Sanskrit & Trika Shaivism (Español-Home)

¡Javascript está deshabilitado! ¡Revisa este enlace!


 Primeros Pasos - 1

Primeros Pasos: Apéndice de Primeros Pasos (4) y (5)


 Introducción

Hola, Gabriel Pradīpaka nuevamente. Has estudiado en Primeros Pasos (4) y Primeros Pasos (5) la relación entre el alfabeto sánscrito y los niveles de la Creación. En este documento, dos cuadros estarán disponibles para ti, uno conteniendo importante información acerca de Vācya, Vācaka y el origen de este último, y el otro versando sobre los epítetos de algunas letras sánscritas. Después de eso, se exhibirá todo el comentario de Kṣemarāja sobre el 7mo aforismo (Sección II) de los Śivasūtra-s, pero esta vez sin ningún comentario mío en medio.

¿Qué es Vācya y Vācaka? Son las dos ramas a través de las cuales se desplazan los Seis Cursos (Ṣaḍadhvā) (Ve a Ṣaḍadhvā para más información). En otras palabras, Vācaka es lo que "indica" en tanto que Vācya es lo que es "indicado" por Vācaka. Por ejemplo, cuando estudias el Ṣaḍadhvā, aprendes que desde la etapa Mantra (sílabas semillas) emerge Tattva (categorías). En suma, Vācaka es el aspecto sonoro que es siempre un Sujeto, mientras que Vācya es la cosa denotada por ese aspecto sonoro, y es siempre un Objeto. Sujeto-Objecto, Conocedor-Conocible, Experimentador-Experimentado, etc. son muchas maneras de expresar la misma cosa. Las letras sánscritas son esas antedichas "sílabas semillas" (Mantra). Pertenecen al lado Vācaka obviamente. A su vez, los tattva-s o categorías pertenecen al lado Vācya, por supuesto. El Objeto o Vācya surge del Sujeto o Vācaka. Es muy simple de comprender. No pienses que este proceso de Vācya emergiendo desde Vācaka es algo extraño... algo divino ocurriendo en una galaxia muy muy lejana, jaja. En absoluto. Es algo que sucede cotidianamente. Por ejemplo: "de repente quieres tomar leche". Un pensamiento relacionado con la leche brota en tu mente. Esto es Vācaka, es sonido. Tras eso, buscas una botella de leche en la heladera (nevera). Si no la encuentras, vas al supermercado y consigues la leche. Cierto, si no tienes dinero, no obtienes la leche enseguida. Sin embargo, la conseguirás tarde o temprano si el deseo de obtenerla continúa en tu mente constantemente. Éste es un sencillo ejemplo sobre cómo Vācaka (un pensamiento, en este caso) hace surgir a Vācya (leche, en este caso). Todas las cosas en este mundo han nacido de Vācaka. Todas las cosas alrededor están allí a causa de Vācaka (aspecto sonoro) en ti. Reflexiona en ello.

Si tienes alguna duda, estudia de nuevo Primeros Pasos (4) y Primeros Pasos (5) junto con Ṣaḍadhvā.

al inicio


 Vācya-Vācaka y el origen de Vācaka

El cuadro ahora (Ver Cuadro de Tattva-s y Tattva-s y Sánscrito para más información):

Número Vācya
(Tattva en este caso)
Vācaka
(Mantra o Letra Semilla)
Vācaka deriva de...

1 Śiva a Sí Misma
2 Śakti ā a

3 Sadāśiva i ā
ī i
i + ra
ī + ra
i + la
ī + la
sa

4 Īśvara u i
ū u
ṣa
ā

5 Sadvidyā e a/ā + i
ai a/ā + e
o a/ā + u
au a/ā + o
śa i
ā

6 Māyā va u orientada hacia la a
(o "u" y "ḷ")
7 Kalā va u orientada hacia la a
(o "u" y "ḷ")
8 Vidyā la ḷ orientada hacia la a
9 Rāga la ḷ orientada hacia la a
10 Kāla ra ṛ orientada hacia la a
11 Niyati ya i orientada hacia la a

12 Puruṣa ma u
13 Prakṛti bha u

14 Buddhi ba u
15 Ahaṅkāra pha u
16 Manas pa u

17 Śrotra na
18 Tvak dha
19 Cakṣus da
20 Jihvā tha
21 Ghrāṇa ta

22 Vāk ṇa
23 Pāṇi ḍha
24 Pāda ḍa
25 Pāyu ṭha
26 Upastha ṭa

27 Śabda ña i
28 Sparśa jha i
29 Rūpa ja i
30 Rasa cha i
31 Gandha ca i

32 Ākāśa ṅa a
33 Vāyu gha a
34 Agni ga a
35 Āpas kha a
36 Pṛthivī ka a

al inicio


 Nombres alternativos para algunas letras

Aquí tienes algunas letras sánscritas y sus nombres alternativos. Nota que la "kṣa", aun cuando puede mencionarse como siendo una letra (de hecho, se la considera comúnmente así), es realmente un conjunto formado por k + sa.

