Sanskrit & Trika Shaivism (Главная)

JavaScript отключён! Перейдите по этой ссылке!


 Aṣṭādhyāyī - Объяснение

Глава 5 - Подраздел 1


 Introduction

This is the fifth chapter/first subchapter out of eight chapters/thirty-two subchapters Aṣṭādhyāyī consists of.

This work was written by the greatest Sanskrit grammarian of all time: Pāṇini, who lived about 500BCE in India.

This Aṣṭādhyāyī contains the entire set of rules controlling Sanskrit grammar. It is required reading for all Sanskrit scholars and also for those who want to go deep at Sanskrit grammar.

Now read Aṣṭādhyāyī and experience Supreme Delight.

Important: All that is in brackets and italicized within the translation has been added by me in order to complete the sense of a particular phrase or sentence. In turn, all that is between double hyphen (--...--) constitutes clarifying further information also added by me.

top


 Aphorisms 1-10

५.१.१ प्राक् क्रीताच्छः।

5.1.1 Prāk krītācchaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.२ उगवादिभ्योऽत्।

5.1.2 Ugavādibhyo't|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.३ कम्बलाच्च सञ्ज्ञायाम्।

5.1.3 Kambalācca sañjñāyām|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.४ विभाषा हविरपूपादिभ्यः।

5.1.4 Vibhāṣā havirapūpādibhyaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.५ तस्मै हितम्।

5.1.5 Tasmai hitam|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.६ शरीरावयवाद्यत्।

5.1.6 Śarīrāvayavādyat|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.७ खलयवमाषतिलवृषब्रह्मणश्च।

5.1.7 Khalayavamāṣatilavṛṣabrahmaṇaśca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.८ अजाविभ्यां थ्यन्।

5.1.8 Ajāvibhyāṁ thyan|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.९ आत्मन्विश्वजनभोगोत्तरपदात्खः।

5.1.9 Ātmanviśvajanabhogottarapadātkhaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१० सर्वपुरुषाभ्यां णढञौ।

5.1.10 Sarvapuruṣābhyāṁ ṇaḍhañau|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 11-20

५.१.११ माणवचरकाभ्यां खञ्।

5.1.11 Māṇavacarakābhyāṁ khañ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१२ तदर्थं विकृतेः प्रकृतौ।

5.1.12 Tadarthaṁ vikṛteḥ prakṛtau|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१३ छदिरुपधिबलेः ढञ्।

5.1.13 Chadirupadhibaleḥ ḍhañ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१४ ऋषभोपानहोर्ञ्यः।

5.1.14 Ṛṣabhopānahorñyaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१५ चर्म्मणोऽञ्।

5.1.15 Carmmaṇo'ñ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१६ तदस्य तदस्मिन् स्यादिति।

5.1.16 Tadasya tadasmin syāditi|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१७ परिखाया ढञ्।

5.1.17 Parikhāyā ḍhañ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१८ प्राग्वतेष्ठञ्।

5.1.18 Prāgvateṣṭhañ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१९ आर्हादगोपुच्छसङ्ख्यापरिमाणाट्ठक्।

5.1.19 Ārhādagopucchasaṅkhyāparimāṇāṭṭhak|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.२० असमासे निष्कादिभ्यः।

5.1.20 Asamāse niṣkādibhyaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 21-30

५.१.२१ शताच्च ठन्यतावशते।

5.1.21 Śatācca ṭhanyatāvaśate|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.२२ सङ्ख्याया अतिशदन्तायाः कन्।

5.1.22 Saṅkhyāyā atiśadantāyāḥ kan|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.२३ वतोरिड्वा।

5.1.23 Vatoriḍvā|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.२४ विंशतित्रिंशद्भ्यां ड्वुन्नसञ्ज्ञायाम्।

5.1.24 Viṁśatitriṁśadbhyāṁ ḍvunnasañjñāyām|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.२५ कंसाट्टिठन्।

5.1.25 Kaṁsāṭṭiṭhan|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.२६ शूर्पादञन्यतरस्याम्।

5.1.26 Śūrpādañanyatarasyām|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.२७ शतमानविंशतिकसहस्रवसनादण्।

5.1.27 Śatamānaviṁśatikasahasravasanādaṇ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.२८ अध्यर्धपूर्वद्विगोर्लुगसञ्ज्ञायाम्।

5.1.28 Adhyardhapūrvadvigorlugasañjñāyām|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.२९ विभाषा कार्षापणसहस्राभ्याम्।

