Sanskrit & Trika Shaivism (Español-Home)

¡Javascript está deshabilitado! ¡Revisa este enlace!


 Spandanirṇaya: Sección III (aforismos 11 a 19) - Shaivismo No dual de Cachemira

Traducción normal


 Introducción

Éste es el segundo y último grupo de 9 aforismos de los 19 aforismos que constituyen la tercera Sección (que versa sobre Vibhūtispanda o poderes sobrenaturales que se originan desde el Spanda). Como sabes, toda la obra se compone de los 53 aforismos de las Spandakārikā-s más sus respectivos comentarios.

Por supuesto, insertaré también los aforismos originales sobre los cuales Kṣemarāja esté comentando. Aun cuando no comentaré sobre los sūtra-s originales ni sobre el comentario de Kṣemarāja, escribiré algunas notas para aclarar un determinado punto cuando sea necesario. Si quieres una explicación detallada, ve a "Escrituras (estudio)|Spandanirṇaya" en la sección Trika.

El Sánscrito de Kṣemarāja estará en color verde oscuro mientras que los aforismos originales de Vasugupta se exhibirán en color rojo oscuro. A su vez, dentro de la transliteración, los aforismos originales estarán en color marrón, en tanto que los comentarios de Kṣemarāja aparecerán en negro. Asimismo, dentro de la traducción, los aforismos originales de Vasugupta, o sea, las Spandakārikā-s, estarán en colores verde y negro, mientras que el comentario de Kṣemarāja contendrá palabras tanto en color negro como en rojo.

Lee el Spandanirṇaya y experimenta el Supremo Ānanda o Divina Bienaventuranza, querido Śiva.

Importante: Todo lo que está entre paréntesis y en cursiva dentro de la traducción ha sido agregado por mí para completar el sentido de una determinada frase u oración. A su vez, todo lo que está entre doble guión (--...--) constituye adicional información aclaratoria también agregada por mí.

al inicio


 Aforismo 11

इदानीमत्रोन्मेषात्मनि स्वभावे देहप्रमातृतां निमज्जयति तदाकारामपि परप्रमातृतां लभत इत्याह


दिदृक्षयेव सर्वार्थान्यदा व्याप्यावतिष्ठते।
तदा किं बहुनोक्तेन स्वयमेवावभोत्स्यते॥११॥


यथा पश्यन्तीरूपाविकल्पकदिदृक्षावसरे दिदृक्षितोऽर्थोऽन्तरभेदेन स्पुरति तथैव स्वच्छन्दाद्यध्वप्रक्रियोक्तान् धरादिशिवान्तान्तर्भाविनोऽशेषानर्थान् व्याप्येति सर्वमहमिति सदाशिववत् स्वविकल्पानुसन्धानपूर्वकमविकल्पान्तमभेदविमर्शान्तःक्रोडीकरेणाच्छाद्य यदावतिष्ठत अस्याः समापत्तेर्न विचलति तावदशेषवेद्यैकीकारेणोन्मिषत्तावद्वेद्यग्रासीकारिमहाप्रमातृतासमावेशचमत्काररूपं यत्फलं तत्स्वयमेवावभोत्स्यते स्वसंविदेवानुभविष्यति किमत्र बहुना प्रतिपादितेन॥११॥

Idānīmatronmeṣātmani svabhāve dehapramātṛtāṁ nimajjayati tadākārāmapi parapramātṛtāṁ labhata ityāha


Didṛkṣayeva sarvārthānyadā vyāpyāvatiṣṭhate|
Tadā kiṁ bahunoktena svayamevāvabhotsyate||11||


Yathā paśyantīrūpāvikalpakadidṛkṣāvasare didṛkṣito'rtho'ntarabhedena spurati tathaiva svacchandādyadhvaprakriyoktān dharādiśivāntāntarbhāvino'śeṣānarthān vyāpyeti sarvamahamiti sadāśivavat svavikalpānusandhānapūrvakamavikalpāntamabhedavimarśāntaḥkroḍīkareṇācchādya yadāvatiṣṭhata asyāḥ samāpatterna vicalati tāvadaśeṣavedyaikīkāreṇonmiṣattāvadvedyagrāsīkārimahāpramātṛtāsamāveśacamatkārarūpaṁ yatphalaṁ tatsvayamevāvabhotsyate svasaṁvidevānubhaviṣyati kimatra bahunā pratipāditena||11||


Ahora (idānīm) aquí (atra), (Vasugupta) dijo que (iti āha) (el yogī que) sumerge (nimajjayati) al estado de conocedor del cuerpo (deha-pramātṛtām) en Unmeṣa (unmeṣa-ātmani), el cual es la propia naturaleza esencial (sva-bhāve), alcanza (labhate) Su forma --la forma de Unmeṣa-- verdaderamente (tad-ākārām api), la cual es el estado del Más Alto Conocedor (para-pramātṛtām)1 :


Cuando (yadā) (un Yogī) que desea ver (didṛkṣayā), por así decir (iva), a todos (sarva) los objetos (arthān), permanece (avatiṣṭhate) penetrándolos (vyāpya) (a todos ellos), entonces (tadā), ¿cuál (es el sentido) (kim) de hablar (uktena) mucho (al respecto) (bahunā)? ¡Percibirá o experimentará (eso) (avabhotsyate) por sí mismo (svayam eva)!||11||


Así como (yathā) con ocasión (avasare) de desear ver (didṛkṣā) por medio de la percepción libre de pensamientos --indeterminada-- (avikalpaka) cuya naturaleza (rūpa) es Paśyantī (paśyantī), el objeto (arthaḥ) que se desea ver (didṛkṣitaḥ) se despliega (sphurati) internamente en unidad --lit. dotado de unidad interna-- (antar-abhedena), así también (tathā eva), cuando (yadā) (tal yogī) permanece (avatiṣṭhate)(a saber,) no se mueve (na vicalati) de su samādhi (asyāḥ samāpatteḥ)— 'penetrando' (vyāpya iti) todos los objetos (aśeṣān arthān) incluidos (antarbhāvinaḥ) (en las 36 categorías de la manifestación universal) —comenzando con el elemento tierra (dharā-ādi) (y) terminando con Śiva (śiva-anta)— tal como se mencionó (uktān) en el capítulo (prakriyā) que versa sobre los (seis) cursos (adhva) en el Svacchandatantra, etc. (svacchanda-ādi), (es decir,) como Sadāśiva (sadāśiva-vat)(cuya experiencia es) 'Yo lo soy todo' (sarvam aham iti)—, cubriendo --penetrando-- (ācchādya), con un abrazo interior (antar-kroḍīkareṇa) de conciencia de unidad (abheda-vimarśa), (un proceso que) inicialmente (pūrvakam) (consiste en) una repetida e intensa conciencia (anusandhāna) del pensamiento (vikalpa) acerca del Ser interior (sva) (y) finalmente (antam) en conciencia sin pensamiento (avikalpa), entonces --lit. en ese momento-- (tāvat), ¿cuál (es el sentido) (kim) de explicar (pratipāditena) mucho (bahunā) acerca de ello (atra)? Él experimentará (avabhotsyate... anubhaviṣyati) por sí mismo (svayam eva... sva-saṁvid eva) eso (tad) que (yad) es el fruto (phalam) de la Bienaventuranza (camatkāra-rūpam) de la absorción (samāveśa) en el estado del Gran Conocedor (mahā-pramātṛtā) que traga (grāsīkāri) los objetos conocibles (vedya) enseguida (tāvat) (y) que se eleva --o sea, la Bienaventuranza de la absorción en el estado del Gran Conocedor-- (unmiṣat) a partir de la unificación (ekīkāreṇa) de la realidad objetiva entera (aśeṣa-vedya)2 ||11||

1  Cuando el yogī sumerge su identificación con el cuerpo físico en Unmeṣa —en el estado medio entre dos clases de conciencia, según Kṣemarāja, o en el medio de dos pensamientos, según otros—, en suma, cuando él transforma su identificación en la forma de 'Yo soy el cuerpo' en 'Yo soy el Spanda'. Como el Spanda es Svātantryaśakti (el Poder de la Libertad), el alcanzar plena identidad con Él equivale a alcanzar Liberación.Return

2  Aquí Vasugupta está hablando sobre el yogī que está transitando el sendero de Śāmbhavopāya (sin soporte para la concentración). Él desea darse cuenta de la unidad entre su Ser y todos los objetos a su alrededor. Para cumplir esto, primeramente vacía su mente de pensamientos e ingresa en Paśyantī, el estado del habla donde hay sólo 'contemplación' sin ninguna clase de particularización, p. ej. esto es una vasija, eso es una jarra, etc. Es con este estado de Paśyantī desprovisto de cualquier particularización que el yogī desea percibir todos los objetos en unidad con su propio Ser. Ciertamente, como está en el umbral de la Liberación, no hay nada más que decir. De todos modos, Kṣemarāja agregará algo:

Él menciona que la expresión 'todos los objetos' se refiere a todos los objetos incluidos en el los 36 tattva-s o categorías de la manifestación tal como lo indica el Shaivismo Trika. En este estado de absorción o samādhi, el yogī permanece como el Señor Sadāśiva (tattva 3 es la morada del habla Paśyantī) cuya experiencia es indefinida (no particularizada) en la forma de 'Yo lo soy todo'. Menciona que este estado de unidad con todos los objetos es inicialmente un proceso de ser constantemente consciente del Ser interior (un proceso en el cual uno utiliza pensamientos), y finalmente de expandir esta conciencia interior en dirección al universo entero (un proceso en el cual uno no usa pensamientos). Cuando esto es así, ¡de nada sirve explicar mucho acerca de ello! Él experimentará Paramaśiva al final —cuyo Conocimiento --el Conocimiento de Paramaśiva-- traga todos los objetos inmediatamente— en la forma de Bienaventuranza Suprema que aparece a partir de la experiencia de unidad con todos los objetos.Return

al inicio


 Aforismo 12

तस्योपलब्धिः सततमिति प्रतिज्ञाय तदनन्तरमुपपादितमुपायजातं परिशीलयतः सततं स्पन्दतत्त्वसमाविष्टत्वं सुप्रबुद्धस्य भवतीति तदनन्तप्रमेयसम्भिन्नत्वादुपदेश्यहृदये स्मारयन्ननुप्रवेशयुक्त्युपसंहारभङ्ग्याह


प्रबुद्धः सर्वदा तिष्ठेज्ज्ञानेनालोक्य गोचरम्।
एकत्रारोपयेत्सर्वं ततोऽन्येन न पीड्यते॥१२॥


सर्वदा जागरास्वप्नसुषुप्तसंविदादिमध्यान्तपदेषु प्रबुद्धस्तिष्ठेदुन्मीलितस्पन्दतत्त्वावष्टम्भदिव्यदृष्टिः सुप्रबुद्धतामेव भजेत। कथं ज्ञानेन बहिर्मुखेनावभासेन सर्वं गोचरं नीलसुखादिरूपं विषयमालोक्य

तस्माच्छब्दार्थचिन्तासु न सावस्था न या शिवः

इत्युपपादितदृशा विमृश्यैकत्र स्रष्टरि शङ्करात्मनि स्वभावे सर्वमारोपयेन्निमीलनोन्मीलनदशयोस्तदभेदेन जानीयात्पूर्वापरकोट्यवष्टम्भदार्ढ्यान्मध्यभूमिमपि चिद्रसाश्यानतारूपतयैव पश्येदित्यर्थः। एवं च न केनचिदन्येन व्यतिरिक्तेन वस्तुना बाध्यते सर्वस्मिन् स्वात्मनः स्वीकृतत्वात्। यथोक्तं श्रीप्रत्यभिज्ञाकारेण

योऽविकल्पमिदमर्थमण्डलं पश्यतीश निखिलं भवद्वपुः।
स्वात्मपक्षपरिपूरिते जगत्यस्य नित्यसुखिनः कुतो भयम्॥

इति॥१२॥

Tasyopalabdhiḥ satatamiti pratijñāya tadanantaramupapāditamupāyajātaṁ pariśīlayataḥ satataṁ spandatattvasamāviṣṭatvaṁ suprabuddhasya bhavatīti tadanantaprameyasambhinnatvādupadeśyahṛdaye smārayannanupraveśayuktyupasaṁhārabhaṅgyāha


Prabuddhaḥ sarvadā tiṣṭhejjñānenālokya gocaram|
Ekatrāropayetsarvaṁ tato'nyena na pīḍyate||12||


Sarvadā jāgarāsvapnasuṣuptasaṁvidādimadhyāntapadeṣu prabuddhastiṣṭhedunmīlitaspandatattvāvaṣṭambhadivyadṛṣṭiḥ suprabuddhatāmeva bhajeta| Kathaṁ jñānena bahirmukhenāvabhāsena sarvaṁ gocaraṁ nīlasukhādirūpaṁ viṣayamālokya

Tasmācchabdārthacintāsu na sāvasthā na yā śivaḥ

ityupapāditadṛśā vimṛśyaikatra sraṣṭari śaṅkarātmani svabhāve sarvamāropayennimīlanonmīlanadaśayostadabhedena jānīyātpūrvāparakoṭyavaṣṭambhadārḍhyānmadhyabhūmimapi cidrasāśyānatārūpatayaiva paśyedityarthaḥ| Evaṁ ca na kenacidanyena vyatiriktena vastunā bādhyate sarvasmin svātmanaḥ svīkṛtatvāt| Yathoktaṁ śrīpratyabhijñākāreṇa

Yo'vikalpamidamarthamaṇḍalaṁ paśyatīśa nikhilaṁ bhavadvapuḥ|
Svātmapakṣaparipūrite jagatyasya nityasukhinaḥ kuto bhayam||

iti||12||


Habiendo afirmado que (iti pratijñāya) '(Para el perfectamente despierto, existe, siempre y) constantemente (satatam), la percepción (upalabdhiḥ) de Eso --es decir, del Ser-- (tasya)' —en I, 17 de las Spandakārikā-s—, (Vasugupta) dijo que (iti... āha) para el perfectamente despierto (suprabuddhasya) existe (bhavati) constantemente (satatam) el estado de permanecer absorto (samāviṣṭatvam) en el principio del Spanda (spanda-tattva) practicando (pariśīlayataḥ) la colección (jātam) de medios (upāya) presentados (upapādita) inmediatamente después (de esta introducción al aforismo 12) (tadanantaram); (y) puesto que existen innumerables objetos mezclados con Eso --con el Spanda-- (tad-ananta-prameya-sambhinnatvāt), él (también) hace acordar (smārayan) (de ello) en el corazón (hṛdaye) del discípulo (upadeśya), (y) por medio (bhaṅgyā) de conclusión (upasaṁhāra), (especifica) los medios (yukti) para ingresar (en tal Spanda) (anupraveśa)1 :


Contemplando (ālokya) todo lo que está dentro del alcance de la propia percepción (gocaram) a través del conocimiento (jñānena), uno debiera siempre permanecer (sarvadā tiṣṭhet) despierto (prabuddhaḥ) (y) poner (āropayet) todo (sarvam) en un sitio (ekatra) --es decir, en el Spanda--. Consecuentemente (tatas), uno no es (na) presionado o afligido (pīḍyate) por otro (anyena)||12||


Uno debería permanecer (tiṣṭhet) despierto (prabuddhaḥ)(o sea,) dotado de un punto de vista divino (divya-dṛṣṭiḥ) que se basa en aferrarse firmemente (avaṣṭambha) al principio del Spanda (spanda-tattva) que se ha desplegado (unmīlita)— siempre (sarvadā)(a saber,) en las posiciones inicial, media y final (ādi-madhya-anta-padeṣu) de la Conciencia Pura (saṁvid) durante los estados de vigilia, sueño y sueño profundo (jāgarā-svapna-suṣupta), (y de esta manera) alcanzaría (bhajeta) el estado de perfectamente despierto en verdad (suprabuddhatām eva)|

¿Cómo (katham)? Contemplando (ālokya) todo lo que está dentro del alcance de la propia percepción (sarvam gocaram)(es decir,) objeto(s) (viṣayam) (tales como) azul, placer, etc. (nīla-sukha-ādi-rūpam)— a través del conocimiento (jñānena) —a través de la percepción externa (bahirmukhena avabhāsena)(y) siendo consciente de (todos esos objetos) (vimṛśya) según el punto de vista (dṛśā) presentado (upapādita) (en el aforismo 4 de la segunda sección de las Spandakārikā-s):

"... por consiguiente (tasmāt), no hay ningún (na) estado (sā avasthā) que (yā) no sea (na) Śiva (śivaḥ), (ya sea) en palabra, objeto (o) pensamiento (śabda-artha-cintāsu... iti)..."|

uno debiera poner (āropayet) todo (sarvam)(en otras palabras,) uno debería considerar (jānīyāt) todo (sarvam) como uno con Eso --con el Spanda-- (tad-abhedena) ya sea en el estado con ojos cerrados o en el estado con ojos abiertos (nimīlana-unmīlana-daśayoḥ)— en un sitio (ekatra)(es decir,) en el Creador (sraṣṭari), en Śaṅkara (śaṅkara-ātmani) (que es la propia) naturaleza esencial (sva-bhāve). El sentido es que (iti arthaḥ), acudiendo firmemente (avaṣṭambha-dārḍhyāt) a las etapas inicial y final (pūrva-apara), uno debería también considerar (api... paśyet) a la etapa media (madhya-bhūmim) como la coagulación (āśyānatā-rūpatayā eva) de la savia y vigor (rasa) de la Conciencia (cit)|

De este modo (evam ca), uno no es molestado (na... bādhyate) por ninguna otra realidad separada (kenacid anyena vyatiriktena vastunā) ya que existe reconocimiento (svīkṛtatvāt) del propio Ser (svātmanaḥ) en todo (sarvasmin)2 |

Como ha expresado (yathā uktam) el autor (kāreṇa) de la Īśvarapratyabhijñā (śrī-pratyabhijñā) --o sea, Utpaladeva-- (en su Śivastotrāvalī XIII, 16):

"Oh Señor (īśa), ¿cómo (puede haber) (kutas) miedo (bhayam) en (este) mundo (jagati) totalmente lleno (paripūrite) del punto de vista (pakṣa) de su propio Ser (sva-ātma) para el eternamente feliz (asya nitya-sukhinaḥ) que (yaḥ), en un estado desprovisto de pensamientos --también, 'sin vacilar'-- (avikalpam), ve (paśyati) a este (idam) círculo objetivo --el universo repleto de objetos-- entero (artha-maṇḍalam... nikhilam) (como) Tu Forma (bhavat-vapuḥ... iti)3 "|

||12||

1  Toda la colección de medios que un yogī avanzado utiliza para alcanzar el estado del Suprabuddha (del perfectamente despierto que se da constantemente cuenta del Spanda) será exhibida por Vasugupta tras esta breve introducción. Vasugupta también hace acordar en el corazón del discípulo de la presencia de innumerables objetos mezclados con el Spanda. Por esto es que la senda de este yogī avanzado es Śāmbhavopāya, en el cual un practicante alcanza a voluntad unidad con todos los objetos sin ningún soporte de concentración en nada más. Al leer el aforismo y su comentario, ¡todo esto es resulta muy claro!Return

2  Recuerda que Vasugupta y Kṣemarāja están hablando sobre un yogī avanzado que se mueve en el más alto medio (Śāmbhavopāya). El prabuddha o parcialmente despierto (el que es sólo consciente del Spanda al comienzo y al final de los tres estados de conciencia) es ahora instado a volverse consciente del Spanda incluso en medio de vigilia, sueño y sueño profundo. ¿Por qué? Para alcanzar el estado del suprabuddha o perfectamente despierto.

¿Y cómo hacer eso? Utilizando el Poder de Voluntad (Icchāśakti). ¿De qué manera? Contemplando todos los objetos alrededor de él mientras recuerda las enseñanzas dadas en II, 4 de esta escritura, a saber, que no existe ningún estado que no sea su propio Ser, ya sea en palabra designando objetos o en pensamiento acerca de objetos o en los objetos mismos. Él debería considerar todas estas cosas como únicamente Spanda, el cual es la esencia de su propio Ser. Éste es el significado de poner todo en un sitio, en el Spanda, en Śakti que es una con Śiva. Así, todo esto, la porción inicial, media y final de los tres estados de conciencia es solamente la coagulación o solidificación de la savia y vigor de la Conciencia.