Letra/s Nombre/s alternativo/s Significado/s respectivo/s
a Anuttara Lit. "Más alto que lo cual no hay nada",
es decir "lo más alto, lo supremo, etc." 
Dhruva Fija e inamovible
ā Ānanda Bienaventuranza
Paravisarga Visarga supremo (Visarga significa literalmente "emisión")
i Icchā Voluntad
ī Īśana Supremacía o dominación
ṛ ṝ ḷ ḹ Amṛta-s Imperecederas
Ṣaṇḍha-s Eunucas
sa Paripūrṇāmṛta La letra imperecedera que es completamente plena o perfecta
Ūṣmā Lit. "calor", o sea, "letra caliente"
Visargasāra La esencia de Visarga 
u Unmeṣa Apertura de los ojos
ū Ūnatā Disminución
ṣa Ūṣmā Lit. "calor", o sea, "letra caliente"
Bindu Punto, o también "conocedor"
e Trikoṇa Triangular 
ai Ṣaṭkoṇa Hexagonal 
au Śūla Lanza
Triśūla  Tridente
śa Ūṣmā Lit. "calor", o sea, "letra caliente"
Visarga Emisión, o también "poder emisor"
Parāparavisarga Visarga supremo/no supremo
ya ra la va Antastha-s Lit. "Semivocales", pero filosóficamente
"esas letras que residen dentro de la mente humana" 
Dhāraṇā-s Las letras que soportan al universo sosteniendo
la conciencia individual
ka Anuttarasāra La esencia de Anuttara (la letra "a") 
ha Ūṣmā Lit. "calor", o sea, "letra caliente"
Prāṇabīja La letra semilla del Prāṇa o energía vital
Anāhatamaya La que consiste en un sonido no producido por golpe
Anāhata Sonido no producido por golpe
Aparavisarga Visarga no supremo o inferior
kṣa Kūṭabīja En gramática, quiere decir "la letra que resulta de la combinación de dos consonantes (ka y sa, en este caso);
pero desde un punto de vista filosófico, significa
"la excelente y misteriosa letra semilla" 

al inicio


 Todo el comentario de Kṣemarāja

¿Cansado de los comentarios de Gabriel Pradīpaka?, bien, ésta es tu oportunidad de leer solamente el comentario original de Kṣemarāja y deshacerte de mí por un rato, jeje. ¡No la dejes pasar!

Importante: Puesto que el segundo párrafo es extremadamente largo para que sea leído y comprendido fácilmente en castellano, tuve que dividirlo en cinco subpárrafos en mi traducción (no en el texto original en Devanāgarī, ni en la transliteración, por supuesto). Sin embargo, no olvides que el carácter "|" y no el mero punto final indica el fin de un párrafo. El segundo párrafo comienza con "Según el proceso (nītyā)..." y termina en "...en Puruṣa (tattva 12) (puruṣa)--". Además, todo lo que está entre paréntesis y en cursiva dentro de la traducción ha sido agregado por mí para completar el sentido de una determinada frase u oración. A su vez, todo lo que está entre doble guión (--...--) constituye adicional información aclaratoria también agregada por mí, salvo cuando tales guiones dobles contengan una palabra traducida en color rojo.

