Sanskrit & Trika Shaivism (Español-Home)

¡Javascript está deshabilitado! ¡Revisa este enlace!


 El Paramārthasāra (Paramarthasara) de Abhinavagupta: Estrofas 75 a 78 - Shaivismo No dual de Cachemira

Traducción normal


 Introducción

El Paramārthasāra continúa con cuatro estrofas más. Éste es el decimonoveno grupo de estrofas, el cual se compone de 4 de las 105 que constituyen la obra entera.

Por supuesto, también insertaré las estrofas originales sobre las cuales Yogarāja esté comentando. Escribiré muchas notas para hacer que este libro sea tan entendible para el lector promedio como me sea posible.

El Sánscrito de Yogarāja estará en color verde oscuro en tanto que las estrofas originales de Abhinavagupta se exhibirán en color rojo oscuro. A su vez, dentro de la transliteración, las estrofas originales estarán en color marrón, mientras que los comentarios de Yogarāja aparecerán en negro. Asimismo, dentro de la traducción, las estrofas originales de Abhinavagupta, es decir, el Paramārthasāra, estarán en colores verde y negro, en tanto que el comentario de Yogarāja contendrá palabras tanto en color negro como en rojo.

Lee el Paramārthasāra y experimenta Supremo Ānanda o Divina Bienaventuranza, querido Śiva.

Importante: Todo lo que está entre paréntesis y en cursiva dentro de la traducción ha sido agregado por mí para completar el sentido de una determinada frase u oración. A su vez, todo lo que está entre doble guión (--...--) constituye adicional información aclaratoria también agregada por mí.

al inicio


 Estrofa 75

बाह्यदेवगृहे किल भक्तः पुष्पाद्याहरणपूर्वं देवपूजापरो दृष्टो देहदेवगृहे पुनर्ज्ञानी किं कुर्वन्नधितिष्ठति — इत्याह


तत्र च परमात्ममहाभैरवशिवदेवतां स्वशक्तियुताम्।
आत्मामर्शनविमलद्रव्यैः परिपूजयन्नास्ते॥७५॥


तस्मिन्स्वदेहदेवगृहे प्रकृष्टयोगी परमः सर्वातिशायी यश्चैतन्यलक्षण आत्मा स एव निःशेषशब्दादिविषयोपभोगविलायनप्रगल्भत्वाद्भैरवो भरणरवणवमनस्वभावः स एव शिवदेवता प्रकृष्टश्रेयोरूपो देवस्तां परिपूजयन्नास्तेऽनवरतं वक्ष्यमाणेन क्रमेण तां तर्पयन्परिस्फुरेत्। ननु बाह्यदेवता परिवारयुता भवत्येतां किम्परिवारयुतां समर्चयेत् — इत्याह स्वशक्तियुतामिति। स्वाश्चैतन्यरश्मिरूपाश्चिन्निर्वृतीच्छाज्ञानक्रियाशक्तीनां विभवात्मिकाश्चक्षुरादिकरणशक्तयस्ताभिर्युतां समन्तादावृताम्। कैः परिपूजयन्नास्ते — इत्याह आत्मामर्शन इत्यादि। स्वात्मैवेदं सर्वमिति यद् आमर्शनं सर्वपदार्थानां संविद्रूपतया पूर्णाहन्ताविश्रान्तिलक्षणो यः परामर्शस्तेन द्वैतकालुष्यकलङ्कपरिक्षयाद्विमलानि यानि शब्दादिविषयपञ्चकरूपाणि पूजार्थं द्रव्याणि जाड्यापगमेन विशुद्धानि तैरात्मामर्शनविमलद्रव्यैः — इति। अयमाशयः — ज्ञानी हेयोपादेयभेदकलङ्कपरित्यागेनायत्नोपनतं शब्दादिविषयपञ्चकं श्रोत्रादिकरणदेवीभिः समाहृत्यान्तश्चमत्कुर्वन्स्वात्मनाभेदमापादयति — इत्येवमनवरतं प्रतिविषयस्वीकारकाले योऽन्तरभेदेन चमत्कारः पूर्णाहन्तास्फुरणमेतदेव स्वात्मदेवतापूजनमत एव शब्दादयो विषयाः पूजोपकरणमित्यवधानवता विषयग्रहणकाले प्रतिक्षणं स्वात्मदेवतापूजकेन भाव्यम् — इति रहस्यविदः। एतदेव स्तुतिद्वारेण राजानकरामो दृब्धवान्यथा

नित्योद्दामसमुद्यमाहृतजगद्भावोपहारार्पणव्यग्राभिस्तव तैजसीप्रभृतिभिर्यच्छक्तिभिस्तर्प्यते।
तन्मांसास्रवसास्थिकूटकलिले काये श्मशानालये रूपं दर्शय भैरवं भवनिशासञ्चारवीरस्य मे॥

इति॥७५॥

Bāhyadevagṛhe kila bhaktaḥ puṣpādyāharaṇapūrvaṁ devapūjāparo dṛṣṭo dehadevagṛhe punarjñānī kiṁ kurvannadhitiṣṭhati — Ityāha


Tatra ca paramātmamahābhairavaśivadevatāṁ svaśaktiyutām|
Ātmāmarśanavimaladravyaiḥ paripūjayannāste||75||


Tasminsvadehadevagṛhe prakṛṣṭayogī paramaḥ sarvātiśāyī yaścaitanyalakṣaṇa ātmā sa eva niḥśeṣaśabdādiviṣayopabhogavilāyanapragalbhatvādbhairavo bharaṇaravaṇavamanasvabhāvaḥ sa eva śivadevatā prakṛṣṭaśreyorūpo devastāṁ paripūjayannāste'navarataṁ vakṣyamāṇena krameṇa tāṁ tarpayanparisphuret| Nanu bāhyadevatā parivārayutā bhavatyetāṁ kimparivārayutāṁ samarcayet — Ityāha svaśaktiyutāmiti| Svāścaitanyaraśmirūpāścinnirvṛtīcchājñānakriyāśaktīnāṁ vibhavātmikāścakṣurādikaraṇaśaktayastābhiryutāṁ samantādāvṛtām| Kaiḥ paripūjayannāste — Ityāha ātmāmarśana ityādi| Svātmaivedaṁ sarvamiti yad āmarśanaṁ sarvapadārthānāṁ saṁvidrūpatayā pūrṇāhantāviśrāntilakṣaṇo yaḥ parāmarśastena dvaitakāluṣyakalaṅkaparikṣayādvimalāni yāni śabdādiviṣayapañcakarūpāṇi pūjārthaṁ dravyāṇi jāḍyāpagamena viśuddhāni tairātmāmarśanavimaladravyaiḥ — Iti| Ayamāśayaḥ — Jñānī heyopādeyabhedakalaṅkaparityāgenāyatnopanataṁ śabdādiviṣayapañcakaṁ śrotrādikaraṇadevībhiḥ samāhṛtyāntaścamatkurvansvātmanābhedamāpādayati — Ityevamanavarataṁ prativiṣayasvīkārakāle yo'ntarabhedena camatkāraḥ pūrṇāhantāsphuraṇametadeva svātmadevatāpūjanamata eva śabdādayo viṣayāḥ pūjopakaraṇamityavadhānavatā viṣayagrahaṇakāle pratikṣaṇaṁ svātmadevatāpūjakena bhāvyam — Iti rahasyavidaḥ| Etadeva stutidvāreṇa rājānakarāmo dṛbdhavānyathā

