Sanskrit & Trika Shaivism (English-Home)

जावास्क्रिप्ट अक्षम है! इस लिंक की जाँच करें!


 अष्टाध्यायी - व्याख्या

अध्याय ७ - उपध्याय १


 Introduction

This is the seventh chapter/first subchapter out of eight chapters/thirty-two subchapters अष्टाध्यायी consists of.

This work was written by the greatest Sanskrit grammarian of all time: Pāṇini, who lived about 500BCE in India.

This अष्टाध्यायी contains the entire set of rules controlling Sanskrit grammar. It is required reading for all Sanskrit scholars and also for those who want to go deep at Sanskrit grammar.

Now read अष्टाध्यायी and experience Supreme Delight.

Important: All that is in brackets and italicized within the translation has been added by me in order to complete the sense of a particular phrase or sentence. In turn, all that is between double hyphen (--...--) constitutes clarifying further information also added by me.

top


 Aphorisms 1-10

७.१.१ युवोरनाकौ।

7.1.1 Yuvoranākau|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.२ आयनेयीनीयियः फढखच्छघां प्रत्ययादीनाम्।

7.1.2 Āyaneyīnīyiyaḥ phaḍhakhacchaghāṁ pratyayādīnām|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.३ झोऽन्तः।

7.1.3 Jho'ntaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.४ अदभ्यस्तात्।

7.1.4 Adabhyastāt|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.५ आत्मनेपदेष्वनतः।

7.1.5 Ātmanepadeṣvanataḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.६ शीङो रुट्।

7.1.6 Śīṅo ruṭ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.७ वेत्तेर्विभाषा।

7.1.7 Vettervibhāṣā|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.८ बहुलं छन्दसि।

7.1.8 Bahulaṁ chandasi|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.९ अतो भिस ऐस्।

7.1.9 Ato bhisa ais|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.१० बहुलं छन्दसि।

7.1.10 Bahulaṁ chandasi|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 11-20

७.१.११ नेदमदसोरकोः।

7.1.11 Nedamadasorakoḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.१२ टाङसिङसामिनात्स्याः।

7.1.12 Ṭāṅasiṅasāminātsyāḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.१३ ङेर्यः।

7.1.13 Ṅeryaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.१४ सर्वनाम्नः स्मै।

7.1.14 Sarvanāmnaḥ smai|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.१५ ङसिङ्योः स्मात्स्मिनौ।

7.1.15 Ṅasiṅyoḥ smātsminau|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.१६ पूर्वादिभ्यो नवभ्यो वा।

7.1.16 Pūrvādibhyo navabhyo vā|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.१७ जसः शी।

7.1.17 Jasaḥ śī|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.१८ औङ आपः।

7.1.18 Auṅa āpaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.१९ नपुंसकाच्च।

7.1.19 Napuṁsakācca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.२० जस्शसोः शिः।

7.1.20 Jasśasoḥ śiḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 21-30

७.१.२१ अष्टाभ्य औश्।

7.1.21 Aṣṭābhya auś|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.२२ षड्भ्यो लुक्।

7.1.22 Ṣaḍbhyo luk|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.२३ स्वमोर्नपुंसकात्।

7.1.23 Svamornapuṁsakāt|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.२४ अतोऽम्।

7.1.24 Ato'm|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.२५ अद्ड् डतरादिभ्यः पञ्चभ्यः।

7.1.25 Adḍ ḍatarādibhyaḥ pañcabhyaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.२६ नेतराच्छन्दसि।

7.1.26 Netarācchandasi|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.२७ युष्मदस्मद्भ्यां ङसोऽश्।

7.1.27 Yuṣmadasmadbhyāṁ ṅaso'ś|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.२८ ङे प्रथमयोरम्।

7.1.28 Ṅe prathamayoram|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.२९ शसो न।

7.1.29 Śaso na|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.३० भ्यसः भ्यम्।

7.1.30 Bhyasaḥ bhyam|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 31-40

७.१.३१ पञ्चम्या अत्।

7.1.31 Pañcamyā at|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.३२ एकवचनस्य च।

7.1.32 Ekavacanasya ca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.३३ साम आकम्।

7.1.33 Sāma ākam|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.३४ आत औ णलः।

7.1.34 Āta au ṇalaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.३५ तुह्योस्तातङाशिष्यन्यतरस्याम्।