मातृकाचक्रसम्बोधः॥७॥
Mātṛkācakrasambodhaḥ||7||

शिष्यस्य भवतीति शेषः। श्रीपरात्रिंशकादिनिर्दिष्टनीत्याहंविमर्शप्रथमकलानुत्तराकुलस्वरूपा प्रसरन्त्यानन्दस्वरूपा सतीच्छेशनभूमिकाभासनपुरःसरं ज्ञानात्मिकामुन्मेषदशां ज्ञेयाभासासूत्रणाधिक्येन चोनतां प्रदर्श्य इच्छामेव द्विरूपां विद्युद्विद्योतनकल्पतेजोमात्ररूपेण स्थैर्यात्मना चैषणीयेन रञ्जितत्वाद्रलश्रुत्यारूषितेनात एव स्वप्रकाशात्मीकृतमेयाभासत्वतोऽमृतरूपेण मेयाभासारूषणमात्रतश्च बीजान्तरप्रसवासमर्थतया षण्ढाख्यबीजचतुष्टयात्मना रूपेण प्रपञ्च्य प्रोक्तानुत्तरानन्देच्छासङ्घट्टेन त्रिकोणबीजमनुत्तरानन्दोन्मेषयोजनया च क्रियाशक्त्युपगमरूपमोकारं प्रोक्तैतद्बीजद्वयसङ्घट्टेन षट्कोणं शूलबीजं चेच्छाज्ञानशक्तिव्याप्तपूर्णक्रियाशक्तिप्रधानत्वाच्छक्तित्रयसङ्घट्टनमयं प्रदर्श्य इयत्पर्यन्तविश्वैकवेदनरूपं बिन्दुमुन्मील्य युगपदन्तर्बहिर्विसर्जनमयबिन्दुद्वयात्मानं विसर्गभूमिमुद्दर्शितवत्यत एवान्तर्विमर्शनेनानुत्तर एवैतद्विश्वं विश्रान्तं दर्शयति बहिर्विमर्शेन तु कादिमान्तं पञ्चकपञ्चकम् अ-इ-उ-ऋ-ऌ-शक्तिभ्यः पुरुषान्तं समस्तं प्रपञ्चयति। एकैकस्याश्च शक्तेः पञ्चशक्तित्वमस्तीत्येकैकतः पञ्चकोदयः। आभ्य एव शक्तिभ्यः शिक्षोक्तसञ्ज्ञानुसारेणान्तःपुम्भूमौ नियत्यादिकञ्चुकत्वेनावस्थानादन्तस्थाख्यान्प्रमातृभूमिधारणेन विश्वधारणाद्धारणाशब्देनाम्नायेषूक्तान् तदुपरिभेदविगलनेनाभेदापत्त्योन्मिषितत्वादूष्माभिधानाञ्चतुरो वर्णानाभासितवती। अत्र चान्ते सर्वसृष्टिपर्यन्तवर्ति परिपूर्णममृतवर्णं प्रदर्श्य तदन्ते प्राणबीजप्रदर्शनं कृतं तदनुत्तरशक्त्याप्यायितानाहतमयमियद्वाच्यवाचकरूपं षडध्वस्फारमयं विश्वमिति प्रत्यभिज्ञापयितुम्। अत एव प्रत्याहारयुक्त्यानुत्तरानाहताभ्यामेव शिवशक्तिभ्यां गर्भीकृतमेतदात्मकमेव विश्वमिति महामन्त्रवीर्यात्मनोऽहंविमर्शस्य तत्त्वम्। यथोक्तमस्मत्परमेष्ठिश्रीमदुत्पलदेवपादैः

प्रकाशस्यात्मविश्रान्तिरहम्भावो हि कीर्तितः।
उक्ता सैव च विश्रान्तिः सर्वापेक्षानिरोधतः॥
स्वातन्त्र्यमथ कर्तृत्वं मुख्यमीश्वरतापि च।

इति। तदियत्पर्यन्तं यन्मातृकायास्तत्त्वं तदेव ककारसकारप्रत्याहारेणानुत्तरविसर्गसङ्घट्टसारेण कूटबीजेन प्रदर्शितमन्त इत्यलं रहस्यप्रकटनेन। एवंविधायाः

... न विद्या मातृकापरा।

इत्याम्नायसूचितप्रभावाया मातृकायाः सम्बन्धिनश्चक्रस्य प्रोक्तानुत्तरानन्देच्छादिशक्तिसमूहस्य चिदानन्दघनस्वस्वरूपसमावेशमयः सम्यग्बोधो भवति। एतच्चेह दिङ्मात्रेणोट्टङ्कितम्। विततं त्वस्मत्प्रभुपादैः श्रीपरात्रिंशकाविवरणतन्त्रालोकादौ प्रकाशितम्। उक्तं च श्रीसिद्धामृते

सात्र कुण्डलिनी बीजजीवभूता चिदात्मिका।
तज्जं ध्रुवेच्छोन्मेषाख्यं त्रिकं वर्णास्ततः पुनः॥
आ इत्यवर्णादित्यादि यावद्वैसर्गिकी कला।
ककारादिसकारान्ताद्विसर्गात्पञ्चधा स च॥
बहिश्चान्तश्च हृदये नादेऽथ परमे पदे।
बिन्दुरात्मनि मूर्धान्ते हृदयाद्व्यापको हि सः।
आदिमान्त्यविहीनास्तु मन्त्राः स्युः शरदभ्रवत्।
गुरोर्लक्षणमेतावदादिमान्त्यं च वेदयेत्॥
पूज्यः सोऽहमिव ज्ञानी भैरवो देवतात्मकः।
श्लोकगाथादि यत्कञ्चिदादिमान्त्ययुतं यतः।
तस्माद्विदंस्तथा सर्वं मन्त्रत्वेनैव पश्यति।

इति। एतच्च स्पन्दे

सेयं क्रियात्मिका शक्तिः शिवस्य पशुवर्तिनी।
बन्धयित्री स्वमार्गस्था ज्ञाता सिद्ध्युपपादिका॥

