Sanskrit & Trika Shaivism (Español-Home)

¡Javascript está deshabilitado! ¡Revisa este enlace!


 Svātantryasūtravṛtti (Svatantryasutravritti) Primer capítulo (aforismos 5 a 8) - Shaivismo no dual de Rosario

Traducción normal


 Introducción

Éste es el segundo grupo de 4 aforismos de los 16 aforismos que conforman el primer capítulo (que trata sobre Paramārtha, la Más Alta Realidad). Como sabes, toda la obra se compone de un comentario completo sobre los 48 aforismos del Svātantryasūtram. Por supuesto, insertaré también los aforismos originales sobre los cuales estaré comentando. Aun cuando el comentario es suficientemente detallado, existen unas cuantas notas para aclarar un determinado punto cuando sea estrictamente necesario. Escribo en Sánscrito tan elementalmente como me es posible, es decir, con oraciones cortas, sin compuestos demasiado largos y sin entrar en la abrumadora erudición exhibida por los antiguos sabios. Aunque el Sánscrito no es exactamente "para las masas", aun así mi propósito es explicar todo en los términos más sencillos para que todos los aspirantes espirituales comprendan las enseñanzas rápidamente.

Mi Sánscrito estará en color verde oscuro en tanto que los aforismos originales del Svātantryasūtram aparecerán en color rojo oscuro. A su vez, dentro de la transliteración, los aforismos originales estarán en color marrón, mientras que mis comentarios se exhibirán en color negro. Asimismo, dentro de la traducción, los aforismos originales del Svātantryasūtram estarán en colores verde y negro, en tanto que mi comentario contendrá palabras tanto en color negro como rojo. Todas las citas extraídas de otras escrituras serán marcadas apropiadamente, como es obvio.

Lee la Svātantryasūtravṛtti y experimenta el Deleite Supremo, querido Ser.

Importante: Todo lo que está entre paréntesis y en cursiva dentro de la traducción ha sido agregado por mí para completar el sentido de una determinada frase u oración. A su vez, todo lo que está entre doble guión (--...--) constituye adicional información aclaratoria también agregada por mí. Como es muy fácil ahogarse en el océano del Sánscrito y del Trika, jeje, todas las correcciones (de cualquier clase) son siempre bienvenidas, por supuesto.

al inicio


 Aforismo 5

आत्मशक्तिं विवृण्वन्नासे—


तस्मादहंविमर्शरूपात्प्रथमस्पन्दात्परमस्य शक्तिस्त्रिविधा भवति॥५॥


प्रथममात्मशक्तिरहंविमर्श इव प्रादुर्भूता ततः परं सेच्छाज्ञानक्रियारूपेण त्रिविधा त्रिगुणा भवति विश्वसृष्टिस्थितिसंहारार्थम्। इच्छाशक्तिर्ज्ञानशक्तिः क्रियाशक्तिश्चेतीमास्तिस्रः शक्तयो नात्मशक्तिव्यतिरिक्ता अपि त्वेतस्या व्यापाराः। विश्वं सिसृक्ष्वामात्मशक्त्यामियं लालसैतस्या इच्छाशक्तिः। कथयन्त्यामात्मशक्त्यावहमेवं तत्करिष्यामीत्ययं निश्चय एतस्या ज्ञानशक्तिः। यद्विश्वं स्वेच्छापूर्वकं कुर्वत्यामात्मशक्त्यामियं कृतिरेतस्याः क्रियाशक्त्या कृता।

यात्मशक्तिरिदं विश्वं दर्शयति सैवापरिमितात्मानं नानामलमायाकञ्चुकयुक्त्याहङ्कारोपेतनरभावेन परिणमयति। सदा तच्चिन्तामेतच्चिन्तायास्तद्देहमेतद्देहादित्यादि संसरति ह्ययं नरोऽणुर्वा संसारी यत्सत्यम्। तस्मादात्मा सत्यरूपोऽणुना सङ्कोचविषयेऽवभसमानः स्वशक्त्यैव। सोऽणुः सुदृढपिधानवति घटे वायुरिव भवति। तद्घटे गतो वायुर्यद्यपि सर्ववायोः समोऽसंशयस्तथापि सोऽसमर्थोऽयोग्यश्च यतो घटेन बद्धः परिमितः सर्वकालम्। यदायं नरोऽणुर्वा त्रिकदर्शने साधकतामेति तदा यत्स्वस्वभाव आत्मरूपकः स गुरुणोपदिश्यते। किन्त्वस्य नूतनशिष्यस्यासामर्थ्यादयोग्यत्वाच्च स तं महोपदेशं न यथार्थं बोधति। तस्मादबोधान्निरर्थकप्रश्नदीर्घावलिरेव फलं भवेत्। इदानीमिमे प्रश्ना मया दृष्टान्तिता आत्माहं चेत्किमिति पीडामनुभवामीत्यात्माहं चेत्किमर्थं भीतोऽस्मीत्यात्माहं चेत्केन हेतुनोत्पतितुं न शक्नोमीत्यात्माहं चेत्किन्निमित्तं न बहुधनोऽस्मीत्यात्माहं चेत्किमिति संस्कृतशास्त्राण्याङ्ग्लभाषया विपरिणमयितुं न शक्नोमीत्यात्माहं चेत्किमर्थं कण्ठपाकमनुभवामीत्यात्माहं चेत्केन हेतुना मत्शक्त्या बध्यमानमपि मामुपैक्ष इत्यात्माहं चेत्किन्निमित्तं मम गुरुणा प्रयोजनं भवतीत्यादि।

तस्या नूतनशिष्यप्रश्नदीर्घावलेरुत्तरं दत्तमेतत्कः पृच्छतीति। तान् सर्वान् प्रश्नान् आत्मा परसत्यरूपो न पृच्छन् यतः स न भयं पीडामनिश्चयं वानुभवति कदाचन। इत्थं तस्य सर्वस्य पृच्छकः सोऽणुरात्मशक्त्या बद्धो योऽहङ्कारोपेतश्च। अयमणुः सुदृढपिधानवति घटे वायुरिव पूर्वोक्तः सर्वदोत्क्रोशति यस्माद्वायुरहं झञ्झावात इव वायां किन्त्वमुया रीत्या वातुं न शक्नोमि नूनमिति। अनेकानि दृढनिषेधवाक्यानि यद्यपि तेन नूतनशिष्येनोदितानि तथापि स न किञ्चित्प्राप्नोति तस्यासमर्थत्वात्। वास्तवकरणं केवलं सर्वसामर्थ्यशालिन्यात्मनः शक्त्या कृतं नहि चाणुनास्याः शक्तेः कल्पितेनैव कदाचित्।

यदायं नूतनशिष्योऽनुभवज्ञानवृद्धतरो भूतस्तदा स बोधति यद्वाङ्मात्ररूपेण विद्याभिमानेनैव बन्धेन मुक्तिर्न प्राप्ता जात्वसंशयः। शेषे सर्वभूतान्यात्मा सन्त्येव — किं तत इति। इत्थं साधकस्तस्मादक्षमबुद्धिकृतादबुधवितर्काद्विरमति यच्च तस्य मोक्षप्राप्त्यै तेन कर्तव्यं तत्क्षिप्रं कर्तुं प्रवर्तते। अत्र मोक्षप्राप्तिर्वास्तविकसिद्धिः परमार्थतः। अनुभवगुणराशीकरणं विना साधकः साधनाशक्तिहीनो भवति तस्य च सिद्धिः परमार्थदृष्ट्या नहि दूराधिरूढा। यथात्मा स्वेच्छयैव परिमिततां गतस्तथा स खलु स्वाच्छन्द्येनापि तेन सर्वेण बन्धेन मुक्तः। प्रागुक्ते दृष्टान्ते या घटपिधानमुत्कृष्य बन्धनादन्तर्वायुं मोचयती सैवानुग्रहरूपेणात्मेच्छा। सङ्कोचात्मकतद्पिधान आत्मस्पर्शेनोत्कृष्टेऽयं मोचितवायुरिवाधुनाणुः प्रथमं स्वस्वभावरूपकं प्रेमानुभवति। सङ्कोचे नष्टेऽणुः सम्यङ्मुक्तिं प्राप्य परमात्मा साक्षान् भवतीतः परं च महात्मा स्मृतः।

मुक्तिः पुनः शक्तिपाततीव्रतानुसारेणोत्पद्यते सदा। अतितीव्रः शक्तिपातश्चेत्साधको विदेहमुक्तः सहसा भवेन्न संशयो यदि च शक्तिपातो नातितीव्रस्तत विदेहमुक्तिस्थाने जीवन्मुक्तिर्विद्यते। स मुक्तो देहं त्यजतु न त्यजतु वा तत्सर्वं तस्य सममिव प्रतिभाति। किञ्च तस्य बुद्धिरन्ते परमार्थनिरूपणाय खलु क्षमा। नूतनशिष्यत्वे यस्मादात्माहं न किञ्चिन्मया कर्तव्यमिति तस्य प्राग्वितर्कः। किन्तु स्वाच्छन्द्यप्रमोदैकघनभूतस्य स्वात्मनः सम्यक्प्रत्यभिज्ञात्मकं मोक्षं लब्ध्वा यस्मादात्माहं न किञ्चिन्मया कर्तव्यं यत्तु परोपकारार्थे कार्यं तत्सर्वमवश्यं यथाशक्ति करिष्य इति तस्य मतमेवाधुना। स महात्मैवं चिन्तयन् यतः सोऽयमात्मा योग्येभ्यः साधकेभ्योऽनन्तानुग्रहं दातुमुद्यतः सर्वदा। स्वतन्त्रपुरुषः परमसत्येऽवतिष्ठन् स्वविभविशक्त्या सृष्टस्य विश्वस्य न विरुद्धः कर्हिचिदनेन च प्रकारेण स देहपातेऽप्यगतेन मङ्गलात्मशालिनित्यसमाधिना समाविष्टः सन्देहो नास्ति॥५॥

Ātmaśaktiṁ vivṛṇvannāse—


Tasmādahaṁvimarśarūpātprathamaspandātparamasya śaktistrividhā bhavati||5||


Prathamamātmaśaktirahaṁvimarśa iva prādurbhūtā tataḥ paraṁ secchājñānakriyārūpeṇa trividhā triguṇā bhavati viśvasṛṣṭisthitisaṁhārārtham| Icchāśaktirjñānaśaktiḥ kriyāśaktiścetīmāstisraḥ śaktayo nātmaśaktivyatiriktā api tvetasyā vyāpārāḥ| Viśvaṁ sisṛkṣvāmātmaśaktyāmiyaṁ lālasaitasyā icchāśaktiḥ| Kathayantyāmātmaśaktyāvahamevaṁ tatkariṣyāmītyayaṁ niścaya etasyā jñānaśaktiḥ| Yadviśvaṁ svecchāpūrvakaṁ kurvatyāmātmaśaktyāmiyaṁ kṛtiretasyāḥ kriyāśaktyā kṛtā|

Yātmaśaktiridaṁ viśvaṁ darśayati saivāparimitātmānaṁ nānāmalamāyākañcukayuktyāhaṅkāropetanarabhāvena pariṇamayati| Sadā taccintāmetaccintāyāstaddehametaddehādityādi saṁsarati hyayaṁ naro'ṇurvā saṁsārī yatsatyam| Tasmādātmā satyarūpo'ṇunā saṅkocaviṣaye'vabhasamānaḥ svaśaktyaiva| So'ṇuḥ sudṛḍhapidhānavati ghaṭe vāyuriva bhavati| Tadghaṭe gato vāyuryadyapi sarvavāyoḥ samo'saṁśayastathāpi so'samartho'yogyaśca yato ghaṭena baddhaḥ parimitaḥ sarvakālam| Yadāyaṁ naro'ṇurvā trikadarśane sādhakatāmeti tadā yatsvasvabhāva ātmarūpakaḥ sa guruṇopadiśyate| Kintvasya nūtanaśiṣyasyāsāmarthyādayogyatvācca sa taṁ mahopadeśaṁ na yathārthaṁ bodhati| Tasmādabodhānnirarthakapraśnadīrghāvalireva phalaṁ bhavet| Idānīmime praśnā mayā dṛṣṭāntitā ātmāhaṁ cetkimiti pīḍāmanubhavāmītyātmāhaṁ cetkimarthaṁ bhīto'smītyātmāhaṁ cetkena hetunotpatituṁ na śaknomītyātmāhaṁ cetkinnimittaṁ na bahudhano'smītyātmāhaṁ cetkimiti saṁskṛtaśāstrāṇyāṅglabhāṣayā vipariṇamayituṁ na śaknomītyātmāhaṁ cetkimarthaṁ kaṇṭhapākamanubhavāmītyātmāhaṁ cetkena hetunā matśaktyā badhyamānamapi māmupaikṣa ityātmāhaṁ cetkinnimittaṁ mama guruṇā prayojanaṁ bhavatītyādi|

Tasyā nūtanaśiṣyapraśnadīrghāvaleruttaraṁ dattametatkaḥ pṛcchatīti| Tān sarvān praśnān ātmā parasatyarūpo na pṛcchan yataḥ sa na bhayaṁ pīḍāmaniścayaṁ vānubhavati kadācana| Itthaṁ tasya sarvasya pṛcchakaḥ so'ṇurātmaśaktyā baddho yo'haṅkāropetaśca| Ayamaṇuḥ sudṛḍhapidhānavati ghaṭe vāyuriva pūrvoktaḥ sarvadotkrośati yasmādvāyurahaṁ jhañjhāvāta iva vāyāṁ kintvamuyā rītyā vātuṁ na śaknomi nūnamiti| Anekāni dṛḍhaniṣedhavākyāni yadyapi tena nūtanaśiṣyenoditāni tathāpi sa na kiñcitprāpnoti tasyāsamarthatvāt| Vāstavakaraṇaṁ kevalaṁ sarvasāmarthyaśālinyātmanaḥ śaktyā kṛtaṁ nahi cāṇunāsyāḥ śakteḥ kalpitenaiva kadācit|

Yadāyaṁ nūtanaśiṣyo'nubhavajñānavṛddhataro bhūtastadā sa bodhati yadvāṅmātrarūpeṇa vidyābhimānenaiva bandhena muktirna prāptā jātvasaṁśayaḥ| Śeṣe sarvabhūtānyātmā santyeva — Kiṁ tata iti| Itthaṁ sādhakastasmādakṣamabuddhikṛtādabudhavitarkādviramati yacca tasya mokṣaprāptyai tena kartavyaṁ tatkṣipraṁ kartuṁ pravartate| Atra mokṣaprāptirvāstavikasiddhiḥ paramārthataḥ| Anubhavaguṇarāśīkaraṇaṁ vinā sādhakaḥ sādhanāśaktihīno bhavati tasya ca siddhiḥ paramārthadṛṣṭyā nahi dūrādhirūḍhā| Yathātmā svecchayaiva parimitatāṁ gatastathā sa khalu svācchandyenāpi tena sarveṇa bandhena muktaḥ| Prāgukte dṛṣṭānte yā ghaṭapidhānamutkṛṣya bandhanādantarvāyuṁ mocayatī saivānugraharūpeṇātmecchā| Saṅkocātmakatadpidhāna ātmasparśenotkṛṣṭe'yaṁ mocitavāyurivādhunāṇuḥ prathamaṁ svasvabhāvarūpakaṁ premānubhavati| Saṅkoce naṣṭe'ṇuḥ samyaṅmuktiṁ prāpya paramātmā sākṣān bhavatītaḥ paraṁ ca mahātmā smṛtaḥ|

