"-- (anuttara), (aparece) un estado sutil (sūkṣmatā) con referencia (apekṣayā) a eso --a la "e" resultante-- (tad) --lo cual genera una "e" corta--. Porque así (tathāhi) el ilustre (bhagavān) Patañjali (bhujaga-vibhuḥ) (lo) especificó (ādiśat) (en su Mahābhāṣya:)

"Entre los seguidores del Sāmaveda (chandogānām), los Rāṇāyanīya-s (rāṇāyanīyāḥ) de la (subrama) Satyamugri (sātyamugri) declaran (adhīyate) que el sonido 'e' (e-kāram) y (ca) el sonido 'o' (o-kāram) (duran) la mitad (del tiempo) (ardham... ardham... iti)".

Incluso (api) en el mundo (ordinario) (loke), esto (eṣaḥ) (es) evidente (sphuṭaḥ eva) en el idioma vernáculo de un país, etc. (prākṛta-deśa-bhāṣā-ādau).

Asimismo (api), en las escrituras que versan sobre Shaivismo (pārama-īśvareṣu), el aspecto corto (yad hrasvatvam) de los sonidos "e" y "o" (e-kāra-o-kārayoḥ) con referencia a (apekṣayā) los sonidos "ai" y "au" (ai-kāra-au-kāra) que (yad) se percibe (dṛśyate) en la utilización (viniyoge) de miembros (aṅga) (y) boca (vaktra), etc. (ādi), debe ser considerado (mantavyam) de esta manera (tad evam eva). (Como resultado,) "aya" (aya) (le sobreviene al) sonido "e" (e-kāraḥ) (y) "ava" (ava) le sobreviene al (abhiprāyeṇa) sonido "o" (o-kāra).

De este modo (evam), las vocal(es) (bījam) "e" y "o" (e o iti) quedan establecidas (sthitam).

Esta (etad) Forma (vapus) de la Conciencia (saṁvid) es (bhūtam) como (tathā) la vaca de la abundancia (śabalī). Similarmente (tathā eva ca), esa (tad eva) Forma (rūpam) que no es (a... sat) nueva (nava) (aparece como) "ai" (ai iti) (combinando) "a" o "ā" (a ā) (más) "e" (e).

De esta forma (evam), con referencia a la "Apertura de los ojos" --la vocal "u"-- (unmeṣe) se debe decir (vācyam) también (api) que: "a" o "ā" (a ā) (más) "u" o "ū" (u ū) (es igual a) "o" (o iti).

(Y) "a" o "ā" (a ā) (más) "o" (o) (es igual a) "au" (au iti).

Aunque (yadi api) la vocal "u" (unmeṣaḥ), cuya esencia (ātmā) es Poder de Conocimiento (jñāna-śakti), meramente expandiéndose (kevalam... prasaran), puede realizar (kuryāt) el acto de zambullirse en (gāhanam) el vacío --es decir, en Anāśritaśiva-- (śūnyatā), así también (tathā api), en su caso --en el caso de "u"-- (asya), (existe) vacío (śūnyatā) (cuando hay al principio) penetración en (praveśaḥ eva) la naturaleza (rūpa) de tanto (ubhaya) Dominación --la vocal "ī"-- como Voluntad --la vocal "i"-- (īśana-icchā-ātmaka).

Sin embargo (tu), en el caso de Voluntad y Dominación --"i" e "ī"-- (icchā-īśanayoḥ), no existe ningún (na asti) "giro" --alteración-- (parivṛtti) en su propia (sva) forma o naturaleza (rūpam). Así (iti), (su) posición (sthitiḥ) (continúa) con el diseño antedicho (uktanayena eva).