इत्यनेनैव भङ्ग्या सूचितम्॥७॥

Śiṣyasya bhavatīti śeṣaḥ| Śrīparātriṁśakādinirdiṣṭanītyāhaṁvimarśaprathamakalānuttarākulasvarūpā prasarantyānandasvarūpā satīccheśanabhūmikābhāsanapuraḥsaraṁ jñānātmikāmunmeṣadaśāṁ jñeyābhāsāsutreṇādhikyena conatāṁ pradarśya icchāmeva dvirūpāṁ vidyudvidyotanakalpatejomātrarūpeṇa sthairyātmanā caiṣanīyena rañjitatvādralaśrutyārūṣitenāta eva svaprakāśātmīkṛtameyābhāsatvato'mṛtarūpeṇa meyābhāsārūṣaṇamātrataśca bījāntaraprasavāsamarthatayā ṣaṇḍḥākhyabījacatuṣṭayātmanā rūpeṇa prapañcya icchāmeva dvirūpāṁ vidyudvidyotanakalpatejomātrarūpeṇa sthairyātmanā caiṣanīyena rañjitatvādralaśrutyārūṣitenāta eva svaprakāśātmīkṛtameyābhāsatvato'mṛtarūpeṇa meyābhāsārūṣaṇamātrataśca bījāntaraprasavāsamarthatayā ṣaṇḍḥākhyabījacatuṣṭayātmanā rūpeṇa prapañcya iyatparyantaviśvaikavedanarūpaṁ bindumunmīlya yugapadantarbahirvisarjanamayabindudvayātmānaṁ visargabhūmimuddarśitavatyata evāntarvimarśenānuttara evaitadviśvaṁ viśrāntaṁ darśayati bahirvimarśena tu kādimāntaṁpañcakapañcakam a-i-u-ṛ-ḷ-śaktibhyaḥ puruṣāntaṁ samastaṁ prapañcayati| Ekaikasyāśca śakteḥ pañcaśaktitvamastītyekaikataḥ pañcakodayaḥ| Ābhya eva śaktibhyaḥ śikṣoktasañjñānusāreṇāntaḥpumbhūmau niyatyādikañcukatvenāvasthānādantasthākhyānpramātṛbhūmidhāraṇena viśvadhāraṇāddhāraṇāśabdenāmnāyeṣūktān taduparibhedavigalanenābhedāpattyonmiṣitatvādūṣmābhidhānāñcaturo varṇānābhāsitavatī| Atra cānte sarvasṛṣṭiparyantavarti paripūrṇamamṛtavarṇaṁ pradarśya tadante prāṇabījapradarśanaṁ kṛtam tadanuttaraśaktyāpyāyitānāhatamayamiyadvācyavācakarūpaṁ ṣaḍadhvasphāramayaṁ viśvamiti pratyabhijñāpayitum| Ata eva pratyāhārayuktyānuttarānāhatābhyāmeva śivaśaktibhyāṁ garbhīkṛtametadātmakameva viśvamiti mahāmantravīryātmano'haṁvimarśasya tattvam| Yathoktamasmatparameṣṭhiśrīmadutpaladevapādaiḥ

Prakāśasyātmaviśrāntirahambhāvo hi kīrtitaḥ|
Uktā saiva ca viśrāntiḥ sarvāpekṣānirodhataḥ||
Svātantryamatha kartṛtvaṁ mukhyamīśvaratāpi ca|

iti| Tadiyatparyantaṁ yanmātṛkāyāstattvaṁ tadeva kakārasakārapratyāhāreṇānuttaravisargasaṅghaṭṭasāreṇa kūṭabījena pradarśitamanta ityalaṁ rahasyaprakaṭanena| Evaṁvidhāyāḥ

... na vidyā mātṛkāparā|

ityāmnāyasūcitaprabhāvāyā mātṛkāyāḥ sambandhinaścakrasya proktānuttarānandecchādiśaktisamūhasya cidānandaghanasvasvarūpasamāveśamayaḥ samyagbodho bhavati| Etacceha diṅmātreṇoṭṭaṅkitam| Vitataṁ tvasmatprabhupādaiḥ śrīparātriṁśakāvivaraṇatantrālokādau prakāśitam| Uktaṁ ca śrīsiddhāmṛte

Sātra kuṇḍalinī bījajīvabhūtā cidātmikā|
Tajjaṁ dhruvecchonmeṣākhyaṁ trikaṁ varṇāstataḥ punaḥ||
Ā ityavarṇādityādi yāvadvaisargikī kalā|
Kakārādisakārāntādvisargātpañcadhā sa ca||
Bahiścāntaśca hṛdaye nāde'tha parame pade|
Bindurātmani mūrdhānte hṛdayādvyāpako hi saḥ|
Ādimāntyavihīnāstu mantrāḥ syuḥ śaradabhravat|
Gurorlakṣaṇametāvadādimāntyaṁ ca vedayet||
Pūjyaḥ so'hamiva jñānī bhairavo devatātmakaḥ|
Ślokagāthādi yatkañcidādimāntyayutaṁ yataḥ|
Tasmādvidaṁstathā sarvaṁ mantratvenaiva paśyati|

iti| Etacca spande

Seyaṁ kriyātmikā śaktiḥ śivasya paśuvartinī|
Bandhayitrī svamārgasthā jñātā siddhyupapādikā||

ityanenaiva bhaṅgyā sūcitam||7||


(Desde un Guru complacido deviene) iluminación (sambodhaḥ) respecto al grupo (cakra) de letras (mātṛkā)||7||

"Deviene (bhavati) al discípulo (śiṣyasya)"; ésta es la parte faltante (iti śeṣaḥ) (del aforismo)|

Según el proceso (nītyā) indicado (nirdiṣṭa) en las venerables (Escrituras) (śrī) Parātriṁśaka (parātriṁśaka), etc. (ādi), Anuttarākula (anuttarākula) es la naturaleza esencial (sva-rūpā) del primer (prathama) aspecto (kalā) de la Conciencia del Yo (ahaṁvimarśa).

