Sanskrit & Trika Shaivism (Español-Home)

¡Javascript está deshabilitado! ¡Revisa este enlace!


 Svātantryasūtravṛtti (Svatantryasutravritti) Primer capítulo (aforismos 1 a 4) - Shaivismo no dual de Rosario

Traducción normal


 Introducción

La Svātantryasūtravṛtti comienza. Primero, escribo, en métrica Sragdharā, una oración laudatoria en honor del Ser puro. Segundo, empiezo la escritura misma.

Éste es el primer grupo de 4 aforismos de los 16 aforismos que conforman el primer capítulo (que trata sobre Paramārtha, la Más Alta Realidad). Como sabes, toda la obra se compone de un comentario completo sobre los 48 aforismos del Svātantryasūtram. Por supuesto, insertaré también los aforismos originales sobre los cuales estaré comentando. Aun cuando el comentario es suficientemente detallado, existen unas cuantas notas para aclarar un determinado punto cuando sea estrictamente necesario. Escribo en Sánscrito tan elementalmente como me es posible, es decir, con oraciones cortas, sin compuestos demasiado largos y sin entrar en la abrumadora erudición exhibida por los antiguos sabios. Aunque el Sánscrito no es exactamente "para las masas", aun así mi propósito es explicar todo en los términos más sencillos para que todos los aspirantes espirituales comprendan las enseñanzas rápidamente.

Mi Sánscrito estará en color verde oscuro en tanto que los aforismos originales del Svātantryasūtram aparecerán en color rojo oscuro. A su vez, dentro de la transliteración, los aforismos originales estarán en color marrón, mientras que mis comentarios se exhibirán en color negro. Asimismo, dentro de la traducción, los aforismos originales del Svātantryasūtram estarán en colores verde y negro, en tanto que mi comentario contendrá palabras tanto en color negro como rojo. Todas las citas extraídas de otras escrituras serán marcadas apropiadamente, como es obvio.

Lee la Svātantryasūtravṛtti y experimenta el Deleite Supremo, querido Ser.

Importante: Todo lo que está entre paréntesis y en cursiva dentro de la traducción ha sido agregado por mí para completar el sentido de una determinada frase u oración. A su vez, todo lo que está entre doble guión (--...--) constituye adicional información aclaratoria también agregada por mí. Como es muy fácil ahogarse en el océano del Sánscrito y del Trika, jeje, todas las correcciones (de cualquier clase) son siempre bienvenidas, por supuesto.

al inicio


 Oración laudatoria

आत्मा शुद्धप्रकाशात्मकघनमय एवास्ति चिच्छक्तिमात्रः
शक्तिश्चास्यात्मनः संविदमृतरसपूर्णा हि सानन्दशक्तिः।
विश्वं शुद्धप्रकाशात्क्षणिकमिह वितष्टं तु एतस्य शक्त्या
स्वाच्छन्द्याह्लादरूपौ मम हृदि अभिवन्देऽधुनैवात्मशक्ती॥

Ātmā śuddhaprakāśātmakaghanamaya evāsti cicchaktimātraḥ
śaktiścāsyātmanaḥ saṁvidamṛtarasapūrṇā hi sānandaśaktiḥ|
Viśvaṁ śuddhaprakāśātkṣaṇikamiha vitaṣṭaṁ tu etasya śaktyā
svācchandyāhlādarūpau mama hṛdi abhivande'dhunaivātmaśaktī||


El Ser (ātmā), formando una compacta masa (ghana-mayaḥ eva) hecha de (ātmaka) Luz (prakāśa) pura (śuddha), es (asti) únicamente (mātraḥ) Cicchakti --el Poder de la Conciencia-- (cit-śakti); y (ca) el Poder (śaktiḥ) de este Ser (asya ātmanaḥ), el cual está lleno de (pūrṇā) la nectárea (amṛta) savia y vigor (rasa) de la Conciencia (saṁvid), (es) Ānandaśakti --el Poder de la Bienaventuranza-- (sā ānanda-śaktiḥ) en verdad (hi). El transitorio (kṣaṇikam) universo (viśvam) es ciertamente tallado (vitaṣṭam tu) aquí (iha), a partir de la Luz pura (śuddha-prakāśāt), por Su propio Poder (etasya śaktyā). Ahora (adhunā eva), en mi corazón (mama hṛdi), saludo respetuosamente (abhivande) al Ser y a (Su) Poder (ātma-śaktī), cuya naturaleza (rūpau) (es) Libertad Absoluta (svācchandya) (y) Dicha (āhlāda).

al inicio


 Aforismo 1

यावन्न पुरुषः स्वबन्धं चिनुते तावत्स परमार्थदृष्ट्या जीवन्मुक्तो वान्यो बद्धमात्रो पशुर्वा नूनम्। प्रायेण सर्वे स्वबन्धं न चेतुं शक्न्वन्ति तद्यथा तेषां स्वचित्तदेहपरिमिततामिषतां न द्रष्टुं बोद्धुं वा शक्न्वन्ति प्रतिपदम्। अमी जनाश्चेदमीषां बन्धस्य मात्रां बोद्धुं शक्नुयुस्तदा ते नैतावत्प्रमत्तचित्ता असावधानाः स्युरेव। दुर्दैवाद्यस्माद्बहवस्तत्सत्यं न बोधन्ति तस्मादसङ्ख्यचिन्तावृत्तान्तादिमयलौकिकत्वेन भासमानः संसारो बन्धः पुनः पुनः प्रवर्तते। केऽपि किन्तु स्वबन्धदशां बोधन्ति। येऽज्ञानबन्धैर्मुक्त्यन्विच्छन्तस्ते साधकसञ्ज्ञा न संशयः।

अनेकगुरूपदिष्टैर्नानावादैर्मोहिताः केचित्साधका जगत्यस्मिञ्छोकामिषतां यान्ति। अस्यात्मनोऽहैतुक्या करुणया स्वातन्त्र्यसूत्रं मया विरचितं निःशोकेन स्वतन्त्रताप्रमोदशालिना स्वात्मना तेषां साधकानामेव पुनः सम्बन्धार्थम्। इदानीमेवास्याहैतुक्यापि दयया स्वातन्त्र्यसूत्रस्य रहस्यार्थान् प्रतिपादयितुं विरचयामि वृत्तिमिमाम्। प्रथमसूत्रेण परमार्थः सङ्क्षेपत उक्तः—


यावचिन्त्यावात्मास्य शक्तिश्चैतौ परमार्थो भवतः॥१॥


आत्मा चात्मनः शक्तिश्च यावचिन्त्यौ चित्तातीतौ चिन्ताया अविषयावेतौ स्तः परमार्थोऽनुत्तरम्। सर्वाणि प्रमेयान्यपि भूत्वैताविमौ नित्यमप्रमेयौ स्थितौ स्वबुद्ध्या चानिश्चितौ। इत्थमेतयोः स्वभावोऽशक्यो वचनप्रतिकृतिमूर्त्यादिव्याकारेण वर्णयितुं यतः सर्वोऽयं प्रपञ्च एतयोरुदितः। यथा घटो घटकारस्वभावमुपलब्धुमशक्तस्तथैव चित्तमिदं तत्स्रष्टृस्वरूपस्योपलाभेऽशक्तं।

अत्र च सूत्रेऽस्मिन् आत्मा प्रकाशमात्र इव शुद्धबोधः क्रियाशून्यो निर्दिष्टो ब्रह्मेवाद्वैतवेदान्तदर्शने। प्रकाशो न मनागपि स्फुटं दृश्यज्योतिर्मात्रोऽप्रमेयत्वात्। यत्सत्ताधारमेतद्वक्तुं श्रेयस्या अभिधाया अभावात्प्रकाशशब्दः प्रयुक्तः। प्रकाशमात्रो निष्क्रिय इति हेतोः कर्मशालि विश्वं स्रष्टुं न शक्नोति।

आत्मनः शक्तिर्भवत्यहंविमर्शो य एतस्मै क्रियां दाता। एषोऽहंविमर्शो विमर्शपदमात्रेणापि कीर्तितः। यदि परमार्थः प्रकाशमात्रः स्यात्तदैवाहंविमर्शाभावत्वान्न विश्वं जायेत। यतो विश्वं नीलदेहादिसर्वभोग्यात्मकं तत आत्मना तस्य भोक्त्रा भवितव्यम्। स्वशक्त्यैवाहन्तां यात्वा प्रकाशविमर्शमयो भूत्वा चैष आत्मा विश्वं भोक्तुं शक्नोत्यन्ते। अत एव न परमार्थः कदाचित्प्रकाशमात्रोऽस्त्यपि तु प्रकाशविमर्शमयः परमार्थतः। तदुक्तं श्रीमत्पराप्रावेशिकायाम्

इह खलु परमेश्वरः प्रकाशात्मा प्रकाशश्च विमर्शस्वभावः विमर्शो नाम विश्वाकारेण विश्वप्रकाशेन विश्वसंहरणेन चाकृत्रिमाहमिति विस्फुरणम्। यदि निर्विमर्शः स्यादनीश्वरो जडश्च प्रसज्येत।

इति श्रीक्षेमराजनीत्यात्मनः शक्तिर्विश्वस्य सृष्टिस्थितिसंहारेषु तयैव कृतेष्वहंविमर्शवद्भवन्त्यास्ते। शिवस्त्रिकशासने सूचितः परमात्मा यः परप्रमाता स तु न हि प्रसिद्धः पौराणिकशिवो ब्रह्मविष्णुशिवत्रितयस्य देवो महायोगी यो व्याघ्रचर्मण्यासीनः कैलासगिरौ च वसन्। ये निजाशुद्ध्यसमर्था अविद्वांसोऽपण्डिता ज्ञानविज्ञानरहितास्ते कल्पिताचार्या अवश्यं निरवधिमोहरूपाज्ञानकारकाः । तस्य हेतोः स्वातन्त्र्यसूत्रेऽगाधाज्ञानकृतस्यानन्तसम्भ्रमस्य विनाशार्थ आत्माशब्दः शिवे मया प्रयुज्यते।

एवं च प्रकाशाहन्तारूपेण सर्वस्य भित्तिर्भूत्वात्मशक्ती भवतः परमार्थोऽवश्यम्॥१॥

Yāvanna puruṣaḥ svabandhaṁ cinute tāvatsa paramārthadṛṣṭyā jīvanmukto vānyo baddhamātro paśurvā nūnam| Prāyeṇa sarve svabandhaṁ na cetuṁ śaknvanti tadyathā teṣāṁ svacittadehaparimitatāmiṣatāṁ na draṣṭuṁ boddhuṁ vā śaknvanti pratipadam| Amī janāścedamīṣāṁ bandhasya mātrāṁ boddhuṁ śaknuyustadā te naitāvatpramattacittā asāvadhānāḥ syureva| Durdaivādyasmādbahavastatsatyaṁ na bodhanti tasmādasaṅkhyacintāvṛttāntādimayalaukikatvena bhāsamānaḥ saṁsāro bandhaḥ punaḥ punaḥ pravartate| Ke'pi kintu svabandhadaśāṁ bodhanti| Ye'jñānabandhairmuktyanvicchantaste sādhakasañjñā na saṁśayaḥ|

Anekagurūpadiṣṭairnānāvādairmohitāḥ kecitsādhakā jagatyasmiñchokāmiṣatāṁ yānti| Asyātmano'haitukyā karuṇayā svātantryasūtraṁ mayā viracitaṁ niḥśokena svatantratāpramodaśālinā svātmanā teṣāṁ sādhakānāmeva punaḥ sambandhārtham| Idānīmevāsyāhaitukyāpi dayayā svātantryasūtrasya rahasyārthān pratipādayituṁ viracayāmi vṛttimimām| Prathamasūtreṇa paramārthaḥ saṅkṣepata uktaḥ—


Yāvacintyāvātmāsya śaktiścaitau paramārtho bhavataḥ||1||


Ātmā cātmanaḥ śaktiśca yāvacintyau cittātītau cintāyā aviṣayāvetau staḥ paramārtho'nuttaram| Sarvāṇi prameyānyapi bhūtvaitāvimau nityamaprameyau sthitau svabuddhyā cāniścitau| Itthametayoḥ svabhāvo'śakyo vacanapratikṛtimūrtyādivyākāreṇa varṇayituṁ yataḥ sarvo'yaṁ prapañca etayoruditaḥ| Yathā ghaṭo ghaṭakārasvabhāvamupalabdhumaśaktastathaiva cittamidaṁ tatsraṣṭṛsvarūpasyopalābhe'śaktaṁ|

Atra ca sūtre'smin ātmā prakāśamātra iva śuddhabodhaḥ kriyāśūnyo nirdiṣṭo brahmevādvaitavedāntadarśane| Prakāśo na manāgapi sphuṭaṁ dṛśyajyotirmātro'prameyatvāt| Yatsattādhārametadvaktuṁ śreyasyā abhidhāyā abhāvātprakāśaśabdaḥ prayuktaḥ| Prakāśamātro niṣkriya iti hetoḥ karmaśāli viśvaṁ sraṣṭuṁ na śaknoti|