Muktiḥ punaḥ śaktipātatīvratānusāreṇotpadyate sadā| Atitīvraḥ śaktipātaścetsādhako videhamuktaḥ sahasā bhavenna saṁśayo yadi ca śaktipāto nātitīvrastata videhamuktisthāne jīvanmuktirvidyate| Sa mukto dehaṁ tyajatu na tyajatu vā tatsarvaṁ tasya samamiva pratibhāti| Kiñca tasya buddhirante paramārthanirūpaṇāya khalu kṣamā| Nūtanaśiṣyatve yasmādātmāhaṁ na kiñcinmayā kartavyamiti tasya prāgvitarkaḥ| Kintu svācchandyapramodaikaghanabhūtasya svātmanaḥ samyakpratyabhijñātmakaṁ mokṣaṁ labdhvā yasmādātmāhaṁ na kiñcinmayā kartavyaṁ yattu paropakārārthe kāryaṁ tatsarvamavaśyaṁ yathāśakti kariṣya iti tasya matamevādhunā| Sa mahātmaivaṁ cintayan yataḥ so'yamātmā yogyebhyaḥ sādhakebhyo'nantānugrahaṁ dātumudyataḥ sarvadā| Svatantrapuruṣaḥ paramasatye'vatiṣṭhan svavibhaviśaktyā sṛṣṭasya viśvasya na viruddhaḥ karhicidanena ca prakāreṇa sa dehapāte'pyagatena maṅgalātmaśālinityasamādhinā samāviṣṭaḥ sandeho nāsti||5||


Sigo (āse) explicando (vivṛṇvan) el Poder (śaktim) del Ser (ātma)


Tras esa (tasmāt... param) primera (prathama) Vibración (spandāt) en la forma (rūpāt) de la conciencia del Yo (aham-vimarśa), Su (asya) Poder (śaktiḥ) se vuelve (bhavati) triple (trividhā)||5||


Al principio (prathamam), el Poder (śaktiḥ) del Ser (ātma) aparece (prādurbhūtā) como (iva) conciencia del Yo (aham-vimarśaḥ); después de eso (tatas param), se vuelve (sā... bhavati) trividhā (trividhā) (o) triple (tri-guṇā) en la forma (rūpeṇa) de Voluntad (icchā), Conocimiento (jñāna) (y) Acción (kriyā) para (artham) la manifestación (sṛṣṭi), el sostenimiento (sthiti) (y) el retiro (saṁhāra) del universo (viśva). "Poder (śaktiḥ) de Voluntad (icchā), Poder (śaktiḥ) de Conocimiento (jñāna) y (ca) Poder (śaktiḥ) de Acción (kriyā... iti)", estos (imāḥ) tres (tisraḥ) Poderes (śaktayaḥ) no están (na) separados (vyatiriktāḥ) del Poder (śakti) del Ser (ātma) sino (que son) más bien (api tu) Sus --del Poder del Ser-- (etasyāḥ) funciones (vyāpārāḥ). Cuando el Poder del Ser (ātma-śaktyām) desea manifestar (sisṛkṣvām) al universo (viśvam), este (iyam) ardiente deseo (lālasā) (es) Su (etasyāḥ) Poder (śaktiḥ) de Voluntad (icchā). Cuando el Poder del Ser (ātma-śaktyau) dice (kathayantyām): "Yo (aham) lo haré (tad kariṣyāmi) de este modo (evam... iti)", esta (ayam) determinación o resolución (niścayaḥ) (es) Su (etasyāḥ) Poder (śaktiḥ) de Conocimiento (jñāna). Cuando el Poder del Ser (ātma-śaktyām) hace (kurvatyām) al universo (yad viśvam) según (pūrvakam) Su propia (sva) Voluntad (icchā), este (iyam) acto (kṛtiḥ) (es) llevado a cabo (kṛtā) por Su Poder (etasyāḥ... śaktyāḥ) de Acción (kriyā)1 .

Ese mismo (sā eva) Poder (śaktiḥ) del Ser (ātma) que (yā) exhibe (darśayati) a este (idam) universo (viśvam), transforma (pariṇamayati) al ilimitado Ser (aparimita-ātmānam), por medio de (yuktyā) múltiples (nānā) impurezas (mala) (y) envolturas (kañcuka) de Māyā (māyā), en (bhāvena) un individuo limitado (nara) dotado (upeta) de ego (ahaṅkāra). Como (hi) este (ayam) individuo limitado (naraḥ) o (vā) ser atómico (aṇuḥ) siempre (sadā) vaga (saṁsarati) desde este pensamiento (etad-cintāyāḥ) hacia ese pensamiento (tad-cintām), desde este cuerpo (etad-dehāt) hacia ese cuerpo (tad-deham), y así sucesivamente (iti-ādi), (él es) saṁsārī o un alma transmigratoria (saṁsārī) verdaderamente (yad satyam). Por lo tanto (tasmāt), el Ser (ātmā) cuya naturaleza (rūpaḥ) es la Verdad (satya), a través de Su mismísimo Poder (sva-śaktyā eva), aparece (avabhasamānaḥ) como un ser atómico (aṇunā) en el campo (viṣaye) de la limitación (saṅkoca). El ser atómico (saḥ aṇuḥ) es (bhavati) como (iva) aire (vāyuḥ) en una vasija (ghaṭe) cubierta por una tapa hermética (su-dṛḍha-pidhānavati). Aunque (yadi api) el aire (vāyuḥ) contenido (gataḥ) en esa vasija (tad-ghaṭe) es sin duda lo mismo (samaḥ... asaṁśayaḥ) que todo el aire (alrededor) (sarva-vāyoḥ), aun así (tathāpi) él (saḥ) (está) incapacitado (asamarthaḥ) y (ca) no es apto (ayogyaḥ) porque (yatas) (está) confinado (baddhaḥ) (y) limitado (parimitaḥ) por la vasija (ghaṭena) todo el tiempo (sarva-kālam). Cuando (yadā) este (ayam) individuo limitado (naraḥ) o (vā) ser atómico (aṇuḥ) se vuelve un aspirante (sādhakatām eti) en filosofía Trika (trika-darśane), entonces (tadā) el maestro espiritual (guruṇā) le enseña (saḥ... upadiśyate) que (yad) su propia naturaleza esencial (sva-sva-bhāvaḥ) es el Ser (ātma-rūpakaḥ). No obstante (kintu), debido a la incapacidad (asāmarthyāt) y (ca) falta de aptitud (ayogyatvāt) de este alumno principiante (asya nūtana-śiṣyasya), él (saḥ) no (na) comprende (bodhati) esa (tam) gran enseñanza (mahā-upadeśam) de acuerdo con su verdadero significado (yathā-artham). A partir de esa (tasmāt) falta de comprensión (abodhāt), el resultado final (phalam) es (bhavet) una larga serie (dīrgha-āvaliḥ eva) de preguntas (praśna) inútiles y disparatadas (nirarthaka). Ahora (idānīm), presento como ejemplo (mayā dṛṣṭāntitāḥ) estas (ime) preguntas (praśnāḥ) --es decir, "presento estas preguntas como ejemplo"--:

"Si (ced) yo (aham) (soy) el Ser (ātmā), ¿por qué (kim iti) experimento (anubhavāmi) sufrimiento (pīḍām... iti)?", "Si (ced) yo (aham) (soy) el Ser (ātmā), ¿por qué (kim artham) estoy (asmi) asustado (bhītaḥ... iti)?", "Si (ced) yo (aham) (soy) el Ser (ātmā), ¿por qué (kena hetunā) no (na) puedo (śaknomi) volar (utpatitum... iti)?", "Si (ced) yo (aham) (soy) el Ser (ātmā), ¿por qué (kim nimittam) no (na) soy (asmi) rico (bahudhanaḥ... iti)?", "Si (ced) yo (aham) (soy) el Ser (ātmā), ¿por qué (kim iti) no (na) puedo (śaknomi) traducir (vipariṇamayituṁ) escrituras (śāstrāṇi) sánscritas (saṁskṛta) al inglés (āṅglabhāṣayā... iti)?", "Si (ced) yo (aham) (soy) el Ser (ātmā), ¿por qué (kim artham) tengo (anubhavāmi) dolor de garganta (kaṇṭha-pākam... iti)?", "Si (ced) yo (aham) (soy) el Ser (ātmā), ¿por qué (kena hetunā) me permití (mām upaikṣe) quedar atado (badhyamānam api) por mi propio Poder (mat-śaktyā... iti)? --¿por qué le permití a mi propio Poder que me ate?--", "Si (ced) yo (aham) (soy) el Ser (ātmā), ¿por qué (kim nimittam) necesito de un maestro espiritual (mama guruṇā prayojanam bhavati)?", etc. (iti-ādi)2 .

La respuesta (uttaram) que se le da (dattam) a esa (tasyāḥ) larga serie (dīrgha-āvaleḥ) de preguntas (praśna) (hechas) por el alumno principiante (nūtana-śiṣya) (es) ésta (etad) --o sea, ésta es la respuesta para esa larga serie de preguntas hechas por el alumno principiante--: "¿Quién (kaḥ) pregunta (pṛcchati iti)?". El Ser (ātmā), cuya naturaleza (rūpaḥ) (es) la Más Alta (parama) Verdad (satya), no (na) hace (pṛcchan) todas (sarvān) esas (tān) preguntas (praśnān), porque (yatas) Él (saḥ) nunca (na... kadācana) experimenta (anubhavati) miedo (bhayam), sufrimiento (pīḍām) o (vā) incertidumbre (aniścayam). De esta manera (ittham), el que pregunta (pṛcchakaḥ) todo (sarvasya) eso (tasya) (es) el ser atómico (saḥ aṇuḥ) que (yaḥ) está atado (baddhaḥ) por el Poder del Ser (ātma-śaktyā) y (ca) (que) está dotado de (upetaḥ) ego (ahaṅkāra). Este (ayam) ser atómico (aṇuḥ), anteriormente (pūrva) mencionado (uktaḥ) como (iva) aire (vāyuḥ) en una vasija (ghaṭe) cubierta por una tapa hermética (su-dṛḍha-pidhānavati), constantemente (sarvadā) grita (utkrośati): "Puesto que (yasmāt) yo (aham) (soy) aire (vāyuḥ), debería soplar (vāyām) como (iva) un huracán (jhañjhāvātaḥ). No obstante (kintu), ¡no puedo (na śaknomi) soplar (vātum) de ese modo (amuyā rītyā... nūnam iti)!". Aunque (yadi api) haya muchas protestas (anekāni dṛḍha-niṣedha-vākyāni... uditāni) de parte de ese alumno principiante (tena nūtana-śiṣyena), aun así (tathā-api) él (saḥ) no logra nada (na kiñcid prāpnoti) debido a su incapacidad (tasya asamarthatvāt). El hacer (karaṇam) verdadero (vāstava) (es) solamente (kevalam) realizado (kṛtam) por el Poder (śaktyā) del Ser (ātmanaḥ), el cual está repleto de (śālinyā) omnipotencia (sarvasāmarthya), y (ca) nunca (nahi... kadācit) por el ser atómico (aṇunā) que es un invento (kalpitena eva) de este Poder (asyāḥ śakteḥ)3 .

Cuando (yadā) este (ayam) alumno principiante (nūtana-śiṣyaḥ) adquiere más (vṛddha-taraḥ bhūtaḥ) experiencia (anubhava) (y) conocimiento (jñāna), entonces (tadā) él (saḥ) comprende (bodhati) que (yad), mediante la idea o fantasía de que uno posee conocimiento (vidyā-abhimānena eva) apareciendo como (rūpeṇa) meras palabras (vāk-mātra), la Liberación (muktiḥ) de la esclavitud (bandhena) no se obtiene (na prāptā) en absoluto (na... jātu), sin duda (asaṁśayaḥ). Después de todo (śeṣe), ¡todos los seres (sarva-bhūtāni) son (santi eva) el Ser (ātmā)! — ¿Y (kim tatas iti)? De este modo (ittham), el aspirante (sādhakaḥ) desiste (viramati) de ese (tasmāt) razonamiento tonto (abudha-vitarkāt) realizado (kṛtāt) por un intelecto (buddhi) incompetente (akṣama), y (ca) procede (pravartate) a hacer (kartum) rápidamente (kṣipram) cualquier cosa (yad... tad) que necesite hacer (tena kartavyam) para alcanzar (prāptyai) su (tasya) Liberación (mokṣa). Aquí --en este contexto-- (atra), el logro (prāptiḥ) de la Liberación (mokṣa) (es), en el más alto sentido (paramārthatas), logro (siddhiḥ) real (vāstavika). Sin (vinā) acumular (rāśīkaraṇam) experiencia (anubhava) (y) mérito (guṇa), un aspirante espiritual (sādhakaḥ) está (bhavati) desprovisto de (hīnaḥ) sādhanāśakti o el poder de la práctica (sādhanā-śakti), y (ca) su (tasya) logro (siddhiḥ), dede un punto de vista espiritual (parama-artha-dṛṣṭyā), no es (nahi) de largo alcance (dūra-adhirūḍhā). Así como (yathā) el Ser (ātmā) se limita (parimitatāṁ gataḥ) por Su propia y Libre Voluntad (sva-icchayā eva), de igual modo (tathā) Él (saḥ) se libera (muktaḥ) de toda esa esclavitud (tena sarveṇa bandhena) por Su propia Voluntad (svācchandyena) también (api), ciertamente (khalu). En el ejemplo (dṛṣṭānte) mencionado previamente (prāk-ukte), la Voluntad (icchā) del Ser (ātma) en la forma (rūpeṇa) de Gracia (anugraha) (es) eso que (yā... sā eva), tras sacar (utkṛṣya) la tapa de la vasija (ghaṭa-pidhānam), libra al aire dentro (antar-vāyum mocayatī) de (su) confinamiento (bandhanāt). Cuando esa tapa, cuya esencia es contracción/limitación (saṅkoca-ātmaka-tad-pidhāne), es quitada por el toque del Ser (ātma-sparśena-utkṛṣṭe), este (ayam) ser atómico (aṇuḥ), (que es) ahora (adhunā) como (iva) aire (vāyuḥ) que ha sido liberado (mocita), experimenta (anubhavati), por primera vez (prathamam), el Amor (prema) cuya forma (rūpakam) (es) su propia (sva) naturaleza esencial (sva-bhāva). Cuando la contracción/limitación desaparece (saṅkoce naṣṭe), el ser atómico (aṇuḥ), al haber logrado (prāpya) completa (samyak) Liberación (muktim), se vuelve (bhavati) el Ser Supremo (parama-ātmā) en persona (sākṣāt), y (ca) de aquí en adelante (itas param) se lo conoce como (smṛtaḥ) gran alma (mahā-ātmā)4 .