Nityoddāmasamudyamāhṛtajagadbhāvopahārārpaṇavyagrābhistava taijasīprabhṛtibhiryacchaktibhistarpyate|
Tanmāṁsāsravasāsthikūṭakalile kāye śmaśānālaye rūpaṁ darśaya bhairavaṁ bhavaniśāsañcāravīrasya me||

Iti||75||

Verdaderamente (kila) se ve (dṛṣṭaḥ) en un templo externo (bāhya-deva-gṛhe) a un devoto (bhaktaḥ) dedicado a (paraḥ) la adoración (pūjā) de Dios (deva) acompañado por (pūrvam) el acto de traer (āharaṇa) flores (puṣpa) (como ofrendas). Sin embargo (punar), en el templo (deva-gṛhe) del cuerpo (deha), ¿qué (kim) continúa (adhitiṣṭhati) haciendo (kurvan) el Conocedor del Ser (jñānī)? (Para responder esa pregunta, Abhinavagupta) dijo (āha) así (iti):


Y (ca) en ese (templo de su propio cuerpo) (tatra), (el Conocedor del Ser) continúa (āste) adorando (paripūjayan) a la deidad (devatām) (llamada) Śiva (śiva), (también conocida como) el Ser Supremo (parama-ātma) (y) el Gran Bhairava (mahā-bhairava), que está acompañada por (yutām) Su propios (sva) Poderes (śakti). (Lo adora a Él) con substancias (dravyaiḥ) (que son) totalmente puras (vimala) (debido a su) remembranza (āmarśana) del Ser (ātma)||75||


("Paramātma" --lit. el Ser Supremo-- en la estrofa significa) el (saḥ eva) que (yaḥ) (es) "Ātmā" --lit. el Ser-- (ātmā) ya que está caracterizado por (lakṣaṇaḥ) Caitanya o Conciencia en Absoluta Libertad (caitanya) (y) "Parama" (paramaḥ) (o) Esto que lo sobrepasa (atiśāyī) todo (sarva). (Asimismo,) puesto que Él es diestro (pragalbhatvāt) en disolver (vilāyana) el goce (upabhoga) de todos (niḥśeṣa) los objetos (viṣaya) (tales como) sonidos (śabda), etc. (ādi), (se lo conoce como) "Bhairava" (bhairava) (o) Éste cuya naturaleza (sva-bhāvaḥ) (es) sostener, retirar y manifestar al universo (bharaṇa-ravaṇa-vamana). Ese mismísimo (Paramātmā o Bhairava) (saḥ eva) (es) la deidad (devatā) (llamada) Śiva (śiva), (es decir,) Dios (devaḥ) cuya esencia (rūpaḥ) es el Más Alto (prakṛṣṭa) Bien (śreyas) --o "Superior y Auspicioso"--. El Yogī (yogī) superior (prakṛṣṭa), en el templo (tasmin... deva-gṛhe) de su propio (sva) cuerpo (deha), continúa (āste) adorando (paripūjayan) constantemente (anavaratam) mediante el método (krameṇa) del que se hablará más adelante (vakṣyamāṇena), (o sea,) sigue (parisphuret) complaciéndolo (tarpayan) a Él (tām).

Una objeción (nanu): "(Puesto que) la deidad (devatā) externa (bāhya) está (bhavati) acompañada por (yutā) un gran séquito (parivāra), ¿por qué clase (kim) de gran séquito (parivāra) está acompañada (yutām) esta (deidad llamada Śiva) a quien (etām) (el Yogī superior) honra (samarcayet... iti)?". (Abhinavagupta) dijo (āha): "svaśaktiyutām" (sva-śakti-yutām iti).

("Svaśakti" in "svaśaktiyutām" quiere decir) Sus propios (svāḥ) (y) gloriosos (vibhava-ātmikāḥ) poderes (śaktayaḥ) de los sentidos (karaṇa) (tales como) el poder visual (cakṣus), etc. (ādi), que son los rayos (raśmi-rūpāḥ) de la Conciencia en Libertad Absoluta (caitanya) (y) les pertenecen a los Poderes --es decir, derivan de los Poderes-- (śaktīnām) de Cit --Conciencia-- (cit), Nirvṛti --Bienaventuranza-- (nirvṛti), Icchā --Voluntad-- (icchā), Jñāna --Conocimiento-- (jñāna) (y) Kriyā --Acción-- (kriyā); (y el término "yutām" significa) a la completamente (samantāt) llena (āvṛtām) de ellos --de esos Poderes-- (tābhiḥ) --en otras palabras, "el Yogī superior continúa adorando a la deidad llamada Śiva, también conocida como el Ser Supremo y el Gran Bhairava, que está acompañada por Su propios Poderes de Conciencia, Bienaventuranza, Voluntad, Conocimiento y Acción--.

"¿Mediante qué tipo de cosas (kaiḥ) continúa él (āste) adorando (paripūjayan... iti)?". (Abhinavagupta) dijo (āha): "ātmāmarśana" (ātma-āmarśana), etc. (iti-ādi).

