Sanskrit & Trika Shaivism (Español-Home)

¡Javascript está deshabilitado! ¡Revisa este enlace!


 El Paramārthasāra (Paramarthasara) de Abhinavagupta: Estrofas 51 a 54 - Shaivismo No dual de Cachemira

Traducción normal


 Introducción

El Paramārthasāra continúa con cuatro estrofas más. Éste es el décimo tercer grupo de estrofas, el cual se compone de 4 de las 105 que constituyen la obra entera.

Por supuesto, también insertaré las estrofas originales sobre las cuales Yogarāja esté comentando. Escribiré muchas notas para hacer que este libro sea tan entendible para el lector promedio como me sea posible.

El Sánscrito de Yogarāja estará en color verde oscuro en tanto que las estrofas originales de Abhinavagupta se exhibirán en color rojo oscuro. A su vez, dentro de la transliteración, las estrofas originales estarán en color marrón, mientras que los comentarios de Yogarāja aparecerán en negro. Asimismo, dentro de la traducción, las estrofas originales de Abhinavagupta, es decir, el Paramārthasāra, estarán en colores verde y negro, en tanto que el comentario de Yogarāja contendrá palabras tanto en color negro como en rojo.

Lee el Paramārthasāra y experimenta Supremo Ānanda o Divina Bienaventuranza, querido Śiva.

Importante: Todo lo que está entre paréntesis y en cursiva dentro de la traducción ha sido agregado por mí para completar el sentido de una determinada frase u oración. A su vez, todo lo que está entre doble guión (--...--) constituye adicional información aclaratoria también agregada por mí.

al inicio


 Estrofa 51

तदेवं व्याख्यातेन क्रमेण सर्वो ममायं विभव इति दार्ढ्येन स्वात्मानं प्रत्यवमृशन्परब्रह्मस्वरूपो योगी भवतीत्याह


इत्थं द्वैतविकल्पे गलिते प्रविलङ्घ्य मोहनीं मायाम्।
सलिले सलिलं क्षीरे क्षीरमिव ब्रह्मणि लयी स्यात्॥५१॥


अनेन प्रकारेण सर्वाहम्भावपरिशीलनयुक्त्या द्वैतविकल्पे गलिते — भेदप्रथायां विलीनायां मोहनीं मायां प्रविलङ्घ्यानात्मन्यात्माभिमानरूपामख्यातिं भेदप्रथाहेतुमहमेव विश्वात्मेति सङ्कोचापसरणेन समुत्सृज्य ज्ञानी ब्रह्मणि बृंहणात्मके पूर्णे चिदानन्दैकघने स्वरूपे लयी स्यात्सङ्कोचविलयाद्ब्रह्मतादात्म्यं यायात्। किं यथा — इत्याह सलिल इत्यादि। यथा सलिलमुद्धृतं नानाघटादिभिर्जलं क्षीरं वा विविधशावलेयबाहुलेयाद्यनेकगोसहस्रसम्भिन्नं पुनरपि घटशावलेयादिकृतभेदसङ्कोचपरिक्षयात्सलिले सलिलं प्रविष्टं क्षीरे क्षीरं वा — इत्येकमेव तद्वस्तु न तत्र भेदः स्फुरति तथैव देहप्राणपुर्यष्टकशून्यात्मकप्रत्यवमर्शभङ्गाद्ब्रह्मैव सम्पद्यते। यथाह भट्टदिवाकरवत्सः

जाते देहप्रत्ययद्वीपभङ्गे प्राप्तैकध्ये निर्मले बोधसिन्धौ।
अव्यावर्त्य त्विन्द्रियग्राममन्तर्विश्वात्मा त्वं नित्य एकोऽवभासि॥

इति कक्ष्यास्तोत्रे॥५१॥

Tadevaṁ vyākhyātena krameṇa sarvo mamāyaṁ vibhava iti dārḍhyena svātmānaṁ pratyavamṛśanparabrahmasvarūpo yogī bhavatītyāha


Itthaṁ dvaitavikalpe galite pravilaṅghya mohanīṁ māyām|
Salile salilaṁ kṣīre kṣīramiva brahmaṇi layī syāt||51||