De esta forma, uno no puede ser molestado por otro, porque ese 'otro' fue reconocido como uno con el propio Ser. Éste es el significado.Return

3  Este proceso de volverse uno con todo es bellamente descripto por Utpaladeva en el aforismo 16 del capítulo XIII, llamado Saṁgrahastotram (Himno que actúa como compendio), de su Śivastotrāvalī. El significado es claro a partir de la mera lectura.Return

al inicio


 Aforismo 13

ततोऽन्येन न पीड्यत इति यदुक्तं तत्र कोऽसावन्यः पीडकः कश्च पीड्यो यतः शिवात्मकमेव विश्वमुक्तमित्याशङ्क्य पाशानां पशोश्च स्वरूपं निर्णेतुमाह


शब्दराशिसमुत्थस्य शक्तिवर्गस्य भोग्यताम्।
कलाविलुप्तविभवो गतः सन्स पशुः स्मृतः॥१३॥


इह योऽयं प्रकाशात्मा स्वस्वभावः शाङ्कर उक्तोऽसौ

व्यवस्थितः करोत्येष विश्वकारणमीश्वरः।
सृष्टिं स्थितिं च संहारं तिरोधानमनुग्रहम्॥

इति श्रीस्वच्छन्दशास्त्रदृष्ट्या निजशक्त्याश्लिष्टः सदा पञ्चविधकृत्यकारी स्वतन्त्रः स्पन्दललितेश्वरादिशब्दैरागमेषूद्घोष्यते। स्वातन्त्र्यशक्तिरेवास्य सनातनी पूर्णाहन्तारूपा परा मत्स्योदरी महासत्ता स्फुरत्तोर्मिः सारं हृदयं भैरवी देवी शिखा इत्यादिभिरसङ्ख्यैः प्रकारैस्तत्र तत्र निरुच्यते। पूर्णाहन्तैव चास्यानुत्तरानाहतशक्तिसम्पुटीकारस्वीकृतादिक्षान्तवर्णभट्टारिका तत एव स्वीकृतानन्तवाच्यवाचकरूपषडध्वस्फारमयाशेषशक्तिचक्रक्रोडीकारान्तःकृतनिःशेषसर्गप्रलयादिपरम्पराप्यक्रमविमर्शरूपैव नित्योदितानुच्चार्यमहामन्त्रमयी सर्वजीवितभूता परा वाक्। एषैव भगवत इयद्विश्ववैचित्र्यचलत्तामिव स्वात्मनि प्रथयन्ती स्पन्दत इत्यर्थानुगमात्स्पन्द इतीहोच्यते। एवं चेयद्विश्वशक्तिखचितपराशक्तिसुन्दरस्य स्वात्मनः स्वरूपगोपनक्रीडया स्वात्मभित्तावेवांशांशिकया निर्भासनं भगवान् यावच्चिकीर्षति तावदेकैवाभिन्नाप्यसौ तदीया विमर्शशक्तिरिच्छात्वं प्रतिपद्य ज्ञानक्रियारूपतया स्थित्वा शिवशक्तिपरामर्शात्मकबीजयोनिभेदेन द्विधा भूत्वा वर्गभेदेन तत्कलाभेदेन च नवधा पञ्चाशद्धा च स्फुरन्ती तद्विमर्शसारैरघोरघोरघोरतरैः संवित्तिदेवतात्मभी रूपैः प्रथमाना भगवतः पञ्चविधकृत्यकारितां निर्वहति। यथोक्तं श्रीमालिनीविजयोत्तरे

या सा शक्तिर्जगद्धातुः कथिता समवायिनी।
इच्छात्वं तस्य सा देवी सिसृक्षोः प्रतिपद्यते॥
सैकापि सत्यनेकत्वं यथा गच्छति तच्छृणु।
एवमेतदिति ज्ञेयं नान्यथेति सुनिश्चितम्॥
ज्ञापयन्ती जगत्यत्र ज्ञानशक्तिर्निगद्यते।
एवं भवत्विदं सर्वमिति कार्योन्मुखी यदा॥
जाता तदैव तद्वस्तु कुर्वत्यत्र क्रियोच्यते।
एवमेषा द्विरूपापि पुनर्भेदैरनन्तताम्॥
अर्थोपाधिवशाद्याति चिन्तामणिरिवेश्वरी।
तत्र तावत्समापन्ना मातृभावं विभिद्यते॥
द्विधा च नवधा चैव पञ्चाशद्धा च मालिनी।
बीजयोन्यात्मकाद्भेदाद्द्विधा बीजं स्वारा मताः॥
कादयश्च स्मृता योनिर्नवधा वर्गभेदतः।
पृथग्वर्णविभेदेन शतार्धकिरणोज्ज्वला॥
बीजमत्र शिवः शक्तिर्योनिरित्यभिधीयते।
वर्गाष्टकमिति ज्ञेयमघोराद्यमनुक्रमात्॥
तदेव शक्तिभेदेन माहेश्वर्यादि चाष्टकम्।
शतार्धभेदभिन्ना च तत्सङ्ख्यानां वरानने॥
रुद्राणां वाचकत्वेन कल्पिता परमेष्ठिना।
तद्वदेव च शक्तीनां तत्सङ्ख्यानामनुक्रमात्॥

इत्यादि। तथा

विषयेष्वेव संलीनानधोऽधः पातयन्त्यणून्।
रुद्राणून्याः समालिङ्ग्य घोरतर्योऽपरास्तु ताः॥
मिश्रकर्मफलासक्तिं पूर्ववज्जनयन्ति याः।
मुक्तिमार्गनिरोधिन्यस्ताः स्युर्घोराः परापराः॥
पूर्ववज्जन्तुजातस्य शिवधामफलप्रदाः।
पराः प्रकथितास्तज्ज्ञैरघोराः शिवशक्तयः॥

इति। एवं शब्दराशेः समुत्थितो वर्गनवकरूपो यो ब्राह्म्यादिदेवतावर्गः शिवसहितस्तस्य भोग्यतां पाश्यतां गतः सन् स एव शङ्करात्मा स्वभावः पशुः स्मृत आगमेषु तथोक्तः। ननु कथं भोक्ता महेश्वर इमामवस्थां प्राप्त इत्याशङ्काशान्त्यै विशेषणद्वारेण हेतुमाह कलाविलुप्तविभव इति। कलयति बहिः क्षिपति पारिमित्येन परिच्छिनत्तीति कला मायाशक्तिस्तया विलुप्तविभवः स्वमायया गूहितैश्वर्यः स्थित इत्यर्थः। अथ च कलया किञ्चित्कर्तृत्वोपोद्वलनात्मना शक्त्या तदुपलक्षितेन कलाविद्याकालनियतिरागात्मना कञ्चुकेन विलुप्तविभवः स्थगितपूर्णत्वकर्तृत्वादिधर्मः। भवत्वेवं भोग्यतां तु कथमसौ शक्तिवर्गस्य गत इत्यत्रैतदेवोत्तरम्। कलाभिरकारादिवर्गाधिष्ठायिकाभिर्ब्राह्म्यादिभिस्तद्वर्णभट्टारकाधिष्ठातृभूताभिश्च श्रीमालिनीविजयोक्तदेवतारूपाभिः कलाभिरकारादिवर्णैर्विलुप्तविभवः सङ्कुचितोऽस्म्यपूर्णोऽस्मि करवाणि किञ्चिदिदमुपादद इदं जहामीत्यादि विचित्रविकल्पकाविकल्पकप्रतिपत्तिकदम्बकान्तरनुप्रविष्टस्थूलसूक्ष्मशब्दानुवेधकदर्थितो हर्षशोकादिरूपतां नेनीयमान इव क्षणमपि स्वरूपस्थितिं न लभते यतोऽतोऽसावुक्तरूपः शक्तिवर्गेण भुज्यमानः पशुरुक्तः। कलया अख्यात्यात्मनांशेन विलुप्तविभवः सङ्कुचित इव न तु तत्त्वतः शिवात्मा स्वभावोऽस्य क्वापि गतस्तदभावे हि स एव न स्फुरेत्। तथावभासमनैरेव कलाभिः सङ्कुचितैः शब्दैर्ज्ञानैश्च विलुप्तविभवस्तथारूपमात्मानं न विम्रष्टुं क्षम इत्यर्थः॥१३॥

Tato'nyena na pīḍyata iti yaduktaṁ tatra ko'sāvanyaḥ pīḍakaḥ kaśca pīḍyo yataḥ śivātmakameva viśvamuktamityāśaṅkya pāśānāṁ paśośca svarūpaṁ nirṇetumāha


Śabdarāśisamutthasya śaktivargasya bhogyatām|
Kalāviluptavibhavo gataḥ sansa paśuḥ smṛtaḥ||13||


Iha yo'yaṁ prakāśātmā svasvabhāvaḥ śāṅkara ukto'sau

Vyavasthitaḥ karotyeṣa viśvakāraṇamīśvaraḥ|
Sṛṣṭiṁ sthitiṁ ca saṁhāraṁ tirodhānamanugraham||

iti śrīsvacchandaśāstradṛṣṭyā nijaśaktyāśliṣṭaḥ sadā pañcavidhakṛtyakārī svatantraḥ spandalaliteśvarādiśabdairāgameṣūdghoṣyate| Svātantryaśaktirevāsya sanātanī pūrṇāhantārūpā parā matsyodarī mahāsattā sphurattormiḥ sāraṁ hṛdayaṁ bhairavī devī śikhā ityādibhirasaṅkhyaiḥ prakāraistatra tatra nirucyate| Pūrṇāhantaiva cāsyānuttarānāhataśaktisampuṭīkārasvīkṛtādikṣāntavarṇabhaṭṭārikā tata eva svīkṛtānantavācyavācakarūpaṣaḍadhvasphāramayāśeṣaśakticakrakroḍīkārāntaḥkṛtaniḥśeṣasargapralayādiparamparāpyakramavimarśarūpaiva nityoditānuccāryamahāmantramayī sarvajīvitabhūtā parā vāk| Eṣaiva bhagavata iyadviśvavaicitryacalattāmiva svātmani prathayantī spandata ityarthānugamātspanda itīhocyate| Evaṁ ceyadviśvaśaktikhacitaparāśaktisundarasya svātmanaḥ svarūpagopanakrīḍayā svātmabhittāvevāṁśāṁśikayā nirbhāsanaṁ bhagavān yāvaccikīrṣati tāvadekaivābhinnāpyasau tadīyā vimarśaśaktiricchātvaṁ pratipadya jñānakriyārūpatayā sthitvā śivaśaktiparāmarśātmakabījayonibhedena dvidhā bhūtvā vargabhedena tatkalābhedena ca navadhā pañcāśaddhā ca sphurantī tadvimarśasārairaghoraghoraghorataraiḥ saṁvittidevatātmabhī rūpaiḥ prathamānā bhagavataḥ pañcavidhakṛtyakāritāṁ nirvahati| Yathoktaṁ śrīmālinīvijayottare

Yā sā śaktirjagaddhātuḥ kathitā samavāyinī|
Icchātvaṁ tasya sā devī sisṛkṣoḥ pratipadyate||
Saikāpi satyanekatvaṁ yathā gacchati tacchṛṇu|
Evametaditi jñeyaṁ nānyatheti suniścitam||
Jñāpayantī jagatyatra jñānaśaktirnigadyate|
Evaṁ bhavatvidaṁ sarvamiti kāryonmukhī yadā||
Jātā tadaiva tadvastu kurvatyatra kriyocyate|
Evameṣā dvirūpāpi punarbhedairanantatām||
Arthopādhivaśādyāti cintāmaṇiriveśvarī|
Tatra tāvatsamāpannā mātṛbhāvaṁ vibhidyate||
Dvidhā ca navadhā caiva pañcāśaddhā ca mālinī|
Bījayonyātmakādbhedāddvidhā bījaṁ svārā matāḥ||
Kādayaśca smṛtā yonirnavadhā vargabhedataḥ|
Pṛthagvarṇavibhedena śatārdhakiraṇojjvalā||
Bījamatra śivaḥ śaktiryonirityabhidhīyate|
Vargāṣṭakamiti jñeyamaghorādyamanukramāt||
Tadeva śaktibhedena māheśvaryādi cāṣṭakam|
Śatārdhabhedabhinnā ca tatsaṅkhyānāṁ varānane||
Rudrāṇāṁ vācakatvena kalpitā parameṣṭhinā|
Tadvadeva ca śaktīnāṁ tatsaṅkhyānāmanukramāt||

ityādi| Tathā

Viṣayeṣveva saṁlīnānadho'dhaḥ pātayantyaṇūn|
Rudrāṇūnyāḥ samāliṅgya ghorataryo'parāstu tāḥ||
Miśrakarmaphalāsaktiṁ pūrvavajjanayanti yāḥ|
Muktimārganirodhinyastāḥ syurghorāḥ parāparāḥ||
Pūrvavajjantujātasya śivadhāmaphalapradāḥ|
Parāḥ prakathitāstajjñairaghorāḥ śivaśaktayaḥ||

iti| Evaṁ śabdarāśeḥ samutthito varganavakarūpo yo brāhmyādidevatāvargaḥ śivasahitastasya bhogyatāṁ pāśyatāṁ gataḥ san sa eva śaṅkarātmā svabhāvaḥ paśuḥ smṛta āgameṣu tathoktaḥ| Nanu kathaṁ bhoktā maheśvara imāmavasthāṁ prāpta ityāśaṅkāśāntyai viśeṣaṇadvāreṇa hetumāha kalāviluptavibhava iti| Kalayati bahiḥ kṣipati pārimityena paricchinattīti kalā māyāśaktistayā viluptavibhavaḥ svamāyayā gūhitaiśvaryaḥ sthita ityarthaḥ| Atha ca kalayā kiñcitkartṛtvopodvalanātmanā śaktyā tadupalakṣitena kalāvidyākālaniyatirāgātmanā kañcukena viluptavibhavaḥ sthagitapūrṇatvakartṛtvādidharmaḥ| Bhavatvevaṁ bhogyatāṁ tu kathamasau śaktivargasya gata ityatraitadevottaram| Kalābhirakārādivargādhiṣṭhāyikābhirbrāhmyādibhistadvarṇabhaṭṭārakādhiṣṭhātṛbhūtābhiśca śrīmālinīvijayoktadevatārūpābhiḥ kalābhirakārādivarṇairviluptavibhavaḥ saṅkucito'smyapūrṇo'smi karavāṇi kiñcididamupādada idaṁ jahāmītyādi vicitravikalpakāvikalpakapratipattikadambakāntaranupraviṣṭasthūlasūkṣmaśabdānuvedhakadarthito harṣaśokādirūpatāṁ nenīyamāna iva kṣaṇamapi svarūpasthitiṁ na labhate yato'to'sāvuktarūpaḥ śaktivargeṇa bhujyamānaḥ paśuruktaḥ| Kalayā akhyātyātmanāṁśena viluptavibhavaḥ saṅkucita iva na tu tattvataḥ śivātmā svabhāvo'sya kvāpi gatastadabhāve hi sa eva na sphuret| Tathāvabhāsamanaireva kalābhiḥ saṅkucitaiḥ śabdairjñānaiśca viluptavibhavastathārūpamātmānaṁ na vimraṣṭuṁ kṣama ityarthaḥ||13||


Como (yad) se ha dicho (uktam) (en el aforismo anterior): 'Consecuentemente (tatas), uno no es (na) presionado o afligido (pīḍyate) por otro (anyena... iti)'. Tras dudar de esta manera (iti āśaṅkya): 'Puesto que (yatas) se ha declarado (uktam) que el universo (viśvam) es únicamente Śiva (śiva-ātmakam eva), ¿entonces (tatra) quién (kaḥ) es ese (asau) otro (anyaḥ) que presiona y crea aflicción (pīḍakaḥ), y (ca) quién (kaḥ) es el que es presionado o afligido (pīḍyaḥ)?'. (Para quitar esta duda y también) para determinar (nirṇetum) la verdadera naturaleza (sva-rūpam) de las ligaduras --lit. lazos-- (pāśānām) y del atado, (es decir,) del ser limitado --lit. el que tiene la soga al cuello-- (paśoḥ), (Vasugupta) dijo (āha)1 :


A quien Kalā (kalā) lo ha privado (vilupta) de su gloria (vibhavaḥ), es (gataḥ san) utilizado o disfrutado --es decir, cae presa de-- (bhogyatām) por el grupo (vargasya) de poderes (śakti) derivado (samutthasya) de la multitud (rāśi) de palabras (śabda). (De aquí que) a él (saḥ) se lo conozca (smṛtaḥ) como paśu o ser limitado (paśuḥ)||13||


Aquí (iha), esto que (yaḥ ayam) (es) la luminosa naturaleza esencial (prakāśa-ātmā sva-sva-bhāvaḥ) se dice que es (uktaḥ) Śaṅkara --Śiva-- (śāṅkaraḥ):

"El Señor (eṣaḥ... īśvaraḥ), la causa (kāraṇam) del universo (viśva), estando (así) resuelto (vyavasthitaḥ), lleva a cabo (karoti) la manifestación (sṛṣṭim), el sostenimiento (sthitim) y (ca) el retiro (saṁharam) (del universo, así como también) la ocultación (tirodhānam) (y) la revelación --lit. Gracia-- (de la propia naturaleza esencial) (anugraham... iti)"|

Según el punto de vista (dṛṣṭyā) de la escritura (śāstra) (conocida como) el venerable Svacchandatantra (śrī-svacchanda), Él (asau), al ser abrazado (āśliṣṭaḥ) por Su propio Poder (nija-śakti), está siempre realizando el quíntuple acto (sadā pañcavidha-kṛtya-kārī). (Él,) el Libre (svatantraḥ), es proclamado (asau... udghoṣyate) en las escrituras reveladas (āgameṣu) mediante términos (śabdaiḥ) (tales como) Spanda, Lalita, Īśvara, etc. (spanda-lalita-īśvara-ādi)2 |

Su (asya) Poder de Libertad Absoluta (svātantrya-śaktiḥ eva), que es eterno (sanātanī) (y) de la naturaleza (rūpā) de la Perfecta Conciencia del Yo (pūrṇāhantārūpā), es denominado (nirucyate) —en diversas (escrituras) (tatra tatra)— de maneras innumerables (asaṅkhyaiḥ prakāraiḥ) (mediante términos tales como): Parā, Matsyodarī, Mahāsattā, Sphurattā, Ūrmi, Sāra, Hṛdaya, Bhairavī, Devī, Śikhā, etc. (parā matsya-udarī mahā-sattā sphurattā ūrmiḥ sāraṁ hṛdayaṁ bhairavī devī śikhā iti ādibhiḥ)3 |

Y (ca) a causa de eso (tatas eva), Su (asya) Perfecta Conciencia del Yo Misma (pūrṇa-ahantā eva) —la Gloriosa (bhaṭṭārikā) que consiste en los Poderes de Anuttara y Anāhata --las letras 'a' y 'ha', respectivamente-- (anuttara-anāhata-śakti) (y) que contiene (dentro de Sí Misma) como en un bol (sampuṭīkāra-svīkṛta) (a todas) las letras (varṇa) desde la 'a' hasta la 'kṣa' (a-ādi-kṣa-anta)(no es otra que) el Habla Suprema (parā vāk) que es la Vida de todo (sarva-jīvita-bhūtā), que es el siempre elevado --siempre activo-- Gran Mantra que es impronunciable (nitya-udita-anuccārya-mahā-mantra-mayī), (y) cuya forma o naturaleza (rūpā eva) es simultánea --sin sucesión-- (akrama) Conciencia (vimarśa) que no obstante contiene dentro de Sí Misma (antaḥkṛta... api) a toda (niḥśeṣa) la serie ininterrumpida (paramparā) de manifestación, disolución, etc. (sarga-pralaya-ādi) (y) que abraza (kroḍīkāra) a todo (aśeṣa) el grupo de poderes (śakticakra) compuesto de (maya) la vibración y expansión (sphāra) de los seis cursos (ṣaḍadhva) cuya forma incluye (svīkṛta... rūpa) vācya-s y vācaka-s --objetos (que son denotados) y sujetos (que denotan)-- (vācya-vācaka)4 |

Este mismísimo (eṣā eva) (Poder) del Afortunado --del Señor-- (bhagavataḥ) que despliega (prathayantī) dentro de Sí Mismo (sva-ātmani) al movimiento (calattām), por así decir (iva), de la diversidad universal (iyat-viśva-vaicitrya), es llamado aquí (iha ucyate) 'Spanda' --Vibración (Suprema)-- (spandaḥ) en conformidad con (anugamāt) el significado (artha) (derivado a partir de la siguiente frase): (Spanda es) eso que vibra (spandate iti)5 |

De este modo (evam ca), cuando (yāvat) el Afortunado --el Señor-- (bhagavān), jugando (krīḍayā) a esconder (gopana) la naturaleza esencial (sva-rūpa) de Su propio Ser (sva-ātmanaḥ) —el cual --Su Ser-- es Bello (sundarasya) debido a la (presencia del) Poder Supremo (parā-śakti) con incrustaciones, (como una Joya,) (khacita) del Poder Universal (iyat-viśva-śakti), (valga la redundancia,)—, desea llevar a cabo (cikīrṣati) la manifestación (nirbhāsanam) en diferentes porciones (aṁśa-aṁśikayā) sobre el lienzo (bhittau eva) de Su propio Ser (svātma), entonces (tāvat) ese (asau) Poder de Vimarśa --el Poder de ser consciente de Él Mismo-- (vimarśa-śaktiḥ) Suyo (tadīyā), aunque uno e indivisible en verdad (ekā eva abhinnā api), se torna Voluntad (icchātvam pratipadya) —la cual(, a su vez,) toma la forma (rūpatayā sthitvā) de Conocimiento y Acción (jñāna-kriyā). (Además,) con la división (bhedena) en vocal y consonante (bīja-yoni) —las cuales hacen que uno se acuerde (parāmarśa) de Śiva y Śakti (śiva-śakti)—, Ella --el Poder de Vimarśa-- se vuelve (bhūtvā) doble (dvidhā). (Asimismo,) con la división (bhedena) de varga-s o grupos de letras (varga) y (ca) con la división (bhedena) de su --de los varga-s o grupos de letras-- (tad) partes --o sea, las letras mismas-- (kalā), Ella aparece destellantemente (sphurantī) como nueve (navadhā) y (ca) como cincuenta (pañcāśaddhā). (Finalmente,) apareciendo (prathamānā) en la forma --lit. con las formas-- (rūpaiḥ) de las deidades de la Conciencia (saṁvitti-devatā-ātmabhiḥ) (conocidas como) Aghorā-s, Ghorā-s y Ghoratarī-s (aghora-ghora-ghorataraiḥ), cuya esencia (sāraiḥ) es ese (tad) (Poder de) Vimarśa (vimarśa), Ella lleva a cabo (nirvahati) la autoría (kāritām) del quíntuple acto (pañcavidha-kṛtya) del Afortunado --el Señor-- (bhagavataḥ)6 |

Como se ha declarado (yathā uktam) en el venerable Mālinīvijayottaratantra --también llamado Mālinīvijayatantra-- (śrī-mālinīvijayottare), (desde 3.5 hasta la primera mitad de 3.16 --excepto por 3.14 al igual que por la segunda mitad de 3.12--):

"Se dice que (kathitā) El Poder (sā śaktiḥ) que (yā) pertenece al Creador (dhātuḥ) del mundo (jagat) es inherente a (Él) (samavāyinī). Esta Diosa (sā devī) se torna la Voluntad (icchātvam... pratipadyate) de ese (Creador) (tasya) (cuando) Él está deseoso de manifestar (sisṛkṣoḥ) (al universo).

Escucha (tad śṛṇu) cómo (yathā) Ella (sā) se vuelve (gacchati) muchos (anekatvam) aún cuando (api) Ella es (satī) una (ekā):

Anunciando (jñāpayantī) con determinación (suniścitam) que '¡Este (etad) objeto conocible (jñeyam) (es) así (evam... iti), (y) no (na) de otra manera (anyathā... iti)!', Ella se denomina (nigadyate) Poder de Conocimiento (jñāna-śaktiḥ) en este mundo (jagati atra).

Cuando (yadā) Ella se orienta (unmukhī... jātā) hacia la actividad (kārya) (como) '¡Que todo esto se vuelva (bhavatu idam sarvam) así (evam)!', entonces (tadā eva), haciendo (kurvatī) esa cosa (tad-vastu) aquí --en este mundo-- (atra), se dice que Ella es (ucyate) (el Poder de) Acción (kriyā).

De este modo (evam), aunque (api) Ella (eṣā) tenga dos formas (principales) (dvi-rūpā), no obstante atraviesa (punar... yāti) por interminables (anantatām) cambios (bhedaiḥ), según (vaśāt) las características (upādhi) de los objetos (deseados) (artha). (En consecuencia, esta) Señora (īśvarī) (es) como (iva) una gema del pensamiento (cintā-maṇiḥ) --la cual le concede a su poseedor todos los deseos--.