Ātmanaḥ śaktirbhavatyahaṁvimarśo ya etasmai kriyāṁ dātā| Eṣo'haṁvimarśo vimarśapadamātreṇāpi kīrtitaḥ| Yadi paramārthaḥ prakāśamātraḥ syāttadaivāhaṁvimarśābhāvatvānna viśvaṁ jāyeta| Yato viśvaṁ nīladehādisarvabhogyātmakaṁ tata ātmanā tasya bhoktrā bhavitavyam| Svaśaktyaivāhantāṁ yātvā prakāśavimarśamayo bhūtvā caiṣa ātmā viśvaṁ bhoktuṁ śaknotyante| Ata eva na paramārthaḥ kadācitprakāśamātro'styapi tu prakāśavimarśamayaḥ paramārthataḥ| Taduktaṁ śrīmatparāprāveśikāyām

Iha khalu parameśvaraḥ prakāśātmā prakāśaśca vimarśasvabhāvaḥ vimarśo nāma viśvākāreṇa viśvaprakāśena viśvasaṁharaṇena cākṛtrimāhamiti visphuraṇam| Yadi nirvimarśaḥ syādanīśvaro jaḍaśca prasajyeta|

iti śrīkṣemarājanītyātmanaḥ śaktirviśvasya sṛṣṭisthitisaṁhāreṣu tayaiva kṛteṣvahaṁvimarśavadbhavantyāste| Śivastrikaśāsane sūcitaḥ paramātmā yaḥ parapramātā sa tu na hi prasiddhaḥ paurāṇikaśivo brahmaviṣṇuśivatritayasya devo mahāyogī yo vyāghracarmaṇyāsīnaḥ kailāsagirau ca vasan| Ye nijāśuddhyasamarthā avidvāṁso'paṇḍitā jñānavijñānarahitāste kalpitācāryā avaśyaṁ niravadhimoharūpājñānakārakāḥ | Tasya hetoḥ svātantryasūtre'gādhājñānakṛtasyānantasambhramasya vināśārtha ātmāśabdaḥ śive mayā prayujyate|

Evaṁ ca prakāśāhantārūpeṇa sarvasya bhittirbhūtvātmaśaktī bhavataḥ paramārtho'vaśyam||1||


Mientras (yāvat) una persona (puruṣaḥ) no (na) perciba (cinute) su propia esclavitud (sva-bandham), por todo ese tiempo (tāvat) ella (saḥ) (es) con seguridad (nūnam), desde un punto de vista espiritual (paramārthadṛṣṭyā), un Jīvanmukta --alguien que está liberado en vida-- (jīvat-muktaḥ) u (vā... vā) otro (anyaḥ) ser condicionado (paśuḥ) que está meramente (mātraḥ) atado (baddha). La mayoría de las personas (prāyeṇa sarve) no son capaces (na... śaknvanti) de percibir (cetum) su propia esclavitud (sva-bandham), a saber (tad-yathā), no pueden (na... śaknvanti) ver (draṣṭum) o (vā) entender (boddum) a cada paso --en cada ocasión-- (pratipadam) que son víctimas (āmiṣatām) de sus propias (sva) limitaciones (parimitatā) mentales (citta) (y) corporales (deha). Si (ced) esas (amī) personas (janāḥ) pudiesen (śaknuyuḥ) comprender (boddhum) la magnitud (mātrām) de su (amūṣām) esclavitud (bandhasya), entonces (tadā) no estarían (te na... syuḥ eva) tan (etāvat) despreocupadas (pramattacittāḥ) (ni serían tan) inconscientes (asāvadhānāḥ). Desafortunadamente (durdaivāt), como (yasmāt) mucha gente (bahavaḥ) no (na) entiende (bodhanti) esa (tad) verdad (satyam), por consiguiente (tasmāt) la trasmigración --ir desde un pensamiento al otro, desde un nacimiento al otro y así sucesivamente-- (saṁsāraḥ), (también llamada) esclavitud (bandhaḥ), la cual aparece (bhāsamānaḥ) en la forma de mundanalidad (laukikatvena) llena de (maya) innumerables (asaṅkhya) pensamientos (cintā), eventos (vṛttānta), etc. (ādi), prosigue y prosigue (punar punar pravartate). No obstante (kintu), algunas personas (ke'pi) comprenden (bodhanti) su (sva) estado (daśām) de esclavitud (bandha). Se denominan (sañjñāḥ), sin duda (na saṁśayaḥ), aspirantes espirituales (sādhaka), ésos (te) que (ye) buscan (anvicchantaḥ) la liberación (mukti) de la esclavitud (bandhaiḥ) de la ignorancia espiritual (ajñāna).

En este mundo (jagati asmin), algunos (kecid) aspirantes espirituales (sādhakāḥ), desconcertados (mohitāḥ) por las múltiples doctrinas (nānā-vādaiḥ) enseñadas (upadiṣṭaiḥ) por muchos (aneka) maestros espirituales (guru), caen presa (āmiṣatāṁ yānti) del pesar (śoka). Debido a la Compasión sin causa (ahaitukyā karuṇayā) de este Ser (asya ātmanaḥ), compuse (mayā viracitam) el Svātantryasūtram --Los aforismos sobre la Libertad Absoluta-- (svātantrya-sūtram) para (artham) reconectar (punar sambandha) a esos (teṣām) mismos (eva) aspirantes espirituales (sādhakānām) con su propio Ser (sva-ātmanā) que está libre del pesar (niḥśokena) (y) repleto de (śālinā) Independencia (svatantratā) (y) Alegría (pramoda). Ahora (idānīm eva), a causa de Su Misericordia sin causa (asya ahaitukyā... dayayā) también (api), escribo (viracayāmi) esta (imām) vṛtti o comentario (vṛttim) para explicar (pratipādayitum) los significados secretos (rahasya-arthān) del Svātantryasūtram (svātantryasūtrasya). Mediante el primer aforismo (prathama-sūtreṇa), la Más Alta Realidad (parama-arthaḥ) se describe (uktaḥ) sucintamente (saṅkṣepatas)


Estos dos (etau), el Ser (ātmā) y (ca) Su (asya) Poder (śaktiḥ) —los cuales (yau) (son) inconcebibles (acintyau)—, constituyen (bhavataḥ) la Más Alta Realidad (parama-arthaḥ)||1||


Estos dos (etau), el Ser (ātmā) y (ca... ca) el Poder (śaktiḥ) del Ser (ātmanaḥ), los cuales (yau) (son) inconcebibles (acintyau)(es decir,) los cuales están más allá (atītau) de la mente (citta) (y en consecuencia,) fuera de la esfera (aviṣayau) del pensamiento (cintāyāḥ)— constituyen (staḥ) la Más Alta Realidad (parama-arthaḥ) (o) Absoluto (anuttaram). Tras haberse vuelto (bhūtvā) inclusive (api) todos (sarvāṇi) los objetos (prameyāni), estos mismos dos (etau imau) permanecen (sthitau) constantemente (nityam) inconmensurables --nunca son un objeto mensurable o medible-- (aprameyau) e (ca) indeterminados (aniścitau) por el propio intelecto (sva-buddhyā) --el intelecto no puede determinar o establecer lo que estos dos realmente son--. De esta manera (ittham), Su (etayoḥ) naturaleza esencial (sva-bhāvaḥ) es imposible (aśakyaḥ) de ser representada (varṇayitum) mediante una descripción detallada --mediante un análisis-- (vyākāreṇa) que utilice palabras (vacana), imágenes (pratikṛti), formas (mūrti), etc. (ādi), porque (yatas) toda (sarvaḥ) esta (ayam) manifestación --el universo-- (prapañcaḥ) ha surgido (uditaḥ) desde Ellos dos (etayoḥ). Al igual que (yathā) una vasija (ghaṭaḥ) es incapaz (aśaktaḥ) de comprender (upalabdhum) la naturaleza (sva-bhāvam) del alfarero (ghaṭakāra), así también (tathā eva) esta (idam) mente (cittam) no es capaz (aśaktam) de entender (upalābhe) la naturaleza (sva-rūpasya) de su (tad) creador (sraṣṭṛ).

Aquí (atra ca), en este aforismo (sūtre asmin), el Ser (ātmā) (es) indicado (nirdiṣṭaḥ) como (iva) Prakāśa o Luz (prakāśa) únicamente (mātraḥ), (a saber, como) Conciencia (bodhaḥ) pura (śuddha) desprovista de (śūnyaḥ) actividad (kriyā), como (iva) Brahma (brahma) en el sistema filosófico (darśane) (llamado) Vedānta (vedānta) no dual (advaita)1 . Obviamente (sphuṭam), Prakāśa (prakāśaḥ) no es en absoluto (na manāk api) mera (mātraḥ) luz (jyotis) visible (dṛśya) ya que no es un objeto --ya que no es algo que se perciba-- (aprameyatvāt). Por falta (abhāvāt) de un mejor término (śreyasyāḥ abhidhāyāḥ), se usa (prayuktaḥ) la palabra (śabdaḥ) Prakāśa --Luz, Refulgencia-- (prakāśa) para describir (vaktum) a Esto (etad) que (yad) es el soporte (ādhāram) de la existencia (sattā). Mero (mātraḥ) Prakāśa (prakāśa) carece de cualquier actividad (niṣkriyaḥ); por esta razón (iti hetoḥ) Ello --Prakāśa-- no puede (na śaknoti) manifestar (sraṣṭum) al universo (viśvam) que está repleto (śāli) de acciones (karma).

El Poder (śaktiḥ) del Ser (ātmanaḥ) es (bhavati) la conciencia del Yo (aham-vimarśaḥ), la cual (yaḥ) le da (dātā) a Él --al Ser-- (etasmai) actividad (kriyām). Esta (eṣaḥ) conciencia del Yo --ahaṁvimarśa-- (aham-vimarśaḥ) se denomina también (api kīrtitaḥ) "Vimarśa" (vimarśa-pada), a secas (mātreṇa). Si (yadi) la Más Alta Realidad (parama-arthaḥ) fuera (syāt) meramente (mātraḥ) Prakāśa o Luz (prakāśa), entonces (tadā eva), debido a la ausencia (abhāvatvāt) de conciencia del Yo (aham-vimarśa), el universo (viśvam) no aparecería (na... jāyeta)2 . Puesto que (yatas) el universo (viśvam) consiste (ātmakam) de todos (sarva) los objetos --los que pueden ser experimentados-- (bhogya) (tales como) azul (nīla), cuerpo (deha), etc. (ādi), entonces (tatas) el Ser (ātmanā) debe volverse (bhavitavyam) el experimentador (bhoktrā) de ese (universo) (tasya)3 . Después de haber adquirido (yātvā) conciencia del Yo (ahantām) a través de Su propio Poder (sva-śaktyā eva) y (ca) de haberse vuelto (bhūtvā) un conjunto de Prakāśa y Vimarśa --Luz y conciencia del Yo-- (prakāśa-vimarśa-mayaḥ), este (eṣaḥ) Ser (ātmā) puede (śaknoti) finalmente (ante) experimentar (bhoktum) al universo (viśvam). Por esta razón (atas eva), la Más Alta Realidad (parama-arthaḥ) no es nunca (na... kadācid... asti) sólo (mātraḥ) Prakāśa o Luz (prakāśa), sino más bien (api tu) un conjunto de Prakāśa y Vimarśa --Luz y conciencia del Yo-- (prakāśa-vimarśa-mayaḥ) realmente (paramārthatas). Esa (misma enseñanza) (tad) se menciona (uktam) en la bella (śrīmat) Parāprāveśikā (parāprāveśikāyām):

"Aquí (iha), la esencia o ser (ātmā) (del) Señor (īśvaraḥ) Supremo (parama) (es) ciertamente (khalu) Prakāśa o Śiva (prakāśa); y (ca) Prakāśa (prakāśaḥ) (es) la naturaleza esencial (sva-bhāvaḥ) (de) Vimarśa o Śakti (vimarśa). Se le llama (nāma) Vimarśa (vimarśaḥ) (a Eso que, mientras actúa) como lo que manifiesta (ākāreṇa), despliega --mantiene-- (prakāśena) y (ca) disuelve (saṁhāraṇena) al universo (viśva... viśva... viśva), destella (visphuraṇam) (como) "el Yo (aham) natural" (akṛtrima... iti)|

Si (yadi) (la Conciencia Suprema) fuese (syāt) a carecer de Vimarśa o Śakti (nirvimarśaḥ), sería en consecuencia (prasajyeta) impotente (anīśvaraḥ) y(, como resultado,) (ca) inerte (jaḍaḥ... iti)|"