De este modo (evam), los Poderes de Voluntad y Conocimiento --las letras "i, ī, u y ū"-- (icchā-jñāne), entrando en (anupraveśena) la naturaleza esencial (sva-rūpa) de Anuttara --la vocal "a"-- (anuttara), se desarrollan (prāpta-upacaye) --o sea, alcanzan por último el estado de "au", el cual indica total desarrollo del Poder de Acción--. De aquí en adelante (paścāt), tras abandonar (parityajya) la existencia o realidad (sattām) del movimiento (parispanda) de tales (tathāvidha) atributos (upādhi), cuando ellos --los Poderes de Voluntad y Conocimiento-- se disuelven (līne) en tal estado (tathā... pada) de Anuttara --la "a"-- (anuttara), (entonces) "aṁ" --Anusvāra-- (am iti) (aparece) como la forma remanente (avaśeṣeṇa vapuṣā) que es meramente (mātra) un punto (bindu) con la forma (rūpa) de la Conciencia (vedanā) cuya verdadera naturaleza (satattva) es el Principio (tattva) del Ser (puruṣa) que consiste en (maya) Conciencia (cit) puesto que (los Poderes de Voluntad y Conocimiento) ascendieron (ārohaṇa) hacia el Ser (sattā) del no dualismo --donde no existe ninguna diferencia, es decir, Anuttara-- (abheda).

Por ejemplo (tathāhi), "el movimiento o vibración (parispandaḥ) del Poder de Acción (kriyā-śakti) llegó a su conclusión total (parisamāpyate) en el sonido 'au' (au-kāre) verdaderamente (eva... iti)". En lo concerniente a los Poderes de Voluntad y Conocimiento (icchā-jñānayoḥ), (ellos quedan plenamente completos) aquí también (atra eva) ya que existen dentro del (Poder de Acción) (antar-bhāvāt).

Su --de "au"-- (asya) estado en la forma de un (rūpatvam) tridente (triśūla) es definido (nirūpitam) en las escritura(s) (śāstre) del Trika (ṣaṭ-ardha), durante la enunciación de los tópicos (uddeśeṣu):

"La penetración (vyāptiḥ) es impulsada (iṣyate) por Parā (parāyā) (de la siguiente manera:) (1) El grupo de tres huevos --Pṛthivī, Prakṛti y Māyā, que cubren los tattva-s o categorías 6 a 36-- (aṇḍa-trayam) (es) penetrado (vyāptam) por la letra "Sa" (sa-arṇena); (2) El cuarto (huevo llamado "Śakti") (caturthakam) es penetrado (vyāptam) por el tridente --la vocal "au"-- (triśūlena); (3) Eso que está más allá (atītam) de todo (sarva) (es penetrado) por Visarga (visargeṇa)".

etcétera (iti-ādi).

Por el otro lado (punar), el punto --Anusvāra-- (binduḥ) es un estado de resto o residuo (śeṣatā eva), que es meramente (mātra) Conciencia (vedanā).

Cuando (yadā) el Señor Supremo (saḥ eva parama-īśvaraḥ) emite (visṛjati) dentro de Sí Mismo (sva-ātmani) al universo (viśvam) que es idéntico (aviśeṣam api) a lo que es únicamente (mātra) Conciencia (vedanā) en todo (sarvasya) con el motivo de mostrar unidad (ekagamanāya), (Él lo) emite (visṛjati) desde (sakāśāt) Sí Mismo (sva-ātmanaḥ ca) a través de Sus medios creativos --los Poderes de Voluntad, Conocimiento y Acción-- (tad-nirmāṇena), al principio (prathamam) con un estado que es predominantemente (pradhānatayā) el del Poseedor de Śakti (śaktimat-rūpa) --es decir, Śiva--, pero (tu) luego --lit. "ahora"-- (idānīm) con un estado que es preponderantemente (pradhānatayā) la Emisión (visarga) de Śakti (śākta). (Esta doble naturaleza del Señor Supremo es denotada por) "aḥ" (aḥ iti) --el Visarga--.