Sin embargo (punar), la Liberación (muktiḥ) siempre se produce (utpadyate sadā) de conformidad con (anusāreṇa) la intensidad (tīvratā) del descenso de Poder --es decir, del otorgamiento de Gracia-- (śakti-pāta). Si (ced) el descenso de Poder (śakti-pātaḥ) (es) extremadamente intenso (ati-tīvraḥ), el aspirante espiritual (sādhakaḥ) se vuelve (bhavet) Videhamukta --a saber, uno que alcanza Liberación y deja enseguida su cuerpo físico-- (vi-deha-muktaḥ) inmediatamente (sahasā), (de ello) no hay duda alguna (na saṁśayaḥ); y (ca) si (yadi) el descenso de Poder (śakti-pātaḥ) no es (na) extremadamente intenso (ati-tīvraḥ), entonces (tatas) hay (vidyate) Jīvanmukti --Liberación sin muerte del cuerpo físico-- (jīvat-muktiḥ) en vez de (sthāne) Videhamukti --Liberación con muerte del cuerpo físico-- (vi-deha-mukti). Ya sea que el liberado (saḥ muktaḥ) abandone (tyajatu) o (vā) no (na) abandone (tyajatu) el cuerpo (deham), todo (sarvam) eso (tad) le parece (pratibhāti) lo mismo (samam iva) a él (tasya) --le da igual abandonar o no el cuerpo--. Además (kiñca), su (tasya) intelecto (buddhiḥ) (es) por fin (ante) competente (kṣamā) para examinar (nirūpaṇāya) la Más Alta Realidad (parama-artha) en verdad (khalu). En la etapa de alumno principiante (nūtana-śiṣyatve), su (tasya) anterior (prāk) razonamiento (vitarkaḥ) (era): "Como (yasmāt) yo (aham) (soy) el Ser (ātmā), no necesito hacer (mayā kartavyam) nada (na kiñcid... iti)". No obstante (kintu), después de haber alcanzado (labdhvā) Liberación (mokṣam) consistente en (ātmakaḥ) un total (samyak) reconocimiento (pratyabhijñā) de su propio Ser (sva-ātmanaḥ) que es (bhūtasya) una masa (eka-ghana) de Libertad Absoluta (svācchandya) (y) Dicha (pramoda), su (tasya) pensamiento (matam eva) (es) ahora (adhunā): "Como (yasmāt) yo (aham) (soy) el Ser (ātmā), no necesito hacer (mayā kartavyam) nada (na kiñcid), pero (tu) ciertamente haré (avaśyam kariṣye), hasta el máximo de mi capacidad (yathā-śakti), todo lo que haya que hacer (kāryam tad sarvam) para (arthe) asistir (upakāra) a otros (para... iti)". El gran alma (saḥ mahā-ātmā) piensa (cintayan) así (evam) porque (yatas) este mismo (saḥ ayam) Ser (ātmā) (está) siempre (sarvadā) listo para (udyataḥ) otorgar(le) (dātum) Gracia (anugraham) infinita (ananta) a aspirantes aptos (yogyebhyaḥ sādhakebhyaḥ). La persona libre (svatantra-puruṣaḥ), al morar (avatiṣṭhan) en la Verdad Suprema (parama-satye), jamás (na... karhicid) se opone (viruddhaḥ) al universo (viśvasya) manifestado (sṛṣṭasya) por Su glorioso Poder (sva-vibhavi-śaktyā), y (ca) de esta manera (anena... prakāreṇa) queda absorbida (saḥ... samāviṣṭaḥ) en un trance perpetuo (nitya-samādhinā) lleno del (śāli) bendito (maṅgala) Ser (ātma), en (un trance) que no se va (agatena) aún (api) cuando el cuerpo caiga --cuando muera-- (deha-pāte); no existe ninguna (na asti) duda (sobre ello) (sandehaḥ)5 ||5||

1  Después de aparecer como conciencia del Yo, el Poder del Ser se vuelve triple en la forma de los Poderes de Voluntad, Conocimiento y Acción. Estos tres Poderes no son "creaciones" separadas sino más bien funciones del mismo Poder del Ser. Su ardiente deseo de manifestar al universo es Su Poder de Voluntad. Su Poder de Conocimiento es el plan: "Haré al universo de esta manera". Su Poder de Acción es el que finalmente transforma Su deseo y plan en un universo concreto, el cual es completamente "real" (nunca ilusorio o irreal) pues emanó del Poder del Ser Real. Para más información, lee Trika 3.Retornar 

2  El Poder del Ser no solamente manifiesta al universo entero sino que también manufactura al individuo limitado que tiene tamaño atómico. Hace así a través de múltiples impurezas (mala-s) y envolturas de Māyā (que genera diferencia o dualidad). Para más información sobre esto, lee Trika 4. Este ser atómico es el Ser Supremo pero apareciendo sin Su inherente Plenitud en el campo de la limitación. No necesitas ir demasiado lejos para verlo en persona. Sólo toma un espejo y observa (no bromeo). Estas enseñanzas a veces podrían lucir como relativas a "alguien más", pero NO, siempre tienen que ver con el "lector/a". Si el lector no capta eso, él o ella no puede sacarle el máximo partido a su lectura. Entonces, es siempre sobre ti, lector, y no sobre un remoto Ser Supremo que se volvió un atómico ser en alguna distante región de esta galaxia, etc. Cuando el lector es capaz de relacionar todas estas enseñanzas a sí mismo, tienen sentido y son útiles. Si estas enseñanzas son consideradas como teniendo que ver con "alguien más", son infructíferas e inútiles.

Los ejemplos son siempre "aproximados" y nunca "idénticos" a la verdadera situación. El del aire contenido en una vasija cerrada herméticamente es útil para comprender la exacta posición de un individuo limitado (también conocido como ser atómico). Cuando un ser atómico es iniciado por un maestro de Trika (de hecho, lo mismo ocurre en cualquier sendero espiritual basado en no dualismo), se le enseña que "él es idéntico al Ser Supremo". Como está limitado por su propia incapacidad y falta de aptitud, erróneamente confunde el significado verdadero de la enseñanza con otra cosa. El resultado final es una larga serie de debates internos y externos repletos de dudas acerca de "Si yo soy el Ser, ¿por qué... ?". Esto es muy normal con relación a principiantes en Trika. Al final, el discípulo es poco a poco llevado hacia la adquisición de un nuevo tipo de intelecto mediante el cual podrá razonar adecuadamente. El intelecto de los alumnos principiantes no es apto para razonar sobre la Más Alta Realidad a causa de su inherente limitación. Si fuese "apto", no sería un alumno principiante en absoluto, ¿verdad? Al final, si el alumno no es conducido hacia la obtención de un intelecto superior y como consecuencia de todo ello sigue razonando mediante el intelecto inferior, sólo el maestro es el culpable.

Si el maestro espiritual trata a sus alumnos principiantes como gente desprovista de limitación, no es un buen maestro. Por ejemplo: Si les enseña a sus alumnos principiantes "como un loro" que "Tú eres el Ser", y al mismo tiempo no comprende que esos discípulos no pueden captar plenamente tal enseñanza, no es un maestro adecuado. Los maestros espirituales que lidian con alumnos principiantes como si estos alumnos fuesen Abhinavagupta mismo en persona, nunca son buenos maestros. Como seguramente sabes (o tal vez no), Abhinavagupta es el más grande maestro de Trika de todos los tiempos. De esta manera, el maestro "debe" entender que esos alumnos, al ser seres atómicos, tomarán sus enseñanzas a través de sus limitados egos y no a través de una masiva experiencia del Ser. Si el maestro no comprende eso, no es lo suficientemente maduro como para ser un maestro espiritual realmente. Si la senda espiritual fuese sólo relativa a "declaraciones", los libros serían más que suficientes para alcanzar Liberación Final. Pero en la práctica, esos seres atómicos que aparecen como alumnos principiantes tendrán que hacer muchos esfuerzos en la dirección correcta antes de que puedan alcanzar a ver lo que enseñanzas tales como "Yo soy el Ser" verdaderamente significan/implican. Los meros egos dirán: "Oh, soy el Ser", pero al carecer de una experiencia real del Ser, seguirán siendo tan limitados como antes. Si el maestro es lo bastante bueno, llevará a esos atómicos seres hacia la posesión de una clase superior de intelecto. A través de este excelente intelecto, serán capaces de examinar la Verdad Suprema desde una perspectiva adecuada. Al final, este intelecto de alta calidad llevará a un alumno a darse cuenta del Ser, es decir, lo llevará a la Liberación Final en la forma de un reconocimiento de su propio Ser. Si el maestro no sabe cómo conducir a sus alumnos hacia ese tipo de intelecto, él es únicamente una fuente de información y no un verdadero maestro espiritual. En este caso, no veo el sentido de permanecer con tal maestro excepto para meramente acumular conocimiento. Nunca es suficiente saber que "Yo soy el Ser", sino que uno debe poder experimentar esa enseñanza completamente.Retornar 

3  El Ser nunca pregunta acerca de Su sufrimiento, miedo o incertidumbre. Él es inmaculado y real en el más alto sentido de la palabra. No tiene nada que ver con todas esas dudas planteadas por el alumno principiante. Es sólo el ego o sentido de yo basado en la identificación con un cuerpo físico el que está interesado en todas esas cosas tales como sufrimiento, miedo e incertidumbre. Este ego limitado protesta continuamente, pero su protesta no cambia nada con respecto a su limitación. El real hacer es realizado por el Poder del Ser y no por Su invento (el ser atómico o individuo limitado). De este modo, si el ser limitado quiere "hacer" de manera real, debe hacer así a través del Poder del Ser y no por sí mismo. Cuando el Poder del bendito Ser queda disponible para un ser limitado, él ya no es más un ser limitado sino el Ser Mismo. Disponibilidad del Poder del Ser es otro nombre de la Liberación Final (también llamada iluminación espiritual). Si el Poder del Ser no está disponible, el ser atómico no puede hacer nada "realmente" pues es siempre dependiente y no libre en el sentido más verdadero. Esta enseñanza luce oscura cuando uno es un principiante en espiritualidad, pero es totalmente clara en las etapas finales. Meramente ser el Ser no basta para tener verdadero Poder entonces. Uno debería haberse dado cuenta del Ser, uno debería haber reconocido completamente su propia naturaleza esencial, para recobrar su perdida omnipotencia. Difícil de explicar en palabras, pero simple de comprender una vez que la experiencia del Ser está al alcance.Retornar 

4  Cuando el alumno abandona la categoría de "novato" y adquiere más experiencia y conocimiento, entonces finalmente capta que meras palabras no lo harán una persona libre. En ese momento, detiene sus inútiles dudas y protestas, y procede a hacer todo lo que es necesario hacer para tener "consumación" o "logro" real, es decir, una verdadera captación de su propia naturaleza espiritual. A medida que acumula más experiencia y mérito meditando, cantando, sirviendo a su maestro, etc. se vuelve apto para alcanzar Liberación Final. Mi descripción es corta pero el proceso "generalmente" (es decir, en la gran mayoría de los casos) llevará mucho tiempo (años, décadas o incluso vidas). Los alumnos que sean demasiado proclives a sentir depresión ante el menor fracaso tendrán que abandonar su débil actitud o no tendrán éxito en conseguir Liberación Final de la esclavitud, o sea, permanecerán como seres limitados o inventos que se mueven desde un pensamiento a otro, desde una experiencia a otra, desde un cuerpo a otro, y así sucesivamente.

Cuando un alumno realiza prácticas espirituales (meditación, canto de mantra-s, servicio al maestro o cualquier cosa que prescriba su tradición espiritual para darse cuenta del Ser), adquiere un poder especial llamado "sādhanāśakti". La palabra "sādhanā" significa literalmente "logro, desempeño, adoración, etc.", pero en Yoga se la utiliza usualmente como sinónimo de "abhyāsa" (práctica). A medida que un alumno realiza sādhanā, gana ese poder y se vuelve diferente de otro alumno que recién ha empezado el sendero espiritual. La diferencia yace en el desempeño espiritual aumentado del que tiene sādhanāśakti en comparación con el del novato. Este poder es el resultado final de tantos esfuerzos llevados a cabo por un alumno. Finalmente, cuando el Ser decide concederle Su Gracia a un alumno que ha hecho todo lo que tenía que hacer, lo pone libre instantáneamente mediante Su propia y Libre Voluntad. Cuando esto ocurre, el ser limitado experimenta el Amor por primera vez. Este Amor no es como nada que hubiese experimentado previamente. Nunca comienza o termina. Es totalmente incondicional y compasivo. Totalmente inmaculado y santo. Sólo los que han experimentado su propia naturaleza esencial pueden comprender mis palabras. Ser liberado equivale a ser el Ser plenamente. Como el Ser es inmaculado y santo, el anterior individuo limitado se vuelve exactamente como Él. En ese momento entiende, en el sentido más pleno de la palabra, que la meta no es "ganar" en la vida sino volverse idéntico a Él. Acordemente, una persona totalmente iluminada no es alguien que "gana" todo el tiempo en la vida, sino alguien que puede volverse idéntico al bendito Ser en todo momento. Explico esta misteriosa enseñanza en mis comentarios venideros.Retornar 

5  Una idea errónea en espiritualidad es que el individuo limitado está ora completamente limitado 24 horas al día, y después, cuando el Ser le otorga Su Gracia, está completamente iluminado 24 horas al día. Esto no es para nada cierto salvo en casos excepcionales donde el otorgamiento de Gracia es extremadamente intenso y el liberado es incluso forzado a dejar su cuerpo físico. En la gran mayoría de los casos, el otorgamiento de Gracia es regulado y gradual para no matar al aspirante, tú sabes. Cuando aun una miserable estrella como el sol puede fácilmente matar al cuerpo físico, sólo imagina cuán impactante tiene que ser la revelación del Ser Supremo si se da totalmente y 24 horas al día todo de repente. Entonces, el darse cuenta del Ser "en general" comenzará poco a poco y aumentará a medida que el propio sistema pueda tolerar el alto voltaje del Poder del Ser. Esto debe comprenderse plenamente o uno no entenderá el proceso de Liberación Final y las categorías de liberados descriptas en las escrituras.

El liberado, ya sea que se convierta o no en un maestro espiritual (no todos los liberados se volverán guru-s entonces), es alguien que está siempre resuelto a asistir a otros. ¿Por qué? Porque él es el Ser, y el Ser está siempre listo para conceder Su Gracia a un aspirante que lo merezca. Como el Ser es inmaculado, santo y poseedor de misericordia sin causa, así también el liberado es exactamente como Él. El que goza de iluminación espiritual nunca entra en conflicto con los modos en que se mueve este universo pues lo percibe como una manifestación de Su propio Poder. De esta manera, al haber asumido esas cualidades, permanece como el Ser en todo momento al final, es decir, en perpetuo samādhi o trance incluso después que el cuerpo muere.Retornar 

al inicio


 Aforismo 6


त्रिविधा भूत्वा सा विश्वमुत्पादयति॥६॥


इच्छाज्ञानक्रियाभिरात्मशक्तिः कृत्स्नं विश्वं स्रष्टुं शक्नोति क्रमशः। यदा षट्त्रिंशत्तत्त्वरूपेण विश्वसृष्टिं विवृण्वन्तः पराप्रावेशिकाषट्त्रिंशत्तत्त्वसन्दोहादिग्रन्थाः पूर्वं विरचितास्तदा कोऽर्थोऽन्येनापि विवरणेन विरच्यमानेन। मया परन्त्वेतदुक्तमधुना — विश्वसृष्ट्यां शुद्धाध्वाशुद्धाध्वा च स्तः। एकतः शुद्धाध्वनः शुद्धिः सम्यगैक्येन निर्दिष्टान्यतोऽशुद्धाध्वनोऽशुद्धिः सम्यगैक्याभावेन निर्दिष्टा। अणव आत्मशक्त्या कल्पिता अशुद्धाध्वनि वसन्ति। ये तु न परमार्थे सम्यक्प्रलीना विदेहा महात्मानस्ते शुद्धाध्वनि वसन्तः परोपकारार्थम्। अस्त्यष्टविद्येश्वरवर्गः साधकानां विशेषसाहाय्यं कुर्वन्तः। अनन्तेशः सूक्ष्मः शिवोत्तम एकनेत्र एकरुद्रस्त्रिमूर्तिः श्रीकण्ठः शिखण्डी चेति तेषां नामानि। शोणः श्वेतो नीलः पीतः कृष्णोऽरुणो रक्तः श्यावश्चेति तेषां शरीराणां वर्णा यथाक्रमम्। तेषां यो मम विशेषोपकारं करोति स एकरुद्रोऽसंशयः। तस्य महादेहः स्फुरद्घनकृष्णवर्ण आननं च चक्षुर्हीनमपि पश्यति साधकहृदि।