El "āmarśana" (āmarśanam) de que (yad) "El propio (sva) Ser (ātmā eva) (es) todo (sarvam) esto (idam... iti)" (implica) la remembranza (parāmarśaḥ) que (yaḥ) se caracteriza por (lakṣaṇaḥ) un reposo o descanso (viśrānti) en la Perfecta y Plena conciencia del Yo (pūrṇa-ahantā) que aparece en la forma de (rūpatayā) Conciencia Pura (saṁvid) en el caso de todos los objetos (sarva-padārthānām). A causa de la extirpación (parikṣayāt) de la mancha (kalaṅka) derivada de la turbiedad (kāluṣya) del dualismo (dvaita) mediante esa (remembranza) (tena), las substancias (dravyāṇi) para realizar adoración (pūjā-artham), las cuales (yāni) consisten en (rūpāṇi) un grupo de cinco (pañcaka) objetos (viṣaya) (tales como) sonido (śabda), etc. (ādi), (se tornan) "vimala" (vimalāni) (o) totalmente puras (viśuddhāni) puesto que ellas abandonan (apagamena) (su) estado de inconciencia (jāḍya) --es decir, ellas dejan de ser substancias inertes y se vuelven llenas de Vida o Conciencia--. (Por lo tanto, el Yogī superior continúa adorando a Śiva) con esas (taiḥ) substancias (dravyaiḥ) que se han vuelto totalmente puras (vimala) debido a (su) remembranza (āmarśana) del Ser (ātma... iti).

Éste (ayam) (es) el sentido (āśayaḥ): El Conocedor del Ser (jñānī), abandonando completamente (parityāgena) la mancha (kalaṅka) dualista (bheda) (basada en) lo que debe ser aceptado (upādeya) (o) rechazado (heya), (y) apropiándose (samāhṛtya), a través de las diosas (devībhiḥ) de los sentidos (karaṇa)(tales como) el poder auditivo (śrotra), etc. (ādi)—, del grupo de cinco (pañcakam) objetos (viṣaya) —p. ej. sonido (śabda) y así sucesivamente (ādi)— que es generado (upanatam) sin esfuerzo (ayatna), trae (a este grupo) a un estado (āpādayati) de unidad (abhedam) con él mismo --con su propio Ser-- (sva-ātmanā) mientras expresa un asombroso Deleite interno (antar-camatkurvan). Así (iti evam), esto (etad eva) (es) la adoración (pūjanam) de la deidad (devatā) (denominada) el propio (sva) Ser (ātma): Un destello (sphuraṇam) de la Perfecta y Plena conciencia del Yo (pūrṇa-ahantā) (en la forma de) un Deleite (camatkāraḥ) que (yaḥ) (está) en unidad interna (antar-abhedena) constantemente (anavaratam) (y que se experimenta) en el momento (kāle) de recibir (a través de los sentidos) (svīkāra) cada uno (prati) de (tales) objetos --sonido, etc.-- (viṣaya). Debido a esto --desde este punto de vista superior, o sea, a causa de la unidad interna del gran Yogī con el universo entero-- (atas eva), "objetos (viṣayāḥ) (tales como) sonido (śabda), etc. (ādayaḥ) (son considerados como) los requisitos para la adoración de una deidad (pūjā-upakaraṇam iti)". (En consecuencia, la verdadera adoración) debe ser realizada (bhāvyam) por un atento (avadhānavatā) adorador (pūjakena) de la deidad (devatā) (llamada) su propio (sva) Ser (ātma) a cada momento (prati-kṣaṇam), en el instante (kāle) en que percibe (grahaṇa) objetos (viṣaya). Esto es establecido por los que conocen la enseñanza secreta (iti rahasya-vidaḥ).

De igual modo (yathā), el compositor (dṛbdhavān) (cuyo nombre es) Rājānakarāma --más conocido como Rāmakaṇṭha-- (rājānakarāmaḥ) (ha descripto) esta misma (verdad) (etad eva) por medio de (dvāreṇa) una alabanza (stuti):

"(Puesto que la deidad) es complacida (por mí) (tarpyate) a través de cuyos poderes --a través de los poderes de los sentidos-- (yad-śaktibhiḥ) —comenzando por (prabhṛtibhiḥ) el que aparece en taijasa --el estado de sueño--, etc. (taijasī)— que --tales poderes-- están intensamente ocupados en (vyagrābhiḥ) ofrecerte (arpaṇa) a Ti (tava) objetos (bhāva) mundanos (jagat) como regalo (upahāra), (tales objetos) siempre (nitya) emergiendo (samudyama) de modo irrestricto (uddāma), consiguientemente (tad), muéstrame (darśaya... me) la terrible (bhairava) forma (rūpam) del Héroe (vīrasya) que vaga (sañcāra) en la noche (niśā) del Saṁsāra --Trasmigración repleta de miseria-- (bhava) como un cuerpo (kāye) que reside en campos crematorios (śmaśānālaye) (y) está cubierto con (kalile) una masa (kūṭa) de carne (māṁsa), sangre (asra), grasa (vasā) (y) huesos (asthi... iti)".

||75||


Aún sin notas explicativas

al inicio


 Estrofa 76

पूजान्ते तावदग्निहवनेन भाव्यम् — इति ज्ञानिनः कथं तत् — इत्याह


बहिरन्तरपरिकल्पनभेदमहाबीजनिचयमर्पयतः।
तस्यातिदीप्तसंविज्ज्वलने यत्नाद्विना भवति होमः॥७६॥


तस्य एवंविधस्य स्वात्मदेवतापूजकस्यातिदीप्ते पराहन्ताचमत्कारभास्वरे चैतन्याग्नौ यत्नाद्विना तिलाज्येन्धनादिस्वीकारकदर्थनाया ऋते होमो वह्नितर्पणं सम्पद्यते। किं कुर्वतः — इत्याह बहिरन्तर इत्यादि। बहिर्नीलादौ प्रमेये यत् स्वपरप्रमातृकल्पनमन्तर्ग्राह्ये सुखादौ च यत् सङ्कल्पनम् — इत्येवंरूपो यो भेदो बाह्याबाह्ययोः प्रमातृप्रमेययोर्निश्चयसङ्कल्पनाभिमानवृत्तिस्वभावं नानात्वमेतदेव महाबीजं प्रमातृप्रमेययोस्ततः समुत्पत्तेस्तस्य कल्पनारूपस्य भेदबीजभूतस्य निचयो भेदस्यानन्त्याद्राशिस्तमर्पयतः परमाद्वयदृष्ट्याविकल्पकसंविद्रूपानुप्रवेशेन स्वात्मवह्नौ जुह्वतः — इति। अयमाशयः — परब्रह्मात्मकस्य योगिनो देहादिप्रमातृताभिमानाभावाद्यः स्वरससिद्धः स्वपरप्रमातृप्रमेयकलनपरिक्षयः स एवाकृत्रिमो होमः। यथाह भट्टश्रीवीरवामनः

यत्रेन्धनं द्वैतवनं मृत्युरेव महापशुः।
अलौकिकेन यज्ञेन तेन नित्यं यजामहे॥

इति॥७६॥

Pūjānte tāvadagnihavanena bhāvyam — Iti jñāninaḥ kathaṁ tat — Ityāha


Bahirantaraparikalpanabhedamahābījanicayamarpayataḥ|
Tasyātidīptasaṁvijjvalane yatnādvinā bhavati homaḥ||76||