Con relación a tal (etāvati) expansión (prasare) del Poder de Acción (kriyā-śakti), el cual es pleno (nirbharī-bhūte) (e) indudablemente (hi) termina en (paryante) el sonido "au" (au-kāra), las porciones (bhāgāḥ) inicial (ādi), media (madhya) (y) final (anta) de la Vibración --Spanda o Śakti-- (parispanda), (a saber,) los Poderes (śakti) constituidos por (ātmaka) Voluntad (icchā), Conocimiento (jñāna) (y) Acción (kriyā) —cuyas naturalezas esenciales (sva-bhāvāḥ) (son) un deseo de aparecer (ullilasiṣā), una aparición (ullasattā) (y) el estado de (finalmente) haber aparecido (ullasitatā)—, los cuales son percibidos claramente (sphuṭa-lakṣaṇīyāḥ) por los Yogī-s (yogi-jana) que han ascendido (adhirūḍha) totalmente (tāvat) hacia la etapa (bhūmikā) que se capta (gṛhīta) en las más sutiles (sūkṣmata) meditaciones (prasaṅkhyāna) (y) de los cuales se dice que están dotados de las formas de "prabuddha" --lit. despierto, surgido; indica el Poder de Voluntad--, "prasaraṇa" --lit. ir hacia adelante, avanzar; indica el Poder de Conocimiento--, "āvaraṇa" --lit. que cubre, que oculta; indica el Poder de Acción--, etc. (prabuddha-prasaraṇa-āvaraṇa-ādi-rūpatvena) en escrituras (śāstreṣu) de alto rango (prakriyā) tales como el venerable Svacchandatantra, etc. (śrī-svacchanda-ādi), (todos ellos --o sea, los Poderes de Voluntad, Conocimiento y Acción--) pertenecen a la verdadera esencia (satattvasya) de la propia naturaleza (sva-rūpa) que es el muy venerable Bhairava (bhairava-bhaṭṭārakasya), El Que ha penetrado en el Estado (anupraviṣṭa... padasya) de Anuttara --la Insuperable Realidad denotada por la vocal "a"-- (anuttara).

Por esta misma razón (atas eva), (se declara) en el capítulo séptimo (saptama-āhnike) de la escritura (śāstre) (conocida como) Śivadṛṣṭi (śivadṛṣṭi):

"A través de la meditación (anubhāvanāt) en el Más Alto Ser (para-ātmani) que es excesivamente Profundo --un epíteto de Cit o Conciencia-- (su-nirbharatara) (y) Bienaventuranza (āhlāda), que está caracterizado por (rūpiṇi) el pleno (bharita) sonido 'a' --Anuttara-- (a-kāra) (y) en quien los tres (tritaye) Poderes --Voluntad, Conocimiento y Acción-- (śakti) están fundidos (el uno en el otro) (nilīna)".

etcétera (iti-ādi).

"Su (tasya api) Śakti o Poder (śaktiḥ) se convierte en el universo (viśvatām gatā) al igual que (vat) una vasija (ghaṭa) (se manufactura) a partir de un trozo (piṇḍa) de arcilla (mṛd... iti)".

Finalmente (antam), tras definir (nirūpya) (que:)

"Ese (tad) Principio (tattvam) es sólo Uno (ekam) verdaderamente (eva hi), (y) no existe ninguna diferencia (atiriktatā) (en Él) debido a número --p. ej. número de huevos, poderes, etc.-- (saṅkhyātas... iti)".

se determina (nirṇītam) que (yad) el principio de Śiva (śiva-tattvam eva) ha adquirido (upātta) el Estado (bhāvam) de Bhairava (bhairava) al ser Plenitud (bharitatā) (en la forma) de un Deleite (camatkāra) derivado de Śakti (śakti) que vibra (sphuraṇa) como una expansión (sphāra) de infinita (ananta) (y) maravillosa (vicitra) Libertad Absoluta (svātantrya). En esa (escritura) --en la Śivadṛṣṭi-- (tatra), se ha descripto (ukta) esta (ayam eva) posición tomada (kramaḥ).