Entonces (tatra), (cuando la Señora) asume primeramente la condición (tāvat samāpannā... bhāvam) de madre (mātṛ), Ella se divide (vibhidyate) de dos maneras (dvidhā) y (ca... ca eva) de nueve maneras (navadhā), y (ca), (cuando tal Señora se divide de) cincuenta maneras (pañcāśaddhā), (Ella se convierte) en portadora de una guirnalda (mālinī) (hecha de las cincuenta letras del alfabeto sánscrito).

Con la división que consiste (ātmakāt bhedāt) en bīja (bīja) (y) yoni (yoni), Ella aparece de dos maneras (dvidhā). Las vocales (svarāḥ) son consideradas como (matāḥ) bīja o semilla (bījam). (Con) ka, etc. (ka-ādayaḥ) se dice que Ella es (smṛtā) yoni o vientre (yoniḥ) --es decir, las consonantes son consideradas como yoni--. (Consiguientemente,) según la división (bhedatas) de los varga-s o grupos de letras (varga), (Ella aparece) de nueve maneras (navadhā).

(Y) según la división (vibhedena) de las letras (varṇa) —separadamente (pṛthak)—, Ella brilla (ujjvalā) como cincuenta (śata-ardha) rayos (kiraṇa) --ya que hay cincuenta letras en el alfabeto sánscrito--. En este (contexto) (atra), bīja --vocal-- (bījam) (y) yoni --consonante-- (yoniḥ) se denominan --lit. se denomina-- (iti abhidhīyate) Śiva (śivaḥ) (y) Śakti (śaktiḥ).

'El juego de ocho (aṣṭakam) grupos de letras (varga... iti)' se conoce como (jñeyam) Aghorā, etc. (aghorā-ādyam) en sucesión (anukramāt). Y (ca) ese (tad) mismísimo (eva) (juego de ocho grupos de letras), según la división (bhedena) de śakti-s o poderes (śakti), tiene un juego de ocho (deidades) (aṣṭakam) (tales como) Māheśvarī, etc. (māheśvarī-ādi).

Asimismo (ca), ¡oh Tú la de precioso rostro (vara-ānane)!, Ella ha sido partida (bhinnā... kalpitā) en cincuenta (śata-ardha) divisiones (bheda) por el Más Alto Señor (parameṣṭhinā) como siendo indicadora (vācakatvena) de los Rudra-s (rudrāṇām), cuyo número equivale (saṅkhyānām) a eso --a cincuenta-- (tad). Y (ca), de la misma forma (tad-vat eva), (Ella fue hecha cincuenta por el Más Alto Señor de nuevo, como siendo indicadora) de las śakti-s (de tales Rudra-s) --las célebres Rudrāṇī-s-- (śaktīnām) —cuyo número asciende (saṅkhyānām) a eso --a cincuenta-- (tad)— en sucesión (anukramāt)"||

y así sucesivamente (iti-ādi)7 |

Similarmente (tathā), (en Mālinīvijayatantra 3.31 to 3.33):

"Las ghoratarī-s --lit. más terribles-- (ghorataryaḥ... tāḥ) que (yāḥ), abrazando (samāliṅgya) a las almas Rudra --almas liberadas-- (rudra-aṇūn), arrojan (pātayanti) a las almas individuales (aṇūn) que están aferradas a (saṁlīnān) objetos (viṣayeṣu eva) más y más abajo (adhas adhas), son ciertamente aparā-s o no supremas (aparāḥ tu).

Las Ghorā-s --lit. terribles-- (tāḥ... ghorāḥ) que (yāḥ), generando (janayanti), como antes (pūrvavat), apego (āsaktim) a los frutos (phala) de acciones mixtas --mezcla de acciones buenas y malas-- (miśra-karma), bloquean (nirodhinyaḥ) la senda (mārga) hacia la Liberación (mukti), son (syuḥ) parāparā-s --en parte supremas y en parte no supremas-- (parā-aparāḥ).

Las Aghorā-s --lit. no terribles-- (aghorāḥ) (son) los poderes de Śiva (śiva-śaktayaḥ) (que) le otorgan (pradāḥ), como antes (pūrvavat), el fruto (phala) del Estado de Śiva (śiva-dhāma) a la multitud (jātasya) de seres limitados --lit. insectos-- (jantu). Son eminentemente denominadas (prakathitāḥ) parā-s o supremas (parāḥ) por los Conocedores de Eso --por los Conocedores del Principio Supremo-- (tad-jñaiḥ... iti)8 "||

De esta manera (evam), volviéndose una víctima y siendo un objeto de disfrute --es decir, siendo usado o disfrutado-- (bhogyatām pāśyatām gataḥ san) de eso (tasya)(del) grupo (vargaḥ) de deidades (devatā) (tales como) Brāhmī, etc. (brāhmī-ādi) cuya forma es (rūpaḥ) nueve varga-s --grupos de letras-- (varga-navaka) (y) que --es decir, el grupo de deidades-- (yaḥ) deriva --que ha surgido-- (samutthitaḥ) de la multitud (rāśeḥ) de palabras (śabda)—, él (saḥ eva), (aunque) su naturaleza esencial (sva-bhāvaḥ) sea Śaṅkara (śaṅkara-ātmā), es denominado (smṛtaḥ) paśu o ser limitado (paśuḥ) —se lo menciona así (tathā uktaḥ) en las escrituras reveladas (āgameṣu)—|

Una objeción (nanu): '¿Cómo (katham) el Disfrutador (bhoktā) —el Gran Señor (mahā-īśvaraḥ)— llega (prāptaḥ) a este estado (imām avasthām... iti)?'. Para quitar (śāntyai) (tal) duda (āśaṅkā), (Vasugupta) expresó (āha) la causa (hetum) por medio de (dvāreṇa) una frase adjetival (viśeṣaṇa): 'A quien Kalā (kalā) lo ha privado (vilupta) de su gloria (vibhavaḥ... iti)9 '|

(Primero:) El poder de Māyā (māyā-śaktiḥ) (es) Kalā (kalā) (porque) '(sā) kalayati' (kalayati) —lit. arroja (kṣipati) fuera (bahiḥ)—, (es decir, porque) cercena completamente (paricchinatti) mediante limitación (pārimityena... iti). El sentido es que (iti arthaḥ) (el Gran Señor,) al ser privado (vilupta) de Su Gloria (vibhavaḥ) por eso --por Kalā-- (tayā), permanece (sthitaḥ) con (Su) Señorío (aiśvaryaḥ) oculto (gūhita) mediante Su propia Māyā (sva-māyayā)10 |

(Segundo:) Además (atha ca), (otro significado de Kalā sería): A quien lo ha privado (vilupta) de (su) gloria (vibhavaḥ)(en otras palabras,) Aquél cuya característica (dharmaḥ) de Plenitud, Agencia --Estado de Hacedor--, etc. (pūrṇatva-kartṛtva-ādi) está oculta (sthagita)— debido a Kalā (kalayā) (o) poder (śaktyā) que es la ratificación (upodvalana-ātmanā) de la agencia limitada --capacidad de acción limitada-- (kiñcid-kartṛtva)(en una palabra,) debido a las envoltura(s) (kañcukena) de Kalā, Vidyā, Kāla, Niyati y Rāga (kalā-vidyā-kāla-niyati-rāga-ātmanā) marcadas por eso --marcadas por la limitación con relación a actividad-- (tad-upalakṣitena)|

¡Que así sea (bhavatu evam)! Pero (tu) '¿cómo (katham) él (asau) se volvió un objeto de disfrute (bhogyatām... gataḥ) del grupo de poderes (śakti-vargasya... iti)?'. Ésta (etad eva) (es) la respuesta (uttaram) a esta (pregunta) (atra)11 |

(Tercero:) A quien las Kalā-s (kalābhiḥ) le han privado (vilupta) de su gloria (vibhavaḥ), (en suma, el que fue despojado) por Brāhmī, etc. (brāhmī-ādibhiḥ) que presiden (adhiṣṭhāyikābhiḥ) los grupos (varga) que comienzan (ādi) con la letra 'a' (a-kāra), y (ca) por las deidades (devatā-rūpābhiḥ) enunciadas (ukta) en el venerable Mālinīvijayatantra (śrī-mālinīvijaya) que son las adorables regentes (bhaṭṭāraka-adhiṣṭhātṛ-bhūtābhiḥ) de esas letras (tad-varṇa). (Resumiéndolo, el que ha sido despojado de su gloria) por las Kalā-s (kalābhiḥ) que son las letras (varṇaiḥ) que comienzan con (ādi) la vocal 'a' (a-kāra). Porque (yatas) él no alcanza (na labhate) el estado (sthitim) de (su propia) naturaleza esencial (sva-rūpa) ni siquiera por un momento (kṣaṇam api), él es una y otra vez conducido (nenīyamānaḥ), por así decir (iva), hacia dicha, pesar, etc. (harṣa-śoka-ādi-rūpatām) (y) atormentado (kadarthitaḥ) por la penetración (anuvedha) de palabras (śabda) burdas y sutiles (sthūla-sūkṣma) que constantemente entran (antar-anupraviṣṭa) (en la forma de) multitud (kadambaka) percepciones e inclinaciones (pratipatti) diversificadas (vicitra) que pueden ser definidas o indefinidas (vikalpaka-avikalpaka). (Como resultado, él siente:) 'Estoy (asmi) limitado (saṅkucitaḥ), no soy Pleno (apūrṇaḥ asmi), que yo haga (karavāṇi) algo (kiñcid), tomo (upādade) esto (idam), dejo (jahāmi) esto (idam), etc. (ityādi). Por esta razón (atas), al (asau) que tiene la antedicha naturaleza (ukta-rūpaḥ), al ser utilizado y disfrutado (bhujyamānaḥ) por el grupo de poderes (śakti-vargeṇa), se lo llama (uktaḥ) paśu o ser limitado (paśuḥ)12 |

(Cuarto:) Al haberle Kalā (kalayā) privado (vilupta) de (su) gloria (vibhavaḥ)(o sea, al haber sido despojado) por la porción (aṁśena) cuya naturaleza (ātmanā) es ignorancia primordial --Āṇavamala-- (akhyāti)—, él (se vuelve) limitado (saṅkucitaḥ), por decirlo de algún modo (iva). Sin embargo (tu), su (asya) naturaleza esencial (sva-bhāvaḥ) —que es Śiva (śiva-ātmā)— no ha realmente ido (na... tattvatas... gataḥ) a ningún lado (kvāpi), pues (hi) en su ausencia (tad-abhāve) él mismo (saḥ eva) no puede manifestarse (na sphuret)13 |

El sentido es que (iti arthaḥ) al ser despojado (vilupta) de (su) gloria (vibhavaḥ) por palabras (śabdaiḥ) y (ca) cogniciones (jñānaiḥ) restringidas (saṅkucitaiḥ) por las Kalā-s (kalābhiḥ) que aparecen (avabhāsamanaiḥ eva) de esa manera --de las cuatro maneras antedichas-- (tathā), él es incapaz (na... kṣamaḥ) de ser consciente de (vimraṣṭum) de sí mismo (ātmānam) tal como es (tathā-rūpam)14 ||13||

1  El que duda de esta manera es la típica persona lista para destruir al no dualismo por medio del no dualismo. Podría responder: '¿Por qué estás preguntando todo esto, después de todo, si existe solamente un único Ser?'. Es obvio que es el Juego del Gran Señor. Él juega a estar atado y luego a obtener Liberación otra vez. Esto es muy sencillo de comprender. No hay escasez de idiotas entonces, tú sabes, y todos ellos son el Gran Señor también. De todos modos, Vasugupta es mucho más amable que yo y responderá esta tonta pregunta por medio del aforismo 13, y en el proceso describirá la naturaleza de las ataduras y del atado.Return

2  Aquí Kṣemarāja cita una estrofa del Svacchandatantra, como él mismo declaró, pero pese a todos mis esfuerzos no pude hallar esta estrofa en las versiones del Svacchandatantra que tengo. Ni idea por qué, pero quizás él estuvo usando una versión que está perdida ahora.

Esta estrofa del Svacchandatantra enseña el conocido Pañcakṛtya o Quíntuple Acto llevado a cabo por Paramaśiva. Kṣemarāja está citándola para ratificar que es el Señor Mismo el que está jugando a atar y ser atado. Él está abrazado por su Poder Supremo, por su Svātantryaśakti o Poder de Libertad Absoluta, o sea, Él está siempre dotado de Libertad. En las escrituras se lo menciona a Él mediante diversos nombres, afirmó Kṣemarāja. De todas formas, no estoy de acuerdo con él acerca del nombre 'Spanda', la Vibración Suprema. Este nombre es asignado a Śakti en cambio. 'Lalita' significa 'el Amoroso que es adicto a jugar', y de nuevo es un nombre que verás generalmente asociado con Śakti (en la forma femenina del sustantivo: 'Lalitā'). Extrañas equivocaciones, en mi humilde opinión. Ahora, 'Īśvara' (el Señor) es correcto. ¡Y así sigue!Return

3  Su Svātantryaśakti (Poder de Libertad Absoluta) o Śakti, a secas, es denominada mediante muchos nombres en las escrituras también: Parā (la Suprema), Matsyodarī (la De Vientre de Pez, porque Ella está repleta de Vibración), Mahāsattā (la Gran Existencia, o sea, la Suprema Conciencia del Yo), Sphurattā (Conciencia Destellante), Ūrmi (Ola), Sāra (Esencia), Hṛdaya (Corazón), Bhairavī (el Poder de Bhairava), Devī (Diosa), Śikhā (Flama), etc.Return

4  Kṣemarāja explicó el alfabeto sánscrito y su conexión con tattva-s y śakti-s mientras comentaba sobre Śivasūtravimarśinī II, 7. Adicionalmente, dediqué tres documentos para explicar plenamente el significado de su traducción: Primeros Pasos (4), Primeros Pasos (5) y Primeros Pasos - 1 (apéndice). Así, tras leer todo eso es claro por qué Kṣemarāja está describiendo a Śakti así. Y a este Poder Supremo se lo conoce como el Habla Suprema (Parāvāk) también. Ella está siempre activa, nunca deteniéndose ni siquiera por un segundo. Ella es el Gran Mantra (Aham) que es impronunciable. El lector podría pensar que porque el Gran Mantra es Aham, entonces es pronunciable. ¡No! Es sólo una manera de indicar al Gran Mantra, pero este Gran Mantra no puede en absoluto pronunciarse tal como es. La palabra Aham tiene solamente la intención de proveer una manera de lidiar, por medio de palabras, con esta Realidad impronunciable. De todas formas, este Aham (la palabra) no es nunca el Gran Mantra como esencialmente es.

Y Ella es Akrama o sin ninguna sucesión. Ella es inmediata, porque en el momento que quieres darte cuenta de tu naturaleza esencial como el Gran Señor, Ella está allí para ti como Aham. No hay ningún proceso de evolución en Su naturaleza no dualista. Todo el supuesto proceso de evolución atravesado por el yogī yace en Su (de Ella) aspecto máyico pero no en Su Núcleo. Por eso es que, si eres espiritualmente inteligente, no necesitas practicar nada en especial. La Liberación es inmediata si eres lo bastante inteligente. Pero, desafortunadamente, la mayoría de los yogī-s no son así de inteligentes y en consecuencia son arrojados al océano de distintas prácticas espirituales. Son empujados hacia abajo en la dirección de Su aspecto con sucesión (con krama). Éste es Su aspecto máyico. En este aspecto existen ininterrumpidas manifestación, sostenimiento y disolución del universo.

Finalmente aquí, el tópico denominado 'los seis cursos' ha sido totalmente explicado por mí en el documento correspondiente: Trika: Los Seis Cursos.Return

5  Aunque Śakti es completamente carente de movimiento como Su Señor (Śiva), aún así se mueve. No se puede comprender esto mediante la mente ordinaria porque está más allá del círculo mental. Asimismo, a ella se le llama Spanda porque vibra (de la raíz 'spand': vibrar).Return

6  El primer movimiento de Śakti es Su transformación en Icchāśakti (Poder de Voluntad). Abhinavagupta y otros asignan este Poder al tattva 2 (Śaktitattva Mismo), pero otros autores lo asignan al tattva 3 (Sadāśivatattva) en cambio. Más adelante, por así decir, ya que no hay tiempo en este proceso por ahora, Icchāśakti se vuelve Jñānaśakti (Poder de Conocimiento) y Kriyāśakti (Poder de Acción). Según Abhinavagupta y otros, Jñānaśakti es predominante en el tattva 3, en tanto que otros autores la asignan al tattva 4 (Īśvaratattva). A su vez, en la opinión de Abhinavagupta y otros, Kriyāśakti mora en el tattva 4, mientras que otros autores la asignan al tattva 5 (Sadvidyātattva).

Asimismo, se dice que Śakti es doble porque se convierte en vocal y consonante. Y luego ella se vuelve nueve y cincuenta (nueve varga-s o grupos de letras sánscritas, y cincuenta letras contenidas en ellos). En general, hay ocho varga-s o grupos de letras en cambio, pero Kṣemarāja consideró que la letra 'kṣa' (que usualmente se incluye en el octavo grupo --las sibilantes o Śa-varga--) tiene su propio grupo (el noveno, en el cual ella es el único miembro). Cuando estudias gramática sánscrita, a veces puedes ver que la consonante 'ha' es puesta aparte del grupo de las sibilantes. Veamos todo esto en una tabla que muestra la manera tradicional de disponer las letras:

Vocales
A-varga अं अः
a ā i ī u ū e ai o au aṁ aḥ
Consonantes
Primer Grupo
Subgrupos Sordas Sonoras
No aspiradas Aspiradas No aspiradas Aspiradas Nasales
Ka-varga
ka kha ga gha ṅa
Ca-varga
ca cha ja jha ña
Ṭa-varga
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa
Ta-varga
ta tha da dha na
Pa-varga
pa pha ba bha ma
Segundo grupo
Ya-varga
ya ra la va
Tercer grupo
Śa-varga क्ष
śa ṣa sa ha kṣa

Así, en este caso, Kṣemarāja habló de 9 varga-s o grupos de letras, porque consideró que la letra 'kṣa' forma su propio grupo: Kṣa-varga. A veces también, le letra 'ha' es exhibida aislada de las Sibilantes (Śa-varga) y formando su propio grupo. Esto agregaría un varga más. De cualquier forma, nunca oí de 10 varga-s sino de 9 varga-s como máximo. Por lo tanto, el número de varga-s puede ser 8 o 9, según la posición de la letra 'kṣa'.

Y ahora, con relación al famoso número 50 asignado al número total de letras del alfabeto sánscrito. Verifiquemos si esto es totalmente cierto: 16 vocales (fíjate en la tabla de arriba) y 34 consonantes. ¡Esto es igual a 50! Pero, aquí la triste noticia: Esto es sólo cierto en este marco filosófico ideal donde estamos trabajando. Verás que a veces en las gramáticas sánscritas, la letra 'kṣa' no es incluida. ¿Por qué? Porque, en realidad, no es una verdadera letra sino un conjunto (combinación de dos o más consonantes) creado a partir de la unión de 'ka' + 'sa'. ¡Sorpresa! Entonces, el número de letras es ahora: 49.

Asimismo, algunos gramáticos sánscritos (como yo) no consideran que la vocal 'ḹ' (ḷ larga) sea una verdadera vocal. ¿Por qué? Por dos razones: (1) Porque fue inventada para mantener la compatibilidad de corta-larga, y (2) Porque prácticamente nunca se la utiliza en la práctica, valga la redundancia. Entonces, estos gramáticos no están incluyéndola en el alfabeto. Por consiguiente, el número de letras es ahora: 48.

Además, algunos gramáticos dicen que existen solamente 9 vocales (a, i, u, ṛ, ḷ, e, o, ṁ y ḥ --en el alfabeto ṁ y ḥ se escriben aṁ y aḥ para poder pronunciarlas--), en tanto que las remanentes 7 (ā, ī, ū, ṝ, ḹ, ai y au) son únicamente expansiones de las vocales originales o, como en el caso de la 'ai' y de la 'au', se forman agregando 'a' a la 'e' y a la 'o', así: a + e = ai; a + o = au. Y también descartan al conjunto 'kṣa'. En definitiva, sólo hablan acerca de 9 'verdaderas' vocales y 33 consonantes. Esto equivale a 42 letras sánscritas. Sí, esto destruye el número redondo '50', pero la vida es dura, tú sabes. En todos los campos del conocimiento, las cosas no son tan simplistas. Cuando verificas con un experto, recibes complicaciones extra que pueden fácilmente estropearte el día. Muy bien, pero por ahora, considerando el 'marco filosófico ideal' donde se estudian las letras sánscritas en Trika, sí, el número de letras sánscritas asciende a 50.