De acuerdo con lo que enseña el venerable Kṣemarāja (śrī-kṣemarāja-nītyā), el Poder (śaktiḥ) del Ser (ātmanaḥ), durante la manifestación, sostenimiento y disolución (sṛṣṭi-sthiti-saṁhāreṣu) del universo (viśvasya)(todo lo cual) es realizado (kṛteṣu) por ese (Poder) Mismo también (tayā eva)—, sigue (āste) existiendo (bhavantī) como (vat) la conciencia del Yo (aham-vimarśa). En el sistema Trika (trika-śāsane), se define (sūcitaḥ) a Śiva (śivaḥ) como el Ser (ātmā) Supremo (parama) que (es) el Más Alto (para) Experimentador (pramātā), y no (saḥ tu na hi) como el conocido (prasiddhaḥ) Śiva (śivaḥ) puránico (paurāṇika), el dios (devaḥ) de la tríada (tritayasya) (que consiste en) Brahmā, Viṣṇu y Śiva (brahma-viṣṇu-śiva), que (yaḥ) (es) un gran (mahā) Yogī (yogī) que se sienta (āsīnaḥ) sobre una piel de tigre (vyāghra-carmaṇi) y (ca) vive (vasan) en la montaña Kailāsa (kailāsa-girau). Esos (te) supuestos maestros espirituales (kalpita-ācāryāḥ) que (ye) están incapacitados (asamarthāḥ) por su propia (nija) impureza (aśuddhi), (que) son ignorantes (avidvāṁsaḥ) (e) iletrados (apaṇḍitāḥ), (que) carecen (rahitāḥ) de conocimiento teórico y práctico --teoría y experiencia directa-- (jñāna-vijñāna), (son) muy ciertamente (avaśyam) agentes (kārakāḥ) de ignorancia espiritual (ajñāna) cuya forma (rūpa) (es) inacabable (niravadhi) engaño (moha). Por ese motivo (tasya hetoḥ), para quitar (vināśa-arthe) la interminable (ananta) confusión (sambhramasya) producida (kṛtasya) por la insondable (agādha) ignorancia (ajñāna), utilicé (mayā prayujyate), en el Svātantryasūtra (svātantryasūtre), el término (śabdaḥ) "Ātmā" --el Ser-- (ātmā) en el sentido de "Śiva" (śive)4 |

De este modo (evam ca), al ser (bhūtvā) el substrato (bhittiḥ) de todo (sarvasya) en la forma (rūpeṇa) de Prakāśa --Luz-- y conciencia del Yo --Vimarśa-- (prakāśa-ahantā), el Ser y (Su) Poder (ātma-śaktī) constituyen (bhavataḥ) muy ciertamente (avaśyam) la Más Alta Realidad (parama-arthaḥ)||1||

1  Para más información sobre Prakāśa y Vimarśa según el Trika (Shaivismo no dual de Cachemira), lee: Trika 1 y Trika 2. El Vedānta no dual es uno de los tres tipos de Vedānta. A su vez, el Vedānta, como un todo, es uno de los seis sistemas filosóficos ortodoxos (basados en los sagrados Veda-s) de India: Lee Primeros Pasos 1, Primeros Pasos 2 y Primeros Pasos 3 para recoger más información pertinente.Retornar 

2  El concepto de un universo emergente asociado con la conciencia del Yo podría parecer extremadamente avanzado y sólo dirigido a seres sobrenaturales, pero es muy fácil. Sólo responde esto: ¿Cuándo viviste sin tu "Yo"? Nunca, porque sientes tu existencia todo el tiempo pese a que tu intelecto elabore teoría tras teoría acerca de una supuesta inexistencia previa o futura. Estoy completamente seguro de eso porque siento mi "Yo" plenamente. De hecho, no hay nadie que sienta al "Yo" parcialmente. Además, este "Yo" debe estar aquí o el universo es simplemente sin sentido, es decir, el universo no puede existir sin "Yo" aquí. Imagina un universo sin "Yo" ahora: "... conducir rumbo a casa" o "... amarte" o "... tener un perro", etc. El concepto de "nosotros", como un "Yo" expandido, no podría existir tampoco. Por ejemplo, imagina esto: "... ser humanos", "... el amor y no la guerra", "..., los fundadores de esta república", etc. Lo mismo es válido con referencia a "tú", "él" y así sucesivamente. De hecho, ninguna de las frases anteriores podría siquiera haber sido delineada sin la presencia del "Yo" aquí y ahora. Sin conciencia o sentido de Yo, ningún universo es posible entonces porque falta un experimentador de ese universo. Si nadie estuviese experimentando al universo, no podría aparecer en primer lugar. Así, la conexión entre la conciencia del Yo y el universo es natural. La idea de un universo totalmente desprovisto de "sentido de Yo" está sólo sucediendo en un nivel mental porque nadie ha experimentado eso jamás. Esto es un misterio: Tantas personas hablando sobre un universo sin "sentido de Yo" existiendo ya sea en el pasado o en el futuro, ¡pero al mismo tiempo nadie ha experimentado eso nunca! Si el lector está listo para comprender el significado detrás de mi frase previa, puede tener una revelación de su propia "conciencia del Yo". No hay nada difícil en todo ello.Retornar 

3  Es muy común en escrituras que versan sobre Trika el definir al universo como "azul, cuerpo, etc." para expresar que el universo consiste de objetos tales como el color azul, el cuerpo, etc. La presencia de estos objetos no tendría sentido si no hubiese alguien experimentándolos. Este experimentador es el Ser.Retornar 

4  En Trika, el Ser y Su Poder se llaman: Śiva y Śakti. Sus nombres técnicos son Prakāśa y Vimarśa, respectivamente. Existe una común creencia de que Śiva en el sistema Trika es el conocido Śiva puránico (el dios que aparece en los Purāṇa-s, las antiguas narraciones que actúan como una especie de comentario de los sagrados Veda-s), que es un gran asceta, que vive en una cierta montaña sagrada, etc. A su vez,, Śakti es a menudo identificada con la segunda esposa (Pārvatī) de ese dios, etc., etc. Todo esa linda historia puránica no tiene nada que ver con Śiva y Śakti tal como se definen en el Trika, pues en este sistema ellos son inconcebibles y ni siquiera es posible delinearlos en el pensamiento. ¿Cómo podrían ellos ser entonces dos personas repletas de atributos e historias? A lo sumo, se puede decir que el concepto de Śiva y Śakti en el Trika es el resultado de una evolución muy larga (muchos, muchos siglos) del primitivo concepto puránico de ellos dos. De hecho, la literatura básica del Trika no tiene nada que ver con los Veda-s, con los Purāṇa-s y todo ello, sino que es estrictamente tántrica.

Todas esas personas que no tienen suficiente conocimiento y experiencia acerca de filosofía y espiritualidad, que están incapacitadas debido a su propia impureza, cuando asumen el rol de supuestos maestros espirituales, se convierten verdaderamente en agentes de ignorancia espiritual, la cual aparece en la forma de una confusión sin fin tal como la de considerar al Śiva sin atributos del Trika como el Śiva puránico que está lleno de atributos. Para ponerle fin a ese lío producido por todos esos supuestos maestros espirituales, uso la palabra "Ātmā" (el Ser) en lugar del término "Śiva".Retornar 

al inicio


 Aforismo 2


तयोरुभयोः स्वरूपं स्वातन्त्र्यानन्दात्मकैकघनत्वेनापि तत्सन्तताध्ययनाय वचोविषय एव द्विधाकृतम्॥२॥


तयोरुभयोरात्मशक्त्योः स्वरूपं स्वभावः स्वाच्छन्द्यप्रमोदमयैकघनत्वेनापि तद्द्विधाकृतं वचोविषये वचनापेक्षयैव तत्स्वरूपसन्ततोपोद्घातार्थम्। प्रकाशश्च विमर्शश्च नित्यसम्बन्धेनैकवस्तुनावतिष्ठेते। एतयोर्व्यतिरेकः केवलं वचोविषये बुद्ध्या तत्बोधाय यावद्वा यावद्वा। एवं नास्त्यात्मशक्तिरात्मन एव व्यतिरिक्ता कदाचन। किञ्चात्मा स्वशक्त्या सह नहि ज्योतिर्नादमनोदेहादिसगुणप्रमेया अपि तु तस्याक्षयनिर्विकारसाक्षी। तद्विशदीकृतं श्रीस्पन्दनिर्णये

यस्तु तत्तत्त्वमितीह तच्छब्देनास्य निर्देशः कृतः स

स्वातन्त्र्यामुक्तमात्मानं...।

इति श्रीप्रत्यभिज्ञाकारिकोक्तनीत्या कल्पितस्यैवापारमार्थिकस्वरूपस्य न तु तत्त्वतः पारमार्थिकस्य।

इति श्रीक्षेमराजोपदेशतो न त्वेवं स्मर्यमाणत्वं तत्तत्त्वं प्रतिपद्यत इतीह स्पन्दे (१-१३) स्पन्दतत्त्वमात्मशक्तिरूपं निर्दिष्टं तच्छब्देनायं तु शब्दो नास्ति परमार्थस्तत्त्वतो यतः परमार्थो सर्वदोच्चाररहितं वस्तु। येषां ध्यानपूजासेवादिकुर्वतां जनानां कृत आत्मैव वचोविषये स्वागाधशक्त्या चोच्चार्यस्तदीश्वरब्रह्मादिकशब्दैर्वर्णनीयो भवति। इत्थमेष आत्मा द्विरूपत्वेन यो वर्णनीयः कल्पितज्ञाता च योऽवर्णनीयो वस्तुतः सज्ज्ञाता च। आत्मा च न स्वस्वतन्त्रतया हीनः कदाचन यतः शब्दविषये तदीश्वरब्रह्मादिकल्पितप्रमाता भूत्वापि स स्वतन्त्रः सततं स्थितः।

अहमात्मास्मीति नाहमात्मास्मीति वेमौ सङ्कल्पौ वचनप्रदेश एवात्मशब्दस्य कल्पितत्वात्। निःसन्देहमहंशब्दो वक्ष्यमानोऽपि कल्पितः। अनया रीत्योक्तोपदेशेन सर्वा विरोधोक्तिर्द्वैताद्वैतयोर्नष्टा सुनिश्चितम्।

यदि परमार्थो तदीश्वरब्रह्मादिशब्दात्मककल्पितज्ञातारं न कल्पेत तदा स न केनऽपि व्यवहर्तुं शक्येत कदाचित्। यद्येवं च नास्तिक्यमपि न स्यात्तदीश्वरब्रह्मादिसञ्ज्ञाभावत्वात्। अत्र त्वं पुनरुपलभस आत्मनः स्वातन्त्र्यं यस्मान्नानाशब्दसञ्ज्ञिततां लब्ध्वा स सर्वशब्दातीतस्वस्वरूपे नित्यं सर्वत्रावस्थितः। एष विभव्यात्मा सर्वदा स्तुतो भवतु॥२॥


Tayorubhayoḥ svarūpaṁ svātantryānandātmakaikaghanatvenāpi tatsantatādhyayanāya vacoviṣaya eva dvidhākṛtam||2||


Tayorubhayorātmaśaktyoḥ svarūpaṁ svabhāvaḥ svācchandyapramodamayaikaghanatvenāpi taddvidhākṛtaṁ vacoviṣaye vacanāpekṣayaiva tatsvarūpasantatopodghātārtham| Prakāśaśca vimarśaśca nityasambandhenaikavastunāvatiṣṭhete| Etayorvyatirekaḥ kevalaṁ vacoviṣaye buddhyā tatbodhāya yāvadvā yāvadvā| Evaṁ nāstyātmaśaktirātmana eva vyatiriktā kadācana| Kiñcātmā svaśaktyā saha nahi jyotirnādamanodehādisaguṇaprameyā api tu tasyākṣayanirvikārasākṣī| Tadviśadīkṛtaṁ śrīspandanirṇaye

Yastu tattattvamitīha tacchabdenāsya nirdeśaḥ kṛtaḥ sa

Svātantryāmuktamātmānaṁ...|

iti śrīpratyabhijñākārikoktanītyā kalpitasyaivāpāramārthikasvarūpasya na tu tattvataḥ pāramārthikasya|

iti śrīkṣemarājopadeśato na tvevaṁ smaryamāṇatvaṁ tattattvaṁ pratipadyata itīha spande (1-13) spandatattvamātmaśaktirūpaṁ nirdiṣṭaṁ tacchabdenāyaṁ tu śabdo nāsti paramārthastattvato yataḥ paramārtho sarvadoccārarahitaṁ vastu| Yeṣāṁ dhyānapūjāsevādikurvatāṁ janānāṁ kṛta ātmaiva vacoviṣaye svāgādhaśaktyā coccāryastadīśvarabrahmādikaśabdairvarṇanīyo bhavati| Itthameṣa ātmā dvirūpatvena yo varṇanīyaḥ kalpitajñātā ca yo'varṇanīyo vastutaḥ sajjñātā ca| Ātmā ca na svasvatantratayā hīnaḥ kadācana yataḥ śabdaviṣaye tadīśvarabrahmādikalpitapramātā bhūtvāpi sa svatantraḥ satataṁ sthitaḥ|

Ahamātmāsmīti nāhamātmāsmīti vemau saṅkalpau vacanapradeśa evātmaśabdasya kalpitatvāt| Niḥsandehamahaṁśabdo vakṣyamāno'pi kalpitaḥ| Anayā rītyoktopadeśena sarvā virodhoktirdvaitādvaitayornaṣṭā suniścitam|

Yadi paramārtho tadīśvarabrahmādiśabdātmakakalpitajñātāraṁ na kalpeta tadā sa na kena'pi vyavahartuṁ śakyeta kadācit| Yadyevaṁ ca nāstikyamapi na syāttadīśvarabrahmādisañjñābhāvatvāt| Atra tvaṁ punarupalabhasa ātmanaḥ svātantryaṁ yasmānnānāśabdasañjñitatāṁ labdhvā sa sarvaśabdātītasvasvarūpe nityaṁ sarvatrāvasthitaḥ| Eṣa vibhavyātmā sarvadā stuto bhavatu||2||