5.1.29 Vibhāṣā kārṣāpaṇasahasrābhyām|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.३० द्वित्रिपूर्वान्निष्कात्।

5.1.30 Dvitripūrvānniṣkāt|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 31-40

५.१.३१ बिस्ताच्च।

5.1.31 Bistācca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.३२ विंशतिकात् खः।

5.1.32 Viṁśatikāt khaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.३३ खार्या ईकन्।

5.1.33 Khāryā īkan|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.३४ पणपादमाषशतादत्।

5.1.34 Paṇapādamāṣaśatādat|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.३५ शाणाद्वा।

5.1.35 Śāṇādvā|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.३६ द्वित्रिपूर्वादण् च।

5.1.36 Dvitripūrvādaṇ ca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.३७ तेन क्रीतम्।

5.1.37 Tena krītam|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.३८ तस्य निमित्तं संयोगोत्पातौ।

5.1.38 Tasya nimittaṁ saṁyogotpātau|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.३९ गोद्व्यचोरसङ्ख्यापरिमाणाश्वादेर्यत्।

5.1.39 Godvyacorasaṅkhyāparimāṇāśvāderyat|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.४० पुत्राच्छ च।

5.1.40 Putrāccha ca|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 41-50

५.१.४१ सर्वभूमिपृथिवीभ्यामणञौ।

5.1.41 Sarvabhūmipṛthivībhyāmaṇañau|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.४२ तस्येश्वरः।

5.1.42 Tasyeśvaraḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.४३ तत्र विदित इति च।

5.1.43 Tatra vidita iti ca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.४४ लोकसर्वलोकाट्ठञ्।

5.1.44 Lokasarvalokāṭṭhañ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.४५ तस्य वापः।

5.1.45 Tasya vāpaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.४६ पात्रात् ष्ठन्।

5.1.46 Pātrāt ṣṭhan|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.४७ तदस्मिन् वृद्ध्यायलाभशुल्कोपदा दीयते।

5.1.47 Tadasmin vṛddhyāyalābhaśulkopadā dīyate|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.४८ पूरणार्धाट्ठन्।

5.1.48 Pūraṇārdhāṭṭhan|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.४९ भागाद्यच्च।

5.1.49 Bhāgādyacca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.५० तद्धरति वहत्यावहति भाराद्वंशादिभ्यः।

5.1.50 Taddharati vahatyāvahati bhārādvaṁśādibhyaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 51-60

५.१.५१ वस्नद्रव्याभ्यां ठन्कनौ।

5.1.51 Vasnadravyābhyāṁ ṭhankanau|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.५२ सम्भवत्यवहरति पचति।

5.1.52 Sambhavatyavaharati pacati|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.५३ आढकाचितपात्रात् खोऽन्यतरयाम्।

5.1.53 Āḍhakācitapātrāt kho'nyatarayām|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.५४ द्विगोष्ठंश्च।

5.1.54 Dvigoṣṭhaṁśca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.५५ कुलिजाल्लुक्खौ च।

5.1.55 Kulijāllukkhau ca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.५६ सोऽस्यांशवस्नभृतयः।

5.1.56 So'syāṁśavasnabhṛtayaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.५७ तदस्य परिमाणम्।

5.1.57 Tadasya parimāṇam|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.५८ सङ्ख्यायाः सञ्ज्ञासङ्घसूत्राध्ययनेषु।

5.1.58 Saṅkhyāyāḥ sañjñāsaṅghasūtrādhyayaneṣu|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.५९ पङ्क्तिविंशतित्रिंशत्चत्वारिंशत्पञ्चाशत्षष्टिसप्तत्यशीतिनवतिशतम्।

5.1.59 Paṅktiviṁśatitriṁśatcatvāriṁśatpañcāśatṣaṣṭisaptatyaśītinavatiśatam|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.६० पञ्चद्दशतौ वर्गे वा।

5.1.60 Pañcaddaśatau varge vā|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 61-70

५.१.६१ सप्तनोऽञ् छन्दसि।

5.1.61 Saptano'ñ chandasi|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.६२ त्रिंशच्चत्वारिंशतोर्ब्राह्मणे सञ्ज्ञायां डण्।

5.1.62 Triṁśaccatvāriṁśatorbrāhmaṇe sañjñāyāṁ ḍaṇ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.६३ तद् अर्हति।

5.1.63 Tad Arhati|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.६४ छेदादिभ्यो नित्यम्।

5.1.64 Chedādibhyo nityam|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.६५ शीर्षच्छेदाद्यच्च।

5.1.65 Śīrṣacchedādyacca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.६६ दण्डादिभ्यः।