(Se ha explicado) también (esta posición tomada) (api) en el primer capítulo (prathama-āhnike) (que trata sobre) la tradición (sampradāya):

"Cuando (yadā) Él (saḥ) permanece (āste) con una absorción (layaḥ) en eso (tad) que es la experiencia (anubhava) de únicamente (mātra) Conciencia (cit) (y) Bienaventuranza (āhlāda), Sus (tad) Poderes de Voluntad, Conocimiento y Acción (icchā... jñānam... kriyā hi sā) (son) de esta extensión (también) --es decir, ellos también están absorbidos en Conciencia y Bienaventuranza-- (tāvatī... tāvat... tāvat), entonces (tadā) el Supremo (paraḥ), que está desprovisto de diferencias (nirvibhāgaḥ) (y) consiste principalmente en (paramaḥ) Bienaventuranza (āhlāda) cuya forma es (rūpa) Conciencia (cit), yace (vartate) en una condición donde Sus tres poderes muy sutiles --Voluntad, Conocimiento y Acción-- están en un estado homogéneo (su-sūkṣma-śakti-tritaya-sāmarasyena... iti)".

Similarmente (tathā), con respecto al (uddiśya) conocimiento (jñānam) de una vasija (ghaṭa):

"Inclusive (api) en el momento (kāle) de percibir (graha) una vasija (ghaṭa), etc. (ādi), (la experiencia de) 'uno conoce (jānāti) una vasija (ghaṭam)' (denota la presencia del Poder de) Acción (sā kriyā). (La conjugación:) 'Uno conoce' (jānāti) (indica la presencia del Poder de) Conocimiento (jñānam) aquí (atra eva). (Y) sin (el Poder de) Voluntad (nis-icchā), se produce la extirpación (kṣatiḥ) del conocimiento (vedana). (A su vez,) sin (vinā) (el Poder de) Bienaventuranza (nirvṛtim), la propia (tasya) abstención (de esa vasija) (nivṛttiḥ) debido a la ausencia de (abhāva) interés y expectativa (con referencia a ese objeto) (aunmukhya) (no sería posible. Por esta razón,) uno no (na eva) procede (pravartate) hacia eso que es detestable (dveṣye). Asimismo (ca), uno no (na) conoce (vetti) sin (vinā) (el Poder de) la Conciencia (citim... iti)".

De la misma manera (tathā):

"Porque (yatas) (el Señor) desea (icchati) conocer (jñātum) o (vā) hacer (kartum) eso (tad), (Su) actividad (kriyā) está dotada de deseo --de Voluntad-- (sa-icchayā). En el caso de esa (actividad Suya) (tasyāḥ), dos porciones (bhāgau), una que es previa y otra que es posterior (pūrva-aparau), deben asumirse (kalpanīyau). La (porción) previa (de Su actividad) (purā hi yā) (tiene que ver con) la adquisición (prāptiḥ) de dicha (nirvṛti) a partir de esa (tad) acción (karma). (La porción posterior de Su actividad se relaciona con Su) interés y expectativa (aunmukhyam), (los cuales tienen que ver otra vez con dicha caracterizada por acciones --en tanto que el Poder de Bienaventuranza es únicamente Dicha que está completamente no caracterizada por nada... es sólo Dicha pura sin ninguna razón, interna o externa--. Y esta porción posterior de Su actividad) es expandida (también) (vikāsitā) por Él Mismo (tad). (No obstante,) Śiva (śivaḥ) nunca (na ca... kvacid) se vuelve burdo (sthūlatva-bhāk) por la contingencia (prasaṅgena) del interés y la expectativa (mencionados antes) (aunmukhya)".

etcétera (iti-ādi). Esta (etad) impresionante (instrucción) (hṛdayaṁgamī-kṛtam) (dada en la Śivadṛṣṭi por el sabio Somānanda) es la vida (misma) (prāṇatayā eva) de la suma total de (sarvasva) escrituras reveladas (āgama) ya que contiene la (correcta) aplicación (yuktatayā) de razonamiento y argumento (yukti).