Aun cuando (api) la naturaleza esencial (sva-rūpam) de Ellos dos (tayoḥ ubhayoḥ) (es) una compacta masa (eka-ghanatvena) compuesta de (ātmaka) Libertad Absoluta (svātantrya) (y) Bienaventuranza (ānanda), se la divide en dos (dvidhā-kṛtam) —sólo (eva) en la esfera (viṣaye) de las palabras (vacas)— para su minucioso estudio (tad-santata-adhyayanāya)||2||


Aun cuando (api) el svarūpa (sva-rūpam) (o) naturaleza esencial (sva-bhāvaḥ) de Ellos dos (tayoḥ ubhayoḥ) —del Ser y (Su) Poder (ātma-śaktyoḥ)(es) una masa compacta (eka-ghanatvena) que consiste en (maya) Libertad Absoluta (svācchandya) (y) Dicha (pramoda), se la divide en dos (tad dvidhā-kṛtam) en la esfera (viṣaye) de las palabras (vacas) —con referencia a (apekṣayā eva) las palabras (vacana)— para (artham) (realizar) un minucioso (santata) análisis (upodghāta) de esa (tad) naturaleza esencial (sva-rūpa)1 . Prakāśa (prakāśaḥ) y (ca... ca) Vimarśa (vimarśaḥ) --Luz y conciencia del Yo, (a saber,) el Ser y Su Poder-- permanecen (avatiṣṭhete) inseparablemente (nityasambandhena) como una única Realidad (eka-vastunā). Su (etayoḥ) separación o diferencia (vyatirekaḥ) (tiene lugar) solamente (kevalam) en la esfera (viṣaye) de las palabras (vacas) para que el intelecto entienda a ambos (buddhyā tad-bodhāya) tanto como le sea posible (yāvat vā yāvat vā). De este modo (evam), no hay nunca (na asti.... kadācana) un Poder (śaktiḥ) del Ser (ātma) que esté separado o sea distinto (vyatiriktā) del Ser Mismo (ātmanaḥ eva). Además (kiñca), el Ser (ātmā) junto (saha) con Su propio Poder (sva-śaktyā) no son objetos (prameyāḥ) dotados de atributos (sa-guṇa) (tales como) luz (jyotis), sonido (nāda), mente (manas), cuerpo (deha), etc. (ādi), sino más bien (api tu) el imperecedero (akṣaya) (e) inmutable (nirvikāra) Testigo (sākṣī) de eso --de esos objetos-- (tasya)2 . Esa cuestión (tad) queda dilucidada (viśadī-kṛtam) en el venerable Spandanirṇaya (śrī-spandanirṇaye):

"Esa (saḥ) especial mención (nirdeśaḥ) acerca de Ello --acerca del Spanda-- (asya) que (yaḥ) ha sido hecha (kṛtaḥ) mediante la palabra (śabdena) 'tad' (tad) aquí --en la última línea del aforismo 13-- (iha): 'tattattvam' (o) 'ese principio (del Spanda)' (tad tattvam iti), se refiere al supuesto (experimentador) (kalpitasya eva) cuya naturaleza (sva-rūpasya) no es la Más Alta Realidad (apāramārthika), y no (na tu), verdaderamente (tattvatas), al (Experimentador) que es la Más Alta Realidad (pāramārthikasya), en concordancia con lo que se describió (ukta-nītyā) en las venerables (śrī) Pratyabhijñākārikā-s --también llamadas Īśvarapratyabhijñā-- (pratyabhijñākārikā):

'Al Ser (ātmānam) no carente de (amuktam) Libertad Absoluta (svātantrya... iti)...'|"

Según la enseñanza (upadeśataḥ) del ilustre (śrī) Kṣemarāja (kṣemarāja), aquí (iha), en las Spandakārikā-s I-13 (spande 1-13) —"Sin embargo (tu), ese (tad) principio (del Spanda) (tattvam) no es (na) percibido o captado (pratipadyate) de este modo (evam), (o sea), como un estado de recuerdo (smaryamāṇatvam... iti)"—, el principio del Spanda (spanda-tattvam), cuya naturaleza (rūpam) es el Poder (śakti) del Ser (ātma), se indica (nirdiṣṭam) mediante la palabra (śabdena) "tad" --ese-- (tad), pero (tu) esta (ayam) palabra (śabdaḥ) no (na) es (asti) la Más Alta Realidad (parama-arthaḥ) en verdad (tattvatas) pues (yatas) la Más Alta Realidad (parama-arthaḥ) (es) en todo momento (sarvadā) Realidad (vastu) más allá (rahitam) de la pronunciación (uccāra). Por --a causa de, por el bien de-- (kṛte) la gente (janānām) que (yeṣām) realiza (kurvatām) meditación (dhyāna), adoración (pūjā), servicio (sevā), etc. (ādi), el Ser Mismo (ātmā eva), en la esfera (viṣaye) de las palabras (vacas) y (ca) a través de Su propio Poder insondable (sva-agādha-śaktyā), se vuelve (bhavati) pronunciable (uccāryaḥ), (a saber,) descriptible (varṇanīyaḥ) mediante palabras (śabdaiḥ) (tales como) Eso (tad), Señor (īśvara), Absoluto (brahma) y así sucesivamente (ādika). De esta manera (ittham), este (eṣaḥ) Ser (ātmā) tiene dos formas (dvi-rūpatvena): un conocedor (jñātā) ficticio (kalpita) que (yaḥ) es descriptible (varṇanīyaḥ) así como también (ca... ca) un Conocedor (jñātā) real (sat) que (yaḥ) es indescriptible (avarṇanīyaḥ) verdaderamente (vastutas)3 . Asimismo (ca), el Ser (ātmā) nunca (na... kadācana) está desprovisto de (hīnaḥ) Su Libertad Absoluta (sva-svatantratayā) ya que (yatas) incluso (api) tras volverse (bhūtvā), en la esfera (viṣaye) de las palabras (śabda), un experimentador (pramātā) inventado (kalpita) (tal como) Eso (tad), Señor (īśvara), Absoluto (brahma), etc. (ādi), Él (saḥ) permanece (sthitaḥ) constantemente (satatam) Libre (svatantraḥ).

"Yo (aham) soy (asmi) el Ser (ātmā... iti)" o (vā) "Yo (aham) no (na) soy (asmi) el Ser (ātmā... iti)", estas dos (imau) nociones o concepciones (saṅkalpau) (existen) únicamente (eva) en el reino (pradeśe) de las palabras (vacana), pues el término "Ser" es una invención (ātma-śabdasya kalpitatvāt). Por supuesto (niḥsandeham), el término (śabdaḥ) "yo" (aham), del que se hablará más adelante (vakṣyamānaḥ), también (es) (api) ficticio (kalpitaḥ). De esta manera (anayā rītyā), por medio de la enseñanza antedicha (ukta-upadeśena), toda (sarvā) disputa o mutua contradicción (virodha-uktiḥ) entre dualismo y no dualismo (dvaita-advaitayoḥ) queda definitivamente eliminada (naṣṭā suniścitam)4 .

Si (yadi) la Más Alta Realidad (parama-arthaḥ) no hubiese inventado (na... kalpeta) al ficticio (kalpita) conocedor (jñātāram) que consiste en (ātmaka) términos (śabda) (tales como) Eso (tad), Señor (īśvara), Absoluto (brahma), etc. (ādi), entonces (tadā) Ella (saḥ) no podría (na... śakyeta) ser abordada (vyavahartum) por nadie (na kena api) jamás (na... kadācid) --es decir, nadie podría nunca lidiar con la Más Alta Realidad--. Y (ca) si esto fuese así (yadi evam) --si nadie pudiese lidiar con la Más Alta Realidad por falta de una manera de dirigirse a Ella--, inclusive (api) el ateísmo (nāstikyam) no existiría (na syāt) debido a la ausencia (abhāvatvāt) de los términos (sañjñā) Eso (tad), Señor (īśvara), Absoluto (brahma), etc. (ādi). Aquí (atra) percibes (tvam... upalabhase) nuevamente (punar) la Libertad Absoluta (svātantryam) del Ser (ātmanaḥ), pues (yasmāt) después de haberse dado a conocer (sañjñitatām labdhvā) mediante diversas (nānā) palabras (śabda), Él (saḥ) permanece (avasthitaḥ) continuamente (nityam) (y) en todo lugar (sarvatra) en Su propia naturaleza esencial (sva-sva-rūpe) que está más allá (atīta) de todas (sarva) las palabras (śabda)5 . ¡(Que) este (eṣaḥ) glorioso (vibhavi) Ser (ātmā) sea (bhavatu) alabado (stutaḥ) siempre (sarvadā)!||2||

1  Esto es siempre monoteísmo, pese a que, para estudiar a la Más Alta Realidad, se la divida en dos: en Ser y Su Poder. Con la expresión "una masa compacta", se señala de todos modos la inherente unidad entre los dos. La división, entonces, es únicamente útil con el fin de estudiar a la Más Alta Realidad en detalle. No obstante, uno debería siempre tener en cuenta que el Ser y Su Poder forman una Realidad. Si tienes a uno tienes al otro de una forma u otra; ellos son las dos caras de la misma moneda.Retornar 

2  El Ser y Su Poder no son objetos sino el Sujeto Supremo o Testigo de todo el conjunto de objetos conocido como el universo. No pueden ser percibidos jamás y en consecuencia no se los puede recordar de la misma manera en que uno percibe y recuerda objetos. Por ejemplo, si ves una manzana, puedes recordar su forma, color, olor, etc. Pero no se puede hacer esto en el caso de la Más Alta Realidad. Este punto es elemental y crucial. Puesto que la Más Alta Realidad (el Ser y Su Poder, como se estableció en el primer aforismo) no tiene ninguna forma esencialmente ya que está más allá de espacio y tiempo, uno puede darse cuenta o reconocer a la Más Alta Realidad pero nunca percibirla como uno hace con respecto a un objeto. Cuando arriba la iluminación espiritual (es decir, el reconocimiento de la Más Alta Realidad), uno no ve, oye, toca, etc. nada que sea "especial" pero Su presencia como el Sujeto Supremo que es un Testigo imparcial del universo se hace totalmente evidente. Esto tiene que comprenderse plenamente. La división en el Ser y Su Poder se hace para ayudar al intelecto a entender esta Realidad que es inconcebible, o sea, en la que ninguna mente ordinaria puede pensar apropiadamente.Retornar 

3  Las expresiones tales como "tattattvam" (ese Principio), "spandatattvam" (el principio del Spanda), "Señor", "Absoluto", etc. etc. no son el Ser y Su Poder (la Más Alta Realidad) en realidad, porque Ellos están más allá de la pronunciación siempre, es decir, nunca se los puede poner a Ellos en palabras. No obstante, el Ser Mismo inventa todos esos apelativos o nombres para que la gente que realiza prácticas espirituales sea capaz de dirigirse a Él cómodamente. Hace así solamente en el campo de acción de las palabras, como es obvio, y por medio de Su propio Poder. Como resultado, el Ser asume una doble forma: Aunque Él es realmente indescriptible, se hace a Sí Mismo descriptible. Él es entonces el Conocedor o Experimentador real (el Testigo o Sujeto Supremo) pero al mismo tiempo juega el rol de un conocedor o experimentador ficticio que aparece en la forma de términos tales como "Eso", "Señor", "Absoluto", "Dios", etc. Éste es el significado.Retornar 

4  El Ser es siempre Libre e Independiente. Con eso quiero decir que Él no tiene nada que ver con el estado de la propia mente, de las propias acciones, éxito, fracaso, vida, muerte y todo ese alboroto. Él es absolutamente Supremo y ninguna mente ordinaria puede comprenderlo correctamente jamás. Sin embargo, se lo puede captar o reconocer a través de la experiencia directa. Es tan Libre porque inclusive después de haberse vuelto el ficticio experimentador o conocedor llamado "Eso", "Señor", "Absoluto", "Dios", etc., retiene Su Libertad siempre.

A su vez, las nociones "Yo soy el Ser" o "Yo no soy el Ser" existen sólo en el reino de las palabras, simplemente porque la palabra "Ser" es una invención del mismísimo Ser. Además, el término "yo" es también una invención que ocurre solamente únicamente en la esfera de influencia de las palabras. Por esto es que cuando uno se da cuenta o reconoce al Ser, no hay ningún "yo" volviéndose "Él" y así sucesivamente. Es sólo "Esto" revelándose a Sí Mismo. Si analizas la frase "Yo soy el Ser", notas que si "yo" es "el Ser", ¿por qué están ellos existiendo separadamente en la oración? Esto es muy sutil. La explicación es que la expresión está solamente en la forma de "vikalpa" en la propia mente. Sí, por uso general, vikalpa es sinónimo de "pensamiento", pero según el sabio Patañjali en sus Yogasūtra-s I, 9, el término "vikalpa" puede usarse específicamente en el caso de una fluctuación o modificación mental basada en conocimiento verbal acerca de algo que no existe. En este caso, la realidad detrás de la expresión "Yo soy el Ser" no existe por cierto (es sólo conocimiento o cognición verbal), pues "yo" es ya "el Ser". La separación entre "yo" y "Ser" se hace únicamente en el mundo de las palabras y no "en realidad". Cuando uno lee esta clase de expresiones, a saber, "Yo soy el Ser" o incluso "Yo no soy el Ser", su mente asume un estado de fluctuación llamado vikalpa según Patañjali. Entonces, la realidad detrás de esa expresión está sucediendo sólo en la mente a través de un flujo de palabras. ¿Puedes comprenderme? ¡Por el amor de Dios, espero que así sea, jeje!