शुद्धाध्वा भुवनमयः सहस्रारेण सम्बध्यते तदर्थं च यदात्मशक्तिः सहस्रारचारिणी सा योग्यसाधकस्य दर्शयति विदेहानां महात्मनां निवासभूमीस्तेषु भुवनेषु नूनम्। समाधिं समाविश्य प्रथममाह्वानं मनसि विद्यते ततश्च परमात्मशक्तिर्गच्छति तस्य विदेहमहात्मनो निवासभूमिम् क्षिप्रम्। यदि च स विदेहमहात्मा परमार्थे सम्यक्प्रलीनस्तदात्मशक्तिः सहस्रारं सर्वं प्लावयति महाव्योमानं चोद्गच्छतीति रीतिः। यदा सहस्रारमगतात्मशक्तिः सा साधकं मोहयितुं शक्नुयाद्यदा तु सहस्रारगता न शक्नोति तस्याः सत्यरूपेणात्मना सम्बन्धत्वात्। मम सहस्रारभुवनेष्वन्वेषणानीदानीम् — अभिनवगुप्तो महाचार्यो वसति चतुरङ्गुलान्तदेशे ब्रह्मरन्ध्रात्पृष्ठतस्तस्य चातिसमीपं शिष्यमुखः क्षेमराजो नाम। शङ्कराचार्योऽद्वैतवेदान्तप्रवर्तकस्त्र्यङ्गुलान्तदेशे ब्रह्मरन्ध्रात्पृष्ठतः प्रतिवसति। ऋषी जमदग्निश्च कश्यापश्च पूर्वोक्तानां महात्मनामतिसमीपे देशे निवसतः। ऋषयो वसिष्ठो व्यासो विश्वामित्रः क्रतुः पुलस्त्यश्च ब्रह्मरन्ध्र एव तिष्ठन्ति। महात्मानो भट्टारका वसुगुप्तोऽत्रिर्भरद्वाजो नारदः पुलहः कुत्सो रेभोऽगस्त्यः कुशिको मरीचिरङ्गिराश्च परमार्थे सम्यक्प्रलीना एव।

ये महात्मानः सहस्रारे शुद्धाध्वनो भुवनेषु वसन्त इह लोके पुनर्जनितुं शक्न्वन्ति मनुष्यजात्युपकारार्थेऽसन्देहं न तु ये परमार्थतायां सम्यक्प्रलीना यतो ते शुद्धाध्वन्यशुद्धाध्वनि वा नैव वसन्ति। यस्मात्पारमार्थ्ये सम्प्रलीनाः सर्वत्र चिदिव प्रविशन्तस्तस्मात्ते सर्वभूतेषु स्वातन्त्र्यानन्दलक्षणस्वात्मेव तिष्ठन्ति।

आत्मनि प्रकाशिते साधको वास्तवसिद्धिमाप्त्वा मुक्तो भूतोऽयं च मोक्षो नह्यात्माहमिति वचनमात्रमपि तु स्वस्वरूपसमावेशः। देहपातात्परं स मुक्तः सहस्रारे कञ्चिद्भुवनं गच्छति परमार्थेऽथवा सम्प्रलीय नात्र लोके पुनर्जायते यत्सत्यम्॥६॥


Trividhā bhūtvā sā viśvamutpādayati||6||


Icchājñānakriyābhirātmaśaktiḥ kṛtsnaṁ viśvaṁ sraṣṭuṁ śaknoti kramaśaḥ| Yadā ṣaṭtriṁśattattvarūpeṇa viśvasṛṣṭiṁ vivṛṇvantaḥ parāprāveśikāṣaṭtriṁśattattvasandohādigranthāḥ pūrvaṁ viracitāstadā ko'rtho'nyenāpi vivaraṇena viracyamānena| Mayā parantvetaduktamadhunā — Viśvasṛṣṭyāṁ śuddhādhvāśuddhādhvā ca staḥ| Ekataḥ śuddhādhvanaḥ śuddhiḥ samyagaikyena nirdiṣṭānyato'śuddhādhvano'śuddhiḥ samyagaikyābhāvena nirdiṣṭā| Aṇava ātmaśaktyā kalpitā aśuddhādhvani vasanti| Ye tu na paramārthe samyakpralīnā videhā mahātmānaste śuddhādhvani vasantaḥ paropakārārtham| Astyaṣṭavidyeśvaravargaḥ sādhakānāṁ viśeṣasāhāyyaṁ kurvantaḥ| Ananteśaḥ sūkṣmaḥ śivottama ekanetra ekarudrastrimūrtiḥ śrīkaṇṭhaḥ śikhaṇḍī ceti teṣāṁ nāmāni| Śoṇaḥ śveto nīlaḥ pītaḥ kṛṣṇo'ruṇo raktaḥ śyāvaśceti teṣāṁ śarīrāṇāṁ varṇā yathākramam| Teṣāṁ yo mama viśeṣopakāraṁ karoti sa ekarudro'saṁśayaḥ| Tasya mahādehaḥ sphuradghanakṛṣṇavarṇa ānanaṁ ca cakṣurhīnamapi paśyati sādhakahṛdi|

Śuddhādhvā bhuvanamayaḥ sahasrāreṇa sambadhyate tadarthaṁ ca yadātmaśaktiḥ sahasrāracāriṇī sā yogyasādhakasya darśayati videhānāṁ mahātmanāṁ nivāsabhūmīsteṣu bhuvaneṣu nūnam| Samādhiṁ samāviśya prathamamāhvānaṁ manasi vidyate tataśca paramātmaśaktirgacchati tasya videhamahātmano nivāsabhūmim kṣipram| Yadi ca sa videhamahātmā paramārthe samyakpralīnastadātmaśaktiḥ sahasrāraṁ sarvaṁ plāvayati mahāvyomānaṁ codgacchatīti rītiḥ| Yadā sahasrāramagatātmaśaktiḥ sā sādhakaṁ mohayituṁ śaknuyādyadā tu sahasrāragatā na śaknoti tasyāḥ satyarūpeṇātmanā sambandhatvāt| Mama sahasrārabhuvaneṣvanveṣaṇānīdānīm — Abhinavagupto mahācāryo vasati caturaṅgulāntadeśe brahmarandhrātpṛṣṭhatastasya cātisamīpaṁ śiṣyamukhaḥ kṣemarājo nāma| Śaṅkarācāryo'dvaitavedāntapravartakastryaṅgulāntadeśe brahmarandhrātpṛṣṭhataḥ prativasati| Ṛṣī jamadagniśca kaśyāpaśca pūrvoktānāṁ mahātmanāmatisamīpe deśe nivasataḥ| Ṛṣayo vasiṣṭho vyāso viśvāmitraḥ kratuḥ pulastyaśca brahmarandhra eva tiṣṭhanti| Mahātmāno bhaṭṭārakā vasugupto'trirbharadvājo nāradaḥ pulahaḥ kutso rebho'gastyaḥ kuśiko marīciraṅgirāśca paramārthe samyakpralīnā eva|

Ye mahātmānaḥ sahasrāre śuddhādhvano bhuvaneṣu vasanta iha loke punarjanituṁ śaknvanti manuṣyajātyupakārārthe'sandehaṁ na tu ye paramārthatāyāṁ samyakpralīnā yato te śuddhādhvanyaśuddhādhvani vā naiva vasanti| Yasmātpāramārthye sampralīnāḥ sarvatra cidiva praviśantastasmātte sarvabhūteṣu svātantryānandalakṣaṇasvātmeva tiṣṭhanti|

Ātmani prakāśite sādhako vāstavasiddhimāptvā mukto bhūto'yaṁ ca mokṣo nahyātmāhamiti vacanamātramapi tu svasvarūpasamāveśaḥ| Dehapātātparaṁ sa muktaḥ sahasrāre kañcidbhuvanaṁ gacchati paramārthe'thavā sampralīya nātra loke punarjāyate yatsatyam||6||



Después de haberse vuelto (bhūtvā) triple (trividhā), Ello --Su Poder-- (sā) manifiesta (utpādayati) al universo (viśvam)||6||


A través de Voluntad, Conocimiento y Acción (icchā-jñāna-kriyābhiḥ), el Poder (śaktiḥ) del Ser (ātma) es capaz (śaknoti) de manifestar (sraṣṭum) al universo (viśvam) entero (kṛtsnam), paso a paso (kramaśaḥ). Cuando (yadā) libros (granthāḥ) (tales como) la Parāprāveśikā (parāprāveśikā), el Ṣaṭtriṁśattattvasandoha (ṣaṭtriṁśattattvasandoha), etc. (ādi), que explican (vivṛṇvantaḥ) la manifestación universal (viśva-sṛṣṭim) en la forma (rūpeṇa) de treinta y seis (ṣaṭtriṁśat) categorías (tattva), ya han sido escritos (pūrvam viracitāḥ), entonces (tadā) ¿cuál (kaḥ) (es) la utilidad (arthaḥ) de escribir (viracyamānena) otra (anyena api) explicación (vivaraṇena)? Sin embargo (parantu), digo (mayā... uktam) esto (etad) ahora (adhunā): En la manifestación universal (viśva-sṛṣṭyām), hay (staḥ) curso (adhvā) puro (śuddha) y (ca) curso (adhvā) impuro (aśuddha). Por un lado (ekatas), la pureza (śuddhiḥ) del curso puro (śuddha-adhvanaḥ) queda indicada (nirdiṣṭā) por la completa unidad (samyak-aikyena), (y) por el otro lado (anyatas), la impureza (aśuddhiḥ) del curso impuro (aśuddha-adhvanaḥ) queda señalada (nirdiṣṭā) por la total ausencia de unidad (samyak-aikya-abhāvena). Los seres atómicos (aṇavaḥ) manufacturados (kalpitāḥ) por el Poder del Ser (ātma-śaktyā) moran (vasanti) en el curso impuro (aśuddha-adhvani). Pero (tu) esas (te) grandes almas (mahā-ātmānaḥ) que (ye) tras dejar sus cuerpos --después de morir-- (videhāḥ) no (na) se disuelven completamente (samyak-pralīnāḥ) en la Más Alta Realidad (parama-arthe), residen (vasantaḥ) en el curso puro (śuddha-adhvani) para (artham) asistir (upakāra) a otros (para). Existe (asti) un grupo (vargaḥ) de ocho (aṣṭa) señores (īśvara) del conocimiento (vidyā) que especialmente asisten (viśeṣa-sāhāyyam kurvantaḥ) a los aspirantes espirituales (sādhakānām). Sus (teṣām) nombres (nāmāni) (son): "Ananteśa (ananta-īśaḥ), Sūkṣma (sūkṣmaḥ), Śivottama (śiva-uttamaḥ), Ekanetra (eka-netraḥ), Ekarudra (eka-rudraḥ), Trimūrti (tri-mūrtiḥ), Śrīkaṇṭha (śrī-kaṇṭhaḥ) y (ca) Śikhaṇḍī (śikhaṇḍī... iti)". Los colores (varṇāḥ) de sus cuerpos (teṣām śarīrāṇām) (son): "rojo sangre (śoṇaḥ), blanco (śvetaḥ), azul (nīlaḥ), amarillo (pītaḥ), negro (kṛṣṇaḥ), carmesí (aruṇaḥ), rojo (raktaḥ) y (ca) marrón oscuro (śyāvaḥ... iti)", respectivamente (yathākramam). Entre esos (teṣām), el que (yaḥ... saḥ) me da especial asistencia (mama viśeṣa-upakāram karoti), (es) Ekarudra (eka-rudraḥ) indudablemente (asaṁśayaḥ). Su (tasya) gran (mahā) cuerpo (mahādehaḥ) es de color negro azabache centelleante (sphurat-ghana-kṛṣṇa-varṇaḥ), y (ca) (su) rostro (ānanam), aunque (api) no tenga ojos (cakṣur-hīnam), ve (paśyati) en el corazón (hṛdi) del aspirante espiritual (sādhaka)1 .

El curso (adhvā) puro (śuddha), repleto de (mayaḥ) mundos (bhuvana), está conectado (sambadhyate) con el Sahasrāra --el cakra supremo encima de la cabeza-- (sahasrāreṇa), y (ca) en consecuencia (tad-artham), cuando (yadā) el Poder (śaktiḥ) del Ser (ātma) se mueve (cāriṇī) en Sahasrāra (sahasrāra), ciertamente (le) muestra (sā... darśayati... nūnam) al aspirante calificado (yogya-sādhakasya) las moradas (nivāsa-bhūmīḥ), en esos mundos (teṣu bhuvaneṣu), de las grandes almas (mahā-ātmanām) que han dejado sus cuerpos (videhānām). Éste es el método (iti rītiḥ): Después de quedar totalmente absorto (samāviśya) en samādhi o trance (samādhim), hay (vidyate), en primer lugar (prathamam), una invocación (āhvānam) mental (manasi) --se pronuncia mentalmente el nombre del gran alma--, y (ca) después (param) de eso (tatas) el Poder (śaktiḥ) del Ser (ātma) se dirige (gacchati) rápidamente (kṣipram) hacia la morada (nivāsa-bhūmim) de ese (tasya) gran alma que ya ha dejado su cuerpo (videha-mahā-ātmanaḥ). Y (ca) si (yadi) ese (saḥ) gran alma que dejó el cuerpo (videha-mahā-ātmā) está completamente disuelto (samyak-pralīnaḥ) en la Más Alta Realidad (parama-arthe), entonces (tadā) el Poder (śaktiḥ) del Ser (ātma) inunda (plāvayati) a todo (sarvam) el Sahasrāra (sahasrāram), y (ca) asciende (udgacchati) hacia el Gran Éter (mahā-vyomānam). Cuando (yadā) el Poder (śaktiḥ) del Ser (ātma) no ha arribado al (agatā) Sahasrāra (sahasrāram), podría (sā... śaknuyāt) engañar (mohayitum) al aspirante (sādhakam), pero (tu) cuando (yadā) llega (gatā) al Sahasrāra (sahasrāra), no puede (na śaknoti), debido a Su asociación (tasyāḥ... sambandhatvāt) con el Ser (ātmanā) cuya naturaleza (rūpeṇa) (es) la Verdad (satya). Ahora (idānīm), mis (mama) exploraciones (anveṣaṇāni) en los mundos (bhuvaneṣu) del Sahasrāra (sahasrāra): El Gran (mahā) Maestro (ācāryaḥ) Abhinavagupta (abhinavaguptaḥ) mora (vasati) en una región (deśe) a cuatro dedos (catur-aṅgula-anta) del Brahmarandhra --el agujero de Brahmā-- (brahma-randhrāt) hacia atrás (pṛṣṭhatas); y (ca) muy cerca (atisamīpam) de él (tasya) (reside) su principal discípulo (śiṣya-mukhaḥ) llamado (nāma) Kṣemarāja (kṣemarājaḥ). Śaṅkarācārya (śaṅkarācāryaḥ), el fundador (pravartakaḥ) del Vedānta no dual (advaita-vedānta), vive (prativasati) en una región (deśe) a tres dedos (tri-aṅgula-anta) del Brahmarandhra (brahma-randhrāt) hacia atrás (pṛṣṭhatas). Los dos Videntes (ṛṣī) Jamadagni (jamadagniḥ) y (ca... ca) Kaśyāpa (kaśyāpaḥ) moran (nivasataḥ) en una región (deśe) muy cercana (atisamīpe) (a la) de las antedichas (pūrva-uktānām) grandes almas (mahā-ātmanām). Los Videntes (ṛṣayaḥ) Vasiṣṭha (vasiṣṭhaḥ), Vyāsa (vyāsaḥ), Viśvāmitra (viśvāmitraḥ), Kratu (kratuḥ) y (ca) Pulastya (pulastyaḥ) permanecen (tiṣṭhanti) en Brahmarandhra (brahma-randhre eva). Los Venerables Grandes Seres (mahā-ātmānaḥ bhaṭṭārakāḥ) Vasugupta (vasuguptaḥ), Atri (atriḥ), Bharadvāja (bharadvājaḥ), Nārada (nāradaḥ), Pulaha (pulahaḥ), Kutsa (kutsaḥ), Rebha (rebhaḥ), Agastya (agastyaḥ), Kuśika (kuśikaḥ), Marīci (marīciḥ) y (ca) Aṅgirās (aṅgirāḥ) ya (están) (eva) totalmente disueltos (samyak-pralīnāḥ) en la Más Alta Realidad (parama-arthe)2 .