Tasya evaṁvidhasya svātmadevatāpūjakasyātidīpte parāhantācamatkārabhāsvare caitanyāgnau yatnādvinā tilājyendhanādisvīkārakadarthanāyā ṛte homo vahnitarpaṇaṁ sampadyate| Kiṁ kurvataḥ — Ityāha bahirantara ityādi| Bahirnīlādau prameye yat svaparapramātṛkalpanamantargrāhye sukhādau ca yat saṅkalpanam — Ityevaṁrūpo yo bhedo bāhyābāhyayoḥ pramātṛprameyayorniścayasaṅkalpanābhimānavṛttisvabhāvaṁ nānātvametadeva mahābījaṁ pramātṛprameyayostataḥ samutpattestasya kalpanārūpasya bhedabījabhūtasya nicayo bhedasyānantyādrāśistamarpayataḥ paramādvayadṛṣṭyāvikalpakasaṁvidrūpānupraveśena svātmavahnau juhvataḥ — Iti| Ayamāśayaḥ — Parabrahmātmakasya yogino dehādipramātṛtābhimānābhāvādyaḥ svarasasiddhaḥ svaparapramātṛprameyakalanaparikṣayaḥ sa evākṛtrimo homaḥ| Yathāha bhaṭṭaśrīvīravāmanaḥ

Yatrendhanaṁ dvaitavanaṁ mṛtyureva mahāpaśuḥ|
Alaukikena yajñena tena nityaṁ yajāmahe||

Iti||76||

Al final (ante) de una adoración (pūjā) debería por cierto haber (tāvat... bhāvyam) una oblación al fuego del sacrificio (agni-havanena... iti). ¿Cómo (katham) (sucede) eso (tad) en el caso de un Conocedor del Ser (jñāninaḥ... iti)? (Abhinavagupta) dijo (āha) (lo siguiente:)


En el caso del (Conocedor del Ser) que ofrece (arpayataḥ) la gran (mahā) pila (nicayam) de semillas (bīja) de dualidad (bheda) (constituidas por) invenciones mentales (parikalpana) internas (antara) (y) externas (bahis) al extremadamente brillante Fuego (atidīpta... jvalane) de su (tasya) Conciencia Pura (saṁvid), hay (bhavati) "homa" --el acto de ofrecer oblaciones al fuego-- (homaḥ) sin (vinā) ningún esfuerzo (yatnāt)||76||


En el extremadamente brillante (ati-dīpte)(a saber,) en el resplandeciente (bhāsvare) Deleite (camatkāra) de la Más Alta conciencia del Yo (parā-ahantā)— Fuego (agnau) de la Conciencia en Libertad Absoluta (caitanya) de ése (tasya)(en suma,) de tal (evaṁvidhasya) adorador (pūjakasya) de la deidad (devatā) (llamada) el propio (sva) Ser (ātma)—, hay (sampadyate) "homa" (homaḥ) —oblaciones (tarpaṇam) al fuego (vahni)— sin (vinā) ningún esfuerzo (yatnāt), (en otras palabras,) sin (ṛte) el problema (kadarthanāyāḥ) de tener que conseguir (svī-kāra) semillas de sésamo (tila), manteca clarificada (ājya), combustible (indhana) y así sucesivamente (ādi).

¿Cómo (kim) debe hacerse (kurvataḥ... iti)? (Abhinavagupta) dijo (āha): "bahirantara", etc. (iti-ādi). "Bahir... (parikalpana)" (bahis) (es) la creación mental (yad... kalpana) (acerca de la dualidad entre) uno mismo (sva... pramātṛ) (y) otro sujeto (para-pramātṛ) con referencia a un objeto externo (prameye) (tal como) el color azul, etc. (nīla-ādau), y (ca) ("antaraparikalpana" es) la imaginación (yad saṅkalpanam) (acerca de la dualidad de) un objeto interno (antar-grāhye) (tal como) placer, etc. (sukha-ādau... iti). Tal (evaṁrūpaḥ) dualidad (bhedaḥ) relativa a "externo vs. no externo" (bāhya-abāhyayoḥ), "sujeto vs. objeto" (pramātṛ-prameyayoḥ) (es) diversidad (nānātvam) cuya esencia (sva-bhāvam) consiste en modificaciones mentales --fluctuaciones de la mente-- (vṛtti) (basadas en) la concepción errónea (abhimāna) de asumir que algo es cierto (niścaya-saṅkalpanā). (Y) esta mismísima cosa (etad eva) (es) "mahā-bījam" --lit. muchas semillas-- (mahā-bījam) ya que es el origen (tatas samutpatteḥ) de (la dualidad conocida como) sujeto-objeto (pramātṛ-prameyayoḥ). El "nicaya" (nicayaḥ) de lo que es (tasya... bhūtasya) semillas (bīja) de dualidad (bheda) (y) que se basa en (rūpasya) (mera) imaginación (kalpanā) (es) una pila (de tales semillas) (rāśiḥ) que proviene de lo infinito (ānantyāt) de la diversidad (bhedasya). (La expresión "arpayataḥ... saṁvijjvalane" en la estrofa significa) "arpayataḥ" (arpayataḥ) (o) en el caso de alguien que ofrezca (juhvataḥ) esa (gran pila de semillas nacidas de la dualidad) (tam) al fuego (vahnau) de su propio (sva) Ser (ātma) mediante el punto de vista (dṛṣṭyā) del supremo (parama) no dualismo (advaya), (a saber,) a través de una penetración (anupraveśena) en la naturaleza (rūpa) de la Conciencia Pura (saṁvid) sin pensamientos (avikalpaka... iti).

(Resumiéndolo,) éste (ayam) (es) el sentido (āśayaḥ) (de la estrofa entera entonces:) En el caso del Yogī (yoginaḥ) que es (ātmakasya) el Supremo (para) Brahma (brahma), a causa de la ausencia (abhāvāt) de la concepción falsa (abhimāna) de que la subjetividad (pramātṛtā) (es) el cuerpo (deha), etc. (ādi), el "homa" natural --el acto de ofrecer oblaciones al fuego-- (saḥ eva akṛtrimaḥ homaḥ) (es) la aniquilación (parikṣayaḥ) de las creaciones mentales (kalana) (denominadas) uno mismo-otro (sva-para) (y) sujeto-objeto (pramātṛ-prameya), la cual (yaḥ) es llevada a cabo (siddhaḥ) por la savia y vigor (sara) del Ser (sva).