Adicionalmente, todas las controversias entre dualismo y no dualismo se terminan, porque todas ellas están ocurriendo solamente en el territorio de las palabras. Dualismo y no dualismo no tienen nada que ver con politeísmo y monoteísmo. NO, olvídate de esa errónea concepción si la tienes en tu mente. Dualismo es considerar que uno "no es" el Ser totalmente sino una creación o manifestación producida por Él, en tanto que no dualismo es considerar que uno "es" el Ser completamente. Como resulta obvio, en este mundo, el dualismo gana por un vasto margen. Aun así, no hay nunca disputa o mutua contradicción entre ambos. Las aparentes contradicciones surgen solamente en el reino de las palabras y nunca "realmente". Quiero decir, si alguien se da cuenta del Ser "en verdad", no tendrá problemas con dualismo y no dualismo. Comprenderá a ambos al mismo tiempo. La disputa brota únicamente en la mente de la gente que no se dio cuenta del Ser todavía. Como son personas que no se han dado cuenta del Ser, caen presa de las múltiples palabras. Puesto que todas las palabras son producidas por Su Poder y nada más que Su Poder, este Poder Supremo engaña a la mayoría de la gente en todo momento y les impide llegar a darse cuenta del Ser.Retornar 

5  La gente que realiza prácticas espirituales tales como meditación, adoración, servicio, etc. puede lidiar con la Más Alta Realidad (o sea, es capaz de dirigirse a Ella) porque la Más Alta Realidad creó un experimentador o conocedor ficticio que aparece en la forma de "nombres" que la designan (p. ej. la palabra "Dios"). Si no hubiese inventado esos nombres, nadie podría dirigirse a la Más Alta Realidad de ninguna manera a causa de Su naturaleza inconcebible (más allá del entendimiento humano). Incluso los que niegan la existencia de la Más Alta Realidad estarían en problemas, y no estoy bromeando. ¿Cómo negar algo cuando ignoras incluso cómo nombrarlo en primer lugar? Ésta es otra razón por la que la presencia de negadores de la Más Alta Realidad únicamente prueba Su existencia.

Finalmente, tú (el lector) fácilmente notas de nuevo cuán absolutamente Libre es el Ser, puesto que tras haberse dado Él a conocer mediante múltiples términos mora por siempre y en todas partes en Su propia naturaleza esencial, en Su propio Estado (en Turya, el cuarto estado de conciencia, el estado de ser un Testigo), al cual las palabras no pueden alcanzar por ningún medio. Esto significa que ya sea que Él permanezca en el rey de los sabios o en el rey de los tontos, goza de divina Autonomía e Independencia siempre. Nada puede perturbar Su Estado u obstruir Su Voluntad. Como el universo entero es una mera manifestación de Su opulento Poder, ¿qué o quién podría ponerse en Su camino entonces? Si alguien está tratando de bloquear al Ser de algún modo, ése es el Ser nuevamente. Como el Ser no puede bloquear al Ser jamás, permanece no obstruido por siempre. Cuando uno se da cuenta de Él como esencialmente es, uno experimenta el verdadero significado de la palabra Libertad desde todo punto de vista.

Tantas personas no pueden comprender mis enseñanzas aún. ¿Quiénes son ellas? El Ser, por supuesto. Y si algún día alguien puede al fin comprender mis enseñanzas, ése es el Ser también. Parece estar, a través de Su majestuoso Poder, en un estado de ignorancia e iluminación al mismo tiempo. De todos modos, permanece constantemente en Su propio Estado como el Núcleo de todo. Es inmutable y por lo tanto no se mueve ni un milímetro en ningún momento. Todos los cambios son manifestados por Su Poder, pero al final no hay ningún cambio en absoluto. Esta aparente contradicción no puede comprenderse plenamente hasta que uno no se da cuenta del Ser a través de Su Poder. Cuando uno se da cuenta del Ser, reconoce a su propio y verdadero Ser, y en ese momento también se da cuenta de que fue siempre el Ser. Aunque el reconocimiento o captación es nueva, la propia naturaleza es siempre el mismo Ser. ¡Que este glorioso Ser sea alabado siempre!Retornar 

al inicio


 Aforismo 3


आत्मा प्रकाशात्मकशुद्धबोधोऽपि सोऽहमिति वचोविषये स्मृतः॥३॥


यः प्रकाशात्मकशुद्धबोधः सारत एवानन्द्यात्मा वचनविषये स्वशक्त्याहंविमर्शेनाहंस्थितित्वं लभते। यदैष आत्मा परमार्थहृदयः परमप्रमाता विश्वोत्तीर्णस्थितो न जातु विकल्पेऽप्युल्लेखितुं शक्यस्तदा कुतः सोऽहंरूपं भवितुं शक्नुयात्। अस्य शक्त्या किन्त्वात्मैवाहंभावेन परिणमति सङ्कुचिताहन्तामयाहङ्कारमात्र आत्मन उत्कर्षं निर्देशायेति यावत्॥३॥


Ātmā prakāśātmakaśuddhabodho'pi so'hamiti vacoviṣaye smṛtaḥ||3||


Yaḥ prakāśātmakaśuddhabodhaḥ sārata evānandyātmā vacanaviṣaye svaśaktyāhaṁvimarśenāhaṁsthititvaṁ labhate| Yadaiṣa ātmā paramārthahṛdayaḥ paramapramātā viśvottīrṇasthito na jātu vikalpe'pyullekhituṁ śakyastadā kutaḥ so'haṁrūpaṁ bhavituṁ śaknuyāt| Asya śaktyā kintvātmaivāhaṁbhāvena pariṇamati saṅkucitāhantāmayāhaṅkāramātra ātmana utkarṣaṁ nirdeśāyeti yāvat||3||



Aunque (api) el Ser (ātmā) (es) Conciencia (bodhaḥ) pura (śuddha) que consiste en (ātmaka) Prakāśa o Luz (prakāśa), Él (saḥ) es denominado (smṛtaḥ) "Yo" (aham iti) en la esfera (viṣaye) de las palabras (vacas)||3||


El bienaventurado (ānandi) Ser (ātmā), que (yaḥ) (es) esencialmente (sāratas eva) Conciencia (bodhaḥ) pura (śuddha) que consiste en (ātmaka) Prakāśa o Luz (prakāśa), alcanza (labhate) el estatus (sthititvam) de "Yo" (aham), en la esfera (viṣaye) de las palabras (vacana), a través de Su propio Poder (svaśaktyā) (que aparece) como conciencia del Yo (aham-vimarśena). Cuando (yadā) este (eṣaḥ) Ser (ātmā) —el Corazón o Núcleo (hṛdayaḥ) de la Más Alta Realidad (parama-artha)—, (que es) el Experimentador (pramātā) Supremo (parama) que yace (sthitaḥ) más allá (uttīrṇa) del universo (viśva), nunca (na jātu) puede (śakyaḥ) ni siquiera (api) ser delineado (ullekhitum) en el pensamiento (vikalpe), entonces (tadā), ¿cómo (kutas) podría (śaknuyāt) Él (saḥ) volverse (bhavitum) "Yo" (aham-rūpam)? No obstante (kintu), el Ser Mismo (ātmā eva), mediante Su Poder (asya śaktyā), se convierte en (bhāvena pariṇamati) "Yo" (aham) para indicar (nirdeśāya) Su (ātmanaḥ) superioridad (utkarṣam) con respecto al mero (mātre) ego (ahaṅkāra) compuesto de (maya) un limitado (saṅkucita) sentido del yo (ahantā). Éste es el significado (iti yāvat)1 ||3||

1  El Ser es por siempre el Núcleo o Corazón de la Más Alta Realidad. Ni siquiera se lo puede delinear en el pensamiento por ningún medio debido a que es el Supremo Experimentador o Conocedor (y no un objeto). Como consecuencia de todo ello, nunca puede por cierto volverse "Yo" salvo en el universo de las palabras. Él hace así a través de Su Poder. Adicionalmente, Su aparente transformación en "Yo" sirve al propósito de mostrar que Él es superior al mero ego, el cual es simplemente sentido del yo en el campo de la limitación. El significado es ya muy claro a partir del texto mismo, pero quise explayarme un poquito sobre el tema.Retornar 

al inicio


 Aforismo 4

मयात्मशक्तिविवरणमिदानीमारब्धम्—


या प्रथमस्पन्दात्मिकास्य शक्तिः साहंविमर्श एव॥४॥


आत्माविक्रियस्वरूपे शुद्धबोधाब्धौ सहसोदिता सूक्ष्मस्फुरितरूपेण मनागूर्मिः। सेयमूर्मिरात्मशक्तिरहंविमर्शवदुद्गच्छती। स्वशक्त्या चात्मा स्वसत्तां प्रत्यक्षमनुभवति। अत एवात्मा स्वशक्तिसहितोऽहंरूपः खलु निर्दिष्टः। स्वशक्तिं विनात्मा स्वसत्तां ज्ञातुं न शक्नुयात्तदविद्वांश्च स स्यात्प्रकाशमात्रो निर्बल एव।

सत्यं कॢप्तौ सत्यासत्यावसत्यं चेति सत्यत्रयम्। सत्यमिति परमसत्यं तद्यथैष आत्मा स्वशक्त्युपेतः सङ्क्षेपतः परमार्थः स्वातन्त्र्यानन्दैकघनरूपकः प्रकाशविमर्शमयोऽसंशयम्। कॢप्तौ सत्यासत्यावित्यात्मशक्तेरसङ्ख्येयप्रपञ्चा अनित्यतासुखदुःखलक्षणाः — तव देहः स्थूलोऽस्तीति तव देहः कृशोऽस्ति वा दृष्टान्तरूपेण। पूर्वोक्तदृष्टान्तापेक्षया यदि वा यत्सत्यमसत्यं वा तत्सर्वं कॢप्तसत्यं कॢप्तासत्यं वा तस्यानित्यतासुखदुःखसम्बन्धत्वात्। अन्ततोऽसत्यमित्यभावरूपेण सम्पूर्णासत्यं वक्ष्यमानं यत्केवलं वचनमात्रमिव वर्तते न तु वस्तुतः।

यदा यदात्मा केनाप्युक्तः कथितस्तदा तदा तत्सर्वं न सत्यं तत्त्वतः परमार्थतोऽपि त्वात्मशक्तेः प्रपञ्चो वचनक्षेत्रे सर्वदा। अत एव सत्यं परमार्थरूपं न शकितं वाच्य आरोढुं सर्वथा। एवं सारभूतसत्यं परमार्थात्मकं नानाशब्दाविषयकं स्वानुभवसम्बन्धि भवति नित्यं। यद्येवं कोऽर्थः कस्याप्यात्मज्ञानशालिशास्त्रेण — यतः सत्यस्य परमार्थस्य प्रत्यभिज्ञायै साधकस्य तत्स्वभावप्रपञ्चाद्युपलाभेन प्रयोजनम्। किञ्चाभ्यासस्य केनचित्प्रकारेणानुभवपुण्यराशीकरणं वक्ष्यमानं सादखेनावश्यं करणीयम्। तद्विना सत्यं न साधकस्य प्रकाशते कदाचन यस्माद्यद्यपीदृक्प्रकाशनं भवेत्तथापि तन्निरर्थकं स्यात्साधकस्यैवायोग्यत्वात्।

यद्धि यद्वाच्य आरूढं तत्तदात्मशक्त्या कॢप्तं कृतम्। अत्रार्थे सर्वमिदं स्वशक्तेर्विजृम्भितं देहाहङ्कारमनोविषयादिप्रमेयरूपकं केवलं कल्पितं न तु सत्यं परमार्थः प्रकाशविमर्शमयो नूनं खलु - दृष्टान्तरूपेण यदा यदा केनाप्यहमयं चित्तदेहादिविशेषोपेतो जनोऽस्मीत्युक्तं तदा तदा तत्सर्वमात्मशक्तिकल्पितमेव यतः स पारमार्थिकात्मानन्यरूपत्वेनोच्चारातीतस्तिष्ठति नित्यम्। नानाशब्दभिः स्वशक्तिः कॢप्तजनकुलपुरप्रदेशभुवनादीनि सृजत्यास्तेऽनवरतम्। तत्सर्वं सत्तावत्तात्त्विकं च न संशयः सम्यग्वास्तविकात्मशक्त्युत्थितत्वात्किन्तु तत्सर्वं सङ्कोचविषये सुखदुःखविकारादिसम्बन्धि कल्पितं खलु न च स्वाच्छन्द्यप्रमोदशालि स्वस्वरूपं परमसत्यमेव।