Los grandes almas (mahā-ātmānaḥ) que (ye) residen (vasantaḥ) en los mundos (bhuvaneṣu) del curso puro (śuddha-adhvanaḥ) en el Sahasrāra (sahasrāre) pueden (śaknvanti) sin duda (asandeham) nacer (janitum) de nuevo (punar) aquí en este mundo (iha loke) para (arthe) ayudar (upakāra) a la humanidad (manuṣya-jāti), pero (tu) los que (ye) se han disuelto totalmente (samyak-pralīnāḥ) en la Más Alta Realidad (parama-arthatāyām) no pueden (na), porque (yatas) ellos (te) no (na eva) viven (vasanti) en el curso puro (śuddha-adhvani) o (vā) en el curso impuro (aśuddha-adhvani). Puesto que (yasmāt) los que se han disuelto enteramente (sampralīnāḥ) en la Más Alta Realidad (pāramārthye) penetran (praviśantaḥ) en todas partes (sarvatra) como (iva) Conciencia (cit), por lo tanto (tasmāt) ellos (te) permanecen (tiṣṭhanti) como (iva) el propio (sva) Ser (ātmā) caracterizado (lakṣaṇa) por Libertad Absoluta (svātantrya) (y) Bienaventuranza (ānanda) en todos los seres (sarva-bhūteṣu)3 .

Cuando el Ser se revela a Sí Mismo (ātmani prakāśite), el aspirante espiritual (sādhakaḥ), al obtener (āptvā) verdadero (vāstava) logro (siddhim), se vuelve (bhūtaḥ) un liberado (muktaḥ), y (ca) esta (ayam) Liberación (mokṣaḥ) no es (nahi) mera (mātram) mención (vacana) (de que) "Yo (aham) (soy) el Ser (ātmā... iti)", sino más bien (api tu) una absorción plena (samāveśaḥ) en su propia (sva) naturaleza esencial (sva-rūpa). Después (param) que (su) cuerpo cae (deha-pātāt), el liberado (saḥ muktaḥ) va (gacchati) a algún (kañcid) mundo (bhuvanam) en el Sahasrāra (sahasrāre), o bien (athavā), al haberse disuelto totalmente (sampralīya) en la Más Alta Realidad (parama-arthe), no nace (na... jāyate) otra vez (punar) en este mundo (atra loke), ésta es la verdad (yad satyam)4 ||6||

1  Por medio de los Poderes de Voluntad, Conocimiento y Acción, el Poder del Ser puede manifestar al universo entero, en una sucesión de 36 tattva-s o categoría. A este tema se lo trata en escrituras tales como la Parāprāveśikā y el Ṣaṭtriṁśattattvasandoha. Asimismo, expliqué todo eso sucintamente en Trika 2, Trika 3, Trika 4, Trika 5 y Trika 6. Por consiguiente, no tiene ningún sentido repetirlo todo "otra vez". De todas formas, puedo decir esto: En la manifestación existen dos cursos, uno puro (tattva-s o categoría 1 a 5, o 3 a 5 según otras interpretaciones, ya que las categorías 1 y 2 son el Ser y Su Poder, y por lo tanto más allá de ambos cursos) y otro impuro (tattva-s o categorías 6 a 36). El primer curso se caracteriza por completa unidad en tanto que el segundo está lleno de diferencia o falta de unidad. Los seres atómicos o individuos limitados viven en los mundos del curso impuro, de acuerdo a distintas jerarquías. Pero, los grandes seres que han alcanzado Liberación Final, es decir, que se han dado cuenta de su inherente naturaleza divina, no viven en esos mundos del curso impuro. Parte de ellos viven como baindavadeha-s (como aquéllos cuyos cuerpos están hechos de Bindu --el cuarto cuerpo más allá de los otros tres: causal, sutil y físico--) en los mundos del curso puro, mientras que el resto se disolvieron totalmente en la Más Alta Realidad (el Ser y Su Poder) por siempre. Los que retuvieron su cuarto cuerpo para vivir en el curso puro, hicieron así para asistir a la humanidad de múltiples maneras, incluso naciendo aquí otra vez en este mundo directamente. Los que se disolvieron completamente en la Más Alta Realidad están aquí y ahora como el Ser omnipresente, pero ellos, al haber abandonado incluso su cuarto cuerpo, ni siquiera retuvieron la más leve forma de individualidad y no pueden nacer aquí nuevamente. Oh sí, esto es muy difícil de comprender, especialmente si uno cree que la Tierra es la creación más impresionante del Ser Supremo. Hay otros misterios y sutilezas relativas a todo lo que dije, pero por ahora tienes suficiente información.

En el curso puro, existen también ocho señores del conocimiento, cuya principal función es pasarle conocimiento divino a seres atómicos que sean aptos para recibirlo. Sus cuerpos tienen diferentes colores, tal como he descripto. El que me asiste es Ekarudra. Lo vi en meditación mucho antes de que supiese incluso su nombre verdaderamente. Su cuerpo es gigantesco y de color negro azabache centelleante. Una vez, durante mis trances, me tomó en sus inmensas manos y vio en mi corazón. Por eso es que dije todo eso sobre él. Además, no tiene ojos visibles sino dos cuencas oculares oscuras y vacías. Adicionalmente, no tiene boca pero habla claramente en el corazón. La experiencia de tener su visión es tan abrumadora para un ser atómico que uno tiene que tenerla para comprender plenamente mis declaraciones. Él también me dijo que todas mis enseñanzas y modos de enseñar acerca de la Verdad provienen directamente de él. Entonces, ahora se te da a conocer esto también a ti, lector. Hasta ahora, puesto que nunca vi a ninguno de los restantes siete señores del conocimiento, mi descripción de ellos viene de libros y no de mi experiencia directa como en el caso de Ekarudra. ¡Basta de revelar esto por ahora!Retornar 

2  En el curso puro, existen muchos mundos, todos ellos conectados con el Sahasrāra --el cakra supremo localizado encima de la cabeza--. El verdadero trance o samādhi tiene lugar cuando el Poder del Ser llega a ese supremo cakra y se une con el Ser allí. Esa mezcla de Ser y Poder del Ser es Conciencia Suprema que es siempre santa, inmaculada y extremadamente bendita. Cuando el Sahasrāra se activa y el Poder del Ser (mezclado con el Ser) empieza a moverse allí, le ocurren fuertes trances a un aspirante. La Liberación Final ocurrirá allí también. En la etapa cuando el Poder del Ser queda disponible en el Sahasrāra, Ello (el Poder del Ser) se comporta como la aguja de una brújula que señala siempre al norte, es decir, siempre señala en la dirección del Ser. Sin embargo, uno puede consultarlo acerca de la exacta ubicación de los mundos donde moran los grandes seres que han dejado sus cuerpos. Cada vez que se le pregunta al Poder del Ser en Sahasrāra de acuerdo con el método que enseñé arriba, se mueve hacia la región donde vive actualmente ese gran ser. O bien, si el gran ser se disolvió totalmente en la Más Alta Realidad, el Poder del Ser inunda con fuerza al Sahasrāra entero y sube hasta el Gran Éter situado a doce dedos del centro del cráneo, es decir, se mueve hacia Brahmarandhra (el agujero de Brahmā) y desde allí se hace uno con la energía vital universal. Para comprender plenamente todos estos procesos, necesitaría darte un curso completo que trate sobre cakra-s ya que una mera nota corta explicativa no da abasto con la tarea.

Además, te informé sobre los resultados de mis propias exploraciones de los mundos en el Sahasrāra por varios razones, siendo la principal: Detener la constante tendencia de pensar que los antiguos yogī-s son los únicos que pueden hacer todo eso, en tanto que los modernos son siempre seres atómicos que solamente admiran a los santos del pasado. Esto no es cierto en absoluto y estoy probando mi punto claramente con mi comentario en Sánscrito sobre el aforismo arriba. Como el Ser es el mismo Ser todo el tiempo, ya sea en el pasado, el presente o el futuro, no veo ningún obstáculo para que alcance lo que ellos lograron si Su Gracia me está respaldando. Esta constante noción de que "uno no será capaz" es entendible en principiantes pero no en aspirantes avanzados. Si uno mismo no va a alcanzar todo lo que se describe en las escrituras, entonces "¿Quién más va a hacerlo?" y "¿Cuál es el objeto de leerlas?". No sirve de nada meramente leer acerca del logro de otros en el pasado mientras uno sigue eternamente limitado. Uno tiene que lograr lo mismo también. Ésta debería ser la actitud de todos los aspirantes para tener éxito en su senda espiritual. Mero conocimiento de libros no puede conferirle a nadie poder espiritual. Pero cuando ese conocimiento se acopla con experiencia directa uno adquiere verdadero poder espiritual como resultado.Retornar 

3  Las grandes almas que viven en el curso puro, aún reteniendo su extremadamente sutil cuarto cuerpo (Bindu), pueden nacer en este mundo para comenzar o promover procesos de elevación espiritual. De hecho, su constante trabajo a lo largo de los siglos ha hecho posible que la humanidad goce de alguna clase de "civilización" ahora mismo. Sin su asistencia, la humanidad estaría todavía en la edad de piedra desde todos los puntos de vista. A su vez, las grandes almas que han disuelto incluso a su extremadamente sutil individualidad en la Más Alta Realidad, no pueden nacer más aquí. En cambio, permanecen como el Ser dotado de Libertad Absoluta y Bienaventuranza en todos.Retornar 

4  La iluminación espiritual, también conocida como Liberación Final, sólo sucede cuando el Ser se le revela al aspirante y no de otro modo. Cada sistema filosófico propone un medio hacia esa revelación, pero aunque los medios fuesen diferentes, la revelación es la misma siempre. Si el Ser no se revela, el aspirante permanece como aspirante y no puede convertirse en un ser liberado. Cuando el aspirante finalmente alcanza iluminación espiritual mediante Su revelación, esto no es mera mención o declaración tal como "Yo soy el Ser", sino logro real en la forma de una completa absorción en su propia naturaleza esencial. Esto quiere decir que el liberado se vuelve totalmente indiferente a los estados de su cuerpo/mente. En cualquier condición que puedan estar, el liberado está siempre en la misma condición de Libertad Absoluta y Bienaventuranza como el Ser. Si el proceso de Liberación es mediante un masivo otorgamiento de Gracia, el liberado se verá forzado a abandonar su cuerpo, y si el otorgamiento de Gracia no es tan masivo, retendrá su cuerpo. En cualquier caso, tras su muerte, la cual siempre le llega al cuerpo físico, tarde o temprano, tal persona liberada irá a algún mundo en el curso puro o bien se disolverá completamente en la Más Alta Realidad como expliqué arriba.Retornar 

al inicio


 Aforismo 7


विश्वमिदमस्य शक्त्या जन्यते न तु प्रत्यक्षमात्मनैव॥७॥


सात्मशक्तिर्विश्वमिदं जनयतु न जनयतु वा यः सदा निर्मलो मङ्गलश्च स आत्मा स्वस्वरूपे सततं तिष्ठति। आत्मा चात्मशक्तिश्चाणुश्चेत्येते त्रयो नित्यत्रितयमुपचाराच्च ते पिता माता पुत्रश्चेव पौर्वापर्येण मन्येरन्। अहमयं देहोऽस्म्यहमिदं मनोऽस्मि मम कुलमिदमस्ति मम मित्रा एते सन्ति ममारयस्ते भवन्तीत्याद्यज्ञानम्। तेनाज्ञानेनात्मशक्तिर्माता स्वपुत्रं परिपोषयति सर्वकालम्। भवत्यस्याणोर्देहमनोऽहङ्कारबुद्धिभयजीवितसुकृतादिरूपकं विश्वं सा माता। एवमख्यात्यन्नेनासङ्ख्येयानि जन्मानि स्वपुत्रमात्मशक्तिर्माता पुष्णत्यास्ते। किन्तु यस्यैकदेहादन्यदेहमेकविकल्पादन्यविकल्पं संसरन्नस्य सङ्कुचितपुत्रस्य यावदन्त्यजन्म श्रीमाता तद्पित्राणोः परिचयमुत्पादयितुं व्यवस्यति।

अणोः पिता सर्वदा परप्रमात्रात्मकस्वात्मेव तेन सार्धमाबहुजन्मभ्यो यतस्तु पितृपुत्रसङ्गमोऽनिष्टस्तया मात्रा तीव्रमातृभावादणुः स्वपित्रविद्वान् अविरतं समसरत्। धन्ययोरस्य धन्यपुत्रस्य यावदन्त्यजन्मात्मशक्तिर्माता स्वभर्तृप्रणयादस्याः पुत्रं नयति खलु तदाश्चर्यपितरम्। यदात्मशक्तिरनुरागवती माता सहस्रारस्यान्तर्विशति तदा तव पितैषोऽस्तीति सा स्वपुत्रमिदं वक्ति। यस्मादस्याणोः पिता स्वतन्त्राद्भुतात्मरूपस्तस्मात्पुत्रः स्वातन्त्र्यानन्दानुभवाक्रान्तोऽसंशयः। एवं चाहैतुकप्रेम्णा तत्पुत्रस्यात्मानं प्रकाशयन्नेको यः स्वच्छन्दः परमार्थत आत्मैव। सर्वेऽन्ये प्रेमभेदा आत्मप्रेम्णस्तद्प्रकाशनस्फुटीकृतादेवागताः। तस्मिन् काले पुत्रः स्वपित्रैक्यं सम्यगुपलभ्य तिष्ठेह सर्वदेति स ब्रुवाणो यतो न पुनस्तस्माद्विभ्रंशिषते। एतावन्ति जन्मान्यज्ञानमदं पीत्वा पुत्रस्त्विदानीमेव स्वपितेव प्रकाशितं स्वं स्वभावं प्रत्यभिजानीते। स्वमातापि सम्यक्परिणता यतः सा मामकात्मकेनाज्ञानेन तं न परिपोषयती प्रवर्तते सङ्कोचविनिमयेन च तस्य परमानन्दो भूत्वा। स्वपितृस्वाच्छन्द्ये स्वमातृसुधातुल्यप्रमोदे च संलीयायमणुर्बन्धनमुक्त्यां कल्पते सर्वे चार्थास्तेन प्रमेयजनविकल्पाद्यपेक्षितास्तदद्भुतपितरौभावेनाधुना प्रादुर्भूताः केवलम्। यस्यात्मनि सम्यक्प्रलीनस्येदं सौवर्णाहो न संशयः।

स प्रागुपचारस्त्रयाणामेषां नित्यक्रीडां स्फुटं दर्शयति। एकत आत्मा सदा प्रशान्तो मङ्गलः स्वतन्त्रश्चान्यत आत्मशक्तिर्न केवलं सततं स्वभर्तुर्यावच्छक्यं सेवनपरा या यावत्सा स्वपुत्रस्याशेषविश्वात्मकक्रीडास्थानस्य रक्षणनिष्ठा। अन्तेऽणुः स्वपितृवद्धन्यः स्वच्छन्दश्च किन्त्वधन्यं बद्धं तथैव सर्वकालमात्मानं सम्भावयन् यावत्स्वसौवर्णाहरागमनम्।