Finalmente, según el sabio Kṣemarāja, Ella (la Śakti) se vuelve triple —Aghorā-s (no terribles), Ghorā-s (terribles) y Ghoratarī-s (más terribles)— y lleva a cabo el famoso Quíntuple Acto (Pañcakṛtya) de manifestación, sostenimiento y disolución del universo conjuntamente con ocultación de la propia naturaleza esencial y su revelación (la revelación de la propia naturaleza esencial). Describiré estos tres grupos de diosas en la 8va nota explicativa. Por ahora, es suficiente.Return

7  Ahora te explicaré este difícil y largo tema. Antes de empezar con él, quiero decirte que en otra versión del Mālinīvijayatantra la lectura es distinta: Te mostraré citando ambas versiones, la citada por Kṣemarāja y la otra que estoy citando aquí. El significado final no está cambiando substancialmente de todos modos. Primero la versión de Kṣemarāja en este Spandanirṇaya suyo. Marcaré las estrofas agregando el número respectivo (todas ellas pertenecen al 'Tṛtīyo'dhikāraḥ' o 'Tercer capítulo' de la escritura). Recuerda que Kṣemarāja omitió toda la 14ta estrofa al igual que la segunda mitad de la 12ma estrofa. Adicionalmente, él sólo incluyó la primera mitad de la estrofa final que se menciona aquí, la 16ta. Muy bien, empecemos:

या सा शक्तिर्जगद्धातुः कथिता समवायिनी।
इच्छात्वं तस्य सा देवी सिसृक्षोः प्रतिपद्यते॥५॥
सैकापि सत्यनेकत्वं यथा गच्छति तच्छृणु।
एवमेतदिति ज्ञेयं नान्यथेति सुनिश्चितम्॥६॥
ज्ञापयन्ती जगत्यत्र ज्ञानशक्तिर्निगद्यते।
एवं भवत्विदं सर्वमिति कार्योन्मुखी यदा॥७॥
जाता तदैव तद्वस्तु कुर्वत्यत्र क्रियोच्यते।
एवमेषा द्विरूपापि पुनर्भेदैरनन्तताम्॥८॥
अर्थोपाधिवशाद्याति चिन्तामणिरिवेश्वरी।
तत्र तावत्समापन्ना मातृभवं विभिद्यते॥९॥
द्विधा च नवधा चैव पञ्चाशद्धा च मालिनी।
बीजयोन्यात्मकाद्भेदाद्द्विधा बीजं स्वारा मताः॥१०॥
कादयश्च स्मृता योनिर्नवधा वर्गभेदतः।
पृथग्वर्णविभेदेन शतार्धकिरणोज्ज्वला॥११॥
बीजमत्र शिवः शक्तिर्योनिरित्यभिधीयते॥१२॥
वर्गाष्टकमिति ज्ञेयमघोराद्यमनुक्रमात्।
तदेव शक्तिभेदेन माहेश्वर्यादि चाष्टकम्॥१३॥
शतार्धभेदभिन्ना च तत्सङ्ख्यानां वरानने।
रुद्राणां वाचकत्वेन कल्पिता परमेष्ठिना॥१५॥
तद्वदेव च शक्तीनां तत्सङ्ख्यानामनुक्रमात्॥१६॥

Y si no puedes leer la Devanāgarī original (signos sánscritos), aquí tienes la versión en IAST:

Yā sā śaktirjagaddhātuḥ kathitā samavāyinī|
Icchātvaṁ tasya sā devī sisṛkṣoḥ pratipadyate||5||
Saikāpi satyanekatvaṁ yathā gacchati tacchṛṇu|
Evametaditi jñeyaṁ nānyatheti suniścitam||6||
Jñāpayantī jagatyatra jñānaśaktirnigadyate|
Evaṁ bhavatvidaṁ sarvamiti kāryonmukhī yadā||7||
Jātā tadaiva tadvastu kurvatyatra kriyocyate|
Evameṣā dvirūpāpi punarbhedairanantatām||8||
Arthopādhivaśādyāti cintāmaṇiriveśvarī|
Tatra tāvatsamāpannā mātṛbhāvaṁ vibhidyate||9||
Dvidhā ca navadhā caiva pañcāśaddhā ca mālinī|
Bījayonyātmakādbhedāddvidhā bījaṁ svārā matāḥ||10||
Kādayaśca smṛtā yonirnavadhā vargabhedataḥ|
Pṛthagvarṇavibhedena śatārdhakiraṇojjvalā||11||
Bījamatra śivaḥ śaktiryonirityabhidhīyate||12||
Vargāṣṭakamiti jñeyamaghorādyamanukramāt|
Tadeva śaktibhedena māheśvaryādi cāṣṭakam||13||
Śatārdhabhedabhinnā ca tatsaṅkhyānāṁ varānane|
Rudrāṇāṁ vācakatvena kalpitā parameṣṭhinā||15||
Tadvadeva ca śaktīnāṁ tatsaṅkhyānāmanukramāt||16||

Y ahora la versión que tengo de todos estos aforismos. Marcaré la lectura distinta resaltando en color granate (y negrillas) ÚNICAMENTE en la transliteración en IAST (ya que no es muy preciso el proceso de resaltar Devanāgarī, al menos con la fuente que estoy utilizando):

या सा शक्तिर्जगद्धातुः कथिता समवायिनी।
इच्छात्वं तस्य सा देवि सिसृक्षोः प्रतिपद्यते॥५॥
सैकापि सत्यनेकत्वं यथा गच्छति तच्छृणु।
एवमेतदिति ज्ञेयं नान्यथेति सुनिश्चितम्॥६॥
ज्ञापयन्ती जगत्यत्र ज्ञानशक्तिर्निगद्यते।
एवंभूतमिदं वस्तु भवत्विति यदा पुनः॥७॥
जाता तदैव तत्तद्वत्कुर्वत्यत्र क्रियोच्यते।
एवं सैषा द्विरूपापि पुनर्भेदैरनेकताम्॥८॥
अर्थोपाधिवशाद्याति चिन्तामणिरिवेश्वरी।
तत्र तावत्समापन्ना मातृभावं विभिद्यते॥९॥
द्विधा च नवधा चैव पञ्चाशद्धा च मालिनी।
बीजयोन्यात्मकाद्भेदाद्द्विधा बीजं स्वारा मताः॥१०॥
कादिभिश्च स्मृता योनिर्नवधा वर्गभेदतः।
प्रतिवर्णविभेदेन शतार्धकिरणोज्ज्वला॥११॥
बीजमत्र शिवः शक्तिर्योनिरित्यभिधीयते॥१२॥
वर्गाष्टकमिह ज्ञेयमघोराद्यमनुक्रमात्।
तदेव शक्तिभेदेन माहेश्वर्यादि चाष्टकम्॥१३॥
शतार्धभेदभिन्नानां तत्सङ्ख्यानां वरानने।
रुद्राणां वाचकत्वेन कल्पिता परमेष्ठिना॥१५॥
तद्वदेव च शक्तीनां तत्सङ्ख्यानमनुक्रमात्॥१६॥

Y ahora la versión IAST con los respectivos resaltes:

Yā sā śaktirjagaddhātuḥ kathitā samavāyinī|
Icchātvaṁ tasya sā devi sisṛkṣoḥ pratipadyate||5||
Saikāpi satyanekatvaṁ yathā gacchati tacchṛṇu|
Evametaditi jñeyaṁ nānyatheti suniścitam||6||
Jñāpayantī jagatyatra jñānaśaktirnigadyate|
Evaṁbhūtamidaṁ vastu bhavatviti yadā punaḥ||7||
Jātā tadaiva tattadvatkurvatyatra kriyocyate|
Evaṁ saiṣā dvirūpāpi punarbhedairanekatām||8||
Arthopādhivaśādyāti cintāmaṇiriveśvarī|
Tatra tāvatsamāpannā mātṛbhāvaṁ vibhidyate||9||
Dvidhā ca navadhā caiva pañcāśaddhā ca mālinī|
Bījayonyātmakādbhedāddvidhā bījaṁ svārā matāḥ||10||
Kādibhiśca smṛtā yonirnavadhā vargabhedataḥ|
Prativarṇavibhedena śatārdhakiraṇojjvalā||11||
Bījamatra śivaḥ śaktiryonirityabhidhīyate||12||
Vargāṣṭakamiha jñeyamaghorādyamanukramāt|
Tadeva śaktibhedena māheśvaryādi cāṣṭakam||13||
Śatārdhabhedabhinnānāṁ tatsaṅkhyānāṁ varānane|
Rudrāṇāṁ vācakatvena kalpitā parameṣṭhinā||15||
Tadvadeva ca śaktīnāṁ tatsaṅkhyānamanukramāt||16||

Y ahora te mostraré la traducción que hice arriba (la de los aforismos citados por Kṣemarāja en su presente comentario sobre la estrofa 13 de la tercera sección de las Spandakārikā-s). No puedo agregar números para esclarecer porque el texto en la traducción fluye de una estrofa a la siguiente a veces (esto es típico en poesía), es decir, el texto de una estrofa continúa en la estrofa siguiente. Si se pudiese aislar el texto en cada estrofa, entonces podría poner números sin problemas. Desgraciadamente, éste no es el caso:

Se dice que (kathitā) El Poder (sā śaktiḥ) que (yā) pertenece al Creador (dhātuḥ) del mundo (jagat) es inherente a (Él) (samavāyinī). Esta Diosa (sā devī) se torna la Voluntad (icchātvam... pratipadyate) de ese (Creador) (tasya) (cuando) Él está deseoso de manifestar (sisṛkṣoḥ) (al universo).

Escucha (tad śṛṇu) cómo (yathā) Ella (sā) se vuelve (gacchati) muchos (anekatvam) aún cuando (api) Ella es (satī) una (ekā):

Anunciando (jñāpayantī) con determinación (suniścitam) que '¡Este (etad) objeto conocible (jñeyam) (es) así (evam... iti), (y) no (na) de otra manera (anyathā... iti)!', Ella se denomina (nigadyate) Poder de Conocimiento (jñāna-śaktiḥ) en este mundo (jagati atra).

Cuando (yadā) Ella se orienta (unmukhī... jātā) hacia la actividad (kārya) (como) '¡Que todo esto se vuelva (bhavatu idam sarvam) así (evam)!', entonces (tadā eva), haciendo (kurvatī) esa cosa (tad-vastu) aquí --en este mundo-- (atra), se dice que Ella es (ucyate) (el Poder de) Acción (kriyā).

De este modo (evam), aunque (api) Ella (eṣā) tenga dos formas (principales) (dvi-rūpā), no obstante atraviesa (punar... yāti) por interminables (anantatām) cambios (bhedaiḥ), según (vaśāt) las características (upādhi) de los objetos (deseados) (artha). (En consecuencia, esta) Señora (īśvarī) (es) como (iva) una gema del pensamiento (cintā-maṇiḥ) --la cual le concede a su poseedor todos los deseos--.

Entonces (tatra), (cuando la Señora) asume primeramente la condición (tāvat samāpannā... bhāvam) de madre (mātṛ), Ella se divide (vibhidyate) de dos maneras (dvidhā) y (ca... ca eva) de nueve maneras (navadhā), y (ca), (cuando tal Señora se divide de) cincuenta maneras (pañcāśaddhā), (Ella se convierte) en portadora de una guirnalda (mālinī) (hecha de las cincuenta letras del alfabeto sánscrito).

Con la división que consiste (ātmakāt bhedāt) en bīja (bīja) (y) yoni (yoni), Ella aparece de dos maneras (dvidhā). Las vocales (svarāḥ) son consideradas como (matāḥ) bīja o semilla (bījam). (Con) ka, etc. (ka-ādayaḥ) se dice que Ella es (smṛtā) yoni o vientre (yoniḥ) --es decir, las consonantes son consideradas como yoni--. (Consiguientemente,) según la división (bhedatas) de los varga-s o grupos de letras (varga), (Ella aparece) de nueve maneras (navadhā).

(Y) según la división (vibhedena) de las letras (varṇa) —separadamente (pṛthak)—, Ella brilla (ujjvalā) como cincuenta (śata-ardha) rayos (kiraṇa) --ya que hay cincuenta letras en el alfabeto sánscrito--. En este (contexto) (atra), bīja --vocal-- (bījam) (y) yoni --consonante-- (yoniḥ) se denominan --lit. se denomina-- (iti abhidhīyate) Śiva (śivaḥ) (y) Śakti (śaktiḥ).

'El juego de ocho (aṣṭakam) grupos de letras (varga... iti)' se conoce como (jñeyam) Aghorā, etc. (aghorā-ādyam) en sucesión (anukramāt). Y (ca) ese (tad) mismísimo (eva) (juego de ocho grupos de letras), según la división (bhedena) de śakti-s o poderes (śakti), tiene un juego de ocho (deidades) (aṣṭakam) (tales como) Māheśvarī, etc. (māheśvarī-ādi).

Asimismo (ca), ¡oh Tú la de precioso rostro (vara-ānane)!, Ella ha sido partida (bhinnā... kalpitā) en cincuenta (śata-ardha) divisiones (bheda) por el Más Alto Señor (parameṣṭhinā) como siendo indicadora (vācakatvena) de los Rudra-s (rudrāṇām), cuyo número equivale (saṅkhyānām) a eso --a cincuenta-- (tad). Y (ca), de la misma forma (tad-vat eva), (Ella fue hecha cincuenta por el Más Alto Señor de nuevo, como siendo indicadora) de las śakti-s (de tales Rudra-s) --las célebres Rudrāṇī-s-- (śaktīnām) —cuyo número asciende (saṅkhyānām) a eso --a cincuenta-- (tad)— en sucesión (anukramāt)||

Y ahora traduciré la versión con la leve lectura diferente para ti (la cual fue analizada arriba), y al mismo tiempo, resaltaré, mediante el uso de un color distinto y negrillas, las áreas donde exista una diferencia entre ambas versiones. De todas formas, el significado no es alterado significativamente:

Se dice que (kathitā) el Poder (sā śaktiḥ) que (yā) pertenece al Creador (dhātuḥ) del mundo (jagat) es inherente a (Él) (samavāyinī). Oh Diosa (devi), Ella (sā) se torna la Voluntad (icchātvam... pratipadyate) de ese (Creador) (tasya) (cuando) Él está deseoso de manifestar (sisṛkṣoḥ) (al universo).

Escucha (tad śṛṇu) cómo (yathā) Ella (sā) se vuelve (gacchati) muchos (anekatvam) aún cuando (api) Ella es (satī) una (ekā):

Anunciando (jñāpayantī) con determinación (suniścitam) que 'Este (etad) objeto conocible (jñeyam) (es) así (evam... iti), (y) no (na) de otra manera (anyathā... iti)!', Ella se denomina (nigadyate) Poder de Conocimiento (jñāna-śaktiḥ) en este mundo (jagati atra).

Sin embargo (punar), cuando (yadā) Ella aparece (jātā) (de esta forma:) '¡Que esta cosa se vuelva (idam vastu bhavatu) así (evam-bhūtam)!', entonces (tadā eva), haciendo (kurvatī) a eso --a la cosa antedicha-- (tad) de este modo (tad-vat) aquí --en este mundo-- (atra), se dice que Ella es (ucyate) (el Poder de) Acción (kriyā).

De este modo (evam), aunque (api) este mismísima (Diosa) (sā eṣā) tenga dos formas (principales) (dvi-rūpā), no obstante atraviesa (punar... yāti) por muchos (anekatām) cambios (bhedaiḥ), según (vaśāt) las características (upādhi) de los objetos (deseados) (artha). (En consecuencia, esta) Señora (īśvarī) (es) como (iva) una gema del pensamiento (cintā-maṇiḥ) --la cual le concede a su poseedor todos los deseos--.

Entonces (tatra), (cuando la Señora) asume primeramente la condición (tāvat samāpannā... bhāvam) de madre (mātṛ), Ella se divide (vibhidyate) de dos maneras (dvidhā) y (ca... ca eva) de nueve maneras (navadhā), y (ca), (cuando tal Señora se divide de) cincuenta maneras (pañcāśaddhā), (Ella se convierte) en portadora de una guirnalda (mālinī) (hecha de las cincuenta letras del alfabeto sánscrito).

Con la división que consiste (ātmakāt bhedāt) en bīja (bīja) (y) yoni (yoni), Ella aparece de dos maneras (dvidhā). Las vocales (svarāḥ) son consideradas como (matāḥ) bīja o semilla (bījam). Con ka, etc. (ka-ādibhiḥ) se dice que Ella es (smṛtā) yoni o vientre (yoniḥ) --es decir, las consonantes son consideradas como yoni--. (Consiguientemente,) según la división (bhedatas) de los varga-s o grupos de letras (varga), (Ella aparece) de nueve maneras (navadhā).

(Y) según la división (vibhedena) de cada una de las letras (prati-varṇa), Ella brilla (ujjvalā) como cincuenta (śata-ardha) rayos (kiraṇa) --ya que hay cincuenta letras en el alfabeto sánscrito--. En este (contexto) (atra), bīja --vocal-- (bījam) (y) yoni --consonante-- (yoniḥ) se denominan --lit. se denomina-- (iti abhidhīyate) Śiva (śivaḥ) (y) Śakti (śaktiḥ).

El juego de ocho (aṣṭakam) grupos de letras (varga) aquí (iha) se conoce como (jñeyam) Aghorā, etc. (aghorā-ādyam) en sucesión (anukramāt). Y (ca) ese (tad) mismísimo (eva) (juego de ocho grupos de letras), según la división (bhedena) de śakti-s o poderes (śakti), tiene un juego de ocho (deidades) (aṣṭakam) (tales como) Māheśvarī, etc. (māheśvarī-ādi).

¡Oh Tú la de precioso rostro (vara-ānane)!, Ella ha sido manufacturada (kalpitā) por el Más Alto Señor (parameṣṭhinā) como siendo indicadora (vācakatvena) de los Rudra-s (rudrāṇām), cuyo número equivale (saṅkhyānām) a eso (tad), (o sea,) a las cincuenta diferentes divisiones (śata-ardha-bheda-bhinnānām) (que Ella asumió en la forma de cincuenta letras del alfabeto sánscrito). Y (ca), de la misma forma (tad-vat eva), (Ella fue hecha cincuenta por el Más Alto Señor de nuevo, como siendo indicadora) de las śakti-s (de tales Rudra-s) --las célebres Rudrāṇī-s-- (śaktīnām) (cuya cantidad asciende) a ese número --a cincuenta-- (tad-saṅkhyānam) --la estructura sánscrita aquí es un poco traída de los pelos de todos modos-- — en sucesión (anukramāt)||

La última parte, con ese 'tatsaṅkhyānam' es un poco traída de los pelos pero podría ser correcta si uno recuerda que el Sánscrito en muchas escrituras puede ser extremadamente traído de los pelos muchas veces. O bien, podría ser un error tipográfico y la expresión realmente es como en la versión citada por Kṣemarāja, a saber, 'tatsaṅkhyānām', la cual luce mucho mejor desde el punto de vista de 'las estructuras en Sánscrito', ya que concuerda con 'śaktīnām' en el caso Genitivo (plural). Muy bien, sigamos ahora un poco más, y por qué no, podemos incluir la estrofa 14 y la segunda porción de las estrofas 12 y 16 sólo por diversión. Como puedes ver arriba, en el caso de la estrofa 16, Kṣemarāja claramente omitió eso por un motivo que será claro después, tras mi traducción de esa parte faltante. Hagámoslo.

Todo el aforismo 12 es revelado ahora (con la segunda porción traducida y mostrada en negrillas y color verde):

बीजमत्र शिवः शक्तिर्योनिरित्यभिधीयते।
वाचकत्वेन सर्वापि शंभोः शक्तिश्च शस्यते॥१२॥

Bījamatra śivaḥ śaktiryonirityabhidhīyate|
Vācakatvena sarvāpi śaṁbhoḥ śaktiśca śasyate||12||

En este (contexto) (atra), bīja --vocal-- (bījam) (y) yoni --consonante-- (yoniḥ) se denominan --lit. se denomina-- (iti abhidhīyate) Śiva (śivaḥ) (y) Śakti (śaktiḥ). Y (ca) la Śakti --el Poder-- (śaktiḥ) de Śambhu (śaṁbhoḥ), que --es decir, la Śakti-- es la Totalidad (sarvā api), es alabada (en las escrituras) (śasyate) como la Denotadora (vācakatvena)||12||

Aunque el Poder de Śiva lo es Todo, no obstante, Ella es predominantemente La Que Denota (el Sujeto) y no el que es denotado (el objeto). Éste es Su Misterio.

Y ahora, el aforismo 14 entero es revelado (no hay necesidad de negrillas y color verde ya que es el aforismo completo y no una porción):

माहेशी ब्राह्मणी चैव कौमारी वैष्णवी तथा।
ऐन्द्री याम्या च चामुण्डा योगीशी चेति ता मताः॥१४॥

Māheśī brāhmaṇī caiva kaumārī vaiṣṇavī tathā|
Aindrī yāmyā ca cāmuṇḍā yogīśī ceti tā matāḥ||14||

Se cree que (matāḥ) Ellas --las ocho deidades de los ocho grupos de letras-- (tāḥ) (son las siguientes): 'Māheśī --también llamada Māheśvarī-- (māheśī) y (ca eva) Brāhmaṇī --también llamada Brāhmī-- (brāhmaṇī), al igual que (tathā) Kaumārī (kaumārī) (y) Vaiṣṇavī (vaiṣṇavī); (asimismo) Aindrī --también llamada Indrāṇī-- (aindrī) y (ca) Yāmyā --también llamada Vārāhī-- (yāmyā), (junto con) Cāmuṇḍā (cāmuṇḍā) y (ca) Yogīśī --también llamada Yogīśvarī o Mahālakṣmī-- (yogīśī... iti)'||14||

Pero el orden dado en la estrofa no es el orden verdadero de las deidades con referencia a los respectivos varga-s o grupos de letras. En la estrofa, el autor (Śiva) dispuso los nombres de las diosas de una manera que satisface los requisitos de la métrica. ¿Qué quiero decir con todo esto? Primero, el orden dado en la estrofa es como sigue:

  1. Māheśī o Māheśvarī
  2. Brāhmaṇī o Brāhmī
  3. Kaumārī
  4. Vaiṣṇavī
  5. Aindrī o Indrāṇī
  6. Yāmyā o Vārāhī
  7. Cāmuṇḍā
  8. Yogīśī o Yogīśvarī o Mahālakṣmī

Pero el verdadero orden es así:

  1. Yogīśī o Yogīśvarī o Mahālakṣmī
  2. Brāhmaṇī o Brāhmī
  3. Māheśī o Māheśvarī
  4. Kaumārī
  5. Vaiṣṇavī
  6. Yāmyā o Vārāhī
  7. Aindrī o Indrāṇī
  8. Cāmuṇḍā

Ahora, para esclarecer este tema complejo, te mostraré las deidades (en el orden correcto) en conjunción con los correspondientes varga-s o grupos de letras:

Vocales
Yogīśī o Yogīśvarī o Mahālakṣmī A-varga अं अः
a ā i ī u ū e ai o au aṁ aḥ
Consonantes
Primer Grupo
Subgrupos Sordas Sonoras
No aspiradas Aspiradas No aspiradas Aspiradas Nasales
Brāhmaṇī o Brāhmī Ka-varga
ka kha ga gha ṅa
Māheśī o Māheśvarī Ca-varga
ca cha ja jha ña
Kaumārī Ṭa-varga
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa
Vaiṣṇavī Ta-varga
ta tha da dha na
Yāmyā o Vārāhī Pa-varga
pa pha ba bha ma
Segundo Grupo
Aindrī o Indrāṇī Ya-varga
ya ra la va
Tercer Grupo
Cāmuṇḍā Śa-varga क्ष
śa ṣa sa ha kṣa

¡Ahora es muy claro!