सङ्कोचरङ्गभूमौ स्तः कृल्प्तौ सत्यासत्यावनित्यतासुखदुःखलक्षनौ - अहमयं देहोऽस्मीति त्वमस्य प्रदेशस्यासीति वयं मनुष्यजातीयाः स्म इतीदं सुखावहमस्तीत्यदोऽसुखावहमस्तीति ते मम मित्राः सन्तीत्यस्ति तस्य विशेष इत्यादि केचिद्दृष्टान्ताः। अयमात्मशक्तिकृतः प्रमातृप्रमाणप्रमेयसमूहः सम्यक्तात्त्विकोऽपि सम्यक्कॢप्तं परन्तु। आत्मा परप्रमाता साक्षादनित्यतासुखदुःखाद्यसङ्युक्तो भवति तस्याकल्पितत्वात्। स्वशक्तेः सर्वमिदं च कल्पितं नाटकमिव विश्वरूपेण केवलं स्वतन्त्रात्मप्रत्यभिज्ञार्थं न चान्यथा। यो न स्वस्वच्छन्दात्मप्रत्यभिज्ञायामुद्यतः सः खलु बद्धोऽनेन च हेतुनेदृग्बाध्योऽन्यदेहमेतद्देहादन्यविकल्पमेतद्विकल्पादित्यादि संसरन्न विरमति।

असत्यं सम्पूर्णशून्यमभावरूपं वक्ष्यमानं शब्दविषयभिन्नं न मनागपि भवति कदाचित्। केन हेतुनेति यतस्तत्कल्पितसम्पूर्णशून्यं केनापि सदा प्रमीयते। को तस्य प्रमातेति पारमार्थ्यात्मकसत्यमेव। किं बहुनात्मनोऽभावोऽन्यत्कल्पितमात्मशक्त्या कृतमसन्देहम्। अन्यानि सौषुप्तादिरूपशून्यानि सर्वदैव सत्ताशालीनि तेषां स्मर्यमानत्वादभावस्तु न स्मर्यते कदाचनात्मनः स्मारकस्य नित्यसन्निधेः।

स्वसाङ्ख्यप्रवचनसूत्रे श्रीव्यासेन सत्यता तथा सूचिता

सत्यं यथार्थे वाङ्मनसे यथा दृष्टं यथानुमितं यथा श्रुतं तथा वाङ्मनश्चेति। परत्र स्वबोधसङ्क्रान्तये वागुक्ता सा यदि न वञ्चिता भ्रान्ता वा प्रतिपत्तिबन्ध्या वा भवेदिति एषा सर्वभूतोपकारार्थं प्रवृत्ता न भूतोपघाताय यदि चैवमप्यभिधीयमाना भूतोपघातपरैव स्यान्न सत्यं भवेत्पापमेव भवेत्। तेन पुण्याभासेन पुण्यप्रतिरूपकेण कष्टं तमः प्राप्नुयात्तस्मात्परीक्ष्य सर्वभूतहितं सत्यं ब्रूयात्।

इति। असौ तु सत्यता श्रीमद्व्यासेन निर्दिष्टानित्यतासुखदुःखमयविश्वरूपकल्पितानुषक्ता केवलं तद्यथा महाबुधस्य व्याख्या कॢप्तसत्यासत्यविषयगतैव। वास्तविकसत्यता नैवमपि तु सारभूतात्मात्मकस्वस्वरूपावस्थानम्। यद्यपि श्रीव्यासेनोपदिष्टेव सत्यता केनाप्यभ्यस्ता स तत्करोति स्वस्वतन्त्रानन्द्यात्मावस्थानयुक्त्या न चान्यथा। तदनुसारेणात्मावस्थानस्य सत्यविषयगतत्वात्तद्भवति सत्यता परमा सर्वकालं नूनम्॥४॥

Mayātmaśaktivivaraṇamidānīmārabdham—


Yā prathamaspandātmikāsya śaktiḥ sāhaṁvimarśa eva||4||


Ātmāvikriyasvarūpe śuddhabodhābdhau sahasoditā sūkṣmasphuritarūpeṇa manāgūrmiḥ| Seyamūrmirātmaśaktirahaṁvimarśavadudgacchatī| Svaśaktyā cātmā svasattāṁ pratyakṣamanubhavati| Ata evātmā svaśaktisahito'haṁrūpaḥ khalu nirdiṣṭaḥ| Svaśaktiṁ vinātmā svasattāṁ jñātuṁ na śaknuyāttadavidvāṁśca sa syātprakāśamātro nirbala eva|

Satyaṁ kḷptau satyāsatyāvasatyaṁ ceti satyatrayam| Satyamiti paramasatyaṁ tadyathaiṣa ātmā svaśaktyupetaḥ saṅkṣepataḥ paramārthaḥ svātantryānandaikaghanarūpakaḥ prakāśavimarśamayo'saṁśayam| Kḷptau satyāsatyāvityātmaśakterasaṅkhyeyaprapañcā anityatāsukhaduḥkhalakṣaṇāḥ — Tava dehaḥ sthūlo'stīti tava dehaḥ kṛśo'sti vā dṛṣṭāntarūpeṇa| Pūrvoktadṛṣṭāntāpekṣayā yadi vā yatsatyamasatyaṁ vā tatsarvaṁ kḷptasatyaṁ kḷptāsatyaṁ vā tasyānityatāsukhaduḥkhasambandhatvāt| Antato'satyamityabhāvarūpeṇa sampūrṇāsatyaṁ vakṣyamānaṁ yatkevalaṁ vacanamātramiva vartate na tu vastutaḥ|

Yadā yadātmā kenāpyuktaḥ kathitastadā tadā tatsarvaṁ na satyaṁ tattvataḥ paramārthato'pi tvātmaśakteḥ prapañco vacanakṣetre sarvadā| Ata eva satyaṁ paramārtharūpaṁ na śakitaṁ vācya āroḍhuṁ sarvathā| Evaṁ sārabhūtasatyaṁ paramārthātmakaṁ nānāśabdāviṣayakaṁ svānubhavasambandhi bhavati nityaṁ| Yadyevaṁ ko'rthaḥ kasyāpyātmajñānaśāliśāstreṇa — Yataḥ satyasya paramārthasya pratyabhijñāyai sādhakasya tatsvabhāvaprapañcādyupalābhena prayojanam| Kiñcābhyāsasya kenacitprakāreṇānubhavapuṇyarāśīkaraṇaṁ vakṣyamānaṁ sādakhenāvaśyaṁ karaṇīyam| Tadvinā satyaṁ na sādhakasya prakāśate kadācana yasmādyadyapīdṛkprakāśanaṁ bhavettathāpi tannirarthakaṁ syātsādhakasyaivāyogyatvāt|

Yaddhi yadvācya ārūḍhaṁ tattadātmaśaktyā kḷptaṁ kṛtam| Atrārthe sarvamidaṁ svaśaktervijṛmbhitaṁ dehāhaṅkāramanoviṣayādiprameyarūpakaṁ kevalaṁ kalpitaṁ na tu satyaṁ paramārthaḥ prakāśavimarśamayo nūnaṁ khalu - Dṛṣṭāntarūpeṇa yadā yadā kenāpyahamayaṁ cittadehādiviśeṣopeto jano'smītyuktaṁ tadā tadā tatsarvamātmaśaktikalpitameva yataḥ sa pāramārthikātmānanyarūpatvenoccārātītastiṣṭhati nityam| Nānāśabdabhiḥ svaśaktiḥ kḷptajanakulapurapradeśabhuvanādīni sṛjatyāste'navaratam| Tatsarvaṁ sattāvattāttvikaṁ ca na saṁśayaḥ samyagvāstavikātmaśaktyutthitatvātkintu tatsarvaṁ saṅkocaviṣaye sukhaduḥkhavikārādisambandhi kalpitaṁ khalu na ca svācchandyapramodaśāli svasvarūpaṁ paramasatyameva|

Saṅkocaraṅgabhūmau staḥ kṛlptau satyāsatyāvanityatāsukhaduḥkhalakṣanau - Ahamayaṁ deho'smīti tvamasya pradeśasyāsīti vayaṁ manuṣyajātīyāḥ sma itīdaṁ sukhāvahamastītyado'sukhāvahamastīti te mama mitrāḥ santītyasti tasya viśeṣa ityādi keciddṛṣṭāntāḥ| Ayamātmaśaktikṛtaḥ pramātṛpramāṇaprameyasamūhaḥ samyaktāttviko'pi samyakkḷptaṁ parantu| Ātmā parapramātā sākṣādanityatāsukhaduḥkhādyasaṅyukto bhavati tasyākalpitatvāt| Svaśakteḥ sarvamidaṁ ca kalpitaṁ nāṭakamiva viśvarūpeṇa kevalaṁ svatantrātmapratyabhijñārthaṁ na cānyathā| Yo na svasvacchandātmapratyabhijñāyāmudyataḥ saḥ khalu baddho'nena ca hetunedṛgbādhyo'nyadehametaddehādanyavikalpametadvikalpādityādi saṁsaranna viramati|

Asatyaṁ sampūrṇaśūnyamabhāvarūpaṁ vakṣyamānaṁ śabdaviṣayabhinnaṁ na manāgapi bhavati kadācit| Kena hetuneti yatastatkalpitasampūrṇaśūnyaṁ kenāpi sadā pramīyate| Ko tasya pramāteti pāramārthyātmakasatyameva| Kiṁ bahunātmano'bhāvo'nyatkalpitamātmaśaktyā kṛtamasandeham| Anyāni sauṣuptādirūpaśūnyāni sarvadaiva sattāśālīni teṣāṁ smaryamānatvādabhāvastu na smaryate kadācanātmanaḥ smārakasya nityasannidheḥ|

Svasāṅkhyapravacanasūtre śrīvyāsena satyatā tathā sūcitā

Satyaṁ yathārthe vāṅmanase yathā dṛṣṭaṁ yathānumitaṁ yathā śrutaṁ tathā vāṅmanaśceti| Paratra svabodhasaṅkrāntaye vāguktā sā yadi na vañcitā bhrāntā vā pratipattibandhyā vā bhavediti eṣā sarvabhūtopakārārthaṁ pravṛttā na bhūtopaghātāya yadi caivamapyabhidhīyamānā bhūtopaghātaparaiva syānna satyaṁ bhavetpāpameva bhavet| Tena puṇyābhāsena puṇyapratirūpakeṇa kaṣṭaṁ tamaḥ prāpnuyāttasmātparīkṣya sarvabhūtahitaṁ satyaṁ brūyāt|

iti| Asau tu satyatā śrīmadvyāsena nirdiṣṭānityatāsukhaduḥkhamayaviśvarūpakalpitānuṣaktā kevalaṁ tadyathā mahābudhasya vyākhyā kḷptasatyāsatyaviṣayagataiva| Vāstavikasatyatā naivamapi tu sārabhūtātmātmakasvasvarūpāvasthānam| Yadyapi śrīvyāsenopadiṣṭeva satyatā kenāpyabhyastā sa tatkaroti svasvatantrānandyātmāvasthānayuktyā na cānyathā| Tadanusāreṇātmāvasthānasya satyaviṣayagatatvāttadbhavati satyatā paramā sarvakālaṁ nūnam||4||


Ahora (idānīm) comienzo (mayā... ārabdham) la exposición o discurso (vivaraṇam) sobre el Poder (śakti) del Ser (ātma)


Su (asya) Poder (śaktiḥ sā), que (yā) constituye (ātmikā) la primera (prathama) Vibración (spanda), (es) la conciencia del Yo (aham-vimarśaḥ) verdaderamente (eva)||4||


En la inmutable naturaleza esencial (avikriya-sva-rūpe) del Ser (ātma), la cual es un océano (abdhau) de Conciencia (bodha) pura (śuddha), repentinamente (sahasā) surge (uditā) una leve (manāk) ola (ūrmiḥ) en la forma (rūpeṇa) de una sutil (sūkṣma) vibración (sphurita). Esta ola aquí (sā iyam ūrmiḥ) (es) el Poder (śaktiḥ) del Ser (ātma) alzándose (udgacchatī) como conciencia del Yo (aham-vimarśa-vat). Y (ca) a través de Su propio Poder (sva-śaktyā), el Ser (ātmā) se da cuenta (pratyakṣam anubhavati) de su propia (sva) existencia (sattām). Por esta razón (atas eva), el Ser (ātmā), acompañado por (sahitaḥ) Su (sva) Poder (śakti), es indicado (nirdiṣṭaḥ) como "Yo" (aham-rūpaḥ) ciertamente (khalu). Sin (vinā) Su Poder (sva-śaktim), el Ser (ātmā) no podría (na śaknuyāt) saber de (jñātum) Su propia (sva) existencia (sattām), y (ca) al no conocer (avidvān) eso (tad), Él (saḥ) sería (syāt) mero (mātraḥ) Prakāśa o Luz (prakāśa) (y en consecuencia) carente de poder (nirbalaḥ eva)1 .