विभविन् आत्मन् एतत्त्रितयस्य प्रभव भगवान् स्थातुमिहार्हसि सर्वदा। तव सुन्दरग्रीवायां महामालायाः सर्वमिदं विश्वं नान्यत्किमपि नूनम्॥७॥


Viśvamidamasya śaktyā janyate na tu pratyakṣamātmanaiva||7||


Sātmaśaktirviśvamidaṁ janayatu na janayatu vā yaḥ sadā nirmalo maṅgalaśca sa ātmā svasvarūpe satataṁ tiṣṭhati| Ātmā cātmaśaktiścāṇuścetyete trayo nityatritayamupacārācca te pitā mātā putraśceva paurvāparyeṇa manyeran| Ahamayaṁ deho'smyahamidaṁ mano'smi mama kulamidamasti mama mitrā ete santi mamārayaste bhavantītyādyajñānam| Tenājñānenātmaśaktirmātā svaputraṁ paripoṣayati sarvakālam| Bhavatyasyāṇordehamano'haṅkārabuddhibhayajīvitasukṛtādirūpakaṁ viśvaṁ sā mātā| Evamakhyātyannenāsaṅkhyeyāni janmāni svaputramātmaśaktirmātā puṣṇatyāste| Kintu yasyaikadehādanyadehamekavikalpādanyavikalpaṁ saṁsarannasya saṅkucitaputrasya yāvadantyajanma śrīmātā tadpitrāṇoḥ paricayamutpādayituṁ vyavasyati|

Aṇoḥ pitā sarvadā parapramātrātmakasvātmeva tena sārdhamābahujanmabhyo yatastu pitṛputrasaṅgamo'niṣṭastayā mātrā tīvramātṛbhāvādaṇuḥ svapitravidvān avirataṁ samasarat| Dhanyayorasya dhanyaputrasya yāvadantyajanmātmaśaktirmātā svabhartṛpraṇayādasyāḥ putraṁ nayati khalu tadāścaryapitaram| Yadātmaśaktiranurāgavatī mātā sahasrārasyāntarviśati tadā tava pitaiṣo'stīti sā svaputramidaṁ vakti| Yasmādasyāṇoḥ pitā svatantrādbhutātmarūpastasmātputraḥ svātantryānandānubhavākrānto'saṁśayaḥ| Evaṁ cāhaitukapremṇā tatputrasyātmānaṁ prakāśayanneko yaḥ svacchandaḥ paramārthata ātmaiva| Sarve'nye premabhedā ātmapremṇastadprakāśanasphuṭīkṛtādevāgatāḥ| Tasmin kāle putraḥ svapitraikyaṁ samyagupalabhya tiṣṭheha sarvadeti sa bruvāṇo yato na punastasmādvibhraṁśiṣate| Etāvanti janmānyajñānamadaṁ pītvā putrastvidānīmeva svapiteva prakāśitaṁ svaṁ svabhāvaṁ pratyabhijānīte| Svamātāpi samyakpariṇatā yataḥ sā māmakātmakenājñānena taṁ na paripoṣayatī pravartate saṅkocavinimayena ca tasya paramānando bhūtvā| Svapitṛsvācchandye svamātṛsudhātulyapramode ca saṁlīyāyamaṇurbandhanamuktyāṁ kalpate sarve cārthāstena prameyajanavikalpādyapekṣitāstadadbhutapitaraubhāvenādhunā prādurbhūtāḥ kevalam| Yasyātmani samyakpralīnasyedaṁ sauvarṇāho na saṁśayaḥ|

Sa prāgupacārastrayāṇāmeṣāṁ nityakrīḍāṁ sphuṭaṁ darśayati| Ekata ātmā sadā praśānto maṅgalaḥ svatantraścānyata ātmaśaktirna kevalaṁ satataṁ svabharturyāvacchakyaṁ sevanaparā yā yāvatsā svaputrasyāśeṣaviśvātmakakrīḍāsthānasya rakṣaṇaniṣṭhā| Ante'ṇuḥ svapitṛvaddhanyaḥ svacchandaśca kintvadhanyaṁ baddhaṁ tathaiva sarvakālamātmānaṁ sambhāvayan yāvatsvasauvarṇāharāgamanam|

Vibhavin ātman etattritayasya prabhava bhagavān sthātumihārhasi sarvadā| Tava sundaragrīvāyāṁ mahāmālāyāḥ sarvamidaṁ viśvaṁ nānyatkimapi nūnam||7||



Este (idam) universo (viśvam) es generado (janyate) por Su Poder (asya śaktyā) y no (na tu) por el Ser (ātmanā) Mismo (eva) directamente (pratyakṣam)||7||


Ya sea que el Poder del Ser genere o no (sā ātma-śaktiḥ... janayatu na janayatu vā) a este (idam) universo (viśvam), el Ser (saḥ ātmā), que (yaḥ) (es) siempre (sadā) Inmaculado (nirmalaḥ) y (ca) Bendito (maṅgalaḥ), permanece (tiṣṭhati) constantemente (satatam) en Su propia (sva) naturaleza esencial (sva-rūpe). "Ser (ātmā), Poder del Ser (ātma-śaktiḥ) y (ca... ca... ca) ser atómico --individuo limitado-- (aṇuḥ... iti)", estos (ete) tres (trayaḥ) (son) la eterna (nitya) tríada (tritayam); y (ca) metafóricamente hablando (upacārāt), ellos podrían ser considerados (te.. manyeran) como (iva) Padre (pitā), Madre (mātā) e (ca) hijo (putraḥ), respectivamente (paurvāparyeṇa). Esto es ignorancia (ajñānam): "Yo (aham) soy (asmi) este (ayam) cuerpo (dehaḥ); yo (aham) soy (asmi) esta (idam) mente (manas); ésta (idam) es (asti) mi (mama) familia (kulam); estos (ete) son (santi) mis (mama) amigos (mitrāḥ); esos (te) son (bhavanti) mis (mama) enemigos (arayaḥ... iti), etc. (iti-ādi)". Mediante esa ignorancia (tena ajñānena), Madre (mātā) Poder (śaktiḥ) del Ser (ātma) nutre (paripoṣayati) a Su propio (sva) hijo (putram) todo el tiempo (sarva-kālam). Esa (sā) Madre (mātā) se vuelve (bhavati) el universo (viśvam) —el cual consiste en (rūpakam) cuerpo (deha), mente (manas), ego (ahaṅkāra), intelecto (buddhi), miedo (bhaya), vida (jīvita), virtudes (sukṛta), etc. (ādi)— de este ser atómico (asya aṇoḥ). De este modo (evam), a lo largo de innumerables nacimientos (asaṅkhyeyāni janmāni), Madre (mātā) Poder (śaktiḥ) del Ser (ātma) sigue (āste) nutriendo (puṣṇatī) a Su (sva) hijo (putram). No obstante (kintu), la venerable (śrī) Madre (mātā) de este limitado hijo (asya saṅkucita-putrasya) que (yasya) trasmigra (saṁsaran) desde un cuerpo (eka-dehāt) hacia otro cuerpo (anya-deham), desde un pensamiento (eka-vikalpāt) hacia otro pensamiento (anya-vikalpam), durante (yāvat) (su) último (antya) nacimiento (janma), decide (vyavasyati) presentar(le) (paricayam utpādayitum) al ser atómico (aṇoḥ) a su Padre (tad-pitrā).

El Padre (pitā) del ser atómico (aṇoḥ) (estuvo) constantemente (sarvadā) con él (tena sārdham) durante muchísimos nacimientos (ā-bahu-janmabhyaḥ) como (iva) su propio (sva) Ser (ātmā) en la forma del Más Alto Conocedor (para-pramātṛ-ātmaka), pero (tu) como (yatas) el encuentro (saṅgamaḥ) entre Padre e hijo (pitṛ-putra) no era deseado (aniṣṭaḥ) por la Madre (tayā mātrā) a causa de un fuerte sentimiento maternal (tīvra-mātṛ-bhāvāt), el ser atómico (aṇuḥ) trasmigró (samasarat) ininterrumpidamente (aviratam) sin conocer (avidvān) a su propio (sva) Padre (pitṛ). Durante (yāvat) el último (antya) nacimiento (janma) de este (asya) bendito hijo (dhanya-putrasya) de los Benditos (dhanyayoḥ), Madre (mātā) Poder (śaktiḥ) del Ser (ātma), por expreso pedido (praṇayāt) de Su (sva) Marido (bhartṛ), conduce (nayati) a Su propio (asyāḥ) hijo (putram) ciertamente (khalu) hacia su extraordinario Padre (tad-āścarya-pitaram)1 . Cuando (yadā) la afectuosa (anurāgavatī) Madre (mātā) Poder (śaktiḥ) del Ser (ātma) ingresa en (antar viśati) Sahasrāra (sahasrārasya), entonces (tadā) Ella (sā) le dice (vakti) esto (idam) a Su hijo (sva-putram): "Éste (eṣaḥ) es (asti) Tu (tava) Padre (pitā... iti)". Como (yasmāt) el Padre (pitā) de este ser atómico (asya aṇoḥ) es (rūpaḥ) el Libre (svatantra) (y) Asombroso (adbhuta) Ser (ātma), en consecuencia (tasmāt) el hijo (putraḥ) queda indudablemente desbordado (ākrāntaḥ asaṁśayaḥ) por la experiencia (anubhava) de la Libertad Absoluta (svātantrya) (y) de la Bienaventuranza (ānanda). De esta forma (evam ca), el mismísimo Ser (ātmā eva), el Único (ekaḥ) que (yaḥ) es Libre (svacchandaḥ) en el más alto sentido de la palabra (parama-arthataḥ), se revela (prakāśayan) a Sí Mismo (ātmānam) a Su hijo (tad-putrasya) por Amor sin causa (ahaituka-premṇā)2 . Todas (sarve) las otras (anye) clases diferentes (bhedāḥ) de amor (prema) provienen (āgatāḥ) del Amor del Ser (ātma-premṇaḥ) que ha sido hecho claro o manifiesto en verdad (sphuṭī-kṛtāt eva) por medio de Su (tad) Revelación (prakāśana). En ese momento (tasmin kāle), el hijo (putraḥ), al haberse dado cuenta completamente (samyak upalabhya) de la unidad (aikyam) con su (sva) Padre (pitṛ), dice (bruvāṇaḥ): "Permanece (tiṣṭha) aquí (iha) por siempre (sarvadā iti)", porque (yatas) él (saḥ) no (na) quiere perderlo (tasmāt vibhraṁśiṣate) de nuevo (punar). Tras beber (pītvā) el vino (madam) de la ignorancia (ajñāna) por tantos nacimientos (etāvanti janmāni), el hijo (putraḥ tu) ahora mismo (idānīm eva) reconoce (pratyabhijānīte) su propia (svam) naturaleza esencial (sva-bhāvam) revelada (prakāśitam) como (iva) su (sva) mismísimo Padre (pitā eva). Inclusive (api) su (sva) Madre (mātā) luce totalmente transformada (samyak pariṇatā) ya que (yatas) Ella (sā) no (na) continúa (pravartate) nutriéndolo (tam... paripoṣayatī) con ignorancia (ajñānena) en la forma de (ātmakena) "mío" (māmaka), y (ca) en vez de (vinimayena) limitación (saṅkoca) Ella se ha convertido en (bhūtvā) su (tasya) Bienaventuranza Suprema (parama-ānandaḥ)3 . Después de haberse disuelto (saṁlīya) en la Libertad Absoluta (svācchandye) de su (sva) Padre (pitṛ) y (ca) en la nectárea Dicha (sudhātulya-pramode) de su (sva) Madre (mātṛ), este (ayam) ser atómico (aṇuḥ) se vuelve apto (kalpate) para la Liberación (muktyām) de la esclavitud (bandhana), y (ca) todos (sarve) los significados (arthāḥ) que él buscaba (tena... apekṣitāḥ) en objetos (prameya), gente (jana), pensamientos (vikalpa), etc. (ādi), aparecen (prādurbhūtāḥ) ahora (adhunā) solamente (kevalam) como (bhāvena) sus (tad) Asombrosos (adbhuta) Padres (pitarau). Éste (idam) es el día (ahaḥ) dorado (sauvarṇa) del que (yasya) se disolvió completamente (samyak pralīnasya) en el Ser (ātmani), (de ello) no hay duda (na saṁśayaḥ)4 .

La (saḥ) metáfora (upacāraḥ) previa (prāk) claramente (sphuṭam) muestra (darśayati) este (eṣām) eterno (nitya) Juego (krīḍām) de los tres (trayāṇām). Por un lado (ekatas), el Ser (ātmā), siempre (sadā) en Paz (praśāntaḥ), Bendito (maṅgalaḥ) y (ca) Libre (svatantraḥ), y por el otro lado (anyatas), el Poder (śaktiḥ) del Ser (ātma), que (yā) no (na) solamente (kevalam) está consagrado (parā) a servir (sevana) a Su propio Marido (sva-bhartuḥ) tanto como le es posible (yāvat-śakyam) constantemente (satatam), sino que incluso (yāvat) está dedicado (sā... niṣṭhā) a proteger y preservar (rakṣaṇa) el patio de juegos (krīḍā-sthānasya)(es decir,) el universo (viśva-ātmaka) entero (aśeṣa)— de Su hijo (sva-putrasya). Al final (ante), el ser atómico (aṇuḥ) (es) Bendito (dhanyaḥ) y (ca) Libre (svacchandaḥ) como su Padre (sva-pitṛ-vat), pero (kintu) todo el tiempo (sarva-kālam) se considera (sambhāvayan) a sí mismo (ātmānam) desgraciado (adhanyam) así como también (tathā eva) atado (baddham), hasta (yāvat) la llegada (āgamanam) de su (sva) día (ahar) dorado (sauvarṇa)5 .