¿Y qué hay de la segunda mitad faltante del aforismo 16? Seguiré el mismo procedimiento como hice con el aforismo 12, pero utilizaré la versión que tengo del aforismo, es decir, no la citada por Kṣemarāja:

तद्वदेव च शक्तीनां तत्सङ्ख्यानमनुक्रमात्।
सर्वं च कथयिष्यामि तासां भेदं यथा शृणु॥१६॥

Tadvadeva ca śaktīnāṁ tatsaṅkhyānamanukramāt|
Sarvaṁ ca kathayiṣyāmi tāsāṁ bhedaṁ yathā śṛṇu||16||

Y (ca), de la misma forma (tad-vat eva), (Ella fue hecha cincuenta por el Más Alto Señor de nuevo, como siendo indicadora) de las śakti-s (de tales Rudra-s) --las célebres Rudrāṇī-s-- (śaktīnām)(cuya cantidad asciende) a ese número --a cincuenta-- (tad-saṅkhyānam) --la estructura sánscrita aquí es un poco traída de los pelos de todos modos-- — en sucesión (anukramāt). (Ahora,) mencionaré (kathayiṣyāmi) (los nombres de) todos (los Rudra-s) (sarvam ca) en concordancia con (yathā) su --de las śakti-s o poderes-- (tāsām) división (bhedam); ¡escucha (śṛṇu)!||16||

Así, puedes comprender ahora por qué Kṣemarāja omitió la segunda mitad del aforismo. Todos los cincuenta nombres de los cincuenta Rudra-s son mencionados a partir del aforismo 17. Mencionaré sus nombres pronto, pero primeramente, necesito explicar el significado de estos aforismos citados por el sabio Kṣemarāja (desde 3.5 hasta 3.16):

El Poder del Gran Señor es inherente a Él, o sea, Ella 'naturalmente' le pertenece a Él. No hay nada artificial en esto. Cuando Él desea manifestar al universo, Ella se vuelve Su Poder de Voluntad para así proceder con tal manifestación universal. Después, Ella se vuelve su Poder de Conocimiento al sentir: '¡Este objeto conocible es así y no de otra manera!'. Finalmente, cuando Ella está tratando de hacer realidad al universo que fue sólo una idea en la Mente del Ser Supremo, se convierte en Su Poder de Acción durante el proceso. Así, Ella siente: '¡Que todo esto se vuelva así!'.

Y tras este primer movimiento creativo, Ella tiene que asumir todos los aspectos de la creación. De esta forma, Ella se vuelve una infinidad de cosas. Pero de cualquier manera, Ella nunca se volvió nada, porque es totalmente una con Su Señor (con Paramaśiva). Se la llama 'gema del pensamiento' pues Ella cumple todos los deseos que Su Amo tiene.

Una vocal se llama 'bīja' o 'semilla' porque fertiliza al 'yoni' (lit. vientre, útero), o sea, a la consonante. A esto se lo entiende claramente si consideras a las consonantes a esta luz: No puedes pronunciarlas sin la ayuda de una vocal. Por ejemplo, 'k'... ¿cómo pronunciarla apropiadamente sin la ayuda de una vocal? No es posible pronunciarla adecuadamente sin el soporte de una vocal. Por ejemplo: 'ka'... ahora es fácilmente pronunciable. Entonces, las vocales son semillas que hacen fructíferas a las consonantes o vientres. Sin vocales, las consonantes serían como mujeres estériles, incapaces de procrear.

Śiva es vocal y Śakti es consonante en este esquema. Sí, todo es Śiva al final, porque Śiva y Śakti son uno. Esta única Realidad se divide en dos sólo con el propósito de ser estudiada entonces.

En uno de los aforismos citados del Mālinīvijayatantra, se dice que Ella se divide de nueva maneras (navadhā). Se refiere a las deidades de los varga-s o grupos de letras, pero esta vez ascendiendo a 9 debido al aislamiento del Kṣa-varga. Mira esto:

La consonante 'kṣa' abandona el Śa-varga y forma su propio 'varga' o 'grupo'
Śa-varga (octavo) śa ṣa sa ha
Kṣa-varga (noveno) kṣa

Ahora el Kṣa-varga constituye el flamante 9no varga. Cuando Śakti aparece de esta manera, una nueva deidad surge: Śiva-Śakti. Esta diosa se volverá la deidad regente del A-varga (el grupo de vocales), y la otra diosa (la que previamente presidía el A-varga) se convierte en la deidad regente del nuevo Kṣa-varga. Mira la disposición anterior (si el alfabeto sánscrito se divide en 8 varga-s):

  1. Yogīśī o Yogīśvarī o Mahālakṣmī (presidiendo el A-varga)
  2. Brāhmaṇī o Brāhmī (presidiendo el Ka-varga)
  3. Māheśī o Māheśvarī (presidiendo el Ca-varga)
  4. Kaumārī (presidiendo el Ṭa-varga)
  5. Vaiṣṇavī (presidiendo el Ta-varga)
  6. Yāmyā o Vārāhī (presidiendo el Pa-varga)
  7. Aindrī o Indrāṇī (presidiendo el Ya-varga)
  8. Cāmuṇḍā (presidiendo el Śa-varga)

Pero si el Kṣa-varga (el noveno grupo de letras) es creado, entonces el orden cambia levemente (resalté en negrillas el cambio):

  1. Śiva-Śakti (presidiendo el A-varga)
  2. Brāhmaṇī o Brāhmī (presidiendo el Ka-varga)
  3. Māheśī o Māheśvarī (presidiendo el Ca-varga)
  4. Kaumārī (presidiendo el Ṭa-varga)
  5. Vaiṣṇavī (presidiendo el Ta-varga)
  6. Yāmyā o Vārāhī (presidiendo el Pa-varga)
  7. Aindrī o Indrāṇī (presidiendo el Ya-varga)
  8. Cāmuṇḍā (presidiendo el Śa-varga)
  9. Yogīśī o Yogīśvarī o Mahālakṣmī (presidiendo el Kṣa-varga)

Ahora, regresando a los tradicionales 8 varga-s: El juego de ocho grupos de letras o varga-s se conoce como Aghorā-s (no terribles), Ghorā-s (terribles) y Ghoratarī-s (más terribles), en suma, este juego empieza con las Aghorā-s y luego continúa con los restantes dos grupos de deidades. Sin embargo, como expresé en la nota anterior, explicaré estos tres aspectos de la única Diosa en la próxima nota explicativa. Y cada uno de estos ocho varga-s o grupos tiene una particular deidad regente tal como ya te mostré arriba.

El Poder de Dios también se volvió 50 letras del alfabeto sánscrito, cada una de ellas teniendo dos especiales deidades regentes (Rudra y Rudrāṇī). Existen 16 Rudra-s y 16 Rudrāṇī-s para las vocales y 34 Rudra-s (más 34 Rudrāṇī-s) para las consonantes. Al final del aforismo 3.16 del Mālinīvijayatantra, Śiva dijo que Él estaba a punto de mencionar los nombres de todos los Rudra-s (fíjate en la estrofa de arriba, por favor). Muy bien, Él hizo así en las estrofas 3.17, 3.18, etc. Sólo daré los nombres de los Rudra-s, porque los nombres de sus consortes (las Rudrāṇī-s) se crean fácilmente transformando el sustantivo masculino asignado como nombre en su forma femenina (p. ej. Jaya ---> Jayā). Estos Rudra-s y sus esposas están eternamente liberados, o sea, nunca consiguieron Liberación sino que ellos fueron creados así, liberados desde el inicio:

El grupo de cincuenta Rudra-s
Asignados a las 16 vocales Amṛta, Amṛtapūrṇa, Amṛtābha, Amṛtadrava, Amṛtaugha, Amṛtormi, Amṛtasyandana, Amṛtāṅga, Amṛtavapu, Amṛtodgāra, Amṛtāsya, Amṛtatanu, Amṛtasecana, Amṛtamūrti, Amṛteśa y Sarvāmṛtadhara
Asignados a las 34 consonantes Jaya, Vijaya, Jayanta, Aparājita, Sujaya, Jayarudra, Jayakīrti, Jayāvaha, Jayamūrti, Jayotsāha, Jayada, Jayavardhana, Bala, Atibala, Balabhadra, Balaprada, Balāvaha, Balavān, Baladātā, Baleśvara, Nandana, Sarvatobhadra, Bhadramūrti, Śivaprada, Sumanāḥ, Spṛhaṇa, Durga, Bhadrakāla, Manonuga, Kauśika, Kāla, Viśveśa, Suśiva y Kopa

Muy bien, ¡supongo que he hacho este difícil tema un poco menos difícil a través de mi extensa explicación!Return

8  Con relación a ese grupo de tres estrofas en el Mālinīvijayatantra (3.31 a 3.33), existe una lectura diferente, pero solamente con referencia a la estrofa 3.31. Te mostraré comparando ambas versiones (la citada por Kṣemarāja aquí en su Spandanirṇaya y la que tengo). Para hacer esto, utilizaré el método que usé previamente. Empecemos mostrando la versión citada por el sabio Kṣemarāja aquí, tanto en Devanāgarī como en IAST:

विषयेष्वेव संलीनानधोऽधः पातयन्त्यणून्।
रुद्राणून्याः समालिङ्ग्य घोरतर्योऽपरास्तु ताः॥३१॥
मिश्रकर्मफलासक्तिं पूर्ववज्जनयन्ति याः।
मुक्तिमार्गनिरोधिन्यस्ताः स्युर्घोराः परापराः॥३२॥
पूर्ववज्जन्तुजातस्य शिवधामफलप्रदाः।
पराः प्रकथितास्तज्ज्ञैरघोराः शिवशक्तयः॥३३॥

Viṣayeṣveva saṁlīnānadho'dhaḥ pātayantyaṇūn|
Rudrāṇūnyāḥ samāliṅgya ghorataryo'parāstu tāḥ||31||
Miśrakarmaphalāsaktiṁ pūrvavajjanayanti yāḥ|
Muktimārganirodhinyastāḥ syurghorāḥ parāparāḥ||32||
Pūrvavajjantujātasya śivadhāmaphalapradāḥ|
Parāḥ prakathitāstajjñairaghorāḥ śivaśaktayaḥ||33||

Y ahora la versión que tengo de estos aforismos, resaltando las diferencias en negrillas y color granate (solamente en la versión IAST):

विषयेष्वेव संलीनानधोऽधः पातयन्त्यणून्।
रुद्राणून्याः समालिङ्ग्य घोरतर्योऽपराः स्मृताः॥३१॥
मिश्रकर्मफलासक्तिं पूर्ववज्जनयन्ति याः।
मुक्तिमार्गनिरोधिन्यस्ताः स्युर्घोराः परापराः॥३२॥
पूर्ववज्जन्तुजातस्य शिवधामफलप्रदाः।
पराः प्रकथितास्तज्ज्ञैरघोराः शिवशक्तयः॥३३॥

Viṣayeṣveva saṁlīnānadho'dhaḥ pātayantyaṇūn|
Rudrāṇūnyāḥ samāliṅgya ghorataryo'parāḥ smṛtāḥ||31||
Miśrakarmaphalāsaktiṁ pūrvavajjanayanti yāḥ|
Muktimārganirodhinyastāḥ syurghorāḥ parāparāḥ||32||
Pūrvavajjantujātasya śivadhāmaphalapradāḥ|
Parāḥ prakathitāstajjñairaghorāḥ śivaśaktayaḥ||33||

Afortunadamente, la diferencia entre ambas versiones es mínima. Muy bien, ahora las traducciones serán comparadas resaltando en negrillas y color verde lo que cambió:

Las ghoratarī-s --lit. más terribles-- (ghorataryaḥ... tāḥ) que (yāḥ), abrazando (samāliṅgya) a las almas Rudra --almas liberadas-- (rudra-aṇūn), arrojan (pātayanti) a las almas individuales (aṇūn) que están aferradas a (saṁlīnān) objetos (viṣayeṣu eva) más y más abajo (adhas adhas), son ciertamente aparā-s o no supremas (aparāḥ tu).

Las Ghorā-s --lit. terribles-- (tāḥ... ghorāḥ) que (yāḥ), generando (janayanti), como antes (pūrvavat), apego (āsaktim) a los frutos (phala) de acciones mixtas --mezcla de acciones buenas y malas-- (miśra-karma), bloquean (nirodhinyaḥ) la senda (mārga) hacia la Liberación (mukti), son (syuḥ) parāparā-s --en parte supremas y en parte no supremas-- (parā-aparāḥ).

Las Aghorā-s --lit. no terribles-- (aghorāḥ) (son) los poderes de Śiva (śiva-śaktayaḥ) (que) le otorgan (pradāḥ), como antes (pūrvavat), el fruto (phala) del Estado de Śiva (śiva-dhāma) a la multitud (jātasya) de seres limitados --lit. insectos-- (jantu). Son eminentemente denominadas (prakathitāḥ) parā-s o supremas (parāḥ) por los Conocedores de Eso --por los Conocedores del Principio Supremo-- (tad-jñaiḥ... iti)||


Las ghoratarī-s --lit. más terribles-- (ghorataryaḥ) que (yāḥ), abrazando (samāliṅgya) a las almas Rudra --almas liberadas-- (rudra-aṇūn), arrojan (pātayanti) a las almas individuales (aṇūn) que están aferradas a (saṁlīnān) objetos (viṣayeṣu eva) más y más abajo (adhas adhas), se dice que son aparā-s o no supremas (aparāḥ smṛtāḥ).

Las Ghorā-s --lit. terribles-- (tāḥ... ghorāḥ) que (yāḥ), generando (janayanti), como antes (pūrvavat), apego (āsaktim) a los frutos (phala) de acciones mixtas --mezcla de acciones buenas y malas-- (miśra-karma), bloquean (nirodhinyaḥ) la senda (mārga) hacia la Liberación (mukti), son (syuḥ) parāparā-s --en parte supremas y en parte no supremas-- (parā-aparāḥ).

Las Aghorā-s --lit. no terribles-- (aghorāḥ) (son) los poderes de Śiva (śiva-śaktayaḥ) (que) le otorgan (pradāḥ), como antes (pūrvavat), el fruto (phala) del Estado de Śiva (śiva-dhāma) a la multitud (jātasya) de seres limitados --lit. insectos-- (jantu). Son eminentemente denominadas (prakathitāḥ) parā-s o supremas (parāḥ) por los Conocedores de Eso --por los Conocedores del Principio Supremo-- (tad-jñaiḥ... iti)||

Y ahora procederé a explicar el significado en estas tres estrofas. Existen, en términos generales, tres categorías para Śakti:

(1) Aghorā-s (no terribles) son los poderes del Gran Señor que empujan a todos los seres hacia la Liberación. Llevan solamente Gracia y por consiguiente pertenecen a la clase Parā.

(2) Ghorā-s (terribles) son los poderes del Gran Señor que sólo bloquean el sendero hacia la Liberación generando apego a los frutos de acciones mixtas. En otras palabras, bloquean a los seres de acceder a la senda hacia la Liberación creando apego a los resultados de acciones buenas y malas. Estas śakti-s únicamente ponen estorbos. Pertenecen a la clase Parāparā.

(3) Ghoratarī-s (más terribles) son los poderes del Gran Señor que ayudan (abrazan) a los seres en el sendero hacia la Liberación pero bloquean a los que están apegados a los objetos. Estos poderes ponen estorbos y quitan estorbos. Pertenecen a la clase Aparā.

Obviamente, es todo el tiempo una única Śakti o Poder, pero Ella, de alguna forma, se divide a Sí Misma en tres poderes para empezar. Al final, Ella terminará dividida en miríadas de poderes. Muy bien, ¡basta de esto!Return

9  En definitiva, este ser limitado que es Śiva pero que no se da cuenta de que es Śiva es una calamidad. No hay ninguna otra forma de definirlo. Es absolutamente desagradable, y de ello no hay duda. ¿Por qué es así? Porque es todo el tiempo algo que no es él mismo en esencia. Así, luce y se siente desagradable. Porque trata de ser lo que no es en absoluto, y porque no puede ser para nada lo que realmente es, él es absolutamente asqueroso. Todo el día y toda la noche él está apegado a todo, incluso a su propia estupidez. De esta manera, no puede ser 'él mismo' ni siquiera por un segundo. Estar en su compañía se siente como una calamidad porque lo es. Sus modales se sienten completamente falsos porque con lo que está identificado NO es él mismo. Como resultado, todo en él se siente falso y al final asqueroso. Sus metas en la vida son absolutamente ridículas. Aunque es inherentemente Śiva, intenta no obstante obtener felicidad de la pila de basura conocida como 'objetos'. Y también trata de ser feliz por medio de la asociación con otros similarmente miserables paśu-s como él. Nunca puede obtenerla así, pero él no lo sabe. Por todas estas razones, él está todo el tiempo en problemas, pero es tan ignorante que culpa a otra gente por su miseria. O él es tan imbécil que piensa que tener su cuerpo en distintos lugares le traerá felicidad instantánea. Está totalmente perdido en su propia ignorancia. Un paśu así es absolutamente despreciable, pero de todos modos él estará en su apogeo en el mundo de los tontos. Todo este proceso de aparentemente transformar al Más Alto Ser en esta marioneta llamada 'un ser limitado' es siempre desagradable. Pero un día, cuando este tonto ser comienza a darse cuenta, mediante Su propia Gracia, de que es Śiva, entonces se vuelve adorable y digno de reverencia.

Las diosas de los varga-s (a las cuales ya expliqué en las notas anteriores) constantemente engañan a este paśu (ser limitado) similar a una marioneta. El engaño es tan obvio, ¡pero de cualquier modo él queda atrapado por él una y otra vez! Está completamente atrapado por la combinación de letras que forman palabras. Vive cada día de palabras y, por lo tanto, no es ninguna sorpresa que el sufrimiento sea su constante refugio. ¡Pero él es esencialmente Śiva! Así, ¿cómo llegó a un estado tan terrible? Hizo así perdiendo su gloria en manos de Kalā. ¿Pero qué es Kalā? Para responder esto, Kṣemarāja dará cuatro posibles alternativas.Return

10  Primera traducción del término 'Kalā': Ella es el poder de Māyā. Y por medio de este poder, el Gran Señor es capaz de perder Su Gloria y volverse un despreciable ser limitado. Este poder de Māyā no es el Māyātattva (la sexta categoría) sino Māyāśakti (el poder para crear dualidad). El Māyātattva es el subproducto final de este poder que genera dualidad. La palabra 'Māyā' proviene de la raíz 'mā' (medir). Māyā es lo que hace a todo finito, o sea, Ella convierte lo que es infinito en algo que puede ser medido. A Él entonces Kalā lo ha privado de Su Gloria mediante este poder de Māyā.Return

11  Segunda traducción del término 'Kalā': Ella es uno de los kañcuka-s o envolturas de Māyā. Este kañcuka genera en el infinito Śiva la noción de que: 'Él no puede hacer más allá de un cierto límite', Y Kalākañcuka es también eso que impele, es decir, eso que empuja a todos los seres limitados a realizar acciones. De esta manera, el Kalākañcuka es el punto de partida de la ley del karma ya que sin ninguna acción esta ley no podría estar operativa. Explico los cinco kañcuka-s en Trika 4. De cualquier forma, queda todavía una pregunta: ¿Cómo se volvió él un objeto de disfrute del grupo de poderes? Esta pregunta es respondida por medio de la tercera y cuarta traducciones de la palabra 'Kalā'.Return

12  Tercera traducción del término 'Kalā': Ella es las diosas de los varga-s. Estas diosas son 8 o 9 en número según la disposición de las letras en el alfabeto sánscrito (como expliqué antes):

Si el alfabeto sánscrito es dispuesto en 8 varga-s o grupos de letras, entonces las deidades regentes son las siguientes:

  1. Yogīśī o Yogīśvarī o Mahālakṣmī (presidiendo el A-varga)
  2. Brāhmaṇī o Brāhmī (presidiendo el Ka-varga)
  3. Māheśī o Māheśvarī (presidiendo el Ca-varga)
  4. Kaumārī (presidiendo el Ṭa-varga)
  5. Vaiṣṇavī (presidiendo el Ta-varga)
  6. Yāmyā o Vārāhī (presidiendo el Pa-varga)
  7. Aindrī o Indrāṇī (presidiendo el Ya-varga)
  8. Cāmuṇḍā (presidiendo el Śa-varga)

Pero si el alfabeto es dispuesto en 9 varga-s, entonces las deidades regente son las siguientes:

  1. Śiva-Śakti (presidiendo el A-varga)
  2. Brāhmaṇī o Brāhmī (presidiendo el Ka-varga)
  3. Māheśī o Māheśvarī (presidiendo el Ca-varga)
  4. Kaumārī (presidiendo el Ṭa-varga)
  5. Vaiṣṇavī (presidiendo el Ta-varga)
  6. Yāmyā o Vārāhī (presidiendo el Pa-varga)
  7. Aindrī o Indrāṇī (presidiendo el Ya-varga)
  8. Cāmuṇḍā (presidiendo el Śa-varga)
  9. Yogīśī o Yogīśvarī o Mahālakṣmī (presidiendo el Kṣa-varga)

Así, este ser limitado ha sido despojado de su gloria por tales deidades que presiden, como un todo, las palabras de cada idioma. Y él es engañado por esas palabras día y noche, ya que incluido al dormir él escucha palabras. Y si esas palabras son gratificantes, se siente bien. Muy por el contrario, si esas palabras son desalentadoras, se siente mal. Cuando una persona es una marioneta así, es obvio que nunca puede ser realmente feliz en todo el sentido de la palabra. Está únicamente ocupado todo el tiempo con la actividad miserable de tomar y dejar. ¿Qué más podría uno expresar acerca de su miseria que ya no se haya mostrado en este mundo? Sólo toma un libro que verse sobre historia humana y velo por ti mismo.Return

13  Cuarta traducción del término 'Kalā': Él ha sido despojado de su gloria por Āṇavamala (por la impureza relativa a la falta de Plenitud). Āṇavamala es la impureza primordial de la cual emana el resto de las impurezas. Expliqué Āṇavamala en Trika 4 también.Return

14  ¿Y cuál es la consecuencia final de que lo hayan privado de su gloria? Que él no es capaz de darse cuenta de su identidad esencial con Śiva, con su propio Ser. Esto lo condena a una vida llena de miseria y constante problema. Está en problemas no porque haya alguien o algo haciéndole algo malo. NO, está en problemas porque 'duerme' desde un punto de vista espiritual. Como es incapaz de reconocer que él es Śiva en realidad, sufre las consecuencias de su error garrafal en la forma de constante molestia. Aún cuando todo esté muy bien afuera, él no puede ser plenamente feliz. Sólo puede acceder a vislumbres de felicidad que son risibles. Porque esto es así, él y todas sus acciones, pensamientos, emociones, etc. son considerados como una calamidad. Si él no puede ser 'él' como 'él realmente es', no hay mucho sentido en todo lo que él haga, piense, sienta, etc. En el siguiente aforismo, Vasugupta y Kṣemarāja explicarán más cosas sobre la naturaleza de la esclavitud en el paśu.Return

al inicio


 Aforismo 14

अधुना पशुः सङ्कुचितदृक्छक्तिबाध्यः पाश्यश्चेत्येतद्विभजति


परामृतरसापायस्तस्य यः प्रत्ययोद्भवः।
तेनास्वतन्त्रतामेति स च तन्मात्रगोचरः॥१४॥


तस्य पशोर्यः प्रत्ययानां लौकिकशास्त्रीयविकल्पानां तदधिवासितानां भिन्नार्थज्ञानानां विकल्पानामप्युद्भवः विनाशाघ्रात उत्पादः स परस्यामृतरसस्य चिद्घनस्यानन्दप्रसरस्यापायो निमज्जनम्। उदितेषु भिन्नार्थेषु प्रत्ययेषु चिद्भूमिः स्थिताप्यपरामृश्यमानत्वादस्थितेव लक्ष्यते तत एवमुक्तम्। तेन च प्रत्ययोद्भवेनायमस्वतन्त्रतामेति तद्वशः सम्पद्यते। यदुक्तं श्रीशिवसूत्रेषु ज्ञानं बन्ध इति। श्रीमद्व्यासमुनिनापि मातापितृमयो बाल्य इति। श्रीमदालसयापि