Anena prakāreṇa sarvāhambhāvapariśīlanayuktyā dvaitavikalpe galite — Bhedaprathāyāṁ vilīnāyāṁ mohanīṁ māyāṁ pravilaṅghyānātmanyātmābhimānarūpāmakhyātiṁ bhedaprathāhetumahameva viśvātmeti saṅkocāpasaraṇena samutsṛjya jñānī brahmaṇi bṛṁhaṇātmake pūrṇe cidānandaikaghane svarūpe layī syātsaṅkocavilayādbrahmatādātmyaṁ yāyāt| Kiṁ yathā — Ityāha salila ityādi| Yathā salilamuddhṛtaṁ nānāghaṭādibhirjalaṁ kṣīraṁ vā vividhaśāvaleyabāhuleyādyanekagosahasrasambhinnaṁ punarapi ghaṭaśāvaleyādikṛtabhedasaṅkocaparikṣayātsalile salilaṁ praviṣṭaṁ kṣīre kṣīraṁ vā — Ityekameva tadvastu na tatra bhedaḥ sphurati tathaiva dehaprāṇapuryaṣṭakaśūnyātmakapratyavamarśabhaṅgādbrahmaiva sampadyate| Yathāha bhaṭṭadivākaravatsaḥ

Jāte dehapratyayadvīpabhaṅge prāptaikadhye nirmale bodhasindhau|
Avyāvartya tvindriyagrāmamantarviśvātmā tvaṁ nitya eko'vabhāsi||

Iti kakṣyāstotre||51||

De este modo (tad evam), (Abhinavagupta) dijo (en la estrofa 51) que (iti āha) el que se vuelve firmemente consciente de (dārḍhyena... pratyavamṛśan) su propio Ser (sva-ātmānam) (en la forma de) "Toda (sarvaḥ) esta (ayam) Gloria (vibhavaḥ) (es) mía (mama... iti)" de la manera(krameṇa) en que se explicó (anteriormente) (vyākhyātena), se convierte en (bhavati) un Yogī (yogī) cuya naturaleza (sva-rūpaḥ) es el Supremo (para) Brahma (brahma):


De esta manera (ittham), cuando perece el pensamiento dualista (dvaita-vikalpe galite), (el gran Yogī,) elevándose más allá (pravilaṅghya) de la engañosa (mohanīm) Māyā (māyām), se disuelve (layī syāt) en Brahma (brahmaṇi) como (iva) agua (salilam) en agua (salile) (o) leche (kṣīram) en leche (kṣīre)||51||


(La primera expresión, "Itthaṁ dvaitavikalpe galite", significa:) De esta manera (anena prakāreṇa), cuando perece el pensamiento dualista (dvaita-vikalpe galite) —cuando la diseminación de dualidad ha desparecido por completo (bheda-prathāyām vilīnāyām)— por medio de (yuktyā) un contacto (pariśīlana) con el estado (bhāva) de "Yo" --Aham-- (aham) en todo (sarva) --a saber, cuando uno siente que todo es "Yo"--. (La frase "pravilaṅghya mohanīṁ māyām" quiere decir:) Elevándose más allá (pravilaṅghya) de la engañosa (mohanīm) Māyā (māyām), (en otras palabras,) abandonando (samutsṛjya) la ignorancia primordial --Āṇavamala-- (akhyātim) que es la causa (hetum) de la diseminación (prathā) de dualidad (bheda) (y) que se basa en (rūpām) pensar (abhimāna) que el no Ser (anātmani) es el Ser (ātma). (¿Pero cómo?) Haciendo que (todas) las limitaciones se marchen (saṅkoca-apasaraṇena) (dándose cuenta de que) "Yo (aham) Mismo (eva) soy el universo (viśva-ātmā iti)". (La declaración "brahmaṇi layī syāt" señala que) el Conocedor del Ser --el gran Yogī-- (jñānī) se disuelve (layī syāt) en Brahma (brahmaṇi), la única (eka) masa compacta (ghane) de Conciencia (cit) (y) Bienaventuranza (ānanda) que es expansiva (bṛṁhaṇa-ātmake), plena (pūrṇe) (y) su propia naturaleza esencial --la esencia de ese Conocedor del Ser-- (sva-rūpe). (En definitiva, esa gran alma) se vuelve idéntica a (tādātmyam yāyāt) Brahma (brahma) mediante la extirpación (vilayāt) de (sus) limitaciones (saṅkoca).