¡Oh Glorioso (vibhavin) Ser (ātman)! ¡Oh Fuente (prabhava) de esta (etad) tríada (tritayasya)! ¡Por favor, permanece (bhagavān sthātum... arhasi) aquí (iha) siempre (sarvadā)! Todo (sarvam) este (idam) universo (viśvam), verdaderamente (nūnam), no (es) nada más que (na anyat kimapi) una gigantesca guirnalda (mahā-mālāyāḥ) sobre Tu hermoso cuello (tava sundara-grīvāyām)||7||

1  El Poder del Ser siempre ata al individuo limitado. No es "técnicamente" correcto decir que el Poder del Ser que ató al ser atómico también lo pondrá libre al final. Eso no es exactamente así. Sólo cuando el Poder del Ser está mezclado con la Gracia del Ser Mismo, se vuelve liberador en vez de causa de esclavitud. Éste es el significado de "por expreso pedido de Su Marido" entonces, es decir, Él le infunde Su Gracia al Poder del Ser y entonces este Poder del Ser modificado se convierte en otorgador de Liberación. Sin Su Gracia, ningún individuo limitado puede ser totalmente libre a pesar de sus vigorosos esfuerzos espirituales, pues lo que es humano nunca puede acercarse a lo que es Sobrehumano sino que la situación es exactamente al revés.Retornar 

2  Cuando el Poder del Ser ingresa en Sahasrāra, especificamente en Brahmarandhra allí en la coronilla, se une con el Ser Mismo (Su Marido en la metáfora). Sólo este Ser es absolutamente Libre en el más alto sentido de la palabra. Ningún individuo limitado, ya sea humano, semidios o dios, etc. puede ser tan libre como Él Mismo, porque todos ellos están sujetos a algún tipo de limitación de un modo u otro. Como Él es así de Libre, permanece siempre arodhya (no obstruido) y el poseedor de Amor sin causa. ¿Qué causa podría necesitar el Libre Ser para compartir Su Amor Consigo Mismo? Se puede comprender esto plenamente sólo tras darse cuenta del Ser y no antes.Retornar 

3  Madre Poder del Ser finalmente deja de atar al ser atómico cuando éste alcanza a darse cuenta del Ser mediante Su Gracia. Cuando Ella ata, el ego nace y el subsecuente sentimiento de "mío" surge. De esta manera, el individuo limitado se vuelve un poseedor de cuerpo, mente, acciones, objetos, pensamientos, etc. Esto es esclavitud. Cuando Ella aparece mezclada con Su gracia, Ella da Liberación. Cuando ocurre la Liberación, el Poder del Ser se vuelve lo que es esencialmente: Bienaventuranza Suprema. De ahí que la Liberación esté siempre dotada de Suprema Bienaventuranza según el sistema Trika y también según mi propia experiencia. Si no hay ninguna experiencia directa de Liberación, todo es conocimiento de libros y nada más. Eso es como mera cháchara a los oídos de alguien que haya logrado iluminación espiritual porque es parcialmente cierto siempre y no totalmente cierto, ya que los que hablan sobre Liberación, al no haberse dado cuenta del Ser, meramente confían en testimonio y deducción para postular sus enseñanzas. Los únicos que deberían enseñar sobre Liberación son los que se han dado cuenta del Ser al menos por un segundo, y no los que son solamente conocedores del Ser mediante testimonio y deducción incluso por vidas enteras. No existe nada como la experiencia directa para proveer conocimiento correcto. Desafortunadamente, la situación es exactamente la opuesta en este mundo, a saber, gente sin ninguna real captación del Ser, en un grado mínimo al menos, comienza a instruir a otra gente sobre cómo lograr Liberación. Como se enseña en la Santa Biblia: "Si un ciego guía a otro ciego, los dos caerán en el hoyo". Esto es también el fruto de la todo penetrante ignorancia o falta de Plenitud.Retornar 

4  Cuando un ser atómico se da cuenta de que él es el Ser, ése es su día dorado, es decir, el día cuando finalmente experimenta Plenitud. El darse cuenta del Ser le pone fin a su anterior búsqueda de Plenitud en objetos, gente, actividades, etc. Todos los significados que se buscaban en otras cosas y seres antes de darse cuenta del Ser se hallan aquí mismo y ahora mismo en el Ser únicamente. Esto es también muy difícil de comprender sin un verdadero acto de darse cuenta del Ser.Retornar 

5  El proceso de ignorancia es totalmente real y jamás "ilusorio" como postulan algunas escuelas de pensamiento. El Poder del Ser es completamente Real y consiguientemente Su hijo (el individuo limitado) es también real. Este ser atómico "juega" como un niño en el patio de juegos manifestado por su propia Madre únicamente para él. En este sentido, todos los seres atómicos son como niños jugando aquí, en el universo, en su patio de juegos. Juegan a ser esto o eso, p. ej. juegan a ser padre o madre, juegan a ganar dinero trabajando como ingenieros, juegan a ser políticos y gobernar países, juegan a ser soldados, etc. Todo eso es meramente un juego infantil llevado a cabo por esos seres atómicos. La Liberación Final no vendrá por meramente jugar como un niño durante innumerables nacimientos en este patio de juegos universal, sino a través de Su Gracia, a la cual "generalmente" se la obtiene una vez que el ser atómico ha hecho todos los esfuerzos correspondientes que tenía que hacer primero. La esclavitud nunca es percibir al Ser como algo más debido a una perversa ignorancia que cayó sobre Él como una especie de velo o algo por el estilo. NO, eso no es cierto. La ignorancia es únicamente "falta de Plenitud". Hablaré sobre esta falta de Plenitud mediante otra metáfora en el comentario sobre el próximo aforismo.

Existe siempre esta cuestión acerca del ser atómico que es ya el Ser, y entonces: ¿por qué debería el Ser no desear otorgarle Su Gracia "inmediatamente" si él es Él después de todo? La repuesta es simple y aparentemente contradictoria: "No quiere hacer eso". Nadie puede forzar al Ser a conferirle Su Gracia a alguien pues Él es totalmente Libre. Esto, nuevamente, no se puede comprender por completo sin un verdadero acto de darse cuenta del Ser. Los aspirantes que reclaman que se les debería dar Gracia divina porque ellos son el Ser, no están lo suficientemente maduros, espiritualmente hablando.Retornar 

al inicio


 Aforismo 8


सा शक्तिरहंविमर्शभावेन तत्स्फारात्मकविश्वरूपेण वा तिष्ठति॥८॥


यदात्मशक्तिर्बिन्दुरूपेणाहंविमर्शमात्रा स्थिता तदा सा विशुद्धचमत्काररूपकैव यदि तु विश्वभावेन स्फारितायं महाचमत्कारोऽत्यन्तं तनूकृततामेति। तदनुसारेण तेनाणुनात्मशक्तिबद्धेनोऽल्पनन्दोच्छलत्परमानन्दक्षणद्युतयोऽनुभूताः स्फारितबिन्द्वात्मकविश्वप्रपञ्चात्। यस्तस्यामहंविमर्शावस्थितायां सम्यक्स्फारित एष आत्मैव विश्वरूपस्वशक्तिस्फारार्थं सङ्कुचिततां यातव्यः। उपचाराच्च यः श्रीगरुड इव सन् स आत्मा नित्यस्वतन्त्रसंशुद्धरूपश्चिदाकाशे डीनं परित्यज्याणुर्भूतः स्वशक्त्यामनन्तप्रेम्णैव। इत्थं स आत्मानं सङ्कुचति विश्वरूपेणैतस्याः स्फाराय कृत्यं चेदं तस्योत्क्रोश इव यः पक्षौ सङ्कोक्तुं प्रतिगृह्य कुक्कुटीवद्वसन् क्षित्याम्। यस्मादात्मनि एवं सङ्कुचिते तत्स्वस्वरूपतिरोधानमज्ञानमपूर्णत्वात्मकं परमार्थतः।

यावत्स आत्माणुवत्स्वेच्छया सङ्कुचितस्तावद्विश्वमिदं स्वशक्तिक्रीडं तद्भिन्नमिव प्रवर्तते। किन्तु पूर्वोक्ते सौवर्णाहरागमने यः कुक्कुटीवद्भूतः परमोत्क्रोशश्चिदाकाशे पुनरुत्पत्तुं इच्छति। आत्मनि प्रसारितपक्षे विश्वं कृत्स्नं तदभिन्नदृष्टं स्वशक्तिश्च बन्धकस्थाने मोक्षहेतुभूता निःसन्देहम्। परन्तु यथाद्भुतोत्क्रोश एतावज्जन्मसु कुक्कुटीभूमिकायां वर्तित्वा तथा प्रथमडीनाय तेनानेकोद्योगानि कार्याणि। तस्मिन्पुनर्लब्धनष्टाकाशे स्वशक्तिर्विरमती तद्भिन्नवद्विश्वविजृम्भितादवश्यमेव। एतत्परमं पदं स्वाच्छन्द्यानन्दशालि नात्र संशयः।

तेनोपचारेणापि निर्मलात्ममयं तत्प्रभवमणोः प्रत्यागमनं दर्शितम्। किञ्चोपचारेऽहमुत्क्रोशेनात्मानं तुलितवांस्तस्याहङ्काराभावत्वात्। आत्मा सदा निर्दोषो सुनिर्मलोऽनिष्टेन च खलु मुक्तः। यद्यप्यात्मशक्तिर्विश्वसिद्धिहेतुः श्रीप्रत्यभिज्ञाहृदयस्य प्रथमसूत्रे श्रीमत्क्षेमराजेन यथोपदिष्टं तथाप्यात्मैव सम्यक्पवित्रः स्वशक्तिकृताशेषकर्मातीतश्च स्थितः। यतस्तस्य समो न कोऽप्यत्रास्ति ततोऽयं मङ्गलात्मा नित्यं परमत्वेनावस्थितः। विभविन् आत्मन् विशुद्धप्रेम स्थातुमिहार्हसि सर्वदा।

समाप्तं यच्चतुर्थसूत्रारब्धं ममात्मशक्तिविवरणम्॥८॥


Sā śaktirahaṁvimarśabhāvena tatsphārātmakaviśvarūpeṇa vā tiṣṭhati||8||


Yadātmaśaktirbindurūpeṇāhaṁvimarśamātrā sthitā tadā sā viśuddhacamatkārarūpakaiva yadi tu viśvabhāvena sphāritāyaṁ mahācamatkāro'tyantaṁ tanūkṛtatāmeti| Tadanusāreṇa tenāṇunātmaśaktibaddheno'lpanandocchalatparamānandakṣaṇadyutayo'nubhūtāḥ sphāritabindvātmakaviśvaprapañcāt| Yastasyāmahaṁvimarśāvasthitāyāṁ samyaksphārita eṣa ātmaiva viśvarūpasvaśaktisphārārthaṁ saṅkucitatāṁ yātavyaḥ| Upacārācca yaḥ śrīgaruḍa iva san sa ātmā nityasvatantrasaṁśuddharūpaścidākāśe ḍīnaṁ parityajyāṇurbhūtaḥ svaśaktyāmanantapremṇaiva| Itthaṁ sa ātmānaṁ saṅkucati viśvarūpeṇaitasyāḥ sphārāya kṛtyaṁ cedaṁ tasyotkrośa iva yaḥ pakṣau saṅkoktuṁ pratigṛhya kukkuṭīvadvasan kṣityām| Yasmādātmani evaṁ saṅkucite tatsvasvarūpatirodhānamajñānamapūrṇatvātmakaṁ paramārthataḥ|

Yāvatsa ātmāṇuvatsvecchayā saṅkucitastāvadviśvamidaṁ svaśaktikrīḍaṁ tadbhinnamiva pravartate| Kintu pūrvokte sauvarṇāharāgamane yaḥ kukkuṭīvadbhūtaḥ paramotkrośaścidākāśe punarutpattuṁ icchati| Ātmani prasāritapakṣe viśvaṁ kṛtsnaṁ tadabhinnadṛṣṭaṁ svaśaktiśca bandhakasthāne mokṣahetubhūtā niḥsandeham| Parantu yathādbhutotkrośa etāvajjanmasu kukkuṭībhūmikāyāṁ vartitvā tathā prathamaḍīnāya tenānekodyogāni kāryāṇi| Tasminpunarlabdhanaṣṭākāśe svaśaktirviramatī tadbhinnavadviśvavijṛmbhitādavaśyameva| Etatparamaṁ padaṁ svācchandyānandaśāli nātra saṁśayaḥ|

Tenopacāreṇāpi nirmalātmamayaṁ tatprabhavamaṇoḥ pratyāgamanaṁ darśitam| Kiñcopacāre'hamutkrośenātmānaṁ tulitavāṁstasyāhaṅkārābhāvatvāt| Ātmā sadā nirdoṣo sunirmalo'niṣṭena ca khalu muktaḥ| Yadyapyātmaśaktirviśvasiddhihetuḥ śrīpratyabhijñāhṛdayasya prathamasūtre śrīmatkṣemarājena yathopadiṣṭaṁ tathāpyātmaiva samyakpavitraḥ svaśaktikṛtāśeṣakarmātītaśca sthitaḥ| Yatastasya samo na ko'pyatrāsti tato'yaṁ maṅgalātmā nityaṁ paramatvenāvasthitaḥ| Vibhavin ātman viśuddhaprema sthātumihārhasi sarvadā|

Samāptaṁ yaccaturthasūtrārabdhaṁ mamātmaśaktivivaraṇam||8||



El Poder (del Ser) (sā śaktiḥ) permanece (tiṣṭhati) como (bhāvena) la conciencia del Yo (aham-vimarśa) o (vā) en la forma del (rūpeṇa) universo (viśva) que es (ātmaka) una expansión (sphāra) de eso --de la conciencia del Yo-- (tad)||8||


Cuando (yadā) el Poder (śaktiḥ) del Ser (ātma), en la forma de (rūpeṇa) Bindu --el universo entero reducido a un puntito-- (bindu), permanece (sthitā) solamente (mātrā) como conciencia del Yo (aham-vimarśa), entonces (tadā) Ello --el Poder del Ser-- (sā) es (rūpakā eva) el puro (viśuddha) Deleite de la Conciencia (camatkāra); pero (tu) si (yadi) se expande (sphāritā) como (bhāvena) el universo (viśva), este (ayam) gran (mahā) Deleite (camatkāraḥ) disminuye (tanūkṛtatām eti) inmensamente (atyantam). Como consecuencia (anusāreṇa) de eso (tad), momentáneos (kṣaṇa) destellos (dyutayaḥ) de Suprema (parama) Bienaventuranza (ānanda) que brotan (ucchalat) como pequeños (alpa) deleites (nanda) son experimentados (anubhūtāḥ) por ese (tena) ser atómico (aṇunā) —que está atado (baddhena) por el Poder (śakti) del Ser (ātma)— debido a la manifestación universal (viśva-prapañcāt) que consiste en (ātmaka) un Bindu (bindu) expandido (sphārita)1 . Este (eṣaḥ) mismísimo Ser (ātmā eva) que (yaḥ) está completamente (samyak) expandido (sphāritaḥ) cuando Ello --el Poder del Ser-- permanece como conciencia del Yo (aham-vimarśa-avasthitāyām), debe asumir contracción o limitación (saṅkucitatāṁ yātavyaḥ) para que Su Poder se expanda (sva-śakti-sphāra-artham) como el universo (viśva-rūpa). Y (ca) metafóricamente (upacārāt), el Ser (saḥ ātmā), que (yaḥ) es (san) como (iva) el venerable Garuḍa (śrī-garuḍaḥ) —siempre Libre y Puro (nitya-svatantra-saṁśuddha-rūpaḥ)—, después de dejar (parityajya) de volar (ḍīnam) en el Cielo (ākāśe) de la Conciencia (cit), se vuelve (bhūtaḥ) un individuo limitado (aṇuḥ) debido a un Amor infinito (ananta-premṇā eva) hacia Su propio Poder (sva-śaktyām). De esta manera (ittham), Él (saḥ) se contrae (saṅkucati) a Sí Mismo (ātmānam) --Él asume limitación-- para que Ello se expanda --para que Su Poder se expanda-- (etasyāḥ sphārāya) en la forma (rūpeṇa) del universo (viśva); y (ca) este (idam) acto (kṛtyam) Suyo (tasya) (es) como (iva) un Águila (utkrośaḥ) que (yaḥ), tras aceptar (pratigṛhya) plegar (saṅkoktum) (Sus) alas (pakṣau), vive (vasan) como una gallina (kukkuṭī-vat) en el suelo (kṣityām). Puesto que (yasmāt) el Ser queda de este modo contraído o limitado (ātmani evam saṅkucite), por lo tanto (tad), el acto de ocultar (tirodhānam) Su propia (sva) naturaleza esencial (sva-rūpa) (es), en el más alto sentido (parama-arthataḥ), ignorancia espiritual (ajñānam) que aparece como falta de Plenitud (apūrṇatva-ātmakam)2 .