Este mismísimo (saḥ eṣaḥ) Señor Supremo (parama-īśvaraḥ) emite (visṛjati) al universo (viśvam).

Tal (etāvatī) Poder (śaktiḥ) Emitivo (visarga) (es) "Eso (tad ca) que empieza con (ādi) el elemento tierra --categoría 36-- (dharā) (y) termina en (antam) Śakti --categoría 2-- (śakti), (y) cuya forma (rūpam) comienza con (ādi) 'ka' (ka) (y) concluye en (anta) 'kṣa' (kṣa... iti)". (Este Poder Emitivo) se denomina (gīyate) "la decimosexta (ṣoḍaśī) 'kalā' (kalā iti)".

"En el Puruṣa dotado de dieciséis kalā-s (puruṣe ṣoḍaśa-kale), (los antiguos sabios) mencionaron (āhuḥ) a esa (tām) (decimosexta) kalā (kalām) como 'Amṛtā' o Inmortal (amṛtām... iti)".

Este (eṣā) punto de vista (dṛk) sin duda (hi) no (na) pertenece al sistema Sāṅkhya (sāṅkhyeyā) ni (na api) se relaciona con el Vedānta (vaidāntikī), sino que más bien le atañe a las enseñanzas śaiva-s --al Shaivismo No dual de Cachemira-- (api tu śaivyā) muy ciertamente (iva). Asimismo (ca), el Poder (śaktiḥ eva) Emitivo (visarga) del Señor Supremo (pārama-īśvarī) (es) la Semilla (bījam) de la etapa (bhūmi) (conocida como) Bienaventuranza (ānanda) Suprema (parama).

De esta forma (evam hi), esto cuya naturaleza (rūpam) (es) el sonido (kāra) "a" (a), etc. (ādi), consiguiendo (āpattyā) un estado compacto (ghanatā) (y) tras asumir (gṛhītvā) la forma (rūpatām) de consonante --lit. vientre-- (yoni) no se desvía de (apracyutam) su esencia (sva-rūpa).

Esa (tad) propia naturaleza esencial (sva-sva-rūpaḥ eva), ingresando (saṅkrāmat) en la forma (rūpe) de las consonantes (yoni), se dice que es (ucyate) "el Estado (padam) Emitivo (visarga iti)". Como (yathā) se ha expresado (uktam):

"Oh Gran Diosa (mahā-devi), se dice que (ucyate) Eso (tad eva... tad) es la boca del Guru (guru-vaktram) (al igual que) el grupo de poderes (śakti-cakram) donde (yatra) el Visarga --la Emisión-- (saḥ visargaḥ) alcanza (ṛcchati) un reposo (viśrāntim)".

etcétera (iti-ādi). El estado compacto (ghanatā) del sonido "a" (a-kārasya eva) (es) el grupo "ka" (ka-vargaḥ). (¿Por qué?) Porque todas ellas son Guturales (kaṇṭhyatvāt). (El estado compacto) del sonido "i" (i-kārasya) (es) el grupo "ca" (ca-vargaḥ), puesto que ellas son todas Palatales (tālavyatvāt). (El estado compacto) del sonido "u" (u-kārasya) (es) el grupo "pa" (pa-vargaḥ) ya que todas ellas son Labiales (auṣthyatvāt). (El estado compacto) del sonido "ṛ" (ṛ-kārasya) (es) el grupo "ṭa" (ṭa-vargaḥ), porque todas ellas son Cerebrales (mūrdhanyatvāt). (El estado compacto) del sonido "ḷ" (ḷ-kārasya) (es) el grupo "ta" (ta-vargaḥ), a causa de que son Dentales (dantyatvāt). "Ya" y "śa" (ya-śau) están en el interior (antar) del grupo "ca" (ca-vargasya). "Ra" y "ṣa" (ra-ṣau) (están dentro del) grupo "ṭa" (ṭa-vargasya). "La" y "sa" (la-sau) (están dentro del) grupo "ta" (ta-vargasya), (e) incluso (api) el sonido "va" (va-kāraḥ) (es) el estado compacto (ghanatā) de los grupos "ta" y "pa" (ta-pa-vargayoḥ).