"¿A qué (kim) se asemeja (el proceso de disolverse en Brahma) (yathā... iti)?". (Abhinavagupta) dijo (āha) "salile (salile)", etc. (iti-ādi). Así como (yathā) (en el caso de) salila (salilam) (o) el agua (jalam) sacada (de un pozo) (uddhṛta) por diferentes vasijas, etc. (nānā-ghaṭa-ādibhiḥ), o (vā) (en el caso de) la leche (kṣīram) que ha sido combinada (sambhinnam) (después de extraerla) de muchas (aneka) miles (sahasra) de vacas (go) de diversas clases (vividha) (tales como) pintas --manchadas-- (śāvaleya), no pintas --sin manchas-- (bāhuleya), etc. (ādi), a partir de la cesación (parikṣayāt) de las limitaciones (saṅkoca) dualistas (bheda) producidas (kṛta) por (las entidades denominadas) vasija (ghaṭa), vaca pinta (śāvaleya) y así sucesivamente (ādi), "el agua (salilam) ingresa (praviṣṭam) en el agua (salile) o (vā) la leche (kṣīram) ingresa (praviṣṭam) en la leche (kṣīre... iti) incluso (api) otra vez (punar... iti)" —(en suma, al ser) eso --agua mezclada con agua o leche mezclada con leche-- (tad) solamente (eva) una única (ekam) realidad (vastu), la diferenciación (bhedaḥ) no aparece (na... sphurati) allí (tatra)—, de la misma forma (tathā eva), a partir de la interrupción (bhaṅgāt) de la experiencia --contacto-- (pratyavamarśa) relativa a (ātmaka) cuerpo físico (deha), energía vital (prāṇa), cuerpo sutil (puryaṣṭaka) (y) vacío (śūnya), surge (sampadyate) Brahma (brahma eva).

Como (yathā) el erudito (bhaṭṭa) Divākaravatsa (divākaravatsaḥ) dijo (āha) en (su) Kakṣyāstotra (kakṣyāstotre):

"Cuando tiene lugar la división de la isla (llamada) la noción de (ser) el cuerpo físico (jāte deha-pratyaya-dvīpa-bhaṅge), (es decir,) cuando el inmaculado Océano de la Conciencia se hace simultáneamente uno (de nuevo) (prāpta-aikadhye nirmale bodha-sindhau), no volcando al grupo de los sentidos en diferentes direcciones (avyāvartya tu indriya-grāmam)(tvam) brillas (avabhāsi) dentro (antar) como el único (ekaḥ) (y) eterno (nityaḥ) Ser (ātmā) universal (viśva... iti)".

||51||.


Aún sin notas explicativas

al inicio


 Estrofa 52

एवं ब्रह्मसत्तामधिरूढस्य योगिनो द्वन्द्वाभिभवोऽपि ब्रह्ममय एव न स्वरूपविप्रलोपाय प्रगल्भते — इत्याह


इत्थं तत्त्वसमूहे भावनया शिवमयत्वमभियाते।
कः शोकः को मोहः सर्वं ब्रह्मावलोकयतः॥५२॥


एवं निर्णीतेन प्रकारेण गलितकञ्चुकबन्धस्य योगिनस्तत्त्वसमूहे भूतविषयेन्द्रियव्राते भावनया सर्वमिदमेका स्वसंवित् — इति दृढप्रतिपत्त्या शिवमयत्वं प्राप्ते — परमाद्वयरूपतां याते शोकमोहोपलक्षिता द्वन्द्वाभिभवाः सर्वमिदं तत्त्वव्रातं ब्रह्म पश्यतोऽस्य न केचनैव ते ब्रह्ममयत्वात्सर्वे स्वरूपरूपा इति न खेदाय प्रभवन्ति॥५२॥

Evaṁ brahmasattāmadhirūḍhasya yogino dvandvābhibhavo'pi brahmamaya eva na svarūpavipralopāya pragalbhate — Ityāha


Itthaṁ tattvasamūhe bhāvanayā śivamayatvamabhiyāte|
Kaḥ śokaḥ ko mohaḥ sarvaṁ brahmāvalokayataḥ||52||