Como (yathā) dijo (āha) el muy venerable (bhaṭṭaśrī) Vīravāmana (vīravāmanaḥ):

"Adoramos (yajāmahe) siempre (nityam) mediante ese sacrificio (yajñena tena) que no es relativo a este mundo (alaukikena), donde (yatra) el combustible (indhanam) (es) el bosque (vanam) de la dualidad (dvaita) (y) la muerte (mṛtyuḥ) (es) el gran (mahā) animal (paśuḥ) (a sacrificar) verdaderamente (eva... iti)".

||76||


Aún sin notas explicativas

al inicio


 Estrofa 77

एवंरूपस्य याजकस्य ध्यानमाह


ध्यानमनस्तमितं पुनरेष हि भगवान्विचित्ररूपाणि।
सृजति तदेव ध्यानं सङ्कल्पालिखितसत्यरूपत्वम्॥७७॥


नियताकारचिन्तितस्याकारस्यान्यत्र मनोवृत्तेर्गमनात्क्षयोऽस्तीदं पुनरनस्तमितं ध्यानं यस्मादेष भगवान् अप्यनन्तः स्वात्मरूपो महेश्वरः क्रियाशक्तिस्वभावविकल्पस्वातन्त्र्येण यानि विचित्राणि रूपाणि सृजति अनवरतं नानापदार्थान्विकल्परूपानाकारान्बुद्धिदर्पणे समुल्लिखति तदेवास्तोदयवर्जितमेतस्य ध्यानं चिन्तनं नातोऽन्यत्किञ्चित्। इतरत्र तु देवताविशेषे नानावक्त्राङ्गपरिकल्पनया नैयत्यं स्यात्। सर्वो मनोव्यापारः पराशक्तिस्फारपल्लवभूतः — इति जानानस्यानवच्छिन्नमिदं सर्वं परमेश्वरीभूतम्। तथा सङ्कल्पेन मनसा आलिखितं संविद्भित्तौ चित्रीकृतं सत्यरूपत्वं परमार्थता यस्य ध्यानस्य तत्। एवं यतः सर्वमिदं प्रकाशमानं विकल्पोल्लिखितं मनोव्यापाररूपमपि प्रकाशानतिरिक्तं सत्यं सर्वत्र संविदनुगमात् — इति। तदुक्तं श्रीमत्स्वच्छन्दशास्त्रे

यत्र यत्र मनो याति तत्र तत्रैव धारयेत्।
चलित्वा कुत्र गन्तासि सर्वं शिवमयं यतः॥

इति। तथा शैवोपनिषदि

यत्र यत्र मनो याति बाह्ये वाभ्यन्तरे प्रिये।
तत्र तत्र शिवावस्था व्यापकत्वात्क्व यास्यति॥

इति। तस्मात्स्वरसोदितमेतद्योगिनो ध्यानम् — इति॥७७॥

Evaṁrūpasya yājakasya dhyānamāha


Dhyānamanastamitaṁ punareṣa hi bhagavānvicitrarūpāṇi|
Sṛjati tadeva dhyānaṁ saṅkalpālikhitasatyarūpatvam||77||


Niyatākāracintitasyākārasyānyatra manovṛttergamanātkṣayo'stīdaṁ punaranastamitaṁ dhyānaṁ yasmādeṣa bhagavān apyanantaḥ svātmarūpo maheśvaraḥ kriyāśaktisvabhāvavikalpasvātantryeṇa yāni vicitrāṇi rūpāṇi sṛjati anavarataṁ nānāpadārthānvikalparūpānākārānbuddhidarpaṇe samullikhati tadevāstodayavarjitametasya dhyānaṁ cintanaṁ nāto'nyatkiñcit| Itaratra tu devatāviśeṣe nānāvaktrāṅgaparikalpanayā naiyatyaṁ syāt| Sarvo manovyāpāraḥ parāśaktisphārapallavabhūtaḥ — Iti jānānasyānavacchinnamidaṁ sarvaṁ parameśvarībhūtam| Tathā saṅkalpena manasā ālikhitaṁ saṁvidbhittau citrīkṛtaṁ satyarūpatvaṁ paramārthatā yasya dhyānasya tat| Evaṁ yataḥ sarvamidaṁ prakāśamānaṁ vikalpollikhitaṁ manovyāpārarūpamapi prakāśānatiriktaṁ satyaṁ sarvatra saṁvidanugamāt — Iti| Taduktaṁ śrīmatsvacchandaśāstre

Yatra yatra mano yāti tatra tatraiva dhārayet|
Calitvā kutra gantāsi sarvaṁ śivamayaṁ yataḥ||

Iti| Tathā śaivopaniṣadi

Yatra yatra mano yāti bāhye vābhyantare priye|
Tatra tatra śivāvasthā vyāpakatvātkva yāsyati||

Iti| Tasmātsvarasoditametadyogino dhyānam — Iti||77||

(En la estrofa presente, Abhinavagupta) declaró (āha) la meditación (dhyānam) de tal (evaṁrūpasya) sacrificador (yājakasya):


La meditación (de este Conocedor del Ser) (dhyānam) no (está) sin embargo sujeta a declinación --no cesa-- (anastamitam punar) pues (hi) el Afortunado --el Gran Señor-- (eṣaḥ... bhagavān) emite --manifiesta-- (sṛjati) formas (rūpāṇi) que son múltiples y multicolores (vicitra). Esa (tad eva) meditación (dhyānam) (suya es una en la cual todo lo que) es representado (ālikhita) por la mente (sobre el lienzo de la Conciencia Pura) (saṅkalpa) (constituye) la Verdad Más Elevada (satya-rūpatvam)||77||


Existe (asti) destrucción (kṣayaḥ) de una forma (ākārasya) en la cual se ha pensado (cintitasya) como limitada (niyata) en su aspecto (ākāra) debido al movimiento (gamanāt) de las modificaciones mentales (manas-vṛtteḥ). Esta (idam) meditación (dhyānam) (del Conocedor del Ser es) no está sin embargo sujeta a declinación --no cesa-- (anastamitam punar) porque (yasmāt) el Afortunado --Śiva-- (eṣaḥ bhagavān api), el Gran Señor (mahā-īśvaraḥ) infinito (anantaḥ) que es (rūpaḥ) su propio (sva) Ser (ātma), emite --manifiesta-- (sṛjati) formas (rūpāṇi) que (yāni) son múltiples y multicolores (vicitrāṇi) a través de su Libertad Absoluta (svātantryeṇa) con respecto a pensamientos (vikalpa) cuya --de Su Libertad Absoluta-- naturaleza (sva-bhāva) es el Poder (śakti) de Acción (kriyā). (En suma, en la meditación de este gran Yogī,) él constantemente representa (anavaratam... samullikhati) diversas cosas (nānā-padārthān), (es decir,) formas (ākārān) cuya esencia son (rūpān) pensamientos (vikalpa), en el espejo (darpaṇe) de (su) intelecto (buddhi), (y) eso mismo (tad eva) (es) su (etasya) "dhyāna" (dhyānam) (o) meditación (cintanam) desprovista de (varjitam) puesta y salida --fin y comienzo-- (asta-udaya). (Tal meditación suya) no es en absoluto nada más (na... anyat kiñcid) que esto (atas).