तातेति किञ्चित्तनयेति किञ्चिदम्बेति किञ्चिद्दयितेति किञ्चित्।
ममेति किञ्चिन्न ममेति किञ्चिद्भौतं सङ्घं बहुधा मा लपेथाः॥

इति। प्रत्ययस्योद्भवस्तन्मात्राणि तीव्रातीव्रभेदसामान्यवृत्तयो गोचरो यस्य तथाभूतो भिन्नवेद्यविषय इत्यर्थः। अनेनेदमाह यावदियं भिन्नवेद्यप्रथा तावद्बद्ध एव यदा तूक्तोपदेशयुक्त्या सर्वमात्ममयमेवाविचलप्रतिपत्त्या प्रतिपद्यते तदा जीवन्मुक्त इति। यथोक्तम् इति वा यस्य संवित्तिरित्यादि। एवं च यत्पूर्वमुक्तं तस्माच्छब्दार्थचिन्तासु न सावस्था न या शिव इत्यादि न तेन सह परामृतरसापायस्तस्य यः प्रत्ययोद्भव इत्यस्य वैषम्यं किञ्चित्॥१४॥

Adhunā paśuḥ saṅkucitadṛkchaktibādhyaḥ pāśyaścetyetadvibhajati


Parāmṛtarasāpāyastasya yaḥ pratyayodbhavaḥ|
Tenāsvatantratāmeti sa ca tanmātragocaraḥ||14||


Tasya paśoryaḥ pratyayānāṁ laukikaśāstrīyavikalpānāṁ tadadhivāsitānāṁ bhinnārthajñānānāṁ vikalpānāmapyudbhavaḥ vināśāghrāta utpādaḥ sa parasyāmṛtarasasya cidghanasyānandaprasarasyāpāyo nimajjanam| Uditeṣu bhinnārtheṣu pratyayeṣu cidbhūmiḥ sthitāpyaparāmṛśyamānatvādasthiteva lakṣyate tata evamuktam| Tena ca pratyayodbhavenāyamasvatantratāmeti tadvaśaḥ sampadyate| Yaduktaṁ śrīśivasūtreṣu jñānaṁ bandha iti| Śrīmadvyāsamunināpi mātāpitṛmayo bālya iti| Śrīmadālasayāpi

Tāteti kiñcittanayeti kiñcidambeti kiñciddayiteti kiñcit|
Mameti kiñcinna mameti kiñcidbhautaṁ saṅghaṁ bahudhā mā lapethāḥ||

iti| Pratyayasyodbhavastanmātrāṇi tīvrātīvrabhedasāmānyavṛttayo gocaro yasya tathābhūto bhinnavedyaviṣaya ityarthaḥ| Anenedamāha yāvadiyaṁ bhinnavedyaprathā tāvadbaddha eva yadā tūktopadeśayuktyā sarvamātmamayamevāvicalapratipattyā pratipadyate tadā jīvanmukta iti| Yathoktam iti vā yasya saṁvittirityādi| Evaṁ ca yatpūrvamuktaṁ tasmācchabdārthacintāsu na sāvasthā na yā śiva ityādi na tena saha parāmṛtarasāpāyastasya yaḥ pratyayodbhava ityasya vaiṣamyaṁ kiñcit||14||


Ahora (adhunā) (Vasugupta) analiza (vibhajati) esto (etad): 'El ser condicionado (paśuḥ) está atado (bādhyaḥ) por el limitado (saṅkucita) poder cognitivo (dṛk-śakti) y (ca) (como resultado se vuelve) completamente aprisionado (pāśyaḥ... iti)1 :


El surgimiento (udbhavaḥ) de ideas (pratyaya) que (tiene lugar) (yaḥ) en ese (paśu o ser limitado) (tasya) (implica) la pérdida (apāyaḥ) de la savia y vigor (rasa) del Supremo (para) Néctar de la Inmortalidad (amṛta). A partir de ese (hecho) (tena), (tal ser condicionado) se vuelve dependiente (asvatantratām eti). Ese (surgimiento de ideas) (saḥ ca) tiene su esfera de influencia (gocaraḥ) en los Tanmātra-s --las características sutiles de todas las cosas-- (tanmātra)||14||


El surgimiento (udbhavaḥ) de ideas (pratyayānām)(a saber,) pensamientos (vikalpānām) relativos al mundo o a las escrituras (laukika-śāstrīya) así como también (api) pensamientos (vikalpānām) que son cogniciones (jñānānām) conectadas con distintos objetos (bhinna-artha) perfumadas --las cogniciones-- (adhivāsitānām) por ellos --por tales ideas-- (tad)— que (tiene lugar) (yaḥ) en ese paśu o ser limitado (tasya paśoḥ) (es) algo que aparece (utpādaḥ) (y) huele a (āghrātaḥ) destrucción (vināśa). Ello --tal surgimiento de ideas, etc.-- (saḥ) (implica) la pérdida (āpāyaḥ) (o) inmersión --la disolución-- (nimajjanam) de la savia y vigor del Supremo Néctar de la Inmortalidad --según Kṣemarāja, el significado del compuesto 'Parāmṛtarasāpāyaḥ' en el aforismo es 'la pérdida de la suprema savia y vigor del Néctar de la Inmortalidad' pero según yo es 'la pérdida de la savia y vigor del Supremo Néctar de la Inmortalidad', ambas interpretaciones (la de Kṣemarāja y la mía son válidas)-- (parasya amṛta-rasasya), (en suma,) del flujo (prasarasya) de la Bienaventuranza (ānanda) de la masa compacta (ghanasya) de Conciencia (cit)|

Aunque (api) el Estado de la Conciencia --el Estado de Śiva, el Estado de la masa compacta de Conciencia-- (cit-bhūmiḥ) existe (sthitā) en las ideas emergentes (uditeṣu... pratyayeṣu) que tienen que ver con diferentes objetos (bhinna-artheṣu), puesto que no es ciertamente captado o percibido (aparāmṛśyamānatvāt) se lo indica (lakṣyate) como (iva) inexistente (asthitā). De ahí que (tatas) se haya dicho (uktam) así (evam) (en el aforismo, es decir, que tiene lugar la desaparición de la savia y vigor del Supremo Néctar de la Inmortalidad —o bien, como lo plantea Kṣemarāja, de la suprema savia y vigor del Néctar de la Inmortalidad—)|

Y (ca) a partir de eso (tena), (en definitiva,) a partir del surgimiento de ideas (pratyaya-udbhavena), él (ayam) se vuelve dependiente --lit. va hacia un estado en el cual no hay ninguna libertad-- (asvatantratām eti), (o sea,) queda bajo la influencia de ellas --de tales ideas-- (tad-vaśaḥ sampadyate)2 |

Como se ha dicho (yad uktam) en los venerables Śivasūtra-s --en I, 2-- (śrī-śivasūtreṣu): 'El conocimiento (limitado o contraído) (jñānam) (es) esclavitud (bandhaḥ iti)'|

Asimismo (api), (esto ha sido afirmado) por el glorioso sabio Vyāsa (śrīmat-vyāsa-muninā): 'En la niñez (bālye), él depende de padre y madre (mātā-pitṛ-mayaḥ... iti)'|

También (ha sido expresado) por venerable Madālasā (śrī-madālasayā api) (en el Mārkaṇḍeyapurāṇa XXV, 15):

"No parloteés (mā lapethāḥ) frecuentemente (bahudhā) acerca de la asociación material (bhautam saṅgham) (así:) Un poquito de (kiñcid) 'Oh padre (tāta iti)', un poquito de (kiñcid) 'Oh hijo (tanaya iti)', un poquito de (kiñcid) 'Oh madre (amba iti)', un poquito de (kiñcid) 'Oh amado (dayita iti)', un poquito de (kiñcid) 'Mío (mama iti)' (y) un poquito de (kiñcid) 'No mío (na mama iti... iti)3 '"|

'El surgimiento (udbhavaḥ) de idea(s) (pratyayasya) cuya (yasya) esfera de influencia (gocaraḥ) (son) los Tanmātra-s (tanmātrāṇi) —los cuales son los rasgos genéricos (sāmānya-vṛttayaḥ) ya sea intensos o moderados (tīvra-atīvra-bheda)—' (significa 'el surgimiento de ideas) cuya (yasya) esfera de influencia (viṣayaḥ) es así (tathā-bhūtaḥ), (es decir,) que consiste en diferentes objetos (bhinna-vedya)'. Éste es el significado (iti arthaḥ)|

Mediante esto (que se expresó inmediatamente antes) (anena), (Vasugupta) declaró (āha) esto (idam): 'Mientras (yāvat) esta (iyam) diseminación (prathā) de distintos (bhinna) objetos conocibles (vedya) (exista), durante todo ese tiempo (tāvat) (una persona) está verdaderamente en esclavitud (baddhaḥ eva). Pero (tu) cuando (yadā), por medio de (yuktyā) las antedichas (ukta) enseñanzas (upadeśa), (tal persona) se da cuenta (pratipadyate), con inquebrantable conciencia (avicala-pratipattyā) de que todo (sarvam) es idéntico a (mayam) él mismo (ātma), entonces (tadā) (ella está) liberada en vida (jīvat-muktaḥ iti)|

Como se ha afirmado (yathā uktam) (en el aforismo 5 de la sección 2 de esta escritura): 'O (iti vā) (el) que tiene ese (yasya) conocimiento o realización (saṁvittiḥ)', etc. (iti-ādi)|

De este modo (evam ca), no hay nada impropio (na... vaiṣamyam kiñcid) (entre) esto (asya) (que se ha dicho en el actual aforismo III, 14, a saber,) 'El surgimiento (udbhavaḥ) de ideas (pratyaya) que (tiene lugar) (yaḥ) en ese (paśu o ser limitado) (tasya) (implica) la pérdida (apāyaḥ) de la savia y vigor (rasa) del Supremo (para) Néctar de la Inmortalidad (amṛta... iti)', y lo que --lit. junto con eso que-- (yad... tena saha) se ha establecido anteriormente (pūrvam uktam) (en II, 4 de esta escritura, en suma) 'por consiguiente (tasmāt), no hay ningún (na) estado (sā avasthā) que (yā) no sea (na) Śiva (śivaḥ), (ya sea) en palabra (śabda), objeto (artha) (o) pensamiento --cintā-- (cintāsu)', etc. (iti-ādi)4 ||14||

1  El poder cognitivo en el ser limitado lo ata fuertemente. Porque sabe mucho sobre cualquier cosa excepto sobre su propio Ser, a él se lo priva de su Bienaventuranza inherente. Un análisis de este proceso de ignorancia ya está a punto de ser desplegado por Vasugupta y Kṣemarāja.Return

2  El surgimiento de ideas, a saber, pensamientos relativos al mundo o a las escrituras, le pone fin al disfrute de la savia y vigor del Supremo Néctar de la Inmortalidad. Con 'escrituras', Kṣemarāja no se puede estar refiriendo a las escrituras no dualistas del Trika (Mālinīvijayatantra, Svacchandatantra, Spandakārikā-s, Śivasūtra-s, etc.) sino a las escrituras erróneas. Por ejemplo: Escrituras budistas repletas de conceptos erróneos acerca de la Más Alta Realidad, Advaitavedānta y su Brahma eunuco, Vedānta dualista y calificado y sus ridículas ideas de Liberación asociada con irse a algún sitio, etc.). Las ideas inoculadas por estas escrituras inferiores son efectivas en producir más y más esclavitud, y de ello no hay duda. Al contrario, las escritura del Trika están llenas de luz y otorgamiento de Gracia. Esto luciría como la declaración de un fanático del sistema Trika, pero te invito a ver lo que digo por ti mismo. Te llevará muchos años de investigación pero al final te darás cuenta de que las escrituras del Trika están diciendo la Verdad acerca de ti, acerca del universo y acerca de la naturaleza de Dios.

Este Dios, a quien llamamos Śiva en este sistema Trika, es una compacta masa de Conciencia y Bienaventuranza. Es así ya que está en todas partes. Quiero decir, como está en todo lugar, Él no puede realmente moverse puesto que no hay ningún lugar haciendo donde moverse. Y Su Estado (el Estado de Śiva) está siempre presente en todas las ideas (correctas y erróneas) que emergen en la mente del ser limitado. De todas formas, porque no puede darse cuenta de este Estado, consiguientemente se indica como si tal Estado no existiese. Y debido al surgimiento de todas estas ideas sobre él mismo y todo lo demás, el ser limitado no es supremamente Libre. ¿Por qué? Porque la Libertad Absoluta (su naturaleza esencial) reside en la dimensión donde las ideas no existen. ¡Tan simple como eso!Return

3  El conocimiento limitado es esclavitud. En otras palabras, el conocimiento limitado sobre quien eres realmente. Esta falta de comprensión de que tú eres Śiva es esclavitud en verdad. Y la dependencia con respecto a padre y madre indica que él no es libre, es decir, que él ha perdido su Libertad Absoluta y ahora está bajo el dominio de madre y padre. Cuando un ser humano nace, es Śiva puro. Pero después, mediante Su propia Voluntad, se asocia con ignorantes (madre y padre), lo cual genera en él el surgimiento de ideas sobre quien es, lo que el mundo es, etc. Por ejemplo: Soy Gabriel y nací en Argentina. Pero esta noción es falsa porque Śiva es uno conmigo y consecuentemente estoy en todas partes, y porque nunca he nacido. Muchas ideas tontas pueblan la mente del niño tras su asociación con gente ignorante, y estas ideas probarán ser muy difíciles de quitarse, si ese ser humano comienza a transitar por la senda hacia la Liberación. Todo el problema que la persona experimentará tendrá su fuente mayormente en su previa asociación con padres ignorantes. Eso, más la asociación con maestros ignorantes en la escuela, será suficiente para asegurar que esa persona estará en total esclavitud durante su vida entera. Todo es sólo una invención porque, en primer lugar, no hay una persona llamada Sr. Gabriel, etc. El surgimiento de ideas ignorantes creó toda esta absurda red de disparates de los cuales es muy difícil escapar. Y a partir de tal surgimiento de ideas viene la dependencia, porque Śiva está convencido de que necesita a alguien o a algo para existir o ser feliz, etc.

La persona es inherentemente Śiva. Y Śiva no tiene ninguna madre, ningún padre, ningún amado/a, etc. Y todo le pertenece. Así, ¿por qué está diciendo 'mío' y 'no mío' cuando Él es el dueño de todo? Y si Él es el dueño de todo, ¿por qué debería preocuparse por perder algunas cosas? ¿Cómo se volvió Śiva todo esto? Por medio del surgimiento de ideas. Pero al final, cuando esa persona obtiene Liberación (¡si es lo bastante afortunada!), se dará cuenta de que nada le sucedió a Śiva. Él permanece el mismo todo el tiempo. Así, su esclavitud es falsa también. La sabia Madālasā explicó todo esto de manera resumida en el Mārkaṇḍeyapurāṇa XXV, 15.Return

4  Todos los objetos que ves alrededor son la creación de los Tanmātra-s (tattva-s 27 a 31). La creación misma (los objetos) consiste en Mahābhūta-s (tattva-s 32 a 36), los cuales derivan directamente de los Tanmātra-s (los patrones --los rasgos genéricos-- de todo lo que puede ser oído, tocado, visto, saboreado y olido. Explico todo esto en Trika 6. Y todas las ideas que han surgido tienen que ver con objetos. Éste es el camino de la ignorancia, ¿no es cierto? No son ideas acerca de Svātantrya (la Libertad Absoluta), acerca de la gloria del Gran Señor, etc. NO. Son ideas acerca de 'objetos' (la gente queda incluida como 'objetos', porque sus cuerpos físicos y egos son objetos también). De este modo, los Tanmātra-s prevalecen en una persona en esclavitud, y constantemente olvida al Sujeto, que no es un subproducto de los Tanmātra-s sino el Ser esencial de todo.

Mientras esta diseminación de diferentes objetos exista, una persona está ciertamente en esclavitud. Ahora, si ves muchos objetos alrededor de ti en la forma de cosas y gente, etc., entonces estás en esclavitud. Pero cuando, a través de estas enseñanzas que estás estudiando, te das cuenta de que eres uno con todos esos objetos, entonces estás liberado en vida (jīvanmukta). La constante diseminación de objetos separados de ti muestra tu esclavitud. Pero en el momento en que se perciben todos esos objetos como unos contigo, la esclavitud se termina. Como se ha declarado en el aforismo II, 5 de la presente escritura: 'O el que tiene ese conocimiento o realización y está constantemente unido con el Ser Supremo ve al mundo entero como un juego divino. Él es un liberado en vida, sobre eso no hay ninguna duda'.

Por consiguiente, es totalmente correcto afirmar que pese al hecho de que no hay ningún estado que no sea Śiva, al mismo tiempo uno pierde la Bienaventuranza del Estado de Śiva debido al surgimiento de ideas. No hay contradicción alguna entre no dualismo y dualismo ya que el primero es la Verdad subyacente y el segundo es solamente un Juego de Śiva. Muy bien, supongo que todo está claro ahora.Return

al inicio


 Aforismo 15

ननु यदि प्रत्ययोद्भवोऽप्यस्य परामृतरसापायस्तत्कथमुक्तं शक्तिवर्गस्य भोग्यतां गतः— इत्याशङ्कां परिहरति


स्वरूपावरणे चास्य शक्तयः सततोत्थिताः।
यतः शब्दानुवेधेन न विना प्रत्ययोद्भवः॥१५॥


चः शङ्कां द्योतयंस्तत्परिहाररूपं प्रमेयान्तरं समुच्चिनोति। अस्य पशोः स्वस्य शिवात्मनो रूपस्यावरणे भित्तिभूतत्वेन प्रथमानस्यापि सम्यगपरामर्शने तन्निमित्तं व्याख्यातरूपाः शक्तयः सततमुत्थिता यावद्धि परामृतरसात्मकस्वस्वरूपप्रत्यभिज्ञानमस्य न वृत्तं तावदेताः स्वस्वरूपावरणायोद्यच्छन्त्येव। यतोऽस्य यः प्रत्ययोद्भवो विकल्पकाविकल्पकज्ञानप्रसरः स शब्दानुवेधेन अहमिदं जानामीत्यादिना सूक्ष्मान्तःशब्दानुरञ्जनेन स्थूलाभिलापसंसर्गेण च विना न भवति— इति तिरश्चामप्यसाङ्केतिको निर्देशः प्रख्यः स्वात्मनि च शिरोनिर्देशप्रख्योऽन्तरभ्युपगमरूपः शब्दनविमर्शोऽस्त्येवान्यथा बालस्य प्रथमसङ्केतग्रहणं न घटेतान्तरूहापोहात्मकविमर्शशून्यत्वात्। स्थूलशब्दानुवेधमयस्तु विकल्पः सर्वस्य स्वानुभवसिद्धः॥१५॥

Nanu yadi pratyayodbhavo'pyasya parāmṛtarasāpāyastatkathamuktaṁ śaktivargasya bhogyatāṁ gataḥ— Ityāśaṅkāṁ pariharati


Svarūpāvaraṇe cāsya śaktayaḥ satatotthitāḥ|
Yataḥ śabdānuvedhena na vinā pratyayodbhavaḥ||15||


Caḥ śaṅkāṁ dyotayaṁstatparihārarūpaṁ prameyāntaraṁ samuccinoti| Asya paśoḥ svasya śivātmano rūpasyāvaraṇe bhittibhūtatvena prathamānasyāpi samyagaparāmarśane tannimittaṁ vyākhyātarūpāḥ śaktayaḥ satatamutthitā yāvaddhi parāmṛtarasātmakasvasvarūpapratyabhijñānamasya na vṛttaṁ tāvadetāḥ svasvarūpāvaraṇāyodyacchantyeva| Yato'sya yaḥ pratyayodbhavo vikalpakāvikalpakajñānaprasaraḥ sa śabdānuvedhena ahamidaṁ jānāmītyādinā sūkṣmāntaḥśabdānurañjanena sthūlābhilāpasaṁsargeṇa ca vinā na bhavati— Iti tiraścāmapyasāṅketiko nirdeśaḥ prakhyaḥ svātmani ca śironirdeśaprakhyo'ntarabhyupagamarūpaḥ śabdanavimarśo'styevānyathā bālasya prathamasaṅketagrahaṇaṁ na ghaṭetāntarūhāpohātmakavimarśaśūnyatvāt| Sthūlaśabdānuvedhamayastu vikalpaḥ sarvasya svānubhavasiddhaḥ||15||


Una objeción (nanu): 'Si (yadi) el surgimiento (udbhavaḥ api) de ideas (pratyaya) en este (ser limitado) (asya) (implica) la pérdida (apāyaḥ) de la savia y vigor del Supremo Néctar de la Inmortalidad (para-amṛta-rasa), entonces (tad) ¿cómo (katham) es que se ha dicho (uktam) que él es utilizado o disfrutado (bhogyatām gataḥ) por el grupo de poderes (śakti-vargasya... iti)?'. (Vasugupta ahora) quita (pariharati) (esta) duda (āśaṅkām)1 :


Los poderes (śaktayaḥ) (están) constantemente (satata) listos (utthitāḥ) para ocultar o velar (āvaraṇe) la naturaleza esencial (sva-rūpa) de este (limitado ser) (ca asya), porque (yatas) no puede haber ningún (na) surgimiento (udbhavaḥ) de ideas (pratyaya) sin (vinā) entremezclar (anuvedhena) palabras (śabda)||15||


La palabra 'ca' (caḥ) expresando (dyotayan) un (sentido de) duda (śaṅkām) introduce --lit. junta, acumula-- (samuccinoti) otra declaración (prameya-antaram) que quita (parihāra-rūpam) eso --esa duda-- (tad)|