7.1.35 Tuhyostātaṅāśiṣyanyatarasyām|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.३६ विदेः शतुर्वसुः।

7.1.36 Videḥ śaturvasuḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.३७ समासेऽनञ्पूर्वे क्त्वो ल्यप्।

7.1.37 Samāse'nañpūrve ktvo lyap|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.३८ क्त्वाऽपि छन्दसि।

7.1.38 Ktvā'pi chandasi|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.३९ सुपां सुलुक्पूर्वसवर्णाऽऽच्छेयाडाड्यायाजालः।

7.1.39 Supāṁ sulukpūrvasavarṇā''ccheyāḍāḍyāyājālaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.४० अमो मश्।

7.1.40 Amo maś|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 41-50

७.१.४१ लोपस्त आत्मनेपदेषु।

7.1.41 Lopasta ātmanepadeṣu|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.४२ ध्वमो ध्वात्।

7.1.42 Dhvamo dhvāt|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.४३ यजध्वैनमिति च।

7.1.43 Yajadhvainamiti ca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.४४ तस्य तात्।

7.1.44 Tasya tāt|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.४५ तप्तनप्तनथनाश्च।

7.1.45 Taptanaptanathanāśca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.४६ इदन्तो मसि।

7.1.46 Idanto masi|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.४७ क्त्वो यक्।

7.1.47 Ktvo yak|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.४८ इष्ट्वीनमिति च।

7.1.48 Iṣṭvīnamiti ca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.४९ स्नात्व्यादयश्च।

7.1.49 Snātvyādayaśca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.५० आज्जसेरसुक्।

7.1.50 Ājjaserasuk|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 51-60

७.१.५१ अश्वक्षीरवृषलवणानामात्मप्रीतौ क्यचि।

7.1.51 Aśvakṣīravṛṣalavaṇānāmātmaprītau kyaci|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.५२ आमि सर्वनाम्नः सुट्।

7.1.52 Āmi sarvanāmnaḥ suṭ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.५३ त्रेस्त्रयः।

7.1.53 Trestrayaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.५४ ह्रस्वनद्यापो नुट्।

7.1.54 Hrasvanadyāpo nuṭ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.५५ षट्चतुर्भ्यश्च।

7.1.55 Ṣaṭcaturbhyaśca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.५६ श्रीग्रामण्योश्छन्दसि।

7.1.56 Śrīgrāmaṇyośchandasi|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.५७ गोः पादान्ते।

7.1.57 Goḥ pādānte|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.५८ इदितो नुम् धातोः।

7.1.58 Idito num dhātoḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.५९ शे मुचादीनाम्।

7.1.59 Śe mucādīnām|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.६० मस्जिनशोर्झलि।

7.1.60 Masjinaśorjhali|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 61-70

७.१.६१ रधिजभोरचि।

7.1.61 Radhijabhoraci|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.६२ नेट्यलिटि रधेः।

7.1.62 Neṭyaliṭi radheḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.६३ रभेरशब्लिटोः।

7.1.63 Rabheraśabliṭoḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.६४ लभेश्च।

7.1.64 Labheśca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.६५ आङो यि।

7.1.65 Āṅo yi|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.६६ उपात् प्रशंसायाम्।

7.1.66 Upāt praśaṁsāyām|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.६७ उपसर्गात् खल्घञोः।

7.1.67 Upasargāt khalghañoḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.६८ न सुदुर्भ्यां केवलाभ्याम्।

7.1.68 Na sudurbhyāṁ kevalābhyām|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.६९ विभाषा चिण्णमुलोः।

7.1.69 Vibhāṣā ciṇṇamuloḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.७० उगिदचां सर्वनामस्थानेऽधातोः।

7.1.70 Ugidacāṁ sarvanāmasthāne'dhātoḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 71-80

७.१.७१ युजेरसमासे।

7.1.71 Yujerasamāse|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.७२ नपुंसकस्य झलचः।

7.1.72 Napuṁsakasya jhalacaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.७३ इकोऽचि विभक्तौ।

7.1.73 Iko'ci vibhaktau|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.७४ तृतीयाऽऽदिषु भाषितपुंस्कं पुंवद्गालवस्य।