5.1.66 Daṇḍādibhyaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.६७ छन्दसि च।

5.1.67 Chandasi ca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.६८ पात्राद्घंश्च।

5.1.68 Pātrādghaṁśca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.६९ कडङ्गरदक्षिणाच्छ च।

5.1.69 Kaḍaṅgaradakṣiṇāccha ca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.७० स्थालीबिलात्।

5.1.70 Sthālībilāt|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 71-80

५.१.७१ यज्ञर्त्विग्भ्यां घखञौ।

5.1.71 Yajñartvigbhyāṁ ghakhañau|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.७२ पारायणतुरायणचान्द्रायणं वर्तयति।

5.1.72 Pārāyaṇaturāyaṇacāndrāyaṇaṁ vartayati|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.७३ संशयमापन्नः।

5.1.73 Saṁśayamāpannaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.७४ योजनं गच्छति।

5.1.74 Yojanaṁ gacchati|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.७५ पथः ष्कन्।

5.1.75 Pathaḥ ṣkan|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.७६ पन्थो ण नित्यम्।

5.1.76 Pantho ṇa nityam|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.७७ उत्तरपथेनाहृतं च।

5.1.77 Uttarapathenāhṛtaṁ ca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.७८ कालात्।

5.1.78 Kālāt|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.७९ तेन निर्वृत्तम्।

5.1.79 Tena nirvṛttam|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.८० तमधीष्टो भृतो भूतो भावी।

5.1.80 Tamadhīṣṭo bhṛto bhūto bhāvī|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 81-90

५.१.८१ मासाद्वयसि यत्खञौ।

5.1.81 Māsādvayasi yatkhañau|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.८२ द्विगोर्यप्।

5.1.82 Dvigoryap|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.८३ षण्मासाण्ण्यच्च।

5.1.83 Ṣaṇmāsāṇṇyacca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.८४ अवयसि ठंश्च।

5.1.84 Avayasi ṭhaṁśca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.८५ समायाः खः।

5.1.85 Samāyāḥ khaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.८६ द्विगोर्वा।

5.1.86 Dvigorvā|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.८७ रात्र्यहस्संवत्सराच्च।

5.1.87 Rātryahassaṁvatsarācca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.८८ वर्षाल्लुक् च।

5.1.88 Varṣālluk ca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.८९ चित्तवति नित्यम्।

5.1.89 Cittavati nityam|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.९० षष्टिकाः षष्टिरात्रेण पच्यन्ते।

5.1.90 Ṣaṣṭikāḥ ṣaṣṭirātreṇa pacyante|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 91-100

५.१.९१ वत्सरान्ताच्छश्छन्दसि।

5.1.91 Vatsarāntācchaśchandasi|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.९२ सम्परिपूर्वात् ख च।

5.1.92 Samparipūrvāt kha ca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.९३ तेन परिजय्यलभ्यकार्यसुकरम्।

5.1.93 Tena parijayyalabhyakāryasukaram|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.९४ तदस्य ब्रह्मचर्यम्।

5.1.94 Tadasya brahmacaryam|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.९५ तस्य च दक्षिणा यज्ञाख्येभ्यः।

5.1.95 Tasya ca dakṣiṇā yajñākhyebhyaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.९६ तत्र च दीयते कार्यं भववत्।

5.1.96 Tatra ca dīyate kāryaṁ bhavavat|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.९७ व्युष्टादिभ्योऽण्।

5.1.97 Vyuṣṭādibhyo'ṇ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.९८ तेन यथाकथाचहस्ताभ्यां णयतौ।

5.1.98 Tena yathākathācahastābhyāṁ ṇayatau|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.९९ सम्पादिनि।

5.1.99 Sampādini|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१०० कर्मवेषाद्यत्।

5.1.100 Karmaveṣādyat|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 101-110

५.१.१०१ तस्मै प्रभवति सन्तापादिभ्यः।

5.1.101 Tasmai prabhavati santāpādibhyaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१०२ योगाद्यच्च।

5.1.102 Yogādyacca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१०३ कर्मण उकञ्।

5.1.103 Karmaṇa ukañ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१०४ समयस्तदस्य प्राप्तम्।

5.1.104 Samayastadasya prāptam|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१०५ ऋतोरण्।

5.1.105 Ṛtoraṇ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१०६ छन्दसि घस्।