(Luego, el primer aspecto de la Conciencia del Yo, es decir, la Śakti pura,) se expande (prasarantī... satī) en la forma de (sva-rūpā) Ānanda (vocal "ā") (ānanda), y por medio de (puraḥsaram) Su Poder Manifestador (ābhāsana) --que aparece como las etapas (bhūmikā) de Icchā (vocal "i") (icchā) e Īśana (vocal "ī") (īśana)-- despliega (pradarśya) el estado (daśām) de Unmeṣa (vocal "u") (unmeṣa) cuya esencia (ātmikām) es Jñāna (jñāna). Y (ca) a través de Su Opulencia (ādhikyena), la cual es el origen (āsūtreṇa) de la destellante manifestación (ābhāsā) de objetos (jñeya), (esa misma Śakti pura hace surgir) a Ūnatā (vocal "ū") (ūnatām).

(A continuación, esta misma Śakti) manifiesta (prapañcya) a la Voluntad (icchām eva) --la cual posee dos (dvi) formas (rūpām) (es decir, "i" e "ī")-- combinada con lo que es meramente (mātrarūpeṇa) una "luz" (tejas) similar al (kalpa) destello (vidyotana) de un relámpago (vidyut) (o sea, el elemento "fuego" cuyo cuerpo o kula es la "r". Ella) también (ca) (manifiesta a Icchā o Voluntad) combinada con eso cuya naturaleza (ātmanā... eṣanīyena) es la firmeza (sthairya) (en otras palabras, el elemento "tierra" cuyo cuerpo o kula es la "l". A partir de estas combinaciones, surgen las vocales "ṛ, ṝ, ḷ y ḹ". Estas vocales no son verdaderamente letras producidas sino sonidos escuchados) porque ellas están (meramente) coloreadas (rañjitatvāt) o teñidas (ārūṣitena) por los sonidos (śrutyā) "ra" (ra) (y) "la" (la) (es decir, por las letras del fuego y de la tierra respectivamente; nota que la "ra" es sencillamente "r" --letra semilla-- más "a", y que la "la" es "l" --letra semilla-- más "a". No solamente) a causa de lo que se estableció en la previa oración (atas eva), sino también puesto que (las vocales ṛ, ṝ, ḷ y ḹ) aparecen (ābhāsatvataḥ) como objetos (sutiles) (meya) asimilados (ātmīkṛta) en su propia (sva) luz (prakāśa), se las conoce como (letras) Imperecederas (amṛtarūpeṇa). Y (ca) puesto que están meramente (mātrataḥ) teñidas (ārūṣaṇa) por la manifestación (ābhāsa) objetiva (meya), no son capaces (asamarthatayā) de dar nacimiento (prasava) a otras (antara) letras semillas (bīja). (Como resultado,) este grupo de cuatro (catuṣṭayātmanā rūpeṇa) letras semillas (bīja) es designado como (ākhya) Eunuco (ṣaṇḍḥa).

(Después de eso, Śakti) manifiesta la letra semilla (bījam) Trikoṇa --la vocal "e"-- (tri-koṇa) por medio de la combinación (saṅghaṭṭena) de Icchā --"i"-- (icchā) con Anuttara --"a"-- (anuttara) y Ānanda --"ā"-- (ānanda), las cuales fueron previamente mencionadas (prokta). Y (ca) a través de la unión (yojanayā) de Unmeṣa --"u"-- (unmeṣa) con Anuttara --"a"-- (anuttara) y Ānanda --"ā"-- (ānanda), (Ella manifiesta) la letra (kāram) "o" (o), cuya naturaleza (rūpam) indica (upagama) (la aparición de) la Kriyāśakti (kriyā-śakti). (Posteriormente,) combinando (saṅghaṭṭena) estos (etad) antedichos (prokta) grupos formados por dos (dvaya) letras semilla (bīja), --es decir. los grupos "a-ā" y "e-o"--, (Śakti) manifiesta (pradarśya) a Ṣaṭkoṇa --la vocal "ai"-- (ṣaṭkoṇam) y (ca) a la letra semilla (bījam) Śūla --la vocal "au"-- (śūla). Puesto que (en la letra "au") hay predominancia (pradhānatvāt) de Kriyāśakti (kriyā-śakti) --en su plenitud-- (pūrṇa) penetrada (vyāpta) por Icchāśakti y Jñānaśakti (icchā-jñāna-śakti), (la Diosa manifiesta esa letra) como estando compuesta (mayam) por la unión o combinación (saṅghaṭṭana) de las tres (traya) śakti-s (arriba mencionadas) (śakti) (o sea, Icchā, Jñāna y Kriyā).