Pero (tu), por el otro lado (itaratra), podría haber (syāt) restricción (naiyatyam) con respecto a una particular (viśeṣe) deidad (devatā) según la visualización mental (parikalpanayā) de sus diversos (nānā) rostros (vaktra) (y) cuerpos (aṅga).

(No obstante,) "toda (sarvaḥ) operación (vyāpāraḥ) mental (manas) es (bhūtaḥ) un brote (pallava) que se expande a partir (sphāra) del Más Alto (parā) Poder (śakti... iti)" para el que ininterrumpidamente sabe (jānānasya anavacchinnam) que todo (sarvam) esto (idam) es el Señor Supremo (parama-īśvarī-bhūtam).

De esta manera (tathā), en el caso de la meditación (dhyānasya) de ese (Conocedor del Ser) (yasya), eso (tad) que es "ālikhita" (ālikhitam) —representado (citrī-kṛtam) sobre el lienzo (bhittau) de la Conciencia Pura (saṁvid)— por "saṅkalpa" (saṅkalpena) —por la mente (manasā)(constituye) "satyarūpatvam" (satya-rūpatvam) —la Verdad Más Elevada (parama-arthatā)—.

De este modo (evam), como (yatas) todo (sarvam) esto (idam) es manifestado por la Luz del Ser (prakāśamānam), inclusive (api) eso que es representado (ullikhitam) por los pensamientos (vikalpa) (y) cuya naturaleza (rūpam) es operaciones (vyāpāra) mentales (manas), es la Verdad (satyam) (y en consecuencia) no es diferente de (anatiriktam) la Luz del Ser (prakāśa) ya que (anugamāt) la Conciencia Pura (saṁvid) (está) en todas partes (sarvatra... iti).

Se ha declarado (también) (uktam) esa (misma verdad) (tad) en el venerable Svacchandatantra (śrīmat-svacchanda-śāstre):

"Dondequiera (yatra yatra) que (su) mente (manas) vaya (yāti), (el Yogī) debería mantener su concentración (dhārayet) justo allí (tatra tatra eva). Como (yatas) todo (sarvam) es Śiva (śiva-mayam), (oh mente,) ¿adónde (kutra) irás (gantāsi) con tu moverte (de aquí para allá) (calitvā... iti)?".

Similarmente (tathā), en el Vijñānabhairava --también conocido como la Secreta Doctrina de Śiva-- (śaiva-upaniṣadi):

"Dondequiera (yatra yatra) que la mente (manas) vaya (yāti), ya sea (vā) hacia el exterior (bāhye) (o) hacia el interior (abhyantare), oh Amada (priye), el Estado (avasthā) de Śiva (śiva) (está) justo ahí (tatra tatra) puesto que es todopenetrante (vyāpakatvāt). (Oh mente,) ¿adónde (kva) irás (yāsyati... iti) (entonces)?".

Por lo tanto (tasmāt), la meditación (dhyānam) de este Yogī (etad-yoginaḥ) brota (uditam) desde la savia y vigor (rasa) de (su propio) Ser (sva... iti)||77||


Aún sin notas explicativas

al inicio


 Estrofa 78

जपश्चास्य कीदृशः स्यात् — इत्याह


भुवनावलीं समस्तां तत्त्वक्रमकल्पनामथाक्षगणम्।
अन्तर्बोधे परिवर्तयति च यत्सोऽस्य जप उदितः॥७८॥


वक्ष्यमाणेन क्रमेण यो विश्वस्य प्रतिक्षणमभेदेन पराहन्ताप्रत्यवमर्शः सोऽयमस्य जप उदितोऽकृत्रिमत्वेन कथितः। कोऽसौ — इत्याह भुवनावलीं समस्तां षट्त्रिंशत्तत्त्वसमूहान्तर्वर्तिनीं चत्वारिंशदुत्तरशतद्वयसङ्ख्यातां प्राकारपङ्क्तिं निःशेषां तथा तत्त्वक्रमकल्पनामिति तत्त्वक्रमस्य आत्मविद्याशिवाख्यस्य परिकल्पनां परिच्छेदमथाक्षगणमित्यन्तर्बहिष्करणरूपमिन्द्रियसमूहं च — इति अन्तर्बोधे मध्यमप्राणशक्त्यक्षसूत्रभूतायां स्वसंवित्तौ नादबिन्दुप्रवाहक्रमेण यत्परिवर्तयति अरघट्टघटीयन्त्रवत्प्रतिप्राणविक्षेपसृष्टिस्थितिसंहारक्रमेण सर्वमेतत्स्वसंवित्तौ परिभ्रमयति प्रतिक्षणं नादात्मना परामृशति — इति यावत्। स एव पूर्णाहन्ताविश्रान्तिलक्षणोऽकृत्रिमोऽस्य जपः। अयमाशयः — जपः किल वाच्यरूपाया देवताया वाचकस्य मन्त्रस्योच्चारः स चाक्षमालया प्राणशक्तिव्याप्तिकयाक्षपरिवर्तनक्रमेण सङ्ख्येयः। परमाद्वययोगिनस्तु स्वा प्राणशक्तिस्तन्तुभूता मध्यमप्राणे प्रवाहक्रमेण नदन्ती स्वरसोदिता सर्वाक्षक्रोडीकारेण सहजैवाक्षमालोच्यते यतः सर्वमिदं वाच्यं षट्त्रिंशत्तत्त्वात्मकं विश्वं प्राणशक्तावेव प्रतिष्ठितं सत् प्रतिप्राणविक्षेपमुदयव्ययक्रमेण परास्वभावा भगवती प्राणस्वरूपमाश्रित्य विमृशन्ती प्रतिप्राणस्पन्दमवधानवतो योगिनो जपमकृत्रिमं साधयति। अत्र जपसङ्ख्या