5.1.106 Chandasi ghas|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१०७ कालाद्यत्।

5.1.107 Kālādyat|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१०८ प्रकृष्टे ठञ्।

5.1.108 Prakṛṣṭe ṭhañ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१०९ प्रयोजनम्।

5.1.109 Prayojanam|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.११० विशाखाऽऽषाढादण् मन्थदण्डयोः।

5.1.110 Viśākhā''ṣāḍhādaṇ manthadaṇḍayoḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 111-120

५.१.१११ अनुप्रवचनादिभ्यश्छः।

5.1.111 Anupravacanādibhyaśchaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.११२ समापनात् सपूर्वपदात्।

5.1.112 Samāpanāt sapūrvapadāt|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.११३ ऐकागारिकट् चौरे।

5.1.113 Aikāgārikaṭ caure|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.११४ आकालिकडाद्यन्तवचने।

5.1.114 Ākālikaḍādyantavacane|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.११५ तेन तुल्यं क्रिया चेद्वतिः।

5.1.115 Tena tulyaṁ kriyā cedvatiḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.११६ तत्र तस्येव।

5.1.116 Tatra tasyeva|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.११७ तदर्हम्।

5.1.117 Tadarham|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.११८ उपसर्गाच्छन्दसि धात्वर्थे।

5.1.118 Upasargācchandasi dhātvarthe|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.११९ तस्य भावस्त्वतलौ।

5.1.119 Tasya bhāvastvatalau|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१२० आ च त्वात्।

5.1.120 Ā ca tvāt|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 121-130

५.१.१२१ न नञ्पूर्वात्तत्पुरुषादचतुरसङ्गतलवणवटयुधकतरसलसेभ्यः।

5.1.121 Na nañpūrvāttatpuruṣādacaturasaṅgatalavaṇavaṭayudhakatarasalasebhyaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१२२ पृथ्वादिभ्य इमनिज्वा।

5.1.122 Pṛthvādibhya imanijvā|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१२३ वर्णदृढादिभ्यः ष्यञ् च।

5.1.123 Varṇadṛḍhādibhyaḥ ṣyañ ca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१२४ गुणवचनब्राह्मणादिभ्यः कर्मणि च।

5.1.124 Guṇavacanabrāhmaṇādibhyaḥ karmaṇi ca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१२५ स्तेनाद्यन्नलोपश्च।

5.1.125 Stenādyannalopaśca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१२६ सख्युर्यः।

5.1.126 Sakhyuryaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१२७ कपिज्ञात्योर्ढक्।

5.1.127 Kapijñātyorḍhak|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१२८ पत्यन्तपुरोहितादिभ्यो यक्।

5.1.128 Patyantapurohitādibhyo yak|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१२९ प्राणभृज्जातिवयोवचनोद्गात्रादिभ्योऽञ्।

5.1.129 Prāṇabhṛjjātivayovacanodgātrādibhyo'ñ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१३० हायनान्तयुवादिभ्योऽण्।

5.1.130 Hāyanāntayuvādibhyo'ṇ|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 131-136

५.१.१३१ इगन्ताच्च लघुपूर्वात्।

5.1.131 Igantācca laghupūrvāt|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१३२ योपधाद्गुरूपोत्तमाद्वुञ्।

5.1.132 Yopadhādgurūpottamādvuñ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१३३ द्वन्द्वमनोज्ञादिभ्यश्च।

5.1.133 Dvandvamanojñādibhyaśca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१३४ गोत्रचरणाच्श्लाघाऽत्याकारतदवेतेषु।

5.1.134 Gotracaraṇācślāghā'tyākāratadaveteṣu|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१३५ होत्राभ्यश्छः।

5.1.135 Hotrābhyaśchaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


५.१.१३६ ब्रह्मणस्त्वः।

5.1.136 Brahmaṇastvaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


EXPLANATION IS IN PROGRESS WITH NO POLISHING YET

top


 Further Information

Габриэль Pradīpaka

Этот документ был составлен Габриэлем Pradīpaka, одним из двух основателей этого сайта, духовным гуру, экспертом в санскрите и философии Трика.

Для получения дополнительной информации о санскрите, йоге и философии, или если вы просто хотите оставить комментарий, задать вопрос или нашли ошибку, напишите нам: Это наша электронная почта.



Вернуться Глава 4 - Подраздел 4 Вверх  Продолжить чтение Глава 5 - Подраздел 2

Оставьте комментарий

Чтобы оставить комментарий, пожалуйста, зарегистрируйтесь или войдите.