Sanskrit & Trika Shaivism (Главная)

JavaScript отключён! Перейдите по этой ссылке!


 Aṣṭādhyāyī - Объяснение

Глава 3 - Подраздел 4


 Introduction

This is the third chapter/fourth subchapter out of eight chapters/thirty-two subchapters Aṣṭādhyāyī consists of.

This work was written by the greatest Sanskrit grammarian of all time: Pāṇini, who lived about 500BCE in India.

This Aṣṭādhyāyī contains the entire set of rules controlling Sanskrit grammar. It is required reading for all Sanskrit scholars and also for those who want to go deep at Sanskrit grammar.

Now read Aṣṭādhyāyī and experience Supreme Delight.

Important: All that is in brackets and italicized within the translation has been added by me in order to complete the sense of a particular phrase or sentence. In turn, all that is between double hyphen (--...--) constitutes clarifying further information also added by me.

top


 Aphorisms 1-10

३.४.१ धातुसम्बन्धे प्रत्ययाः।

3.4.1 Dhātusambandhe pratyayāḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.२ क्रियासमभिहारे लोट्, लोटो हिस्वौ, वा च तध्वमोः।

3.4.2 Kriyāsamabhihāre loṭ, loṭo hisvau, vā ca tadhvamoḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.३ समुच्चयेऽन्यतरस्याम्।

3.4.3 Samuccaye'nyatarasyām|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.४ यथाविध्यनुप्रयोगः पूर्वस्मिन्।

3.4.4 Yathāvidhyanuprayogaḥ pūrvasmin|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.५ समुच्चये सामान्यवचनस्य।

3.4.5 Samuccaye sāmānyavacanasya|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.६ छन्दसि लुङ्लङ्लिटः।

3.4.6 Chandasi luṅlaṅliṭaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.७ लिङर्थे लेट्।

3.4.7 Liṅarthe leṭ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.८ उपसंवादाशङ्कयोश्च।

3.4.8 Upasaṁvādāśaṅkayośca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.९ तुमर्थे सेसेनसेअसेन्क्सेकसेनध्यैअध्यैन्कध्यैकध्यैन्शध्यैशध्यैन्तवैतवेङ्तवेनः।

3.4.9 Tumarthe sesenaseasenksekasenadhyaiadhyainkadhyaikadhyainśadhyaiśadhyaintavaitaveṅtavenaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.१० प्रयै रोहिष्यै अव्यथिष्यै।

3.4.10 Prayai rohiṣyai avyathiṣyai|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 11-20

३.४.११ दृशे विख्ये च।

3.4.11 Dṛśe vikhye ca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.१२ शकि णमुल्कमुलौ।

3.4.12 Śaki ṇamulkamulau|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.१३ ईश्वरे तोसुन्कसुनौ।

3.4.13 Īśvare tosunkasunau|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.१४ कृत्यार्थे तवैकेन्केन्यत्वनः।

3.4.14 Kṛtyārthe tavaikenkenyatvanaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.१५ अवचक्षे च।

3.4.15 Avacakṣe ca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.१६ भावलक्षणे स्थेण्कृञ्वदिचरिहुतमिजनिभ्यस्तोसुन्।

3.4.16 Bhāvalakṣaṇe stheṇkṛñvadicarihutamijanibhyastosun|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.१७ सृपितृदोः कसुन्।

3.4.17 Sṛpitṛdoḥ kasun|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.१८ अलङ्खल्वोः प्रतिषेधयोः प्राचां क्त्वा।

3.4.18 Alaṅkhalvoḥ pratiṣedhayoḥ prācāṁ ktvā|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.१९ उदीचां माङो व्यतीहारे।

3.4.19 Udīcāṁ māṅo vyatīhāre|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.२० परावरयोगे च।

3.4.20 Parāvarayoge ca|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 21-30

३.४.२१ समानकर्तृकयोः पूर्वकाले।

3.4.21 Samānakartṛkayoḥ pūrvakāle|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.२२ आभीक्ष्ण्ये णमुल् च।

3.4.22 Ābhīkṣṇye ṇamul ca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.२३ न यद्यनाकाङ्क्षे।