(Posteriormente, la Śakti) despliega (unmīlya) a Bindu (bindum), cuya naturaleza (saṅghaṭṭena) es un Indiviso (eka) Conocimiento (vedana) del universo (viśva), hasta sus mismísimas fronteras (por cierto) (iyatparyanta). (Después, esta Śakti) exhibe (uddarśitavatī) la etapa (bhūmim) del Visarga (visarga), el cual consiste (ātmānam) en un par (dvaya) de puntos (bindu) que están llenos (maya) de simultánea (yugapad) emisión (visarjana) externa (bahis) (e) interna (antar). (Así,) a causa de todo esto (que se ha mencionado) (atas eva), (la Suprema Diosa) --a través de (Su) Conciencia (vimarśanena) interna (antar)-- muestra (darśayati) a este (etad) universo (viśvam) como reposando (viśrāntam) sólo (eva) en Anuttara --es decir, en la vocal "a"-- (anuttaraḥ); pero (tu) por medio de (Su) Conciencia (vimarśena) externa (bahis), (Ella) manifiesta (prapañcayati) --a través de las śakti-s o poderes (śaktibhyaḥ) a-i-u-ṛ-ḷ (a-i-u-ṛ-ḷ)-- cinco grupos (pañcakam) de cinco letras (cada uno) (pañcaka) --empezando (ādi) con la letra "ka" (ka) y terminando (antam) en la letra "ma" (ma)-- como un conjunto (samastam) (de cinco grupos formados por cinco tattva-s o categorías cada uno) --(comenzando con el tattva 36 o elemento tierra) y finalizando (antam) en Puruṣa —tattva 12— (puruṣa)--|

Y (ca) para cada (ekaikasyāḥ) śakti (śakteḥ) (es decir, para cada una de esas cinco letras --a, i, ṛ, ḷ y u--) hay (asti) un grupo de cinco (pañca) śakti-s (śaktitvam). De este modo (iti), a partir de cada una (de estas śakti-s) (ekaikataḥ) (se produce) un surgimiento (udayaḥ) de cinco (letras) (pañcaka)|

(Después de eso,) a partir de las mismas śakti-s (eva śaktibhyaḥ) --comenzando desde la "ā" (ābhyaḥ)-- (el Supremo Poder) manifiesta (ābhāsitavatī) las cuatro (caturaḥ) letras (varṇān) denominadas (ākhyān) Antastha (antastha) (es decir, las letras "ya, ra, la y va") --de conformidad (anusāreṇa) con la terminología (sañjñā) que se utiliza (ukta) en Śikṣā (la ciencia de la fonética) (śikṣā)-- puesto que residen (avasthānāt), junto con Niyati (niyati) y los otros (ādi) Kañcuka-s (kañcukatvena), dentro de (antar) Puruṣa (pumbhūmau). (Por otra parte,) en las Escrituras reveladas (āmnāyeṣu) se las designa (uktān) por medio del término (śabdena) Dhāraṇā (dhāraṇā), porque soportan (dhāraṇāt) al universo (viśva) al sostener (dhāraṇena) la etapa (bhūmi) de "conocedor o experimentador limitado" (pramātṛ). Por encima (upari) de ese (Māyātattva) (tad), (la Venerable Śakti) manifiesta (ābhāsitavatī) las cuatro (caturaḥ) letras (varṇān) llamadas (abhidhānān) Ūṣmā (ūṣmā) (o sea, las letras "śa, ṣa, sa y ha"), puesto que son desplegadas (unmiṣitatvāt) durante la desaparición (vigalanena) de la diferencia (bheda) y la (subsecuente) aparición (āpattyā) de la no diferencia (abheda)|

Y (ca) aquí (atra), (es decir, en las letras Ūṣmā, Śakti o la conciencia del Yo) exhibe (pradārśya) por último (ante) a la completamente perfecta (paripūrṇam) letra (varṇam) Amṛta (amṛta) (la letra "sa"), la cual se sitúa (varti) al final (paryanta) de toda (sarva) la Manifestación (sṛṣṭi). Después (ante) de eso (tad), (Ella) muestra (pradarśanaṁ kṛtam) al Prāṇabīja (prāṇabīja), (la letra "ha". Realiza) eso (tad) para que uno se dé cuenta o reconozca (iti pratyabhijñāpayitum) que este universo (viśvam) [cuya forma (rūpam) abarca (iyat) Vācaka (vācaka) --(palabras)-- (y) Vācya (vācya) --(objetos denotados por esas palabras)-- y consiste (mayam) en la expansión (sphāra) de los seis (ṣaṭ) cursos o senderos (adhva)] alcanza su plenitud (āpyāyita) en Anāhatamaya (anāhatamayam), (un epíteto de la letra "ha"), debido a la Anuttaraśakti (ābhāsitavatī) (la letra "a" o Śiva)|