Mientras (yāvat) el Ser (saḥ ātmā) esté contraído o limitado (saṅkucitaḥ) como un ser atómico (aṇu-vat) por Su propio y libre Albedrío (sva-icchayā), por todo ese lapso (tāvat) este (idam) universo (viśvam), que es el Juego (krīḍam) de Su (sva) Poder (śakti), existe (pravartate) como (iva) diferente de (bhinnam) Él (tad). No obstante (kintu), en el antedicho arribo del día dorado (pūrva-ukte sauvarṇa-ahar-āgamane), el Águila (utkrośaḥ) Suprema (parama) que (yaḥ) se había vuelto (bhūtaḥ) como (vat) una gallina (kukkuṭī) quiere (icchati) volar (utpattum) nuevamente (punar) en el Cielo (ākāśe) de la Conciencia (cit). Cuando el Ser extiende (Sus) alas (ātmani prasārita-pakṣe), el universo (viśvam) entero (kṛtsnam) se percibe (dṛṣṭam) como no distinto de (abhinna) Él (tad), y (ca) Su (sva) Poder (śaktiḥ), en vez de (sthāne) atar (bandhaka), se convierte (bhūtā), indudablemente (niḥsandeham), en causa (hetu) de Liberación (mokṣa). Sin embargo (parantu), como (yathā) la asombrosa (adbhuta) Águila (utkrośaḥ) se comportó (bhūmikāyām vartitvā) como una gallina (kukkuṭī) por tantos nacimientos (etāvat-janmasu), en consecuencia (tathā), tiene que hacer (tena... kāryāṇi) muchos (aneka) intentos (udyogāni) para volar por primera vez (prathama-ḍīnāya). Cuando recobra Su perdido Cielo (tasmin punar-labdha-naṣṭa-ākāśe), Su (sva) Poder (śaktiḥ) inevitabemente (avaśyam eva) cesa (viramatī) de manifestar (vijṛmbhitāt) al universo (viśva) como (vat) diferente de (bhinna) Él (tad). Éste (etad) (es) el Estado (padam) Supremo (paramam) repleto (śāli) de Libertad Absoluta (svācchandya) (y) Bienaventuranza (ānanda), no hay ninguna duda (na saṁśayaḥ) acerca de ello (atra)3 .

Mediante esa metáfora (tena upacāreṇa), también se muestra (api... darśitam) --como se mostró en el comentario sobre el aforismo anterior mediante otra metáfora-- el retorno (pratyāgamanam) del ser atómico (aṇoḥ) a su Fuente (tad-prabhavam), el inmaculado (nirmala) Ser (ātma-mayam). Además (kiñca), en la metáfora (upacāre), comparé (aham... tulitavān) al Ser (ātmānam) con un águila (utkrośena) porque carece (tasya... abhāvatvāt) de ego (ahaṅkāra). El Ser (ātmā) (es) siempre (sadā) intachable (nirdoṣaḥ), perfectamente puro (sunirmalaḥ) y (ca) ciertamente (khalu) desprovisto de (muktaḥ) maldad (aniṣṭena). Aún (api) cuando (yadi), como (yathā) es enseñado (upadiṣṭam) por el ilustre Kṣemarāja (śrīmat-kṣemarājena) en el primer aforismo (prathama-sūtre) del venerable Pratyabhijñāhṛdayam (śrī-pratyabhijñāhṛdayasya), el Poder (śaktiḥ) del Ser (ātma) (es) la causa (hetuḥ) de manifestación, sostenimiento y disolución (siddhi) del universo (viśva), aun así (tathā api), el Ser Mismo (ātmā eva) permanece (sthitaḥ) totalmente (samyak) santo (pavitraḥ) y (ca) más allá (atītaḥ) de todas (aśeṣa) las acciones (karma) realizadas (kṛta) por Su (sva) Poder (śakti). Puesto que (yatas) nadie (na kaḥ api) es (asti) aquí (atra) como (samaḥ) Él (tasya), por consiguiente (tatas), este (ayam) bendito (maṅgala) Ser (ātmā) se mantiene (avasthitaḥ) siempre (nityam) Supremo (paramatvena). ¡Oh Glorioso (vibhavin) Ser (ātman)! ¡Oh Amor (prema) puro (viśuddha)! ¡Por favor, permanece (sthātum... arhasi) aquí (iha) siempre (sarvadā)!4 

Mi (mama) exposición o discurso (vivaraṇam) sobre el Poder (śakti) del Ser (ātma), que (yad) había comenzado (ārabdham) en el cuarto (caturtha) aforismo (sūtra), ha terminado (ahora) (samāptam)5 ||8||

1  Bindu es el universo entero reducido a un punto compacto. Es el Poder del Ser en Su forma pura, es decir, como conciencia del Yo. En realidad, cuando uno ve este Bindu, actúa como una marca de que el Poder del Ser está en Su estado como conciencia del Yo predominantemente. Dije "predominantemente" pues uno puede experimentar al Bindu con o sin universo desplegado. Como este tema es extremadamente complejo y al final una cuestión de experiencia directa, lo hago fácil en mi comentario diciendo que cuando Bindu aparece, el universo es compactado, y cuando el universo se expande, Bindu, el punto compacto, también se expande y desaparece como tal. En otras palabras, uno vive en un gigantesco Bindu pero no lo nota hasta que Bindu queda compactado como un punto diminuto de Conciencia. Cuando Bindu es así, uno experimenta el puro Deleite de la Conciencia, o sea, la bienaventurada conciencia del Yo; pero cuando se expande, este deleite se diluye, por decirlo de algún modo, y sólo aparece como gotas de Dicha. La mayoría de las personas llama a esto: "momentos felices". En realidad, es un signo de miseria o trasmigración desde un cuerpo hacia otro cuerpo, desde un pensamiento hacia otro pensamiento. Cuando uno cesa de trasmigrar de esa manera, experimenta todo el Deleite al mismo tiempo y no esparcido como cuando estaba en esclavitud. Basta de esto por ahora ya que podría fácilmente seguir escribiendo hasta llenar un volumen con este tipo de conocimiento acerca de Bindu.Retornar 

2  Si el Ser permanece expandido, Su Poder no puede expandirse plenamente como el universo. Ésta es una manera de explicar los procesos, obviamente, porque la Más Alta Realidad está siempre más allá de la pronunciación, es decir, más allá del reino de las palabras. Es imposible describir con exactitud a Esta Realidad mediante palabras, porque éstas últimas emergen desde la Más Alta Realidad y no viceversa. De todas formas, utilizando metáforas se simplifica inmensamente la tarea para que los lectores comprendan cómo funcionan las cosas.

He leído en alguna parte que nadie sabe las razones por las cuales el Ser manifiesta al universo. En realidad, es Su Poder el que hace eso y no Él Mismo. Aun así, escribí la razón en el comentario: "Debido a un Amor infinito hacia Su propio Poder". Con "Amor" no quiero decir la usual emoción humana aumentada sino una clase superior de Sentimiento que sólo posee la Más Alta Realidad. De hecho, la palabra Amor se queda corta también, pero es la manera más precisa de describir Esto según mi experiencia. El Ser es como Garuḍa, el célebre vehículo del Señor Viṣṇu, que vuela Libre y Bienaventurado en el Cielo de la Conciencia. Pero para que Su Poder despliegue a este pequeño universo, esta Águila Suprema pliega Sus alas y empieza a vivir como una gallina en el suelo, a saber, contrae Sus Poderes y divinos Atributos para que este Juego universal tenga lugar. Las personas quedan asombradas ante la majestuosidad del universo, pero si pudieran percibir al Águila (al Ser), finalmente se darían cuenta de que el universo es una cosa insignificante por comparación. De aquí que cuando alguien se da cuenta del Ser, no se impresiona con nada relativo al universo. No puedo describir esto de mejor manera, porque es siempre una cuestión de experiencia directa y no de palabras.

La ignorancia espiritual es entonces, no como un velo que cae sobre el Ser y lo hace aparecer como algo más (como se establece en algunas escuelas filosóficas), sino más bien el mismísimo Ser plegando Sus alas, o sea, volviéndose "no Pleno". En definitiva, la ignorancia en este contexto es un acto voluntario de contracción o limitación de Su Plenitud llevado a cabo por el Ser Mismo. Nadie puede atarlo sino que Él asume limitación para que el universo prospere. Esta falta de Plenitud (ignorancia espiritual) es esencialmente Āṇavamala o impureza que atañe al ser atómico, todo lo cual será explicado en completo detalle más adelante mediante los comentarios sobre los aforismos de la segunda sección.Retornar 

3  El universo lleno de dualidad existe en tanto el Ser continúe asumiendo contracción o limitación, es decir, mientras Él continúe siendo un ser atómico. El ser atómico es el Águila viviendo como una gallina, todo el tiempo en el suelo, atado y únicamente gozando de destellos de felicidad. Con todo, cuando Él decide recobrar Su aparentemente perdida Libertad, se percibe al universo como eternamente uno con Él. Esto sucede en el día dorado del ser atómico, cuando logra iluminación espiritual. En este momento, el Ser se revela a Sí Mismo, y Su Poder, que era causa de esclavitud se vuelve causa de Liberación. Este proceso ocurre "en general" gradualmente, lo cual hice claro cuando escribí que el Águila tenía que hacer muchos intentos antes de despegar finalmente del suelo. Por último, Él recupera Su aparentemente perdido Cielo y es capaz de disfrutar una vez más de Su naturaleza esencial llena de Libertad Absoluta y Bienaventuranza.Retornar 

4  Como se mostró mediante la metáfora de Padre, Madre e hijo en mi comentario sobre el aforismo previo, así también mediante esta metáfora del águila que se porta como una gallina, estoy mostrando el proceso de ignorancia e iluminación. Pero a despecho de que el ser atómico (el individuo limitado) sea idéntico al Ser, aquél NO puede obtener Liberación Final por su cuenta. Esta aparente contradicción se comprende totalmente cuando uno gana Liberación Final. En el nivel de la mente ordinaria, es contradictorio pensar que el ser atómico, al ser el Ser Mismo, no pueda ganar Libertad Absoluta por su cuenta, ¿verdad? Cuando se les enseña a los seres atómicos que ellos son el Ser, mayormente piensan que ganarán Liberación Final por su cuenta puesto que ellos son el Ser. Pero, "en la práctica", esto resultará ser falso, y estoy absolutamente seguro de ello. No necesito de ninguna escritura para probar mi punto pues tengo experiencia directa sobre el tema. Ciertamente que cuando la Liberación Final sucede, uno se da cuenta de que "Uno Mismo es el Ser". No hay duda de todo eso. Pero, Gabriel (el ser atómico en mi caso) nunca puede ganar Liberación Final por sí mismo. No puedo, como Gabriel, liberarme, porque el ser atómico es una invención de Su Poder.

La súper estrella en el sendero espiritual NO es el ser atómico sino el Ser. Como los seres atómicos son extremadamente arrogantes en general, dicen frases como "soy el arquitecto de mi destino" o "es mi elección siempre" o "lo haré yo mismo" o "limpiaré mis cakra-s y moveré al Poder del Ser hasta Brahmarandhra en la coronilla" o "equilibraré la energía en todo mi cuerpo sutil" y cosas semejantes. Pero los hechos "prueban" más allá de toda duda que ellos siguen estando limitados a pesar de todos sus esfuerzos yendo a este o ese maestro, o practicando este o ese método. Los hechos claramente le muestran a un aspirante espiritual que "él no puede hacerlo por su cuenta", pero "generalmente" se rehúsa a aceptar la verdad ante sus propios ojos. Esto es también ignorancia. Como resultado, una persona estaba en esclavitud mientras se ocupaba únicamente de asuntos mundanos, pero ahora que empezó su camino espiritual para quitar esa esclavitud, sigue estando atado y no puede conseguir Liberación Final. La mayoría de los aspirantes de este mundo está en esta condición. Puedo verlos cadía día en mi vida virtual y real. No pueden gozar de Libertad Absoluta y Bienaventuranza más allá de las circunstancias externas, sino que más bien ellos cambian al son de Su Poder que aparece como "el mundo y sus vidas". No pueden escapar pues insisten en mantener al ser atómico "en el escenario jugando el rol de la súper estrella". De ahí que no sea sorprendente que sigan sin alcanzar iluminación espiritual pese a todas sus pretensiones, protestas y afirmaciones.

¿Cómo deshacerse de toda esa ignorancia espiritual? Es necesario que el Águila vuele. Si el águila sigue viviendo como una gallina, el aspirante no puede ser Libre jamás. Esto es más fácil decirlo que hacerlo. No tiene que ver con sonreír y decir "fluye, déjalo ser" sino que el proceso es mucho más complicado y doloroso. ¿Por qué? Porque el Ser NO quiere volar así como así. Conllevará mucho tiempo y esfuerzo convencerlo de que haga eso. Esto es aparentemente contradictorio con la declaración sobre la identidad entre Ser y ser atómico, pero no estoy mintiendo sino estableciendo la verdad. Para convencerlo a Él de que vuele y recobre Su perdido Cielo, el aspirante tendrá que ser "asombroso". Más asombroso el aspirante, menos sorprendido estará por mi declaración. Menos asombroso el aspirante, más sorprendido estará por mi declaración. La vanidad y la arrogancia son interminables como Su eterno Poder por cierto. Al final, el aspirante tendrá que aceptar, tarde o temprano, que Él es la verdadera súper estrella y no el tedioso ser atómico que es una invención de Su Poder. Cuando se destrona finalmente al ser atómico ya que se da cuenta de que no hay aquí ningún otro ser como Él, uno avanza hacia la próxima etapa y las probabilidades de conseguir Liberación Final estarán a su favor. Nadie puede forzar al Ser a conceder iluminación espiritual, pero si el aspirante se las arregla para no ser más la súper estrella, habrá la probabilidad de que reciba Su Gracia. No hay ninguna otra forma de escapar aparte de esa. Si el/la lector/a aún no me cree y piensa que él o ella obtendrá Liberación Final por su cuenta solamente porque es el Ser, él/ella está absolutamente equivocado/a. Es cuestión de tiempo y experiencia para que él/ella se entere de cómo funciona el proceso realmente.

Entonces, parece haber una especie de dualidad: "Ser y ser atómico", pero no hay ninguna. De todos modos, esto no implica que el ser atómico ganará su libertad por sí mismo. Eso nunca sucederá así y estoy totalmente seguro acerca de ello. De ahí mis alabanzas a Él en esta escritura. "¿Por qué debería alabar al Ser si Él es yo mismo?", podría preguntarse un lector. Porque "yo mismo" es un invento de Su Poder. Si puedes comprender ahora, bien por ti, y si no puedes, es cuestión de tiempo y experiencia. Ya sea en esta vida o tal vez en la próxima, recordarás mis enseñanzas (de hecho, las enseñanzas del Trika) y acordemente te darás cuenta de que el Trika tiene toda la razón sobre la manera de conseguir Liberación Final. En tanto el ser atómico continúe sentado en el trono, uno no puede lograr Liberación Final jamás. Ésta es una ley que ningún ser atómico puede romper. Uno puede ir a los mundos sobrenaturales, uno puede obtener todos los poderes sobrehumanos, uno puede tener la capacidad para responder todas las preguntas siempre, etc., pero eso no es Liberación Final. Cuando se es tan Libre como el Ser, eso es Liberación Final. Entre tanto, uno permanece atado en mayor o menor medida.

El ilustre sabio Kṣemarāja compuso el Pratyabhijñāhṛdayam, que consiste de 20 aforismos. El primer aforismo de su Pratyabhijñāhṛdayam establece que Su Poder es la causa de la siddhi del universo. La palabra "siddhi" aquí no debe ser interpretada como "perfección, poder sobrenatural, etc." (sus significados usuales) sino como "manifestación, sostenimiento y disolución".Retornar 

5  Mi exposición o discurso acerca del Poder del Ser comenzó cuando empecé a comentar sobre el cuarto aforismo. Ahora, con mi comentario sobre el octavo aforismo, ha concluido.Retornar 

al inicio


 Información adicional

Gabriel Pradīpaka

Este documento ha sido concebido por Gabriel Pradīpaka, uno de los dos fundadores de este sitio, y guru espiritual versado en idioma Sánscrito y filosofía Trika.

Para mayor información sobre Sánscrito, Yoga y Filosofía India; o si quieres hacerme algún comentario, preguntar algo o corregir algún error, siéntete libre de contactarnos: Ésta es nuestra dirección de correo.



Regresa a I. 1-4 Top  Sigue leyendo I. 9-12

Publica tu comentario

Para publicar un comentario, por favor regístrate o ingresa.