3.4.23 Na yadyanākāṅkṣe|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.२४ विभाषाऽग्रेप्रथमपूर्वेषु।

3.4.24 Vibhāṣā'greprathamapūrveṣu|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.२५ कर्मण्याक्रोशे कृञः खमुञ्।

3.4.25 Karmaṇyākrośe kṛñaḥ khamuñ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.२६ स्वादुमि णमुल्।

3.4.26 Svādumi ṇamul|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.२७ अन्यथैवङ्कथमित्थंसु सिद्धाप्रयोगश्चेत्।

3.4.27 Anyathaivaṅkathamitthaṁsu siddhāprayogaścet|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.२८ यथातथयोरसूयाप्रतिवचने।

3.4.28 Yathātathayorasūyāprativacane|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.२९ कर्मणि दृशिविदोः साकल्ये।

3.4.29 Karmaṇi dṛśividoḥ sākalye|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.३० यावति विन्दजीवोः।

3.4.30 Yāvati vindajīvoḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 31-40

३.४.३१ चर्मोदरयोः पूरेः।

3.4.31 Carmodarayoḥ pūreḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.३२ वर्षप्रमाण ऊलोपश्चास्यान्यतरास्यम्।

3.4.32 Varṣapramāṇa ūlopaścāsyānyatarāsyam|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.३३ चेले क्नोपेः।

3.4.33 Cele knopeḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.३४ निमूलसमूलयोः कषः।

3.4.34 Nimūlasamūlayoḥ kaṣaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.३५ शुष्कचूर्णरूक्षेषु पिषः।

3.4.35 Śuṣkacūrṇarūkṣeṣu piṣaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.३६ समूलाकृतजीवेषु हन्कृङ्ग्रहः।

3.4.36 Samūlākṛtajīveṣu hankṛṅgrahaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.३७ करणे हनः।

3.4.37 Karaṇe hanaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.३८ स्नेहने पिषः।

3.4.38 Snehane piṣaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.३९ हस्ते वर्त्तिग्रहोः।

3.4.39 Haste varttigrahoḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.४० स्वे पुषः।

3.4.40 Sve puṣaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 41-50

३.४.४१ अधिकरणे बन्धः।

3.4.41 Adhikaraṇe bandhaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.४२ सञ्ज्ञायाम्।

3.4.42 Sañjñāyām|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.४३ कर्त्रोर्जीवपुरुषयोर्नशिवहोः।

3.4.43 Kartrorjīvapuruṣayornaśivahoḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.४४ ऊर्ध्वे शुषिपूरोः।

3.4.44 Ūrdhve śuṣipūroḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.४५ उपमाने कर्मणि च।

3.4.45 Upamāne karmaṇi ca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.४६ कषादिषु यथाविध्यनुप्रयोगः।

3.4.46 Kaṣādiṣu yathāvidhyanuprayogaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.४७ उपदंशस्तृतीयायाम्।

3.4.47 Upadaṁśastṛtīyāyām|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.४८ हिंसार्थानां च समानकर्मकाणाम्।

3.4.48 Hiṁsārthānāṁ ca samānakarmakāṇām|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.४९ सप्तम्यां चोपपीडरुधकर्षः।

3.4.49 Saptamyāṁ copapīḍarudhakarṣaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.५० समासत्तौ।

3.4.50 Samāsattau|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 51-60

३.४.५१ प्रमाणे च।

3.4.51 Pramāṇe ca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.५२ अपादाने परीप्सायाम्।

3.4.52 Apādāne parīpsāyām|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.५३ द्वितीयायां च।

3.4.53 Dvitīyāyāṁ ca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.५४ स्वाङ्गेऽध्रुवे।

3.4.54 Svāṅge'dhruve|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.५५ परिक्लिश्यमाने च।

3.4.55 Parikliśyamāne ca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.५६ विशिपतिपदिस्कन्दां व्याप्यमानासेव्यमानयोः।