7.1.74 Tṛtīyā''diṣu bhāṣitapuṁskaṁ puṁvadgālavasya|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.७५ अस्थिदधिसक्थ्यक्ष्णामनङुदात्तः।

7.1.75 Asthidadhisakthyakṣṇāmanaṅudāttaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.७६ छन्दस्यपि दृश्यते।

7.1.76 Chandasyapi dṛśyate|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.७७ ई च द्विवचने।

7.1.77 Ī ca dvivacane|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.७८ नाभ्यस्ताच्छतुः।

7.1.78 Nābhyastācchatuḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.७९ वा नपुंसकस्य।

7.1.79 Vā napuṁsakasya|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.८० आच्छीनद्योर्नुम्।

7.1.80 Ācchīnadyornum|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 81-90

७.१.८१ शप्श्यनोर्नित्यम्।

7.1.81 Śapśyanornityam|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.८२ सावनडुहः।

7.1.82 Sāvanaḍuhaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.८३ दृक्स्ववस्स्वतवसां छन्दसि।

7.1.83 Dṛksvavassvatavasāṁ chandasi|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.८४ दिव औत्।

7.1.84 Diva aut|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.८५ पथिमथ्यृभुक्षामात्।

7.1.85 Pathimathyṛbhukṣāmāt|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.८६ इतोऽत् सर्वनामस्थाने।

7.1.86 Ito't sarvanāmasthāne|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.८७ थो न्थः।

7.1.87 Tho nthaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.८८ भस्य टेर्लोपः।

7.1.88 Bhasya ṭerlopaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.८९ पुंसोऽसुङ्।

7.1.89 Puṁso'suṅ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.९० गोतो णित्।

7.1.90 Goto ṇit|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 91-100

७.१.९१ णलुत्तमो वा।

7.1.91 Ṇaluttamo vā|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.९२ सख्युरसम्बुद्धौ।

7.1.92 Sakhyurasambuddhau|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.९३ अनङ् सौ।

7.1.93 Anaṅ sau|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.९४ ऋदुशनस्पुरुदंशोऽनेहसां च।

7.1.94 Ṛduśanaspurudaṁśo'nehasāṁ ca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.९५ तृज्वत् क्रोष्टुः।

7.1.95 Tṛjvat kroṣṭuḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.९६ स्त्रियां च।

7.1.96 Striyāṁ ca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.९७ विभाषा तृतीयाऽऽदिष्वचि।

7.1.97 Vibhāṣā tṛtīyā''diṣvaci|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.९८ चतुरनडुहोरामुदात्तः।

7.1.98 Caturanaḍuhorāmudāttaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.९९ अम् सम्बुद्धौ।

7.1.99 Am sambuddhau|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.१०० ॠत इद्धातोः।

7.1.100 Ṝta iddhātoḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 101-103

७.१.१०१ उपधायाश्च।

7.1.101 Upadhāyāśca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.१०२ उदोष्ठ्यपूर्वस्य।

7.1.102 Udoṣṭhyapūrvasya|

Untranslated yet.

No explanation yet.


७.१.१०३ बहुलं छन्दसि।

7.1.103 Bahulaṁ chandasi|

Untranslated yet.

No explanation yet.


EXPLANATION IS IN PROGRESS WITH NO POLISHING YET

top


 Further Information

Gabriel Pradīpaka

This document was conceived by Gabriel Pradīpaka, one of the two founders of this site, and spiritual guru conversant with Sanskrit language and Trika philosophy.

For further information about Sanskrit, Yoga and Indian Philosophy; or if you simply want to comment, ask a question or correct a mistake, feel free to contact us: This is our e-mail address.



Back to अध्याय ६ - उपध्याय ४ Top  Continue to read अध्याय ७ - उपध्याय २

अपनी टिप्पणी पोस्ट करें

टिप्पणी पोस्ट करने के लिए कृपया रजिस्टर, या लॉग इन करें.