Evaṁ nirṇītena prakāreṇa galitakañcukabandhasya yoginastattvasamūhe bhūtaviṣayendriyavrāte bhāvanayā sarvamidamekā svasaṁvit — Iti dṛḍhapratipattyā śivamayatvaṁ prāpte — Paramādvayarūpatāṁ yāte śokamohopalakṣitā dvandvābhibhavāḥ sarvamidaṁ tattvavrātaṁ brahma paśyato'sya na kecanaiva te brahmamayatvātsarve svarūparūpā iti na khedāya prabhavanti||52||

De esta manera (evam), en el caso del Yogī (yoginaḥ) que ha ascendido (adhirūḍhasya) hasta la Realidad (sattām) de Brahma (brahma), inclusive (api) la subyugación bajo (abhibhavaḥ) los pares de opuestos (dvandva) —siendo ello sólo Brahma (brahma-mayaḥ eva)— no puede (na... pragalbhate) aniquilar (vipralopāya) su propia naturaleza esencial (sva-rūpa). (Abhinavagupta) dijo (āha) así (iti) (en la estrofa 52:)


De esta forma (ittham), cuando el conjunto de tattva-s o categorías logra identidad con Śiva (tattva-samūhe... śiva-mayatvam abhiyāte) a través de la contemplación (bhāvanayā), ¿qué (kaḥ) pesar (śokaḥ) (y) qué (kaḥ) engaño (mohaḥ) (pueden sobrevenirle) al que ve (avalokayataḥ) a todo (sarvam) como Brahma (brahma)?||52||


De este modo (evam), en el caso del Yogī (yoginaḥ) en quien la esclavitud (bandhasya) (en la forma) de Kañcuka-s o Envolturas (de Māyā) (kañcuka) ha desaparecido (galita) de la manera (prakāreṇa) en que se ha investigado (nirṇītena), cuando el conjunto de tattva-s o categorías logra identidad con Śiva (tattva-samūhe... śiva-mayatvam prāpte)(o sea,) cuando el grupo de indriya-s --poderes de percepción y acción, tattva-s 17 a 26-- cuya esfera de actividad es los elementos burdos --tattva-s 32 a 36-- alcanza el Estado que consiste en Supremo No Dualismo (bhūta-viṣaya-indriya-vrāte... parama-advaya-rūpatām yāte)— a través de la contemplación (bhāvanayā)(a saber,) a través de la firme percepción (dṛḍha-pratipattyā) (de que) "Todo (sarvam) esto (idam) (es) la propia (sva) Conciencia (saṁvid), la cual es una sola (ekā... iti)"—, ninguno (na kecana) de los actos de subyugación bajo (abhibhavāḥ) los pares de opuestos (dvandva) caracterizados por (upalakṣitāḥ) pesar (śoka) (y) engaño (moha) son capaces de producir (na... prabhavanti) aflicción (khedāya) en el (Yogī) que ve (paśyataḥ asya) a todo (sarvam) esto (idam) que se compone del (antedicho) grupo (vrātam) de tattva-s (tattva) como Brahma (brahma). (¿Por qué?) "Porque debido a su --de los actos de subyugación-- identidad (mayatvāt) con Brahma (brahma), todos (sarve) esos (te) (actos de subyugación bajo los pares de opuestos) son de la naturaleza (rūpāḥ) de su esencia --de la esencia del gran Yogī, es decir, ellos son su Ser-- (sva-rūpa... iti)"||52||


Aún sin notas explicativas

al inicio


 Estrofa 53

ननु परमाद्वयरूपस्यापि ज्ञानिनोऽवश्यं स्थिते शरीरेऽपि तद्धेतुकशुभाशुभकर्मफलसञ्चयः किमिति न स्यात् — इति परिहरति


कर्मफलं शुभमशुभं मिथ्याज्ञानेन सङ्गमादेव।
विषमो हि सङ्गदोषस्तस्करयोगोऽप्यतस्करस्येव॥५३॥