3.4.56 Viśipatipadiskandāṁ vyāpyamānāsevyamānayoḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.५७ अस्यतितृषोः क्रियाऽन्तरे कालेषु।

3.4.57 Asyatitṛṣoḥ kriyā'ntare kāleṣu|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.५८ नाम्न्यादिशिग्रहोः।

3.4.58 Nāmnyādiśigrahoḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.५९ अव्ययेऽयथाभिप्रेताख्याने कृञः क्त्वाणमुलौ।

3.4.59 Avyaye'yathābhipretākhyāne kṛñaḥ ktvāṇamulau|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.६० तिर्यच्यपवर्गे।

3.4.60 Tiryacyapavarge|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 61-70

३.४.६१ स्वाङ्गे तस्प्रत्यये कृभ्वोः।

3.4.61 Svāṅge taspratyaye kṛbhvoḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.६२ नाधाऽर्थप्रत्यये च्व्यर्थे।

3.4.62 Nādhā'rthapratyaye cvyarthe|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.६३ तूष्णीमि भुवः।

3.4.63 Tūṣṇīmi bhuvaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.६४ अन्वच्यानुलोम्ये।

3.4.64 Anvacyānulomye|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.६५ शकधृषज्ञाग्लाघटरभलभक्रमसहार्हास्त्यर्थेषु तुमुन्।

3.4.65 Śakadhṛṣajñāglāghaṭarabhalabhakramasahārhāstyartheṣu tumun|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.६६ पर्याप्तिवचनेष्वलमर्थेषु।

3.4.66 Paryāptivacaneṣvalamartheṣu|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.६७ कर्तरि कृत्।

3.4.67 Kartari kṛt|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.६८ भव्यगेयप्रवचनीयोपस्थानीयजन्याप्लाव्यापात्या वा।

3.4.68 Bhavyageyapravacanīyopasthānīyajanyāplāvyāpātyā vā|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.६९ लः कर्मणि च भावे चाकर्मकेभ्यः.।

3.4.69 Laḥ karmaṇi ca bhāve cākarmakebhyaḥ.|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.७० तयोरेव कृत्यक्तखलर्थाः।

3.4.70 Tayoreva kṛtyaktakhalarthāḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 71-80

३.४.७१ अदिकर्मणि क्तः कर्तरि च।

3.4.71 Adikarmaṇi ktaḥ kartari ca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.७२ गत्यर्थाकर्मकश्लिषशीङ्स्थाऽऽसवसजनरुहजीर्यतिभ्यश्च।

3.4.72 Gatyarthākarmakaśliṣaśīṅsthā''savasajanaruhajīryatibhyaśca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.७३ दाशगोघ्नौ सम्प्रदाने।

3.4.73 Dāśagoghnau sampradāne|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.७४ भीमादयोऽपादाने।

3.4.74 Bhīmādayo'pādāne|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.७५ ताभ्यामन्यत्रोणादयः।

3.4.75 Tābhyāmanyatroṇādayaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.७६ क्तोऽधिकरणे च ध्रौव्यगतिप्रत्यवसानार्थेभ्यः।

3.4.76 Kto'dhikaraṇe ca dhrauvyagatipratyavasānārthebhyaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.७७ लस्य।

3.4.77 Lasya|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.७८ तिप्तस्झिसिप्थस्थमिब्वस्मस्ताताञ्झथासाथान्ध्वमिड्वहिमहिङ्।

3.4.78 Tiptasjhisipthasthamibvasmastātāñjhathāsāthāndhvamiḍvahimahiṅ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.७९ टित आत्मनेपदानां टेरे।

3.4.79 Ṭita ātmanepadānāṁ ṭere|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.८० थासस्से।