एकविंशत्सहस्राणि षट्शतानि दिवानिशम्।
जपो देव्याः समुद्दिष्टः सुलभो दुर्लभो जडैः॥

इति शैवोपनिषदि। शिवसूत्रेषु

कथा जपः।

इति। एवमेष वन्द्यचरणानामवधानवतामेव गोचरः — इति॥७८॥

Japaścāsya kīdṛśaḥ syāt — Ityāha


Bhuvanāvalīṁ samastāṁ tattvakramakalpanāmathākṣagaṇam|
Antarbodhe parivartayati ca yatso'sya japa uditaḥ||78||


Vakṣyamāṇena krameṇa yo viśvasya pratikṣaṇamabhedena parāhantāpratyavamarśaḥ so'yamasya japa udito'kṛtrimatvena kathitaḥ| Ko'sau — Ityāha bhuvanāvalīṁ samastāṁ ṣaṭtriṁśattattvasamūhāntarvartinīṁ catvāriṁśaduttaraśatadvayasaṅkhyātāṁ prākārapaṅktiṁ niḥśeṣāṁ tathā tattvakramakalpanāmiti tattvakramasya ātmavidyāśivākhyasya parikalpanāṁ paricchedamathākṣagaṇamityantarbahiṣkaraṇarūpamindriyasamūhaṁ ca — Iti antarbodhe madhyamaprāṇaśaktyakṣasūtrabhūtāyāṁ svasaṁvittau nādabindupravāhakrameṇa yatparivartayati araghaṭṭaghaṭīyantravatpratiprāṇavikṣepasṛṣṭisthitisaṁhārakrameṇa sarvametatsvasaṁvittau paribhramayati pratikṣaṇaṁ nādātmanā parāmṛśati — Iti yāvat| Sa eva pūrṇāhantāviśrāntilakṣaṇo'kṛtrimo'sya japaḥ| Ayamāśayaḥ — Japaḥ kila vācyarūpāyā devatāyā vācakasya mantrasyoccāraḥ sa cākṣamālayā prāṇaśaktivyāptikayākṣaparivartanakrameṇa saṅkhyeyaḥ| Paramādvayayoginastu svā prāṇaśaktistantubhūtā madhyamaprāṇe pravāhakrameṇa nadantī svarasoditā sarvākṣakroḍīkāreṇa sahajaivākṣamālocyate yataḥ sarvamidaṁ vācyaṁ ṣaṭtriṁśattattvātmakaṁ viśvaṁ prāṇaśaktāveva pratiṣṭhitaṁ sat pratiprāṇavikṣepamudayavyayakrameṇa parāsvabhāvā bhagavatī prāṇasvarūpamāśritya vimṛśantī pratiprāṇaspandamavadhānavato yogino japamakṛtrimaṁ sādhayati| Atra japasaṅkhyā

Ekaviṁśatsahasrāṇi ṣaṭśatāni divāniśam|
Japo devyāḥ samuddiṣṭaḥ sulabho durlabho jaḍaiḥ||

Iti śaivopaniṣadi| Śivasūtreṣu

Kathā japaḥ|

Iti| Evameṣa vandyacaraṇānāmavadhānavatāmeva gocaraḥ — Iti||78||

"¿Y (ca) de qué clase (kīdṛśaḥ) es (syāt) su (asya) murmuración del Mantra (japaḥ... iti)? --¿Y a qué se asemeja su murmuración del Mantra?--". (Abhinavagupta) dijo (āha):


(El Conocedor del Ser --el gran Yogī-- hace que) toda (samastām) la serie (āvalīm) de mundos (bhuvana), la precisa división (denominada "ātma-vidyā-śiva") (kalpanām) de la sucesión (krama) de categorías (tattva), y (atha) el conjunto (gaṇam) de Poderes compuestos de Antaḥkaraṇa --intelecto, ego y mente-- y Bahiṣkaraṇa --Poderes de percepción y acción-- (akṣa) rote (como las cuentas de un rosario) (parivartayati ca yad) en la Conciencia interna (antar-bodhe). Se dice que (uditaḥ) ésa (saḥ) (es) su (asya) murmuración del Mantra (japaḥ)||78||


Un acto de darse cuenta o una experiencia (pratyavamarśaḥ) de que (yaḥ) el universo (viśvasya) es la Más Alta conciencia del Yo (parā-ahantā), en total unidad (abhedena) a cada momento (pratikṣaṇam) mediante el método (krameṇa) del que se hablará más tarde (vakṣyamāṇena)... se dice que (uditaḥ) esto mismo (es) (saḥ) su --del Conocedor del Ser-- (asya) "japa" o murmuración del Mantra (japaḥ), (y) se declara que (tal "japa") es (kathitaḥ) natural (akṛtrimatvena).

¿Qué (kaḥ) (es) eso (asau... iti)? (Abhinavagupta) dijo (āha): "bhuvanāvalīṁ samastām" --lit. a toda la serie de mundos-- (bhuvana-āvalīm samastām), (o sea,) a la serie (paṅktim) entera (niḥśeṣām) de recintos (prākāra), cuyo número se estima en (saṅkhyātām) doscientos cuarenta (catvāriṁśat-uttara-śatadvaya), que residen en (antar-vartinīm) la colección (samūha) de treinta y seis (ṣaṭ-triṁśat) tattva-s o categorías (tattva). De igual modo (tathā), (Abhinavagupta dijo adicionalmente:) "tattvakramakalpanām" (tattva-krama-kalpanām iti), (a saber,) a la "parikalpanā" (parikalpanām) (o) precisa división (paricchedam) denominada (ākhyasya) "ātmavidyāśiva" (ātma-vidyā-śiva) del "tattvakrama" --lit. la sucesión de tattva-s o categorías-- (tattva-kramasya) --los ātmatattva-s incluyen las categorías 13 a 36, los vidyātattva-s contienen a las categorías 6 a 12 y finalmente los śivatattva-s consisten en las categorías 1 a 5--. (Después de eso, Abhinavagupta habló sobre) "athākṣagaṇam" (atha-akṣa-gaṇam), (lo cual significa) "y (ca) al conjunto (samūham) de Indriya-s o Poderes --comúnmente traducidos como "sentidos" aunque esto no es completamente exacto en este contexto-- (indriya) compuestos de (rūpam) 'Antaḥkaraṇa' --el "órgano (psíquico) interno" que consiste en intelecto, ego y mente (tattva-s 14 a 16)-- (antar... karaṇa)" (junto con) 'Bahiṣkaraṇa' -- el "órgano externo" constituido por Jñānendriya-s o Poderes de percepción y Karmendriya-s o Poderes de acción (categorías 17 a 26)-- (bahis-karaṇa... iti)". (Posteriormente, Abhinavagupta expresó:) "antarbodhe" --lit. en la Conciencia interna-- (antar-bodhe), (en otras palabras,) en la propia Conciencia (sva-saṁvittau) que es (bhūtāyām) un rosario (akṣasūtra) de la "Prāṇaśakti" (prāṇa-śakti) media (madhyama) que aparece en la forma de (krameṇa) un continuo flujo (pravāha) de Nāda y Bindu --Sonido y Luz divinos-- (nāda-bindu). (Después, Abhinavagupta dijo:) "parivartayati ca yat" --lit. él hace que lo cual (es decir, que todo lo que se describió antes, a saber, toda la serie de mundos, la precisa división denominada "ātma-vidyā-śiva" de la sucesión de categorías, junto con intelecto, ego, mente, Poderes de percepción y Poderes de acción) rote (como las cuentas de un rosario)-- (yad parivartayati), (es decir,) hace que todo esto gire (sarvam etad... paribhramayati) en su propia Conciencia (sva-saṁvittau) siguiendo el orden (krameṇa) de manifestación (sṛṣṭi), sostenimiento (sthiti) (y) disolución (saṁhāra) con cada (prati) movimiento hacia arriba y hacia abajo (vikṣepa) de la energía vital (a lo largo del canal Suṣumnā localizado dentro de su columna vertebral) (prāṇa) como (si fuese) (vat) una noria (ghaṭīyantra) (extrayendo agua) de un pozo (araghaṭṭa). (Y) él se hace consciente de --experimenta-- (parāmṛśati) (todo ese proceso) a cada momento (prati-kṣaṇam) en la forma de Nāda --Sonido divino-- (nāda-ātmanā). Éste es el sentido (de la estrofa) (iti yāvat).