"(1) Verdad (satyam), (2) verdad y falsedad (satya-asatyau) inventadas (kḷptau), y (ca) (3) ausencia de Verdad (asatyam... iti)", (éste es) el grupo de tres verdades (satya-trayam). La "Verdad" (satyam iti) (es) la Verdad (satyam) Suprema (parama), a saber (tad-yathā), este (eṣaḥ) Ser (ātmā) dotado de (upetaḥ) Su propio (sva) Poder (śakti); en suma (saṅkṣepataḥ), (es) la Más Alta Realidad (parama-arthaḥ) que consiste en (mayaḥ) Luz y conciencia del Yo (prakāśa-vimarśa) formando (rūpakaḥ) una masa (eka-ghana) de Libertad Absoluta (svātantrya) (y) Bienaventuranza (ānanda), indudablemente (asaṁśayam). "Verdad y falsedad (satya-asatyau) inventadas (kḷptau... iti)" (son) las innumerables (asaṅkhyeya) manifestaciones (prapañcāḥ) del Poder del Ser (ātma-śakteḥ), las cuales están caracterizadas (lakṣaṇāḥ) por transitoriedad (anityatā), placer (sukha) (y) dolor (duḥkha). Por ejemplo (dṛṣṭānta-rūpeṇa): "Tu (tava) cuerpo (dehaḥ) es (asti) gordo (sthūlaḥ... iti)" o (vā) "Tu (tava) cuerpo (dehaḥ) es (asti) delgado (kṛśaḥ... iti)". Con respecto a (apekṣayā) los ejemplos (dṛṣṭānta) antedichos (pūrva-ukta), ya sea (yadi vā) que fuese verdadero (yad satyam) o (vā) falso (asatyam), todo (sarvam) eso (tad) (es) una verdad (satyam) inventada (kḷpta) o (vā) una falsedad --mentira-- (asatyam) inventada (kḷpta) porque está asociado con (tasya... sambandhatvāt) transitoriedad (anityatā), placer (sukha) (y) dolor (duḥkha). Finalmente (antatas), "ausencia de Verdad" (asatyam iti) (es) absoluta (sampūrṇa) falta o carencia de Verdad (asatyam) —de lo cual se hablará más adelante (vakṣyamānam)—, en la forma de (rūpeṇa) inexistencia (abhāva), que solamente (kevalam) existe (vartate) como (iva) una mera (mātram) palabra (vacana) pero (tu) no (na) en realidad (vastutas)2 .

Cuando quiera (yadā yadā... tadā tadā) (que) el Ser (ātmā) es expresado (uktaḥ) (y) descripto (kathitaḥ) por alguien (kenāpi), toda esa (expresión y descripción) (tad sarvam) no es (na) totalmente (samyak) cierta (satyam) realmente (tattvatas) —en el más alto sentido (parama-arthatas)— sino más bien (api tu) una manifestación (prapañcaḥ) del Poder (śakteḥ) del Ser (ātma) en el campo (kṣetre) de las palabras (vacana) siempre (sarvadā). Debido a esto (atas eva), no es (na) posible (śakitam) poner (āroḍhum) a la Verdad (satyam), cuya naturaleza (rūpam) es la Más Alta Realidad (parama-artha), en palabras (vācye) de ninguna manera (na... sarvathā). De este modo (evam), la Verdad (satyam) esencial (sāra-bhūta), que es (ātmakam) la Más Alta Realidad (parama-artha) (y) que no se relaciona (aviṣayakam) con las múltiples (nānā) palabras (śabda), está (bhavati) siempre (nityam) conectada con (sambandhi) la propia (sva) experiencia (anubhava). Si esto es así (yadi evam), ¿cuál (kaḥ) (es entonces) la utilidad (arthaḥ) de una escritura (śāstreṇa) repleta de (śāli) conocimiento (jñāna) acerca del Ser (ātma) para alguien (kasya-api)? — Porque (yatas), para reconocer (pratyabhijñāyai) la Verdad (satyasya), (o sea,) la Más Alta Realidad (parama-arthasya), un aspirante espiritual (sādhakasya) necesita comprender (upalābhena prayojanam) Su --de la Más Alta Realidad-- (tad) naturaleza (sva-bhāva), manifestaciones (prapañca), etc. (ādi). Además (kiñca), mediante cierto (kenacid) tipo (prakāreṇa) de práctica (abhyāsasya), el aspirante (sādakhena) debe acumular (rāśīkaraṇam... avaśyam karaṇīyam) mérito (puṇya) (y) experiencia (anubhava) —esto se discutirá después (vakṣyamānam)—. Sin (vinā) eso (tad), la Verdad (satyam) nunca (na... kadācana) se le revela (prakāśate) al aspirante (sādhakasya), ya que (yasmāt) incluso si (yadi api) tal (īdṛk) revelación (prakāśanam) ocurriese (bhavet), aun así (tathā api) sería (tad... syāt) inútil y sin sentido (nirarthakam) porque el aspirante mismo no es apto (sādhakasya eva ayogyatvāt)3 .

Todo lo que (yad hi yad) se pone en palabras (vācye ārūḍham), es inventado (o) manufacturado (tad tad... kḷptam kṛtam) por el Poder del Ser (ātma-śaktyā). En este sentido (atra arthe), toda (sarvam) esta (idam) manifestación (vijṛmbhitam) de Su Poder (sva-śakteḥ) en la forma (rūpakam) de conocibles --objetos-- (prameya) (tales como) cuerpo (deha), ego (ahaṅkāra), mente (manas), cosas (viṣaya), etc. (ādi) (es) únicamente (kevalam) una invención (kalpitam) y para nada (na tu... nūnam khalu) la Verdad (satyam), (es decir,) la Más Alta Realidad (parama-arthaḥ) compuesta de (mayaḥ) Prakāśa o Luz (prakāśa) (y) Vimarśa o conciencia del Yo (vimarśa) — Por ejemplo (dṛṣṭānta-rūpeṇa), cuando quiera (yadā yadā... tadā tadā) que alguien dice (kena api... uktam): "Yo (aham) soy (asmi) esta (ayam) persona (janaḥ) dotada de (upetaḥ) una determinada (viśeṣa) mente (citta), cuerpo (deha), etc. (ādi... iti)", todo (sarvam) eso (tad) (es) una invención (kalpitam eva) del Poder (śakti) del Ser (ātma), porque (yatas), como su naturaleza --la naturaleza de esa persona que dice-- (rūpatvena) es idéntica (ananya) al Ser (ātmā) esencial (pāramārthika), ella --tal persona-- (saḥ) constantemente (nityam) permanece (tiṣṭhati) más allá (atītaḥ) de la pronunciación (uccāra) --lo que ella verdaderamente es no puede formularse en palabras--. A través de diversas palabras (nānā-śabdabhiḥ), Su (sva) Poder (śaktiḥ) sigue manifestando (sṛjatī āste) incesantemente (anavaratam) gente (jana) inventada (kḷpta), familias (kula) inventadas (kḷpta), ciudades (pura) inventadas (kḷpta), países (pradeśa) inventados (kḷpta), mundos (bhuvana) inventados (kḷpta), etc. (ādi). Todo (sarvam) eso (tad) existe (sattāvat) y (ca) (es) real (tāttvikam) sin duda (na saṁśayaḥ) puesto que ha surgido (utthitatvāt) desde el Poder (śakti) del Ser (ātma), el cual es totalmente (samyak) Real (vāstavika). No obstante (kintu), todo (sarvam) eso (tad) (es) un invento (kalpitam) verdaderamente (khalu), (un invento) que tiene que ver con (sambandhi) placer (sukha), dolor (duḥkha), cambio (vikāra), etc. (ādi) en la esfera (viṣaye) de la limitación (saṅkoca), y (ca) no (na) la propia (sva) naturaleza esencial (sva-rūpam) (o) Verdad (satyam eva) Suprema (parama) llena de (śāli) Libertad Absoluta (svācchandya) (y) Dicha (pramoda)4 .

En la arena (raṅga-bhūmau) de la limitación (saṅkoca), hay (staḥ) verdad y falsedad (satya-asatyau) inventadas (kṛlptau), que están caracterizadas (lakṣanau) por transitoriedad (anityatā), placer (sukha) (y) dolor (duḥkha) — Algunos (kecid) ejemplos (dṛṣṭāntāḥ): "Yo (aham) soy (asmi) este (ayam) cuerpo (dehaḥ... iti)", "Tú (tvam) eres (asi) de este país (asya pradeśasya... iti)", "Nosotros (vayam) somos (smaḥ) seres humanos (manuṣyajātīyāḥ... iti)", "Esto (idam) es (asti) agradable (sukhāvaham... iti)", "Eso (adas) es (asti) desagradable (asukhāvaham... iti)", "Ellos (te) son (santi) mis (mama) amigos (mitrāḥ... iti)", "Él se siente mejor (asti tasya viśeṣaḥ iti)", etc. (iti-ādi). Aunque (api) este (ayam) conjunto (samūhaḥ) de perceptor (pramātṛ), percepción (pramāṇa) (y) perceptible --el objeto que se percibe-- (prameya) manufacturado (kṛtaḥ) por el Poder (śakti) del Ser (ātma) (es) totalmente (samyak) real (tāttvikaḥ), (es) sin embargo (parantu) completamente (samyak) inventado (kḷptam). El Ser (ātmā), el Más Alto (para) Perceptor o Experimentador (pramātā) en persona (sākṣāt), no está conectado (asaṅyuktaḥ bhavati) con transitoriedad (anityatā), placer (sukha), dolor (duḥkha) y cosas así (ādi), porque Él no es un invento (tasya akalpitatvāt). Y (ca) toda (sarvam) esta (idam) invención (kalpitam) de Su Poder (sva-śakteḥ), que aparece en la forma (rūpeṇa) del universo (viśva) como (iva) un drama (nāṭakam), (es) únicamente (kevalam) para (artham) el reconocimiento (pratyabhijñā) del Libre (svatantra) Ser (ātma), y (ca) no (na) de otro modo (anyathā). Está ciertamente (saḥ khalu) atado (baddhaḥ) el que (yaḥ) no está (na) resuelto a (udyataḥ) reconocer (pratyabhijñāyām) a su propio (sva) (y) Libre (svacchanda) Ser (ātma), y (ca) por esta razón (anena hetunā), tal (īdṛk) persona esclavizada (bādhyaḥ) no (na) cesa (viramati) de trasmigrar (saṁsaran) desde este cuerpo (etad-dehāt) a otro (anya) cuerpo (deham), desde este pensamiento (etad-vikalpāt) a otro (anya) pensamiento (vikalpam), etc. (iti-ādi)5 .

La ausencia de Verdad (asatyam) (o) vacío (śūnyam) absoluto (sampūrṇa) cuya naturaleza (rūpam) es inexistencia (abhāva) —de lo cual se hablará posteriormente (vakṣyamānam)—, aparte de (bhinnam) en la esfera (viṣaya) de las palabras (śabda), no existe nunca, para nada (na manāk api bhavati kadācit). "¿Por qué (kena hetunā iti)?", porque (yatas) ese (tad) vacío (śūnyam) absoluto (sampūrṇa) inventado (kalpita) es percibido o experimentado (pramīyate) por alguien (kenāpi) siempre (sadā). ¿Quién (kaḥ) (es) el perceptor o experimentador (pramātā) de eso --del supuesto vacío absoluto-- (tasya... iti)? La Verdad (satyam eva), (es decir,) ¡la Más Alta Realidad (pāramārthya-ātmaka)! En suma (kim bahunā), la inexistencia (abhāvaḥ) del Ser (ātmanaḥ) (es) sin duda (asandeham) otra (anyat) invención (kalpitam) manufacturada (kṛtam) por el Poder del Ser (ātma-śaktyā). Los otros vacíos (anyāni... śūnyāni) en la forma de (rūpa) sueño profundo (sauṣupta), etc. (ādi) (están) constantemente (sarvadā eva) llenos de (śālīni) existencia (sattā) pues ellos son recordados (teṣāṁ smaryamānatvāt), pero (tu) la inexistencia (abhāvaḥ) nunca es recordada (na smaryate kadācana) debido a la constante presencia (nitya-sannidheḥ) del Recordador (smārakasya), (a saber,) del Ser (ātmanaḥ)6 .

En su Sāṅkhyapravacanasūtra (sva-sāṅkhyapravacanasūtre), la veracidad (satyatā) (es) así (tathā) indicada (sūcitā) por el venerable Vyāsa (śrī-vyāsena):

"Veracidad (satyam) (es) la concordancia (yathā) de habla (vāc) (y) mente --manas o manasa-- (manase) con respecto al hecho (arthe). Así como (yathā... yathā... yathā) (se ha) visto (dṛṣṭam), inferido (anumitam) (y) oído (śrutam), así (tathā) (deberían ser) habla (vāc) y (ca) mente (manaḥ... iti); (o sea, uno debería hablar y pensar exactamente como ha visto, inferido y oído). Desde este punto en adelante (paratra), (es cierta o veraz) esa (sā) palabra (vāc) (que se) pronuncia (uktā) para transferir (saṅkrāntaye) el propio (sva) conocimiento (bodha) (a otra gente), si (yadi) no (na) es (bhavet) engañosa (vañcitā), confusa (bhrāntā) o (vā... vā) carente de sentido (pratipattibandhyā... iti). Esta (palabra) (eṣā) sirve (pravṛttā) para (artham) el beneficio (upakāra) de todos (sarva) los seres (bhūta-s), (y) no (na) para dañar (upaghātāya) (a esos mismos) seres (bhūta). Y (ca) de este modo (evam api), si (yadi) (esa) palabra hablada (abhidhīyamānā) tuviese como principal objetivo (parā eva syāt) perjudicar (upaghāta) a los seres (bhūta), no sería (na... bhavet) verdad (satyam)... sería (bhavet) únicamente (eva) pecado (pāpam). A través de esa (tena) pretendida (ābhāsena) virtud (puṇya), (que) sólo tiene apariencia (pratirūpakeṇa) de (verdadera) virtud (puṇya), uno llega (prāpnuyāt) a la dolorosa (kaṣṭam) oscuridad del infierno (tamaḥ). Por esa razón (tasmāt), después de haber investigado (parīkṣya), uno debería decir (brūyāt) (esa) verdad (satyam) que fuese beneficiosa (hitam) para todos (sarva) los seres (bhūta... iti)."