अश्वमेधब्रह्महननादिरूपपुण्यापुण्यकर्मफलप्रचयसञ्चयोऽपि मिथ्याज्ञानेन सङ्गमादेव प्रादुर्भवत्यहं शरीरीदमश्वमेधादि ममोपायतयास्तु - इति यदनात्मन्यात्माभिमानपूर्वमात्मन्यनात्माभिमानलक्षणं वैपरीत्येन ज्ञानं तेन योऽभिष्वङ्गस्तस्मादेव पशोः शुभाशुभकर्मफलसञ्चयो येनानवरताधिवासितः संसारक्लेशभाजनं भवति। ननु ब्रह्मात्मकस्यापि प्रमातुः किमित्येतावता पशुत्वमायाति - इत्यत्रार्थान्तरमुपक्षिपति विषमो हि इत्यादि। यस्मात्सङ्गदोषः सर्वथाविषह्यो यथासाधुयोगोऽत्यन्तसाधोरपि स्वगतदोषसमर्पणं कुरुते तथैव शुद्धस्यापि प्रमातुरख्यातिजनितो मोहयोगः पशुत्वमापाद्य शुभाशुभकर्मसम्बन्धं ददाति॥५३॥

Nanu paramādvayarūpasyāpi jñānino'vaśyaṁ sthite śarīre'pi taddhetukaśubhāśubhakarmaphalasañcayaḥ kimiti na syāt — Iti pariharati


Karmaphalaṁ śubhamaśubhaṁ mithyājñānena saṅgamādeva|
Viṣamo hi saṅgadoṣastaskarayogo'pyataskarasyeva||53||


Aśvamedhabrahmahananādirūpapuṇyāpuṇyakarmaphalapracayasañcayo'pi mithyājñānena saṅgamādeva prādurbhavatyahaṁ śarīrīdamaśvamedhādi mamopāyatayāstu - Iti yadanātmanyātmābhimānapūrvamātmanyanātmābhimānalakṣaṇaṁ vaiparītyena jñānaṁ tena yo'bhiṣvaṅgastasmādeva paśoḥ śubhāśubhakarmaphalasañcayo yenānavaratādhivāsitaḥ saṁsārakleśabhājanaṁ bhavati| Nanu brahmātmakasyāpi pramātuḥ kimityetāvatā paśutvamāyāti - Ityatrārthāntaramupakṣipati viṣamo hi ityādi| Yasmātsaṅgadoṣaḥ sarvathāviṣahyo yathāsādhuyogo'tyantasādhorapi svagatadoṣasamarpaṇaṁ kurute tathaiva śuddhasyāpi pramāturakhyātijanito mohayogaḥ paśutvamāpādya śubhāśubhakarmasambandhaṁ dadāti||53||

Una objeción (nanu): Aunque el cuerpo esté aún existiendo (sthite śarīre api) incluso (api) en el caso del Conocedor del Ser (jñāninaḥ) cuya naturaleza (rūpasya) es Supremo (parama) No Dualismo (advaya) en verdad (avaśyam), ¿por qué (kim-iti) no está presente (en él) (na syāt) la multitud (sañcayaḥ) de frutos (phala) derivada de buenas (śubha) (y) malas (aśubha) acciones (karma) causadas (hetuka) por eso --por su permanencia en un cuerpo físico-- (tad)? (Abhinavagupta) disipa (pariharati) (esa duda) de esta manera (iti):


El fruto (phalam) de las acciones (karma), (ya sea) bueno (śubham) (o) malo (aśubham), (proviene) ciertamente (eva) de la asociación (saṅgamāt) con el conocimiento falso (mithyā-jñānena). (Cualquier) deficiencia (doṣaḥ) con respecto a la asociación (saṅga) (es) indudablemente (hi) adversa (viṣamaḥ), como (iva) el contacto (yogaḥ) de alguien que no es un ladrón (ataskarasya) con un ladrón (taskara... api)||53||