Por consiguiente (atas eva), el principio o esencia (tattvam) de la conciencia del Yo (aham-vimarśasya), cuya naturaleza (ātmanaḥ) es la Virilidad o Poder (vīrya) del Gran (mahā) Mantra (mantra), (es como sigue): "El universo (viśvam), por medio (yuktyā) del Pratyāhāra (pratyāhāra), está impregnado (garbhīkṛtam) por Anuttara y Anāhata (anuttarānāhatābhyām) (es decir, por las letras "a" y "ha" respectivamente, las cuales son) ciertamente (eva) Śiva y Śakti (śivaśaktibhyām). (Por dicha razón,) él --en otras palabras, "el universo"-- solamente (eva) consiste (ātmakam) en Esto --o sea, "en Śiva y Śakti"-- (etad... iti)"|

Tal como (yathā) se ha dicho (uktam) a través de los versos (pādaiḥ... iti) de Utpaladeva (utpaladeva), nuestro (asmat) eminente (śrīmat) y supremo Maestro (parameṣṭhi):

"El Descanso o Reposo (viśrāntiḥ) de la Luz de la Conciencia (prakāśasya) dentro de Sí Misma (ātma) (es) indudablemente (hi) conocido (kīrtitaḥ) como el concepto de "yo" (aham-bhāvaḥ). Eso (sā) es ciertamente (eva ca) llamado (uktā) Descanso o Reposo (viśrāntiḥ) ya que excluye (nirodhataḥ) toda (sarva) expectativa (apekṣā). Además (atha), es Libertad Absoluta (svātantryam), Principal (mukhyam) Condición de Hacedor (kartṛtvam) así como también (api ca) Completa Supremacía (īśvaratā... iti)"|

Por ende (tad), lo que (yad) hasta ahora (ha sido denominado) (iyat-paryantam) "la esencia (tattvam) de Mātṛkā (mātṛkāyāḥ)", eso mismo (tad eva) ha sido mostrado (pradarśitam) al final (ante) a través del Kūṭabīja --la letra kṣa-- (kūtabījena). (Este Kūṭabīja) es un Pratyāhāra (pratyāhāreṇa) de la letra (kāra) "ka" (ka) (y) de la letra (kāra) "sa" (sa). (De este modo, ese Kūṭabīja) se forma a partir de la combinación (sanghaṭṭa) de las esencias --sāra-- (sāreṇa) de Anuttara (anuttara) (y) Visarga (visarga) (respectivamente). ¡Basta (iti-alam) de traer a la luz (prakaṭanena) lo que es secreto (rahasya)!|

(Sambodha, en el aforismo,) es (bhavati) Completa (samyak) Iluminación (bodhaḥ) que consiste (mayaḥ) en una absorción (samāveśa) en la propia Naturaleza Esencial (sva-sva-rūpa), que es una Compacta Masa (ghana) de Conciencia (cit) (y) Bienaventuranza (ānanda). (Completa Iluminación) respecto al antedicho (prokta) grupo (cakrasya... samūhasya) de poderes (śakti) (integrado por) Anuttara (anuttara), Ānanda (ānanda), Icchā (icchā), etc. (ādi), (y que) está conectado (sambandhinaḥ) con Mātṛkā (mātṛkāyāḥ), cuya --o sea, de Mātṛkā-- Eficacia o Poder (prabhāvāyāḥ) ha sido indicada (sūcita) en las Escrituras Reveladas (āmnāya) de la siguiente manera (evaṁvidhāyāḥ... iti):

"... No hay ningún (na) conocimiento (vidyā) más alto (parā) que (el de) Mātṛkā (mātṛkā)"|

Esto (etad ca) (ha sido) tratado (uṭṭankitam) aquí (iha) mediante mera (mātreṇa) indicación (dik)|

(Esto ha sido) ciertamente (tu) difundido (vitatam) (y) revelado (prakāśitam) a través de los versos (pādaiḥ) de nuestro (asmat) Maestro (prabhu) en los venerables (śrī) Parātriṁśakāvivaraṇa (parātriṁśakāvivaraṇa), Tantrāloka (tantrāloka), etc. (ādau)|

En la venerable (śrī) Siddhāmṛta (siddhāmṛte) (ha sido) también (ca) declarado (uktam) (por Śiva Mismo a Pārvatī, su consorte):

"Aquí (atra), esa (sā) Kuṇḍalinī (ghana), cuya naturaleza (ātmikā) es la Conciencia (cit), es (bhūtā) la Semilla (bīja) y la Vida (jīva). Una y otra vez (punar), emerge (jam) desde esa (tad) Morada (astataḥ) de letras (varṇa) una tríada (trikam) compuesta (ākhyam) por Dhruva (dhruva), Icchā (icchā) (y) Unmeṣa (unmeṣa) --es decir, las vocales "a, i y u" respectivamente--.