Los poderes (śaktayaḥ) —que ya han sido explicados (vyākhyātarūpāḥ)(están) constantemente (satatam) listos (utthitāḥ) para ocultar o velar (āvaraṇe) la naturaleza esencial (asya... rūpasya) —Śiva (śiva-ātmanaḥ)— de este limitado ser (asya paśoḥ), (en otras palabras, ellos son) la causa instrumental de eso (tad-nimittam) al no permitirle darse cuenta correctamente --lit. al no captar correctamente-- (samyak aparāmarśane) (de tal naturaleza esencial) que se propaga y extiende (prathamānasya api) como el substrato (de todo) (bhitti-bhūtatvena). Mientras (yāvat hi) no haya ningún (na vṛttam) reconocimiento (pratyabhijñānam) en él (asya) de que su propia naturaleza esencial (sva-sva-rūpa) es la savia y vigor del Supremo Néctar de la Inmortalidad (para-amṛta-rasa-ātmaka), durante todo ese tiempo (tāvat) estos (poderes) (etāḥ) están listos (udyacchanti) para ocultar o velar (āvaraṇāya) su propia naturaleza esencial (sva-sva-rūpa) por cierto (eva)2 |

Porque (yatas), en su caso --en el caso del ser limitado-- (asya), el surgimiento de ideas (pratyaya-udbhavaḥ... saḥ) —el cual (yaḥ) es un flujo (prasaraḥ) de cogniciones (jñāna) definidas o indefinidas (vikalpaka-avikalpaka)— no puede tener lugar (na bhavati) sin el tinte (anurañjanena) de palabras (śabda) internas (antar) sutiles (sūkṣma) y (ca) (sin) la asociación (saṁsargeṇa) con palabras (abhilāpa) burdas (sthūla) —p. ej. 'Yo (aham)(jānāmi) esto (idam)', etc. (iti-ādinā)— — De este modo (iti), incluso (api) en el caso de animales (tiraścām), (existe) una clara (prakhyaḥ) indicación (nirdeśaḥ) no convencional (asāṅketikaḥ). Y (ca) en uno mismo (svātmani) existe (también) (asti eva) el poder pensante (vimarśaḥ) conectado con sonidos (śabdana) en la forma de (rūpaḥ) un asentimiento (abhyupagama) interno (antara) que se hace visible (prakhyaḥ) por medio de la señal con la cabeza (śiras-nirdeśa). De otro modo (anyathā), con referencia a un niño (bālasya), la primera captación --entendimiento-- de gestos convencionales (prathama-saṅketa-grahaṇam) no sería posible (na ghaṭeta) debido a la ausencia (śūnyatvāt) del poder pensante --la conciencia-- (vimarśa) relativo a (ātmaka) la consideración interna de pros y contras (antar-ūha-apoha)|

El pensamiento o idea (vikalpaḥ) que consiste en (mayaḥ tu) una entremezcla (anuvedha) de palabras (śabda) burdas (sthūla) (queda) probado (siddhaḥ) por la experiencia (sva-anubhava) de todos (sarvasya)3 ||15||

1  El que objeta quiere saber la relación entre 'el surgimiento de ideas que quitan la experiencia del Supremo Néctar en el ser limitado' y 'el grupo de poderes que lo utilizan o disfrutan'. Vasugupta explica esto por medio del aforismo 15.Return

2  Según Kṣemarāja, la partícula 'ca' que actúa como un expletivo aquí (como una palabra que, a pesar de agregar algún sentido a la frase, nunca se la traduce) expresa 'duda'. Sin embargo, esta duda es disipada mediante la declaración incluida en el resto del aforismo mismo: 'Porque no puede haber ningún surgimiento de ideas sin entremezclar palabras'. Especificando la manera en que el surgimiento de ideas emerge, la duda sugerida por 'ca' se quita entonces. Oh sí, esto es muy sutil. De todas formas, en mi opinión, 'ca' está realmente enfatizando la frase, es decir: 'Los poderes están constantemente listos para ocultar o velar la naturaleza esencial de este limitado ser (verdaderamente)'. Muy bien, tiene que ver con divergencia de opiniones entonces.

Todos estos poderes (Brāhmī, Māheśvarī, Kaumārī, etc.) ya han sido explicados antes. Ellos están siempre resueltos a ocultar tu naturaleza esencial (tu condición de ser Śiva). No importa cuán duro trates, te es muy difícil darte exactamente cuenta de quien eres realmente. Esta tremenda dificultad está directamente enraizada en la constante labor de tales poderes. Es extremadamente difícil derrotarlos. Es sólo a causa de Su propia Gracia que podrás vencerlos al final, lo cual equivale al logro de la Liberación. Pero para que Él te otorgue Su Gracia plena, necesita estar complacido contigo. Así, todo el problema es cómo complacerlo correctamente. Hay sólo una manera de hacerlo, según mi experiencia: Consagrar tu vida entera a Él. ¡No es un logro barato por cierto! Mi declaración es tramposa como Él, porque no puedes dedicarle tu vida entera a Él sin Su Gracia. Entonces, es un círculo vicioso del cual puedes escapar a través de Su Gracia otra vez.

Estos poderes continuarán estando listos para esconder tu naturaleza esencial hasta que consigas un reconocimiento pleno de que Śiva es Tú. Incluso durante la devoción extrema hacia Él, si hay dualidad entre Tú y Él, entonces estos poderes seguirán engañándote. La única manera de engañarlos a ellos es darse cuenta de que, en realidad, Él es Tú. Toda la clave para alcanzar Liberación Final de estos poderes tramposos yace en esta sencilla enseñanza acerca de la inherente unidad entre Tú y Él.Return

3  Y este surgimiento de ideas no puede tener lugar sin entremezclar palabras sutiles y burdas. Las primeras son siempre internas y las últimas son siempre externas. Esto inclusive ocurre en los animales, en los cuales existen indicaciones no convencionales. Las indicaciones convencionales son creadas por medio del lenguaje, por ejemplo: 'Diez números son la base para expresar cantidades de algo'. Pero cada clase de animal tiene su especial juego de sonidos sólo comprendidos por los animales que pertenecen a esa especie. No obstante, todos estos sonidos no podrían ser comprendidos sin la presencia del poder de las palabras dentro del animal. Si esto es así con los animales, con más razón lo es con los humanos. El niñito puede comprender sencillos gestos en las caras de sus padres debido a la presencia de este poder pensante basado en entremezclar palabras. Después, el niño aprenderá a crear palabras por su cuenta. De todos modos, todo esto no sería posible sin el previo soporte del poder de las palabras dentro. No se necesita discutir este tópico aún más porque es muy sencillo de comprender. Uno mismo lo puede percibir a cada momento.Return

al inicio


 Aforismo 16

श्लोकत्रयोक्तमर्थमुपसंहरन्नियतः प्रमेयस्य सामान्यस्पन्दतत्त्वादभिन्नतां प्रागुक्तामनुबध्नंस्तत्प्रत्यभिज्ञानाप्रत्यभिज्ञानमयौ बन्धमोक्षाविति लक्षयति


सेयं क्रियात्मिका शक्तिः शिवस्य पशुवर्तिनी।
बन्धयित्री स्वमार्गस्था ज्ञाता सिद्ध्युपपादिका॥१६॥


सेति श्लोकत्रयनिर्णीतत्वादियमिति प्रमेयपर्यन्तेन रूपेण स्फुरन्ती स्वस्वभावरूपस्य चिदात्मनः शिवस्य सम्बन्धिनी स्पन्दतत्त्वात्मिका पराभट्टारिकैव विश्ववैचित्र्यावस्थितिकारित्वात्क्रियाशक्तिः प्राङ्निर्णीतदृशा शिव एव गृहीतपशुभूमिके वर्तमाना प्राणपुर्यष्टकरूपममुं कर्तृतात्मनाहन्ताविप्रुषा प्रोक्षितं कुर्वाणा तथारूपेणाप्रत्यभिज्ञाय स्वरूपावारकत्वाद्धानादानादिपरिक्लेशहेतुत्वाच्च बन्धयित्री भवति। यदा तु स्वस्य शिवात्मनो रूपस्य यो मार्गः

शक्त्यवस्थां प्रविष्टस्य निर्विभागेन भावना।
तदासौ शिवरूपी स्याच्छैवी मुखमिहोच्यते॥

इति श्रीविज्ञानभट्टारकोक्तनीत्या प्राप्त्युपायः पराशक्तिस्तदात्मतयासौ क्रियाशक्तिर्ज्ञायते योगिना यदा वा विकल्पकाविकल्पकप्रसरेऽपि शिवस्वरूपस्य स्वात्मनोंऽशभूतमेवाशेषवेद्यमनेनेक्ष्यते तदास्यासौ परानन्दमयीं परां सिद्धिमुपपादयति॥१६॥

Ślokatrayoktamarthamupasaṁharanniyataḥ prameyasya sāmānyaspandatattvādabhinnatāṁ prāguktāmanubadhnaṁstatpratyabhijñānāpratyabhijñānamayau bandhamokṣāviti lakṣayati


Seyaṁ kriyātmikā śaktiḥ śivasya paśuvartinī|
Bandhayitrī svamārgasthā jñātā siddhyupapādikā||16||


Seti ślokatrayanirṇītatvādiyamiti prameyaparyantena rūpeṇa sphurantī svasvabhāvarūpasya cidātmanaḥ śivasya sambandhinī spandatattvātmikā parābhaṭṭārikaiva viśvavaicitryāvasthitikāritvātkriyāśaktiḥ prāṅnirṇītadṛśā śiva eva gṛhītapaśubhūmike vartamānā prāṇapuryaṣṭakarūpamamuṁ kartṛtātmanāhantāvipruṣā prokṣitaṁ kurvāṇā tathārūpeṇāpratyabhijñāya svarūpāvārakatvāddhānādānādiparikleśahetutvācca bandhayitrī bhavati| Yadā tu svasya śivātmano rūpasya yo mārgaḥ

Śaktyavasthāṁ praviṣṭasya nirvibhāgena bhāvanā|
Tadāsau śivarūpī syācchaivī mukhamihocyate||

iti śrīvijñānabhaṭṭārakoktanītyā prāptyupāyaḥ parāśaktistadātmatayāsau kriyāśaktirjñāyate yoginā yadā vā vikalpakāvikalpakaprasare'pi śivasvarūpasya svātmano'ṁśabhūtamevāśeṣavedyamanenekṣyate tadāsyāsau parānandamayīṁ parāṁ siddhimupapādayati||16||


Resumiendo (upasaṁharan) el significado (artham) enunciado (uktam) en las tres (traya) estrofas (previas) (śloka), (y) fortaleciendo (anubadhnan) la antedicha (prāk-uktām) unidad ---no diferencia-- (abhinnatām) entre la vasta --lit. de tal extensión-- realidad objetiva --la multitud de objetos-- (iyataḥ prameyasya) (y) el principio genérico del Spanda (sāmānya-spanda-tattvāt), (Vasugupta) define (lakṣayati) 'esclavitud y Liberación' (bandha-mokṣau iti)' como no reconocimiento de Eso --del principio del Spanda-- y reconocimiento de Eso, (respectivamente) (tad-pratyabhijñāna-apratyabhijñāna-mayau)1 :


Este (iyam) mismo (sā) Poder o Śakti (śaktiḥ) de Śiva (śivasya), cuya naturaleza (ātmikā) es actividad (kriyā), permanece (vartinī) en el paśu o ser condicionado (paśu) (y lo) ata (bandhayitrī). (Sin embargo, cuando a Śakti) se la conoce o capta (jñātā) como permaneciendo (en el antedicho paśu) (sthā) en la forma del camino (mārga) hacia el propio Ser (sva), produce (upapādikā) éxito (siddhi)||16||


(A Ella se la llama) 'Esa' (sā iti) porque fue determinada (nirṇītatvāt) en las tres (traya) estrofas (previas) (śloka), (y a Ella se la llama) 'Esta' (iyam iti) (porque) aparece (sphurantī) en la forma (rūpeṇa) (de este universo) que finaliza (paryantena) en la realidad objetiva --objetividad-- (prameya). (Ella,) la Supremamente Venerable Diosa Misma (parā-bhaṭṭārikā eva) —el principio del Spanda (spanda-tattva-ātmikā)— perteneciente a (sambandhinī) Śiva (śivasya) —el cual --Śiva-- es (rūpasya... ātmanaḥ) Conciencia (cit) (y) la propia naturaleza esencial (sva-svabhāva)—, el Poder de Acción (kriyā-śaktiḥ) —ya que Ella produce (kāritvāt) el estado (avasthiti) de variedad (vaicitrya) en el universo (viśva)—, mediante el punto de vista definido anteriormente (prāk-nirṇīta-dṛśā), existe (vartamānā) en Śiva (śive eva) en la etapa cuando Él ha adquirido el estado de ser limitado (gṛhīta-paśu-bhūmike). Ella lo rocía a él --al ser limitado-- (amum... prokṣitam kurvāṇā), el cual está identificado con la energía vital y el cuerpo sutil (prāṇa-puryaṣṭaka-rūpam) con una gota (vipruṣā) de estado de yo (ahantā) cuya esencia --es decir, la esencia de la gota-- es agencia --capacidad para hacer-- (restringida) (kartṛtā-ātmanā). (En este ser condicionado) que tiene (ahora) este estado (de limitación) (tathā-rūpeṇa) (y) que no reconoce (a su propio Ser) --lit. no reconociendo-- (apratyabhijñāya), Ella se vuelve (bhavati) 'bandhayitrī' --La Que ata-- (bandhayitrī) porque Ella esconde (su) naturaleza esencial (sva-rūpa-āvārakatvāt) y (ca) porque Ella es la causa (hetutvāt) de la aflicción (parikleśa) (conocida como) dejar, tomar, etc. (hāna-ādāna-ādi)2 |

Sin embargo (tu), cuando (yadā) ese (asau) Poder de Acción (kriyā-śaktiḥ) es conocido (jñāyate) por el yogī (yoginā) como idéntico a Eso (tad-ātmatayā), (o sea, como idéntico al) Poder Supremo (parā-śaktiḥ), como el camino (yaḥ mārgaḥ) —medio de logro (prāpti-upāyaḥ)— hacia el propio Ser (svasya) cuya esencia es Śiva (śiva-ātmanaḥ rūpasya), según el precepto declarado (ukta-nītyā) en (el aforismo 20 del) venerable Vijñānabhairava (śrī-vijñāna-bhaṭṭāraka):

"Cuando en uno que ha ingresado (praviṣṭasya) al estado de Śakti (śakti-avasthām), existe una contemplación (llena del) sentimiento de ausencia de diferencias (entre Śiva y Śakti) (nirvibhāgena bhāvanā), entonces (tadā) ese (ser) --es decir, tal discípulo-- (asau) se vuelve Śiva (śiva-rūpī syāt), (ya que) se dice (ucyate) aquí --en las escrituras reveladas-- (iha) que (Śakti) es el rostro (mukham) de Śiva (śaivī... iti)3 "|

o (vā) cuando (yadā), incluso (api) en la difusión (prasare) de definidas o indefinidas (ideas en su mente --en la mente del yogī--) (vikalpaka-avikalpaka), la realidad objetiva entera (aśeṣa-vedyam) es percibida (īkṣyate) por él (anena) como siendo (bhūtam) una porción (aṁśa) de su propio Ser (sva-ātmanaḥ) que es Śiva (śiva-sva-rūpasya), entonces (tadā) Ella (asau) produce (upapādayati) el más alto logro (parām siddhim) repleto de suprema Bienaventuranza (para-ānanda-mayīm) para él (asya)4 ||16||

1  Ahora Vasugupta dice que esclavitud y Liberación son simplemente no reconocimiento del principio del Spanda y reconocimiento del principio del Spanda, respectivamente. Si no reconoces este Principio en el universo todo, entonces eres atado por 'otro'. Pero, por medio del Conocimiento divino, te das cuenta de que el universo entero no es nada más que este principio del Spanda, entonces se dice que estás liberado.Return

2  La expresión 'Seyam' (sā iyam) en el aforismo significa: 'Esta misma' (traducido como 'Este mismo' pues 'poder' en castellano es de género masculino en tanto que en Sánscrito es de género femenino), y debería traducirse como un todo (y no como dos palabras separadas). De cualquier forma, Kṣemarāja, jugando con el significado literal de cada una de esos pronombres (o sea, sā = 'esa' --de género femenino-- e iyam = 'esta' --femenino también--), da una explicación extra separando las palabras: Ella es llamada 'Esa' porque ya fue definida en las tres estrofas previas, pero se la llama 'Esta' porque está ahora frente a ti en la forma de toda la realidad objetiva.

Ella es la Diosa Suprema y el Poder de Acción perteneciente al Gran Señor que es el propio Ser. Ella inclusive existe en la etapa cuando Śiva se ha convertido en un ser limitado. Ella lo rocía --al ser condicionado-- con una gota de conciencia del yo cuya esencia es agencia (capacidad para hacer) limitada. Así, Ella existe en este ser limitado como una gota de conciencia del yo. Por eso es que el individuo limitado siente: 'Soy Gabriel', 'Soy Juan', 'Hago esto', 'Tengo eso', etc. Todo está repleto de limitación en su vida. De esta manera, Ella esconde su naturaleza esencial y lo empuja hacia la actividad miserable de dejar y tomar (p. ej. Me disgusta esto pero me gusta eso), etc.Return

3  No obstante, cuando el yogī la conoce como el camino hacia su propio Ser, o cuando, aún con su mente funcionando (llena de ideas definidas o indefinidas), él puede percibir que toda la realidad objetiva es sólo un fragmento de su propio Ser, entonces Ella deja de ser algo que ata y se vuelve otorgadora del más alto logro.

Kṣemarāja citó el aforismo 20 del Vijñānabhairava para mostrar que Ella es el camino hacia el propio Ser. Ahora traduciré para ti el comentario de Kṣemarāja/Śivopādhyāya sobre este importante aforismo. Hay una pequeña lectura distinta: Śaktyavasthāṁ praviṣṭasya ---> Śaktyavasthāpraviṣṭasya. El significado es el mismo:

शक्त्यवस्थाप्रविष्टस्य निर्विभागेन भावना।
तदासौ शिवरूपी स्याच्छैवी मुखमिहोच्यते॥२०॥

पराशक्तिरूपामवस्थां यदा प्रविशति वक्ष्यमाणोपायैः समाविशत्युपदेश्योऽणुस्तदास्य निर्विभागेन भावना भवति - शक्तेः शिवाभेदात्तदा स लब्धशाक्तबलः प्रशस्ततमशिवस्वरूपो भवत्येव यतः शिवस्येयं शैवी शक्तिर्मुखं प्रवेशोपायद्वारमिहागमेषूच्यते॥२०॥

Śaktyavasthāpraviṣṭasya nirvibhāgena bhāvanā|
Tadāsau śivarūpī syācchaivī mukhamihocyate||20||

Parāśaktirūpāmavasthāṁ yadā praviśati vakṣyamāṇopāyaiḥ samāviśatyupadeśyo'ṇustadāsya nirvibhāgena bhāvanā bhavati — Śakteḥ śivābhedāttadā sa labdhaśāktabalaḥ praśastatamaśivasvarūpo bhavatyeva yataḥ śivasyeyaṁ śaivī śaktirmukhaṁ praveśopāyadvāramihāgameṣūcyate||20||

"Cuando en uno que ha ingresado (praviṣṭasya) al estado de Śakti (śakti-avasthā), existe una contemplación (llena del) sentimiento de ausencia de diferencias (entre Śiva y Śakti) (nirvibhāgena bhāvanā), entonces (tadā) ese (ser) --es decir, tal discípulo-- (asau) se vuelve Śiva (śiva-rūpī syāt), (ya que) se dice (ucyate) aquí --en las escrituras reveladas-- (iha) que (Śakti) es el rostro (mukham) de Śiva (śaivī... iti)||20||"

Cuando (yadā) un individuo limitado (aṇuḥ) a quien se le está enseñando (upadeśyaḥ) ingresa (praviśati) en el estado (avasthām) cuya naturaleza (rūpām) es la Suprema Śakti (parā-śakti)(a saber, cuando él,) a través de los medios (upāyaiḥ) que se describirán más adelante (vakṣyamāṇa), se absorbe plenamente (en el estado cuya naturaleza es la Śakti Suprema) (samāviśati)—, en ese momento (tadā) existe (bhavati) en él (asya), por medio de la unidad entre Śiva y Śakti (śakteḥ śiva-abhedāt), una contemplación (llena del) sentimiento de ausencia de diferencias (entre Śiva y Śakti) (nirvibhāgena bhāvanā); entonces (tadā) él (saḥ) se vuelve (bhavati eva) alguien que ha conseguido la fuerza de Śakti (labdha-śākta-balaḥ) —o sea, alguien cuya naturaleza esencial (sva-rūpaḥ) es el Śiva (śiva) extremadamente digno de alabanza (praśastatama)—. (¿Por qué?) Porque (yatas) se dice (ucyate) aquí (iha) —en las escrituras reveladas (āgameṣu)— que esta (iyam) Śakti (śaktiḥ) que atañe a Śiva (śivasya) es el rostro (mukham) —el portal (dvāram) que sirve como medio (upāya) para entrar (praveśa)— de Śiva (śaivī)||20||

La expresión 'nirvibhāgena bhāvanā' (contemplación llena del sentimiento de ausencia de diferencias entre Śiva y Śakti) es un estado donde hay Śivaśaktisāmarasya (donde no hay diferencia alguna entre Śiva y Śakti). Por ejemplo, en el estado de vigilia ordinario, ves objetos a tu alrededor. En ese momento, los objetos son Śakti y el que observa (¡Tú!) es Śiva. Están separados entonces. Sí, sí, es sólo un juego pero luce así. Ahora, hay puntos a través de los cuales puedes ingresar al estado donde existe el sāmarasya (la uniformidad) de Śiva y Śakti. En Āṇavopāya, el punto está localizado entre prāṇa y apāna (entre inhalación/exhalación y exhalación/inhalación). En Śāktopāya, el punto está entre pramāṇa (percepción) y prameya (objeto que se percibe). En Śāmbhavopāya, tal punto está situado entre Conocimiento y Acción (entre Jñāna y Kriyā). Finalmente, en Anupāya, está entre Prakāśa (Śiva) y Vimarśa (Śakti). Estos puntos le pertenecen a Śakti, obviamente. ¿Y por qué es tan importante entrar a través de esos puntos en un estado donde Śiva y Śakti no son distintos entre sí (Śivaśaktisāmarasya)? Porque este Śivaśaktisāmarasya no es otro que Paramaśiva Mismo. Tras darse cuenta de Paramaśiva no queda nada de qué darse cuenta. Éste es el significado.