3.4.80 Thāsasse|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 81-90

३.४.८१ लिटस्तझयोरेशिरेच्।

3.4.81 Liṭastajhayoreśirec|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.८२ परस्मैपदानां णलतुसुस्थलथुसणल्वमाः।

3.4.82 Parasmaipadānāṁ ṇalatususthalathusaṇalvamāḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.८३ विदो लटो वा।

3.4.83 Vido laṭo vā|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.८४ ब्रुवः पञ्चानामादित आहो ब्रुवः।

3.4.84 Bruvaḥ pañcānāmādita āho bruvaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.८५ लोटो लङ्वत्।

3.4.85 Loṭo laṅvat|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.८६ एरुः।

3.4.86 Eruḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.८७ सेर्ह्यपिच्च।

3.4.87 Serhyapicca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.८८ वा छन्दसि।

3.4.88 Vā chandasi|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.८९ मेर्निः।

3.4.89 Merniḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.९० आमेतः।

3.4.90 Āmetaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 91-100

३.४.९१ सवाभ्यां वामौ।

3.4.91 Savābhyāṁ vāmau|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.९२ आडुत्तमस्य पिच्च।

3.4.92 Āḍuttamasya picca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.९३ एत ऐ।

3.4.93 Eta ai|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.९४ लेटोऽडाटौ।

3.4.94 Leṭo'ḍāṭau|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.९५ आत ऐ।

3.4.95 Āta ai|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.९६ वैतोऽन्यत्र।

3.4.96 Vaito'nyatra|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.९७ इतश्च लोपः परस्मैपदेषु।

3.4.97 Itaśca lopaḥ parasmaipadeṣu|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.९८ स उत्तमस्य।

3.4.98 Sa uttamasya|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.९९ नित्यं ङितः।

3.4.99 Nityaṁ ṅitaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.१०० इतश्च।

3.4.100 Itaśca|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 101-110

३.४.१०१ तस्थस्थमिपां तान्तन्तामः।

3.4.101 Tasthasthamipāṁ tāntantāmaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.१०२ लिङस्सीयुट्।

3.4.102 Liṅassīyuṭ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.१०३ यासुट् परस्मैपदेषूदात्तो ङिच्च।

3.4.103 Yāsuṭ parasmaipadeṣūdātto ṅicca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.१०४ किदाशिषि।

3.4.104 Kidāśiṣi|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.१०५ झस्य रन्।

3.4.105 Jhasya ran|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.१०६ इटोऽत्।

3.4.106 Iṭo't|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.१०७ सुट् तिथोः।

3.4.107 Suṭ tithoḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.१०८ झेर्जुस्।

3.4.108 Jherjus|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.१०९ सिजभ्यस्तविदिभ्यः च।

3.4.109 Sijabhyastavidibhyaḥ ca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.११० आतः।

3.4.110 Ātaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.

top


 Aphorisms 111-117

३.४.१११ लङः शाकटायनस्यैव।

3.4.111 Laṅaḥ śākaṭāyanasyaiva|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.११२ द्विषश्च।

3.4.112 Dviṣaśca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.११३ तिङ्शित्सार्वधातुकम्।

3.4.113 Tiṅśitsārvadhātukam|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.११४ आर्द्धधातुकं शेषः।

3.4.114 Ārddhadhātukaṁ śeṣaḥ|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.११५ लिट् च।

3.4.115 Liṭ ca|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.११६ लिङाशिषि।

3.4.116 Liṅāśiṣi|

Untranslated yet.

No explanation yet.


३.४.११७ छन्दस्युभयथा।

3.4.117 Chandasyubhayathā|

Untranslated yet.

No explanation yet.


EXPLANATION IS IN PROGRESS WITH NO POLISHING YET

top


 Further Information

Габриэль Pradīpaka

Этот документ был составлен Габриэлем Pradīpaka, одним из двух основателей этого сайта, духовным гуру, экспертом в санскрите и философии Трика.

Для получения дополнительной информации о санскрите, йоге и философии, или если вы просто хотите оставить комментарий, задать вопрос или нашли ошибку, напишите нам: Это наша электронная почта.



Вернуться Глава 3 - Подраздел 3 Вверх  Продолжить чтение Глава 4 - Подраздел 1

Оставьте комментарий

Чтобы оставить комментарий, пожалуйста, зарегистрируйтесь или войдите.