Sin embargo (tu), esa (asau) veracidad (satyatā) señalada (nirdiṣṭā) por el ilustre (śrīmat) Vyāsa (vyāsena) (está) solamente (kevalam) conectada con (anuṣaktā) la invención (kalpita) cuya forma es (rūpa) el universo (viśva) repleto de (maya) transitoriedad (anityatā), placer (sukha) (y) dolor (duḥkha), a saber (tad-yathā), la explicación (vyākhyā) del gran sabio (mahābudhasya) se mueve (gatā eva) en la esfera (viṣaya) de verdad (satya) (y) falsedad (asatya) inventadas (kḷpta). La verdadera (vāstavika) veracidad (satyatā) no es (na) así (evam) sino más bien (api tu) una permanencia (avasthānam) en la propia (sva) naturaleza (sva-rūpa) que es (ātmaka) el Ser (ātma) esencial (sāra-bhūta). Aún (api) si (yadi) la veracidad (satyatā) tal como (iva) la enseña (upadiṣṭā) el venerable Vyāsa (śrī-vyāsena) fuese practicada (abhyastā) por alguien (kena-api), él (saḥ) hace (karoti) eso (tad) por medio de (yuktyā) una permanencia (avasthāna) en el propio (sva), Libre (svatantra) (y) Bienaventurado (ānandi) Ser (ātma), y (ca) no (na) de otro modo (anyathā). Como consecuencia de todo ello (tad-anusāreṇa), puesto que la permanencia en el Ser se mueve (ātma-avasthānasya... gatatvāt) en la esfera (viṣaya) de la Verdad (satya), ella --es decir, la permanencia en el Ser-- (tad) es (bhavati) veracidad (satyatā) suprema (paramā) en todo momento (sarva-kālam) ciertamente (nūnam)7 ||4||

1  El Ser es básicamente Prakāśa o Luz. Si Él fuese sólo eso, nunca sería consciente de Su propia existencia. En este caso, no emergería ningún universo como resultado, porque "Yo" (Aham) es la piedra angular de la experiencia universal. A Su Poder también se lo conoce como Vimarśa, el cual, apareciendo como conciencia del Yo, lo hace darse cuenta de Su existencia. Prakāśa es como arcilla, y Vimarśa es el alfarero con su torno. Por supuesto, esto es un ejemplo imperfecto, pues el alfarero y el torno del alfarero son distintos de la arcilla, pero en el caso de Prakāśa y Vimarśa ambos forman una compacta masa, es decir, están en completa unidad.

Por lo tanto, como digo en la oración laudatoria al inicio de este comentario: "El transitorio universo es ciertamente tallado aquí, a partir de la Luz pura, por Su propio Poder." En definitiva, el Poder del Ser manufactura o inventa un universo entero a partir del Ser Mismo. En este sentido, todo este invento llamado el universo es totalmente real como Su Poder, pero al ser algo manufacturado, no es nunca la Más Alta Realidad (el Ser y Su Poder) como Ella es esencialmente. De ahí que el universo esté siempre lleno de placer, dolor, cambios y cosas similares.Retornar 

2  Los tres niveles de verdad son: Verdad, verdad y falsedad inventadas, y ausencia de Verdad. El primero es la Más Alta Realidad (el Ser y Su Poder), el segundo se mueve en el campo de acción llamado el universo, y el último nunca realmente existe excepto en el reino de las palabras. El primer nivel está totalmente desprovisto de transitoriedad, placer y dolor. Es el Estado del Ser esencial y nunca una invención de Su Poder. El segundo nivel es solamente una gigantesca invención manufacturada por Su incansable Poder. En este nivel, existen interminables verdades y falsedades (mentiras) que siempre se conectan con transitoriedad, placer y dolor. Finalmente, el tercer nivel es únicamente una abstracción filosófica porque en la práctica, como el Ser existe constantemente y por siempre, Su ausencia nunca se percibe en realidad. Si el Ser cesase de existir, Su Poder cesaría con Él, y el universo (el invento o manifestación de Su Poder) experimentaría una seria interrupción. Como nadie ha experimentado jamás esa interrupción, establecer que existe un estado de total ausencia de Verdad (es decir, inexistencia del Ser) es todo un disparate, pues cada vez que una persona experimenta una aparente interrupción del universo en la forma de un vacío, esa experiencia es recordada por alguien. ¿Quién es? ¡El Ser! Como resultado, las experiencias de vacío confirman la permanente existencia del Ser en vez de negarla. El tema relativo a inexistencia será abordado en profundidad en mi comentario sobre el undécimo aforismo de este mismísimo primer capítulo.Retornar 

3  Como el Ser no puede describirse de ningún modo, cada vez que alguien intenta hacer eso, el resultado siempre es no plenamente cierto (en el más alto sentido) sino más bien una invención o manifestación de Su propio Poder en el plano de las palabras. Por lo tanto, el Ser es siempre relativo a la propia experiencia. La pregunta obvia ahora es: "¿Cuál es el objeto de leer o escribir una gigantesca escritura repleta de conocimiento sobre el Ser entonces?". El propósito es comprender la naturaleza, manifestaciones, etc. de la Más Alta Realidad. Adicionalmente, un aspirante espiritual debe acumular mérito y experiencia a través de diversas prácticas o carecerá de sādhanāśakti (poder proveniente de la práctica). Si ese poder no está en el aspirante, será un mero teórico sin verdadero poder para darse plenamente cuenta del Ser. Asimismo, sin mérito y experiencia suficientes, el aspirante no puede sacarle el máximo provecho a una experiencia de iluminación espiritual simplemente porque Su Poder corre el velo de la ignorancia. Cuando se corre este velo, el aspirante experimenta el oscuro vacío de Māyā. Este proceso también impide que su sistema se rompa por la intensidad de la experiencia. Si alguien, totalmente desprovisto de mérito y experiencia, fuese expuesto a una plena revelación de la Más Alta Realidad de repente, se derrumbaría instantáneamente. Sería como una hormiga ascendiendo a la categoría de humano repentinamente. Si eso sucediese, esa persona no podría comprender lo que le está ocurriendo. En teoría, el Ser puede dar Liberación Final a cualquier criatura atada por la ignorancia debido a Su Libertad Absoluta, pero en la gran mayoría de los casos le dará ese tesoro a los que sean merecedores y experimentados. Entonces, la Liberación Final también denominada iluminación espiritual prácticamente nunca es barata y disponible para todos así como así. El tema relacionado con la acumulación de mérito y experiencia será analizado en detalle cuando comente sobre el sexto aforismo del tercer capítulo más adelante.Retornar 

4  Todo lo que se ponga en palabras, es una invención o manufactura del Poder del Ser. Ciertamente, este universo es una forma adoptada por Su Poder, pero el universo nunca es la Más alta Realidad tal como Ella es esencialmente. Cuando uno obtiene Liberación, este hecho es muy claro. Sí, el universo entero luce como una expansión del propio Poder, el cual está en plena unidad con Uno Mismo (el Ser). De todos modos, es aún un invento y no el Ser como Él es esencialmente. La Más Alta Realidad es siempre el Ser y Su Poder como Aham o "Yo". El resto es una manifestación del Poder. Esto puede ser confuso mientras uno no tenga la experiencia de la Liberación Final, pero después que se consigue, es claro como el cristal. A su vez, si se ve al universo plenamente como el Ser esencial, entonces no es más "el universo" sino el Ser Mismo en persona. De esta manera, todas las frases que describen invenciones, p. ej. "Yo soy esta persona con este cuerpo, mente, opiniones, etc." es sólo una invención y nunca la Más Alta Realidad. Todo lo que está dentro del alcance de la percepción de sentidos y mente es inventado, todo lo que está en la mente es otro invento también. De hecho, la mente misma es inventada. Este mundo es también otra invención de Su Poder. ¿Por qué es todo esto un invento y no la Más Alta Realidad? Porque todas esas cosas están constantemente asociadas con transitoriedad, placer, dolor, cambio y cosas similares, en tanto que el Ser y Su Poder están siempre libres de todo eso. El universo es absolutamente real (nunca ilusorio como lo plantean algunas escuelas filosóficas), pero aun así es una invención y no la Verdad absoluta llena de Libertad y Dicha.Retornar 

5  El Ser es Real en el sentido pleno de la palabra pues no es un invento o manifestación llevada a cabo por nadie. Todo el universo, apareciendo como un drama manifestado por Su Poder es sólo para el reconocimiento de Su propia naturaleza esencial y no para mero placer de los sentidos. Están en esclavitud las personas que no pueden captar todavía que nacieron como encarnaciones del Ser para elevarse a sí mismos hacia el plano del Ser Mismo a través de un reconocimiento total de su (de ellos) verdadera naturaleza espiritual. Como están en esclavitud, experimentan placer, dolor, cambio y el resto de miserias en este mundo. Seguirán trasmigrando desde un cuerpo a otro cuerpo, desde un pensamiento a otro pensamiento y así sucesivamente hasta que se den cuenta de su propio Ser. ¿Qué más podría uno decir con respecto a esto entonces?Retornar 

6  La ausencia de Verdad en la forma de un vacío o nadidad absoluta, es decir, inexistencia, nunca existe realmente salvo en el mundo de las palabras. La inexistencia fue inventada por Su Poder para velar Su naturaleza esencial una vez más. La noción de que el vacío absoluto es la meta de la vida es difundida por varios sistemas filosóficos debido al gran engaño perpetrado por el Poder. Si el Ser pudiese cesar de existir, la inexistencia sería posible. Pero como el Ser es la existencia absoluta en persona, la inexistencia no puede existir jamás en ninguna parte, debido a la presencia del Autoexistente. Hay, no obstante, una serie de vacíos tales como el del sueño profundo, pero todos ellos son invenciones de Su Poder y en consecuencia se los percibe. Como son percibidos, pueden ser recordados. El Ser es tanto el que percibe como el que los recuerda a todos. Como Él está constantemente existiendo, la inexistencia nunca es recordada por nadie. Esto es tan sencillo de comprender que uno se pregunta cómo existen sistemas filosóficos aún hoy postulando que el vacío absoluto (inexistencia) es la Más Alta Realidad. Éste es otro disparate manufacturado por Su juguetón Poder indudablemente. Como dije en una nota explicativa anterior, explicaré la inexistencia de la inexistencia misma en el comentario sobre el undécimo aforismo de este primer capítulo.Retornar 

7  En su Sāṅkhyapravacanasūtra, el venerable Vyāsa da una asombrosa explicación de lo que es la veracidad. Hace así mientras comenta sobre el aforismo 30 de la 2da sección de los Pātañjalayogasūtra-s. Pero esa definición es sólo válida cuando placer, dolor, transitoriedad, etc. existen. No es válida en el reino de la Verdad Misma, a saber, del Ser, porque Él es sin segundo, sin dolor, sin placer, sin transitoriedad y todo eso. Por eso es que establecí respetuosamente, como una expansión de la explicación dada por el gran sabio, que la verdadera veracidad (o sea, la veracidad en el más alto sentido) es siempre una permanencia en el Ser que es la Verdad Misma en total Libertad. Aun si alguien quiere que su comportamiento en la vida se atenga al precepto señalado por Vyāsa, hará así solamente permaneciendo en su propio Ser y no de otra manera. Si uno no puede permanecer de ese modo, no podrá seguir ese precepto al pie de la letra. ¿Cómo ser completamente veraz si uno ignora lo que es la Verdad? Si uno no conoce su verdadera Esencia y sigue pensando que es el individuo limitado dotado de cuerpo, mente, personalidad, opiniones y nimiedades similares, ¿cómo podrá seguir las palabras del gran sabio? Esto no es posible salvo que uno reconozca al Bendito mediante Su propia Gracia. Puesto que la veracidad tal como la plantea Vyāsa todavía depende de la permanencia en el Ser, pruebo que "la permanencia en el Ser" es en todo momento el más alto modo de veracidad. ¡Qué este glorioso Ser sea alabado siempre!Retornar 

al inicio


 Información adicional

Gabriel Pradīpaka

Este documento ha sido concebido por Gabriel Pradīpaka, uno de los dos fundadores de este sitio, y guru espiritual versado en idioma Sánscrito y filosofía Trika.

Para mayor información sobre Sánscrito, Yoga y Filosofía India; o si quieres hacerme algún comentario, preguntar algo o corregir algún error, siéntete libre de contactarnos: Ésta es nuestra dirección de correo.



Regresa a Introducción Top  Sigue leyendo I. 5-8

Publica tu comentario

Para publicar un comentario, por favor regístrate o ingresa.