A partir de la letra (varṇāt) "a" (a) (emerge) "ā" (ā iti), y así sucesivamente (iti-ādi), justo hasta (yāvat) la porción (kalā) del Visarga (vaisargikī) --Parāparavisarga o "ḥ" para ser precisos--. Desde Visarga (visargāt) (se produce el grupo de letras) que comienza (ādi) en la letra (kāra) "ka" (ka) (y) termina --anta-- (antāt) en la letra (kāra) "sa" (sa). Y (ca), (a su vez,) ese (Visarga) (saḥ) (aparece) en cinco maneras (pañcadhā):

(1) Fuera, (en la forma del universo) (bahis) y (ca... ca) dentro (antar) (2) en el corazón (hṛdaye), (3) en nāda --es decir, en la garganta en este caso-- (nāde) (y) ciertamente (atha) 4) en la Etapa (pade) Suprema(parama) --en el entrecejo--. (Además,) ese (saḥ) Bindu --o sea, Visarga-- (binduḥ) indudablemente (hi) penetra (vyāpakaḥ) desde el corazón (hṛdayāt) hasta (5) el tope (ante) del cráneo (mūrdha), (en otras palabras), hasta el Ser (Mismo) (ātmani).

Sin embargo (tu), los mantra-s (mantrāḥ) desprovistos (vihīnāḥ) de "a" (a) inicial (ādi) (y) "ma" (ma) final (antya) --en definitiva, sin "aham" o Yo, Śiva--, son (syuḥ) como (vat) nubes (abhra) otoñales (śarat). La característica (esencial) (laksaṇam) de un Guru (guroḥ) (es que) él explica (a sus discípulos) (ca vedayet) (ese Mahāmantra o Gran Mantra) cuya medida (etāvat) (en la siguiente:) empieza (ādi) con "a" (a) (y) termina (antyam) con "ma" (ma) --como es obvio, se refiere a "Aham" o Yo, Śiva--.

Ese (saḥ) Conocedor (jñānī), (ese) Divino (devatā-ātmakaḥ) Bhairava (bhairavaḥ), debe ser adorado (pūjyaḥ) como (iva) Yo Mismo (aham). En vista de que (yatas) --para ese Guru-- cualquier cosa (yatkiñcid), ya sea un himno de alabanza (śloka), una canción laudatoria (ghāthā), etc. (ādi), está unido o conectado (yutam) con (el Mahāmantra o Gran Mantra) que comienza (ādi) con "a" (a) (y) termina (antya) con "ma" (ma); por lo tanto (tasmāt), al conocer (tal Guru) (vidan) de ese modo (tathā), ve (paśyati) todo (sarvam) solamente (eva) como siendo un Mantra (mantratvena... iti)"|

Esto (etad) (ha sido) también (establecido) (ca) en las Spandakārikā-s (spande):

"Este (iyam) mismo (sā) Poder o Śakti (śaktiḥ) de Śiva (śivasya), cuya naturaleza (ātmikā) es actividad (kriyā), permanece (vartinī) en el paśu o ser condicionado (paśu) (y lo) ata (bandhayitrī). (Sin embargo, cuando a Śakti) se la conoce o capta (jñātā) como permaneciendo (en el antedicho paśu) (sthā) en la forma del camino (mārga) hacia el propio Ser (sva), produce (upapādikā) éxito (siddhi)"||
(Ver Spandakārikā-s III, 16)

(De este modo,) por medio de esta (cita) (anena eva) se ha indicado (sūcitam) (la misma idea) pero indirectamente (bhaṅgyā)||7||

al inicio


 Notas finales

Mi trabajo sobre el séptimo aforismo de la segunda sección de los Śivasūtra-s junto con el brillante comentario de Kṣemarāja está ahora terminado. Muchísimos secretos te han sido revelados durante el proceso. Es de esperar que todo este conocimiento te permitirá comprender mucho mejor la intrínseca relación entre el Sánscrito y los niveles de la Creación (tattva-s) enseñados por el sistema Trika. Y por medio de este antiguo conocimiento que nos pasaron los sabios, tendrás ahora más herramientas para convertir a tu vida en una vida llena de los ideales espirituales establecidos por esos mismos sabios. ¿Qué más podría decir al respecto? Te deseo la mejor de las suertes en tu sendero hacia la Liberación final que, paradójicamente, es siempre Tuya, querido Śiva.

al inicio


 Información adicional

Gabriel Pradīpaka

Este documento ha sido concebido por Gabriel Pradīpaka, uno de los dos fundadores de este sitio, y guru espiritual versado en idioma Sánscrito y filosofía Trika.

Para mayor información sobre Sánscrito, Yoga y Filosofía India; o si quieres hacerme algún comentario, preguntar algo o corregir algún error, siéntete libre de contactarnos: Ésta es nuestra dirección de correo.