Y no pude traducir el comentario sobre este aforismo 20 en la Vijñānabhairavakaumudī por una sencilla razón: Ānandabhaṭṭa, su autor, decidió escribir un comentario corrido muy largo sobre todo el grupo de aforismos 17, 18, 19, 20 y 21. Escribió de una forma que hace difícil aislar la porción del comentario que se relaciona con el aforismo 20. ¡Triste!Return

4  Y éste es un método que atañe a Śāmbhavopāya: Percibir incluso con la propia mente plenamente activa y repleta de ideas que el universo entero es completamente uno con uno mismo. Es Śāmbhavopāya porque no hay ningún soporte en él, es decir, no hay concentración en nada en absoluto.

Resumiendo entonces, cuando el yogī tiene esta actitud y rápidamente se mueve en la dirección de la unidad de todas las cosas, él adquiere el Más Alto Estado (el Estado de Śiva).Return

al inicio


 Aforismo 17-18

इत्थंकारं पशुरत्र बध्यते वक्ष्यमाणोपायपरिशीलनेन च मुच्यत इति प्रतिपादयन् बन्धस्वरूपमुच्छेद्यत्वेनानुवदति


तन्मात्रोदयरूपेण मनोऽहम्बुद्धिवर्तिना।
पुर्यष्टकेन संरुद्धस्तदुत्थं प्रत्ययोद्भवम्॥१७॥

भुङ्क्ते परवशो भोगं तद्भावात्संसरेदतः।
संसृतिप्रलयस्यास्य कारणं सम्प्रचक्ष्महे॥१८॥


पुर्यष्टकोत्थितं भोगं भुङ्क्ते। यत एव प्रत्ययेषु सुखादिप्रत्ययोद्भवोऽत एवासौ प्रत्ययोद्भवात्पशुः परवशः शब्दानुवेधक्रमेण पदे पदे ब्राह्म्यादिदेवीभिराक्षिप्यमाणो न तु सुप्रबुद्धवत्स्वतन्त्रः। तस्य पुर्यष्टकस्य भावादेव पुनःपुनरुद्बोधितविचित्रवासनः संसरेत्तत्तद्भोगोचितभोगायतनानि शरीराण्यर्जयित्वा गृह्णाति चोत्सृजति च। यतश्चैवमतोऽस्य पुर्यष्टकसंरुद्धस्य या संसृतिस्तस्या यः प्रकृष्टो लयः पुर्यष्टकात्मकमलोच्छेदेन विनाशस् तस्य कारणं सम्यक् सुखोपायं प्रचक्ष्महे समनन्तरमेव ब्रूमस्तथा सम्प्रचक्ष्महे प्रकरणेऽस्मिन् स्वयं प्रतिपादितवन्तः। वर्तमानसामीप्ये वर्तमानवद्वेति वर्तमानप्रयोगः॥१८॥

Itthaṁkāraṁ paśuratra badhyate vakṣyamāṇopāyapariśīlanena ca mucyata iti pratipādayan bandhasvarūpamucchedyatvenānuvadati


Tanmātrodayarūpeṇa mano'hambuddhivartinā|
Puryaṣṭakena saṁruddhastadutthaṁ pratyayodbhavam||17||
Bhuṅkte paravaśo bhogaṁ tadbhāvātsaṁsaredataḥ|
Saṁsṛtipralayasyāsya kāraṇaṁ sampracakṣmahe||18||


Puryaṣṭakotthitaṁ bhogaṁ bhuṅkte| Yata eva pratyayeṣu sukhādipratyayodbhavo'ta evāsau pratyayodbhavātpaśuḥ paravaśaḥ śabdānuvedhakrameṇa pade pade brāhmyādidevībhirākṣipyamāṇo na tu suprabuddhavatsvatantraḥ| Tasya puryaṣṭakasya bhāvādeva punaḥpunarudbodhitavicitravāsanaḥ saṁsarettattadbhogocitabhogāyatanāni śarīrāṇyarjayitvā gṛhṇāti cotsṛjati ca| Yataścaivamato'sya puryaṣṭakasaṁruddhasya yā saṁsṛtistasyā yaḥ prakṛṣṭo layaḥ puryaṣṭakātmakamalocchedena vināśas tasya kāraṇaṁ samyak sukhopāyaṁ pracakṣmahe samanantarameva brūmastathā sampracakṣmahe prakaraṇe'smin svayaṁ pratipāditavantaḥ| Vartamānasāmīpye vartamānavadveti vartamānaprayogaḥ||18||


De esta manera (itthaṁkāram), explicando cómo (iti pratipādayan) aquí (atra) el ser limitado (paśuḥ) queda atado (badhyate) y (cómo) (ca), practicando (pariśīlanena) el medio (upāya) acerca del cual se hablará más adelante (vakṣyamāṇa), él (entonces) se libera (mucyate), (Vasugupta) repite (su descripción) (anuvadati) de la naturaleza de la esclavitud (bandha-svarūpam) para su eliminación (ucchedyatvena):


Totalmente detenido y asediado (saṁruddhaḥ) por el Puryaṣṭaka (puryaṣṭakena) que brota (udaya-rūpeṇa) a partir de (los cinco) Tanmātra-s --es decir, elementos sutiles-- (tanmātra) (y) reside (vartinā) en la mente (manas), el ego (aham) (y) el intelecto (buddhi), el subordinado (ser limitado o paśu) (paravaśaḥ) experimenta (bhuṅkte) el surgimiento o generación (udbhavam) de ideas (pratyaya) derivadas (uttham) de ese (Puryaṣṭaka) (tad), (conjuntamente con) el disfrute (de placer y dolor que proviene de esas mismas ideas) (bhogam). él transmigra (saṁsaret) debido a la continuidad (bhāvāt) de ese (Puryaṣṭaka) (tad). Por esta razón (atas), procedemos a explicar (sampracakṣmahe) la causa (kāraṇam) de esta (asya) disolución (pralayasya) de la trasmigración (saṁsṛti)||17-18||


Él experimenta --lit. él disfruta-- (bhuṅkte) el disfrute (de placer y dolor) (bhogam) que surge del (utthitam) Puryaṣṭaka --el cuerpo sutil-- (puri-aṣṭaka)|

Puesto que (yatas eva) hay surgimiento (udbhavaḥ) de la experiencia (pratyaya) de placer, etc. (sukha-ādi) con referencia a ideas (pratyayeṣu), por lo tanto (atas eva), debido al surgimiento de ideas (pratyaya-udbhavāt), él (asau) (se convierte en) un subordinado ser limitado o paśu (paśuḥ paravaśaḥ), (en definitiva,) a través del método (krameṇa) de entremezclar (anuvedha) palabras (śabda), él es a cada paso ridiculizado (pade pade... ākṣipyamāṇaḥ) por las diosas Brāhmī, etc. (brāhmī-ādi-devībhiḥ). Él no es (na tu) libre (svatantraḥ) como el perfectamente despierto (suprabuddha-vat)|

Debido a la continuidad (bhāvāt eva) de ese Puryaṣṭaka (tasya puri-aṣṭakasya) las diversas tendencias acumuladas en él (vicitra-vāsanaḥ) son despertadas (udbodhita) una y otra vez (punar-punar) (y como resultado) él trasmigra (saṁsaret); (en una palabra,) consiguiendo (arjayitvā) cuerpos (śarīrāṇi) que son lugares apropiados donde disfrutar (ucita-bhogāyatanāni) esas experiencias (tad-bhoga), él asume (gṛhṇāti) y (ca... ca) abandona (utsṛjati) (cuerpos)|

Y (ca) porque (yatas) (esto es) así (evam), por esta razón (atas), procedemos a explicar (pracakṣmahe) inmediatamente (samanantaram eva)(es decir,) procedemos a hablar (brūmaḥ) (acerca de ella)— la causa (kāraṇam) —el medio correcto y fácil (samyak sukha-upāyam)— de la disolución (layaḥ... tasya) —la cual (yaḥ) es intensa (prakṛṣṭaḥ)(o) eliminación (vināśaḥ) —por medio de la erradicación (ucchedena) de las impurezas (mala) inherentes en el Puryaṣṭaka (puri-aṣṭaka-ātmaka)— de la trasmigración (yā saṁsṛtiḥ tasyā) del que está totalmente detenido y asediado (asya... saṁruddhasya) por el Puryaṣṭaka (puri-aṣṭaka). Similarmente (tathā), 'sampracakṣmahe' --lit. explicamos (en Tiempo Presente)-- (sampracakṣmahe) (podría también implicar Tiempo Pasado reciente en la forma de:) 'nosotros mismos hemos explicado' (svayam pratipāditavantaḥ) (tal medio fácil) en esta sección (prakaraṇe asmin)|

(Según el Aṣṭādhyāyī 3.3.131 de Pāṇini,) el Tiempo Presente puede ser utilizado (vartamāna-prayogaḥ): 'Como pasado o futuro reciente --lit. en la proximidad del Tiempo Presente-- (vartamāna-sāmīpye) o (vā) como Tiempo Presente (vartamānavat... iti)1 '||18||

1  Todas las impresiones acumuladas de acciones pasadas están residiendo en el cuerpo sutil (Puryaṣṭaka) y en el cuerpo causal (Kāraṇaśarīra). Las impresiones que están activas durante la vida presente están en el primero en tanto que las impresiones que no están activas durante la vida actual se almacenan en el último. Expliqué este tema antes, cuando hablé sobre los varios tipos de karma-s.

Como él deriva placer y dolor con respecto a ideas, uno puede afirmar que el surgimiento de ideas (y el inherente apego a ellas) es lo que lo hace un ser condicionado repleto de tontería y miseria. Y estas ideas brotan a partir de entremezclar palabras. Así, al final, son las palabras las que lo están haciendo así de miserable. En definitiva, las deidades que presiden los grupos de letras (Brāhmī, Mahālakṣmī, Kaumārī, etc.) se están burlando de él, y como consecuencia de esto él no es libre como el suprabuddha (el perfectamente despierto).

Y porque su Puryaṣṭaka o cuerpo sutil continúa existiendo, las diversas tendencias acumuladas en él se activan una y otra vez. Como resultado de este ignorante proceso él obtiene cuerpos que son aptos para que él experimente los frutos de tales tendencias. En suma, él transmigra de un cuerpo a otro cuerpo. A esto se le llama Saṁsāra, una verdadera enfermedad.

La cura para esta enfermedad se dará inmediatamente (en el próximo aforismo). Tiene que ver con la eliminación de impurezas que existen en tal Puryaṣṭaka. La palabra 'sampracakṣmahe' (explicamos), según la regla formulada por el famoso gramático sánscrito Pāṇini, puede interpretarse como pasado reciente también: 'Hemos explicado' (o sea, hemos explicado la vía para curar este enfermedad conocida como Saṁsāra). Y también, según la misma regla, 'sampracakṣmahe' podría implicar futuro reciente: 'Vamos a explicar'. Ésta podría ser otra interpretación de esa palabra en el aforismo. Así, ahora, con el arribo del aforismo 19, Vasugupta describirá el método correcto para erradicar este enfermedad llamada Saṁsāra.Return

al inicio


 Aforismo 19 y final de la Sección III

एतत्प्रतिपादयन् आद्यसूत्रोक्तमर्थं निगमयति


यदा त्वेकत्र संरूढस्तदा तस्य लयोदयौ।
नियच्छन्भोक्तृतामेति ततश्चक्रेश्वरो भवेत्॥१९॥


यदा पुनरयमुक्ताः परतत्त्वसमावेशोपदेशयुक्तीः परिशीलयन् एकत्र पूर्णाहन्तात्मनि स्पन्दतत्त्वे सम्यगविचलत्वेन रूढः समाविष्टस्तन्मयो भवति तदा तस्येति पूर्वसूत्रनिर्दिष्टस्य पुर्यष्टकस्य तद्द्वारेणैव विश्वस्य निमीलनोन्मीलनसमावेशाभ्यां लयोदयौ नियच्छन् प्रथमसूत्रनिर्णीतदृशैकस्मादेव शङ्करात्मनः स्वभावात् संहारं सर्गं च कुर्वन् भोक्तृतामेति धरादिशिवान्तसमग्रभोग्यकवलनेन परमप्रमातृतां सतीमेव प्रत्यभिज्ञानक्रमेणावलम्बते। ततश्च प्रथमसूत्रनिर्णीतस्य शक्तिचक्रस्य स्वमरीचिनिचयस्येश्वरोऽधिपतिर्भवेत्। अनेनैव च देहेन महेश्वरत्वमवाप्नोत्येवेति यावत्। एवं चोपक्रमोपसंहारयोर्महार्थसम्पुटीकारं दर्शयंस्तत्सारतया समस्तशाङ्करोपनिषन्मूर्धन्यतामस्याविष्करोति शास्त्रस्य श्रीमाद्वसुगुप्ताचार्य इति शिवम्॥१९॥

इति श्रीस्पन्दनिर्णये विभूतिस्पन्दस्तृतीयो निःष्यन्दः समाप्तः॥३॥

Etatpratipādayan ādyasūtroktamarthaṁ nigamayati


Yadā tvekatra saṁrūḍhastadā tasya layodayau|
Niyacchanbhoktṛtāmeti tataścakreśvaro bhavet||19||


Yadā punarayamuktāḥ paratattvasamāveśopadeśayuktīḥ pariśīlayan ekatra pūrṇāhantātmani spandatattve samyagavicalatvena rūḍhaḥ samāviṣṭastanmayo bhavati tadā tasyeti pūrvasūtranirdiṣṭasya puryaṣṭakasya taddvāreṇaiva viśvasya nimīlanonmīlanasamāveśābhyāṁ layodayau niyacchan prathamasūtranirṇītadṛśaikasmādeva śaṅkarātmanaḥ svabhāvāt saṁhāraṁ sargaṁ ca kurvan bhoktṛtāmeti dharādiśivāntasamagrabhogyakavalanena paramapramātṛtāṁ satīmeva pratyabhijñānakrameṇāvalambate| Tataśca prathamasūtranirṇītasya śakticakrasya svamarīcinicayasyeśvaro'dhipatirbhavet| Anenaiva ca dehena maheśvaratvamavāpnotyeveti yāvat| Evaṁ copakramopasaṁhārayormahārthasampuṭīkāraṁ darśayaṁstatsāratayā samastaśāṅkaropaniṣanmūrdhanyatāmasyāviṣkaroti śāstrasya śrīmādvasuguptācārya iti śivam||19||

Iti śrīspandanirṇaye vibhūtispandastṛtīyo niḥṣyandaḥ samāptaḥ||3||


Mientras explica (pratipādayan) esto (etad), (Vasugupta) resume (nigamayati) el significado (artham) de lo que ha sido enunciado (uktam) en el primer aforismo --en I, 1-- (ādya-sūtra)1 :


Pero (tu), cuando (yadā) echa raíces (saṁrūḍhaḥ) en un lugar --es decir, en el principio del Spanda-- (ekatra), entonces (tadā), controlando (niyacchan) la desaparición y el surgimiento (laya-udayau) de ese (Puryaṣṭaka) (tasya), (el ex ser limitado) se vuelve el (verdadero) disfrutador (bhoktṛtām eti) (y,) en consecuencia (tatas), (también) se convierte (bhavet) en el Señor (īśvaraḥ) del grupo (de śakti-s o poderes) (cakra)||19||


Sin embargo (punar), cuando (yadā) él (ayam), practicando (pariśīlayan) los mecanismos antedichos (uktāḥ... yuktīḥ) contenidos en las enseñanzas (upadeśa) que tratan sobre la absorción (samāveśa) en el Más Alto Principio (para-tattva), echa raíces firmemente (samyak avicalatvena rūḍhaḥ) en un lugar (ekatra)(a saber,) en el principio del Spanda (spanda-tattve) que es la Perfecta conciencia del Yo (pūrṇa-ahantā-ātmani)—, (es decir, cuando) él está profundamente absorto en samādhi (samāviṣṭaḥ) (y consecuentemente) se vuelve (bhavati) uno con Ello --con el Spanda-- (tad-mayaḥ), entonces (tadā), controlando (niyacchan) la desaparición y el surgimiento (laya-udayau) de 'eso' (tasya iti) —del Puryaṣṭaka señalado en aforismos anteriores (pūrva-sūtra-nirdiṣṭasya puryaṣṭakasya)—, (y también) a través de ello --a través de su acto de echar raíces firmemente en el Spanda-- (tad-dvāreṇa eva), (controlando la desaparición y el surgimiento) del universo (viśvasya) por medio del samādhi con ojos cerrados y con ojos abiertos (nimīlana-unmīlana-samāveśābhyām)(y también) en concordancia con el punto de vista (dṛśā) determinado (nirṇīta) en el primer aforismo --en I, 1-- (prathama-sūtra)—, él --el ex ser limitado--, produciendo (kurvan) el retiro y la manifestación del universo (saṁhāram sargam ca) mediante (su) única naturaleza esencial que es Śaṅkara (ekasmāt eva śaṅkara-ātmanaḥ sva-bhāvāt), se vuelve el (verdadero) disfrutador (bhoktṛtām eti); (y) tragando (kavalanena) todos los objetos de disfrute --todas las 36 categorías-- (samagra-bhogya) que comienzan con el elemento tierra y terminan en Śiva (dharā-ādi-śiva-anta) a través del método de reconocimiento (pratyabhijñāna-krameṇa), él se toma del (avalambate) ya existente (satīm eva) Estado del Conocedor Supremo (paramapramātṛtām)2 |

Y (ca) en consecuencia (tatas) él (también) se convierte (bhavet) en el Señor (īśvaraḥ) —en el Soberano (adhipatiḥ)— del grupo de śakti-s o poderes (śakti-cakrasya) —de la multitud (nicayasya) de rayos (marīci) de su propio Ser (sva)— que fue definido en el primer aforismo --en I, 1-- (prathama-sūtra-nirṇītasya)|

El sentido es que (iti yāvat) él alcanza ciertamente (avāpnoti eva) el estado del Gran Señor (mahā-īśvaratvam) en este mismísimo cuerpo --lit. a través de este mismísimo cuerpo-- (anena eva ca dehena)|

De este modo (evam ca), mostrando (darśayan) a la Gran Realidad (mahā-artha) —que es como un bol (que lo contiene todo) (sampuṭīkāram)— al comienzo y al final (de este libro) (upakrama-upasaṁhārayoḥ), el glorioso Maestro Vasugupta (śrīmāt-vasugupta-ācāryaḥ) revela (āviṣkaroti) la preeminencia (mūrdhanyatām) de esta escritura (asya... śāstrasya) como la esencia (sāratayā) de ello (tad)(es decir, como la esencia) de toda la doctrina secreta de Śaṅkara (samasta-śāṅkara-upaniṣad). ¡Que haya bienestar para todos (iti śivam)!3 ||19||

Aquí termina (iti... samāptaḥ) la tercera (tṛtīyaḥ) sección (niḥṣyandaḥ) (llamada) poderes sobrenaturales que se originan desde el Spanda (vibhūti-spandaḥ), en el venerable Spandanirṇaya (śrī-spanda-nirṇaye)||3||

1  Mientras explica esto, el autor de las Spandakārikā-s (Vasugupta) está resumiendo todo el significado del aforismo I, 1 de esta escritura:

"Alabamos a ese Śaṅkara --un epíteto de Śiva-- que es la fuente o causa del glorioso grupo de poderes, (y) por cuya apertura (y) cierre de (Sus) ojos (se produce) la disolución y el surgimiento del mundo||1||"

Así, el aforismo 19 es el último de la escritura, ya que los últimos dos aforismos de la sección IV fueron agregados por Kṣemarāja --IV, 1 le pertenece a Kallaṭa realmente y IV, 2 es atribuido por Kṣemarāja a Vasugupta--. En una palabra, la escritura Spandakārikā-s entera consiste en 51 aforismos escritos por Vasugupta, pero en su Vṛtti (comentario) Kallaṭa agregó una estrofa suya como la número 52. Adicionalmente, Kṣemarāja agregó esta misma estrofa a su Spandanirṇaya (en la sección IV) más una que fue escrita, según él, por Vasugupta mismo. Entonces, el Spandanirṇaya contiene 53 estrofas. Por lo tanto, es completamente correcto afirmar que esta estrofa 19 de la tercera sección es la última de las Spandakārikā-s. De ahí que resuma el significado de la primera estrofa de la escritura (I, 1).Return

2  De todas formas, si tal ser limitado, practica los mecanismos que fueron enseñados en esta escritura (p. ej. el método Unmeṣa), echa raíces firmemente en un lugar (en el principio del Spanda que es Śakti o conciencia del Yo), entonces, controlando el surgimiento y desaparición del cuerpo sutil y del universo asociado con él, el ex ser limitado se vuelve el verdadero Disfrutador (el verdadero Jugador), o sea, el Śaṅkara descripto en I, 1 de esta escritura. Y a través del método de reconocimiento, tragando (dándose cuenta de la unidad subyacente) todos los objetos de disfrute conocidos como tattva-s, desde el primero hasta el último, él se aferra al eternamente existente Estado del Conocedor Supremo. Él no es objeto de juego por parte del grupo de śakti-s, sino que se vuelve el verdadero Jugador, como establecí antes.Return

3  Él se vuelve Śaṅkara, el Soberano del grupo de śakti-s que forma la multitud de rayos de su propio Ser. Alcanza el estado del Gran Señor mientras reside en el cuerpo, a saber, él es un jīvanmukta. De esta manera, Vasugupta, mostrando a la Gran Realidad que lo contiene todo al comienzo de esta escritura (en I, 1) y al final de ella (en III, 19), ¡revela la importancia extrema de este libro como siendo la esencia del Shaivismo Trika!

Así, esta escritura compuesta por Vasugupta está terminada. La cuarta sección venidera contiene la estrofa compuesta por el glorioso Kallaṭa y la estrofa escrita por Vasugupta mismo, según Kṣemarāja, como expliqué antes. ¡Que haya bienestar para todos los seres que consagran sus vidas a la adoración y servicio del Gran Señor Paramaśiva!Return

al inicio


 Información adicional

Gabriel Pradīpaka

Este documento ha sido concebido por Gabriel Pradīpaka, uno de los dos fundadores de este sitio, y guru espiritual versado en idioma Sánscrito y filosofía Trika.

Para mayor información sobre Sánscrito, Yoga y Filosofía India; o si quieres hacerme algún comentario, preguntar algo o corregir algún error, siéntete libre de contactarnos: Ésta es nuestra dirección de correo.



Regresa a III. 1-10 Top  Sigue leyendo IV. 1-2

Publica tu comentario

Para publicar un comentario, por favor regístrate o ingresa.