Ésa (saḥ) (es) por cierto (eva) su (asya) murmuración del Mantra (japaḥ), la cual es natural (akṛtrimaḥ) (y) se caracteriza por (lakṣaṇaḥ) un descanso o reposo (viśrānti) en la Plena y Perfecta (pūrṇa) conciencia del Yo (ahantā).

Éste (ayam) (es) el significado (de la estrofa entonces) (āśayaḥ): El japa --lit. murmuración del Mantra-- (japaḥ) (es) verdaderamente (kila) la pronunciación (uccāraḥ) del Mantra (mantrasya), (y el Mantra es) esto que denota (vācakasya) la deidad (devatāyāḥ) cuya naturaleza (rūpāyāḥ) está siendo denotada (vācya). Ese (japa) (saḥ ca) debe ser considerado (saṅkhyeyaḥ) como la gradual (krameṇa) rotación (parivartana) de las cuentas (akṣa) (simbolizadas) por la penetración (vyāptikayā) de la "Prāṇaśakti" (moviéndose hacia arriba y hacia abajo a través de la Suṣumnā dentro de la columna vertebral) (prāṇa-śakti) —la cual toma la forma de un rosario (akṣa-mālayā)—.

(Asimismo,) la propia (svā) "Prāṇaśakti" (prāṇa-śaktiḥ) del Yogī (yoginaḥ) (repleto de) supremo (parama) no dualismo (advaya... tu) se dice que es (ucyate) un rosario (akṣa-mālā) natural (sahajā eva) (puesto que) Ella es (bhūtā) (como) un hilo (tantu) que, tras surgir (uditā) desde la savia y vigor (rasa) del Ser (sva), suena (nadantī) en la forma de (krameṇa) un flujo continuo (pravāha) en el canal medio --en Suṣumnā-- (madhyama-prāṇe) abrazando (kroḍī-kāreṇa) a todos (sarva) los "akṣa-s" --los Poderes compuestos de Antaḥkaraṇa (intelecto, ego y mente) y Bahiṣkaraṇa (Poderes de percepción y Poderes de acción)-- (akṣa). Porque (yatas) todo (sarvam) este (idam) universo (viśvam) que consiste en (ātmakam) treinta y seis (ṣaṭ-triṁśat) categorías (tattva) (y) es "vācya" o denotado (vācyam) está (sat) establecido (pratiṣṭhitam) únicamente (eva) en "Prāṇaśakti" (prāṇaśaktau). Cada (prati) movimiento (vikṣepam) de la energía vital (prāṇa), apareciendo y desapareciendo --es decir, hacia arriba y hacia abajo-- (udaya-vyaya-krameṇa), (es) la Señora Suprema --Śakti, la Diosa-- (parā-svabhāvā bhagavatī) (que), asumiendo (āśritya) la naturaleza (sva-rūpam) de "prāṇa" o energía vital (prāṇa) --de ahí que se la llame entonces "Prāṇaśakti"--, conscientemente (vimṛśantī ) produce (sādhayati) el natural (akṛtrimam) "japa" o murmuración del Mantra (japam) en el caso del atento Yogī (avadhānavataḥ yoginaḥ) con cada (prati) movimiento (spandam) de (su) "prāṇa" o energía vital (prāṇa).

Con respecto a este (tema) (atra), el número (saṅkhyā) de murmuraciones del Mantra (japa) (ha sido también descripto) en el Vijñānabhairava --también conocido como la Secreta Doctrina de Śiva-- (śaiva-upaniṣadi):

"Día y noche (divāniśam) (este ser viviente lo murmura) 21,600 (veces) (ekaviṁśatsahasrāṇi ṣaṭśatāni). La murmuración (japaḥ) de la Diosa (devyāḥ) ha sido indicada (samuddiṣṭaḥ) como muy fácil (sulabhaḥ) (para los sabios, pero) difícil (durlabhaḥ) para los que no lo son (jaḍaiḥ... iti)"||

(Y) en los Śivasūtra-s (śivasūtreṣu) (uno lee:)

(Su) conversación (kathā) (es) la murmuración (de un Mantra o de una oración) (japaḥ... iti).

De este modo (evam), ésta (eṣaḥ) (es) la esfera o campo de acción (gocaraḥ) de los atentos (Yogī-s) (avadhānavatām eva) cuyos pies (caraṇānām) son muy venerables (vandya... iti)||78||


Aún sin notas explicativas

al inicio


 Información adicional

Gabriel Pradīpaka

Este documento ha sido concebido por Gabriel Pradīpaka, uno de los dos fundadores de este sitio, y guru espiritual versado en idioma Sánscrito y filosofía Trika.

Para mayor información sobre Sánscrito, Yoga y Filosofía India; o si quieres hacerme algún comentario, preguntar algo o corregir algún error, siéntete libre de contactarnos: Ésta es nuestra dirección de correo.



Regresa a Estrofas 71 a 74 Top  Sigue leyendo Estrofas 79 a 82