Aún (api... api) en el desencarnado (amūrtasya) carente de Bodha o Libertad Absoluta (abodhasya) que es solamente Cit o Conciencia (cit-mātrasya) --es decir, en el experimentador Vijñānākala--, existe la forma (rūpatā) del Poder de Acción (kriyā-śakti) por cierto (eva).

Ese (estado compacto) (sā ca), según el precepto antedicho --(a saber,) todos los procesos de estado compacto que se describieron arriba-- (ukta-nītyā), es producido (upajāyate) por la sucesión (krameṇa eva) del grupo de seis (ṣaṭka) Poderes (śakti) --"a, ā, i, ī, u y ū"--. A causa de eso (tena), los cinco (pañca) (Poderes) desplegados (prasṛtāḥ) --Poderes de Conciencia, Bienaventuranza, Voluntad, Conocimiento y Acción-- multiplicados (guṇitāḥ) por (esos) seis (Poderes) (ṣaṭ) (dan como resultado) "treinta" (triṁśat).

(Y) conjuntamente con los seis (ṣaḍbhiḥ saha), "ellos se vuelven (bhavanti) treinta y seis (ṣaṭ-triṁśat... iti)".

De esta manera (tad evam), la semilla de Śiva --en suma, la vocal, o también el semen de Śiva cuyo color es blanco-- (śiva-bījam eva), a través de (su) Libertad Absoluta (svātantryāt), dotada de un estado compacto (ghanī-bhūtatayā), permaneciendo (tiṣṭhat) en una cierta forma (kvacidvapuṣi) cuya naturaleza (rūpe) le atañe a Śakti (śākta) que aparece como "kusuma" o "secreción menstrual cuyo color es rojo" (kusumatayā), se llama (abhidhīyate) "yoni" o "vientre" --es decir, consonante--.

Esa (tad) misma (eva hi) secreción menstrual cuyo color es rojo --que atañe a Śakti-- (puṣpam), de acuerdo con el principio (nayena) mencionado (ukta) antes (pūrva), constituido por (mayam) los tres (traya) ángulos (koṇa) de objeto conocible (grāhya), conocimiento y medios de conocimiento (grahaṇa) (y) conocedor (grāhaka), cuando se mezcla con (sammiśratayā va) la semilla (de Śiva) (bīja), se vuelve (bhavati) realmente (vastutas) el sitio (padam) de procreación (prasūti). En ese caso (tadā eva), (a Śakti se la conoce de ese modo) porque Ella asume la forma (rūpatvāt) del flujo menstrual cuyo color es rojo (puṣpa) --este término está traducido literalmente y su significado es ciertamente críptico... pero debería ser entendido como una especie de energía femenina, mientras que la semilla de Śiva sería la energía masculina... ¡cuando se encuentran el universo emerge entonces!--...


Aún sin una larga explicación global

al inicio


 Información adicional

Gabriel Pradīpaka

Este documento ha sido concebido por Gabriel Pradīpaka, uno de los dos fundadores de este sitio, y guru espiritual versado en idioma Sánscrito y filosofía Trika.

Para mayor información sobre Sánscrito, Yoga y Filosofía India; o si quieres hacerme algún comentario, preguntar algo o corregir algún error, siéntete libre de contactarnos: Ésta es nuestra dirección de correo.



Regresa a Estrofas 5 a 8 - Parte 4 Top  Sigue leyendo Stanzas 5 to 8 - Part 6