Inclusive (api) la acumulación de multitudes (pracaya-sañcayaḥ) de frutos (phala) relativos a acciones (karma) virtuosas (puṇya) (e) impuras (apuṇya) en la forma de (rūpa) (la realización del) sacrificio del caballo (aśva-medha), el asesinato (hanana) de un sacerdote (brahma) y así sucesivamente (ādi), aparece (prādurbhavati) a causa de la asociación (saṅgamāt) con el conocimiento falso (mithyā-jñānena) verdaderamente (eva). "Yo (aham) tengo un cuerpo (śarīrī)", "¡(Que) este (idam) sacrificio del caballo, etc. (aśva-medha-ādi) sea (astu) un medio de éxito (upāyatayā) para mí (mama... iti)!", (todo este falso) conocimiento (jñānam) que (yad) está caracterizado por (lakṣaṇam) la concepción errónea (abhimāna) de que el Ser (ātmani) es el no Ser (anātma) acompañado por (pūrvam) la concepción errónea (adicional) (abhimāna) de que el no Ser (anātmani) es el Ser (ātma) (actúa) como una (fuerza) opositora (vaiparītyena). (Existe) un apego intenso (en el individuo limitado) (yaḥ abhiṣvaṅgaḥ) hacia ese (conocimiento falso) (tena). A causa de ese (intenso apego) (tasmāt eva), (la consecuencia es) la acumulación (sañcayaḥ) de buenos (śubha) (y) malos (aśubha) frutos (phala) de las acciones (karma) en el caso del individuo limitado (paśoḥ). (Como resultado,) el que está ininterrumpidamente (anavarata) perfumado (adhivāsitaḥ) por la cual --por la acumulación antedicha-- (yena) se vuelve (bhavati) un receptáculo (bhājanam) para las aflicciones (kleśa) del Saṁsāra o Trasmigración (saṁsāra).

Una objeción (nanu): "¿Por qué (kim-iti) un sujeto --un conocedor o experimentador-- (pramātuḥ), aunque (api) su naturaleza (ātmakasya) sea Brahma (brahma), se convierte en un individuo limitado (paśutvam āyāti) hasta este punto (etāvatā... iti)?". (Para quitar esa duda, en la segunda parte de la estrofa Abhinavagupta) alude a (upakṣipati) un caso similar (artha-antaram) con referencia a esto (que se pregunta) (atra): "Viṣamo hi (viṣamo hi)", etc. (iti-ādi). Por lo tanto (doṣaḥ), (cualquier) deficiencia (doṣaḥ) con respecto a la asociación (saṅga) (es) en todo sentido (sarvathā) intolerable (aviṣahyaḥ). Al igual que (yathā) el contacto (yogaḥ) con gente mala (asādhu) transfiere (samarpaṇam kurute) sus (svagata) vicios (doṣa) a una persona excesivamente buena inclusive (atyantasādhoḥ api), similarmente (tathā eva), el contacto (yogaḥ) del sujeto --conocedor o experimentador-- (pramātuḥ) puro (śuddhasya api) con el Engaño --Māyā-- (moha), el cual --el contacto-- ha nacido (janitaḥ) de la ignorancia primordial --Āṇavamala-- (akhyāti), trayéndo(lo) al estado de individuo limitado (paśutvam āpādya), le confiere (a tal sujeto puro) (dadāti) una estrecha conexión (sambandham) con acciones (karma) buenas (śubha) (y) malas (aśubha)||53||


Aún sin notas explicativas

al inicio


 Estrofa 54

जन्ममरणाद्यपि न ब्रह्मरूपस्य योगिनोऽपि तु मायाप्रमातॄणामेव — इत्याह


लोकव्यवहारकृतां य इहाविद्यामुपासते मूढाः।
ते यान्ति जन्ममृत्यू धर्माधर्मार्गलाबद्धाः॥५४॥


ये प्रमातारो देहात्ममानिनो भूत्वा फलकामनाकलुषिता लोकाचाररूपां पुण्यापुण्यमयीमविद्यां भेदप्रथारूपां मायां जगति स्वर्गनरकादिफलप्राप्त्युपायत्वेन सेवन्ते ते मूढा अज्ञाः पुण्यापुण्यनिगडबद्धास्तत्फलोपभोगाय पुनः पुनर्जायन्ते म्रियन्ते च — इत्यनवरतसंसारक्लेशभाजो भवन्ति न पुनः प्रक्षीणमोहावरणो विगलितधर्माधर्मबन्धो ब्रह्मस्वभावो योगी जायते म्रियते वा — इति॥५४॥

Janmamaraṇādyapi na brahmarūpasya yogino'pi tu māyāpramātṝṇāmeva — Ityāha


Lokavyavahārakṛtāṁ ya ihāvidyāmupāsate mūḍhāḥ|
Te yānti janmamṛtyū dharmādharmārgalābaddhāḥ||54||


Ye pramātāro dehātmamānino bhūtvā phalakāmanākaluṣitā lokācārarūpāṁ puṇyāpuṇyamayīmavidyāṁ bhedaprathārūpāṁ māyāṁ jagati svarganarakādiphalaprāptyupāyatvena sevante te mūḍhā ajñāḥ puṇyāpuṇyanigaḍabaddhāstatphalopabhogāya punaḥ punarjāyante mriyante ca — Ityanavaratasaṁsārakleśabhājo bhavanti na punaḥ prakṣīṇamohāvaraṇo vigalitadharmādharmabandho brahmasvabhāvo yogī jāyate mriyate vā — Iti||54||

Aunque (api) nacimiento (janma), muerte (maraṇa) y todo eso (ādi) no sean (relevantes) (na) en el caso del Yogī (yoginaḥ) que es (rūpasya) Brahma (brahma), (ellos son) no obstante (relevantes) (api tu) en el caso de los experimentadores o conocedores (pramātṝṇām eva) sujetos a Māyā (māyā). (Abhinavagupta) dijo (āha) así (iti) (en la estrofa siguiente:)


Los (seres) confundidos (mūḍhāḥ... te) que (ye) sirven (upāsate) aquí --en este mundo-- (iha) a la ignorancia (avidyām) hecha de (kṛtām) prácticas (vyavahāra) mundanas (loka) --formas mundanas de comportamiento--, al estar aprisionados (ābaddhāḥ) por el cerrojo (argala) de lo que debe hacerse (dharma) (y) lo que no debe hacerse (adharma), van rumbo a (yānti) nacimiento y muerte (janma-mṛtyū)||54||


Los que (ye), tras haberse vuelto (bhūtvā) sujetos (pramātāraḥ) creyentes (māninaḥ) de que el cuerpo (deha) es el Ser (ātma), están contaminados (kaluṣitāḥ) por el deseo (kāmanā) de los frutos (de sus acciones) (phala), sirven (sevante) a la Māyā (māyām) que tiene que ver (rūpām) con las prácticas (ācāra) mundanas (loka) --formas mundanas de comportamiento--, que es ignorancia (avidyām) repleta de (mayīm) actos virtuosos (puṇya) (y) actos impuros (apuṇya), (y) cuya naturaleza (rūpām) es la diseminación (prathā) de dualidad (bheda) en (este) mundo (jagati). (Ellos sirven a Māyā de esa manera) como siendo un medio (upāyatvena) para conseguir (prāpti) los frutos (phala) (llamados) cielo (svarga), infierno (naraka), etc. (ādi). Esos (te) (seres) confundidos (mūḍhāḥ) que carecen de Conocimiento (ajñāḥ), al estar atados (baddhāḥ) por los grilletes (nigaḍa) de actos virtuosos (puṇya) (y) actos impuros (apuṇya), nacen (jāyante) y (ca) mueren (mriyante) una y otra vez (punar punar) para el goce (upabhogāya) de los frutos (phala) de ello --de actos buenos y malos-- (tad). De este modo (iti), se convierten en (bhavanti) receptáculos (bhājaḥ) para las incesantes (anavarata) aflicciones (kleśa) del Saṁsāra --Trasmigración-- (saṁsāra). Sin embargo (punar), el Yogī (yogī) en quien el velo (āvaraṇaḥ) del Engaño --Māyā-- (moha) se ha ido (prakṣīṇa) (y) cuya esclavitud (bandhaḥ) (en la forma de) lo que debe ser hecho (dharma) (y) lo que no debe ser hecho (adharma) se ha esfumado totalmente (vigalita) (pues se dio cuenta de que) su naturaleza esencial (svabhāvaḥ) es Brahma (brahma), ni (na) nace (jāyate) ni (vā) muere (mriyate... iti)||54||


Aún sin notas explicativas

al inicio


 Información adicional

Gabriel Pradīpaka

Este documento ha sido concebido por Gabriel Pradīpaka, uno de los dos fundadores de este sitio, y guru espiritual versado en idioma Sánscrito y filosofía Trika.

Para mayor información sobre Sánscrito, Yoga y Filosofía India; o si quieres hacerme algún comentario, preguntar algo o corregir algún error, siéntete libre de contactarnos: Ésta es nuestra dirección de correo.



Regresa a Estrofas 44 a 50 Top  Sigue leyendo Estrofas 55 a 58